Μια διασυρμένη «Μήδεια» επί τάπητος

Ας αποδεχτούμε πως η εκτίμηση ενός καλλιτεχνικού έργου όσο «αντικειμενική» κι αν είναι, δεν θα πάψει ποτέ να παραμένει υποκειμενική· κι ας παραδεχτούμε, ακόμα, ότι ενδεχομένως η κριτική αποτίμηση αλλοιώνεται, κατά το δοκούν, είτε εξαιτίας κακοπιστίας είτε από φιλική μεροληψία.

Παρ΄ όλα αυτά, κανένας σοβαρός καλλιτέχνης δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένος με τον διασυρμό που γίνεται εις βάρος της δουλειάς του. Κι όμως, με αφορμή τη «Μήδεια», την πρόσφατη παραγωγή του Ελληνικού Φεστιβάλ και του ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας, θέλησαν να μας πείσουν (ο κ. Βασίλιεφ και η κ. Κονιόρδου) ότι η διαπόμπευση είναι και αυτή επιτυχία! Ακόμα και παράγοντες τού ΔΗΠΕΘΕ- και τινές τοπικοί κονδυλοφόροι- τολμούν να υποστηρίζουν ανενδοίαστα την καινοφανή ετούτη άποψη. Δεν το φέρουν βαρέως, άραγε, ότι γιουχάρεται η παράσταση ή ότι λοιδορούνται οι συντελεστές και οι ηθοποιοί; Σε τέτοια καλλιτεχνική ένδεια, λοιπόν, έχουμε περιέλθει ώστε σοβαροί φορείς και καλλιτέχνες να επιδιώκουν την «αρνητική διαφήμιση»; Και αντί να αποδέχονται ευπρεπώς μιαν αποτυχία τους, επιχαίρουν κιόλας για το αποτέλεσμα καμαρώνοντας σαν το γύφτικο σκεπάρνι.

Αυτό τον στόχο είχε η κ. Κονιόρδου; Να διασυρθεί το ΔΗΠΕΘΕ της πόλης και το σχήμα του; Δεν το πιστεύω. Αντιθέτως, μια καλλιτέχνιδα του επιπέδου της αδικεί κατάφωρα τον εαυτόν της με έναν τέτοιο παραλογισμό και ελπίζω ότι, ενδομύχως, θα ενοχλείται σφόδρα με την τροπή που πήραν τα πράγματα.

Διότι, όντως, επενδύθηκε μόχθος πολύς και ξοδεύτηκαν πάμπολλα χρήματα για αυτήν την υπερπαραγωγή. Θα ήταν λοιπόν αποτέλεσμα νοσηρής εμπνεύσεως αν όλος αυτός ο πακτωλός των χρημάτων είχε επενδυθεί προκειμένου να διασυρθεί το Ελληνικό Φεστιβάλ και το Δημοτικό Θέατρο της Πάτρας.

Κι όμως, με αυτή τη στείρα και αστήρικτη επιχειρηματολογία τους με την οποία προσπαθούν να καλύψουν μια πανθομολογούμενη (από κοινό και κριτικούς) αποτυχία, κάνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα.

Στο κάτω κάτω, δεν καταστρέφεται από ένα ατυχές καλλιτεχνικό αποτέλεσμα το εγνωσμένο κύρος τού ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας. Η μέχρι τώρα πορεία του είναι σημαντική και η παρουσία του, τόσο στην Επίδαυρο όσο και στο Ηρώδειο, αξιοπρεπής.

Ας αφήσουν λοιπόν τις σοφιστείες κατά μέρος κι ας δει η κ. Κονιόρδου την πραγματικότητα ώστε, τελικά, να περισώσει αφενός μεν την οικονομική κατάσταση του φορέα του οποίου ηγείται, και αφετέρου να προασπίσει το αδιαμφισβήτητο καλλιτεχνικό της κύρος.

Ωστόσο, ας μου επιτραπεί να διατυπώσω την αγωνία μου: Πολύ φοβάμαι ότι μετά τις τόσο απαξιωτικές κριτικές, το ποσό το προσδοκώμενο να εισπραχθεί από την περιοδεία (ώστε να καλυφθεί μέρος των τεράστιων εξόδων) αποτελεί, μάλλον, στόχο εντελώς ανέφικτο. Έτσι, το φιλόδοξο εγχείρημα της Μήδειας υπάρχει φόβος, λέω, να γονατίσει οικονομικά το ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας. Άραγε δεν έβλεπε η έμπειρη καλλιτεχνική διευθύντρια την πορεία τής παράστασης και προς τα πού οδηγείτο το πράγμα; Γιατί συμπαρέσυρε ένα ήδη υπερχρεωμένο- και κατά δηλώσεις τηςΔΗΠΕΘΕ σ΄ αυτή την καλλιτεχνική και οικονομική περιπέτεια;

Τέλος πάντων, ελπίζω ότι θα διευκρινίσει όσα ακούγονται για τα οικονομικά, δίνοντας τον απολογισμό στη δημοσιότητα. Ας τελειώσει με το καλό- το εύχομαι- η περιοδεία και θα έρθει κι ο καιρός της απόδοσης των ευθυνών.

Εντέλει, είναι σωτήρια για έναν καλλιτέχνη εκείνη η μέσα φωνή (το ασφαλέστερο κριτήριο, ίσως) που του λέει «προχώρα» ή «μπάστα», «πέταξε» ή «ρίσκαρε»· μια φωνή ανεπηρέαστη από τα χειροκροτήματα, τις κολακείες, τις οικονομικές σκοπιμότητες και τις υπερφίαλες μεγαλομανίες, η οποία ακούγεται, θαρρώ, όχι μπροστά στα φώτα της δημοσιότητας και στις δημόσιες σχέσεις, αλλά όταν υπάρχει νηφάλιος στοχασμός: η απαραίτητη δηλαδή συνθήκη που επιτρέπει στον καλλιτέχνη να ξεπερνάει είτε την έπαρση απ΄ την επιτυχία του, είτε την οδύνη της αποτυχίας του και να βγάζει ασφαλή συμπεράσματα. Ιδιαίτερα, όταν απ΄ αυτόν εξαρτώνται και πολλοί άλλοι.

Ο Κώστας Λογαράς είναι συγγραφέας

ΤΑ ΝΕΑ, Παρασκευή 29 Αυγούστου 2008