Πώς ένας 50άρης πρόεδρος του Εφετείου της Δρέσδης και καθηγητής της νομικής φαντασιώνεται ξαφνικά ότι είναι μια εγκυμονούσα γυναίκα με αποστολή να σώσει τον κόσμο; Και πώς τον ίδιο καιρό δημοσιεύει διαυγέστατα όλο το ιστορικό της παράνοιάς του για να πέσει λίγους μήνες μετά στα έμπειρα χέρια του Φρόιντ;
Βασισμένο στα «Απομνημονεύματα ενός νευρασθενούς» του Ντάνιελ Πάουλ Σρέμπερ είναι το έργο της Κάριλ Τσέρτσιλ «Η περίπτωση Σρέμπερ», που παρουσιάζεται απόψε και αύριο στον Πύργο Μπαζαίου της Νάξου, ενταγμένο στον θεματικό άξονα του Φεστιβάλ «Τέχνη και Τρέλα», σε μετάφραση Αντώνη Γαλέου, σκηνοθεσία-δραματουργική επεξεργασία Στέλιου Κρασανάκη και με πρωταγωνιστή τον Κώστα Ζαχαράκη.Ο Ντάνιελ Πάουλ Σρέμπερ γεννήθηκε το 1842 σε μια παράξενη οικογένεια. Ο πατέρας του, διάσημος γιατρός, υγιεινολόγος, ήταν εμμονικός με τη δουλειά του. Στην προσπάθειά του να προφυλάξει τον γιο του, τον κατατρόμαξε δείχνοντάς του φωτογραφίες με αποτρόπαια αφροδίσια νοσήματα. Στην ιστορία όμως έμεινε για τους περίφημους «Κήπους Σρέμπερ» που συναντούμε στις παρυφές των γερμανικών πόλεων και τους οποίους καλλιεργούσαν ηλικιωμένοι και συνταξιούχοι ακολουθώντας ένα υγιεινό πρόγραμμα ζωής.Ο Ντ. Σρέμπερ παντρεύτηκε και ξεκίνησε μια κανονική ζωή. Μεγαλοαστός, φιλότεχνος, λάτρης της όπερας, με καριέρα στο δικαστικό σώμα δοκιμάζει την τύχη του και στην πολιτική. Δεν εκλέγεται βουλευτής και σε ηλικία 40 χρόνων παθαίνει την πρώτη του κρίση υποχονδρίας. Δέκα χρόνια μετά ακολουθεί δεύτερη κρίση και κλείνεται σε ψυχιατρείο, όπου θα παραμείνει δέκα χρόνια. Σ' αυτό το διάστημα, ο Σρέμπερ έχει παραλήρημα με παραισθήσεις: Φαντάζεται ότι ο Θεός θέλει να τον κάνει γυναίκα, βλέπει το σώμα του να μεταμορφώνεται, ταυτίζει τον γιατρό του με τον Θεό αλλά και με τον ήλιο, ενώ οι ακτίνες του ήλιου θέλουν να μπουν μέσα στα νεύρα του και να τον γονιμοποιήσουν.Ο Σρέμπερ θα πετύχει την άρση της εποπτείας του καταφεύγοντας στα δικαστήρια. Βγαίνοντας από την επιτήρηση αναζητάει αμέσως εκδότη. Στο διάστημα της αρρώστιας του, κατάφερε να ελέγξει τα συμπτώματά του. Αρχισε να παρακολουθεί καθημερινά τη συμπεριφορά του καταγράφοντάς την λεπτομερώς. Παρά τα εμπόδια που βάζει η οικογένεια, καταφέρνει να βρει εκδότη και το ογκώδες βιβλίο με τίτλο «Τα απομνημονεύματα ενός νευρασθενούς», είναι πλέον στην αγορά. Λίγο καιρό αργότερα περνά στα χέρια του ειδικού... Ο Σ. Φρόιντ που μόλις είχε δημοσιεύσει τις εργασίες του για τη νεύρωση αντιμετώπισε το υλικό απομνημονευμάτων του Σρέμπερ ως υλικό συνεδριών και στήριξε τη θεωρία του για την παράνοια και τον ναρκισσισμό. Πίστευε ότι σ' αυτό «το έργο τέχνης της ψυχής του», ο Σρέμπερ κατέγραψε ένα μεγαλειώδες παρανοϊκό σύστημα, ένα μεγαλομανιακό και καταδιωκτικό παραλήρημα με μυθολογικές, ομοφυλοφιλικές, θεολογικές και επιστημονικές προεκτάσεις.Ο Φρόιντ δημοσίευσε τη μελέτη του τον Ιανουάριο του 1911 και ο Σρέμπερ πέθανε τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου. Οι δυο άντρες δεν συναντήθηκαν ποτέ, στη ζωή. Γιατί στην παράσταση του Στέλιου Κρασανάκη συναντιούνται κι έχουν έναν σύντομο διάλογο.
Το 1/3 της παράστασης είναι ηχογραφημένο (ηχητικός σχεδιασμός Σπύρος Αραβοσιτάς) υλικό, ως χαλί ήχων, σκέψεων και των φωνών που ακούει ο Σρέμπερ (Κώστας Ζαχαράκης). Η παράσταση είναι λιτή. Παίζεται στον προαύλιο χώρο του Πύργου (σκηνικό-κοστούμια Νίκος Αλεξίου) παραπέμποντας στους «Κήπους Σρέμπερ». Ακούγονται φούγκες του Μπαχ, καθώς και κομμάτια του Μπρίτεν. Το ρόλο του γιατρού ερμηνεύει ο Γιάννης Κουρκουμέλης, ενώ ο Βασίλης Παπαβασιλείου δανείζει τη φωνή του στον δικαστή. Τις ακτίνες που θέλουν να εισβάλουν στα νεύρα του Σρέμπερ δημιουργούν έξι νέοι ηθοποιοί. Με αφορμή το έντονο στοιχείο της παρενδυσίας ο σκηνοθέτης προσέγγισε αισθητικά την παράσταση μέσα από το καμπαρέ και πολιτικά με την επερχόμενη παραφροσύνη του ναζισμού: «Ηταν ευτύχημα που η Τσέρτσιλ έγραψε το έργο για το BBC: σύγχρονη γραφή, αλλεπάλληλοι μονολόγοι, χωρίς σκηνικές οδηγίες. Αυτό μας δίνει μια μεγάλη ελευθερία. Συνήθως η τρέλα στο θέατρο παρουσιάζεται ή πολύ εξεζητημένα ή πολύ συναισθηματικά. Κι όμως δεν είναι απαραίτητη η κινησιολογία, το έντονο συναίσθημα, οι ψυχικές διακυμάνσεις. Ο τρελός θέλει να κρύψει τις εκδηλώσεις της τρέλας, ενώ ο ηθοποιός επιθυμεί να τις αναδείξει σκηνικά».
No comments:
Post a Comment