Ο θεατής είναι ον αχάριστο -αυτό είναι κοινό και παλαιότατο μυστικό- και ο απελέκητος και ο απαιτητικός. Ο θεατής κωφεύει στον μόχθο μιας παράστασης. Βοά περί αποτελέσματος. Πλέρωσε και αξιώνει να κολακευτεί, να απολαύσει ή να μεταμορφωθεί.
Στην κατά Ανατόλι Βασίλιεφ «Μήδεια», εν μέσω πανσελήνου και εκλείψεως, το κοινό της Επιδαύρου, υποτίθεται, εκφράστηκε. Δεν χρειάζεται να πούμε τα αυτονόητα. Οτι, δηλαδή, σ' ένα μαζικό κοινό που, εν πολλοίς, τρέφεται με τηλεοπτικό θέατρο, με άταφο ακαδημαϊσμό ή με μπαγιάτικο μοντερνισμό μια παράσταση μακρά, με στιγμές δυνατές, αμήχανες και ημιτελείς, αλλά με ισχυρό ηθικό και αισθητικό κέντρο, έρευνα και στοχασμό, αποτελεί κόκκινο πανί, σαν αυτό που κρατούσε η Κονιόρδου στην πορφυρή αρένα του Φωτόπουλου.Υπήρχαν, βέβαια, και αυτοί που αποχώρησαν σιωπηλά ή που σιωπηλά υπέμειναν τη βία των ολίγων. Οχι, δεν θεωρώ απενοχοποιημένο τον θεατή που κάνει εμετό τη γνώμη του (πόσω μάλλον εκείνον των επίσημων καθισμάτων) στους πλησίον του· επ' ουδενί χειραφετημένο αυτόν που, εν ώρα παραστάσεως, απαντάει στο κινητό του ή χασκογελάει με οτιδήποτε γαργαλάει την άγνοιά του· τουναντίον, θεωρώ ότι δημιουργείται ανησυχητικό προηγούμενο ώστε ο μικροαστικός φασισμός, του δήθεν ενεργού θεατή, να εμπεδώνει ρεύμα επικοινωνίας και καλλιτεχνικής απεύθυνσης.Αξιοσημείωτο είναι βέβαια ότι οι γιουχαϊστές της Επιδαύρου, κατά κανόνα, ευδοκιμούν σε παραστάσεις ξένων σκηνοθετών. Στις πάμπολλες άθλιες, ημεδαπές παραστάσεις (κλασικότροπες, μοντέρνες, μεταμοντέρνες) όλοι οι θορυβώδεις τύποι πίνουν το αμίλητο νερό. Κι αυτό διότι υπερισχύει η νεοελληνική συνενοχή: δικά μας είναι (θέατρα, κείμενα, δάση κ.τ.λ.), τους βάζουμε φωτιά και τα καίμε, οι βάρβαροι δεν θα απλώσουν το ξερό τους. Φυσικά, σ' αυτό συνηγορεί και η φανερή ή υπόγεια πριμοδότηση από συγκεκριμένους θεατρικούς ταγούς που με χρόνια κατήχηση και συστηματική τρομοκρατία διαμορφώνουν το τρέχον πτωχοαλαζονικό γούστο.Κι αυτό το επισημαίνω διότι η ιερή αγανάκτηση και στις δύο παραστάσεις του Δεκαπενταύγουστου κορυφώθηκε όταν η αγγελική ρήση ακούστηκε, εκτός από τα ελληνικά, στα γαλλικά και στα αγγλικά. Βέβαια, κάποιος δολιότερος θα μπορούσε ίσως να υποστηρίξει ότι σ' αυτό το σημείο τομής του έργου, η γλωσσική Βαβέλ της πτώσης του βασιλείου της Κορίνθου μετακινήθηκε απλώς από τη σκηνή στους θεατές - άραγε, παιγνιώδης πολιτική του μυστικοπαθούς Ρώσου;
Στην κατά Ανατόλι Βασίλιεφ «Μήδεια», εν μέσω πανσελήνου και εκλείψεως, το κοινό της Επιδαύρου, υποτίθεται, εκφράστηκε. Δεν χρειάζεται να πούμε τα αυτονόητα. Οτι, δηλαδή, σ' ένα μαζικό κοινό που, εν πολλοίς, τρέφεται με τηλεοπτικό θέατρο, με άταφο ακαδημαϊσμό ή με μπαγιάτικο μοντερνισμό μια παράσταση μακρά, με στιγμές δυνατές, αμήχανες και ημιτελείς, αλλά με ισχυρό ηθικό και αισθητικό κέντρο, έρευνα και στοχασμό, αποτελεί κόκκινο πανί, σαν αυτό που κρατούσε η Κονιόρδου στην πορφυρή αρένα του Φωτόπουλου.Υπήρχαν, βέβαια, και αυτοί που αποχώρησαν σιωπηλά ή που σιωπηλά υπέμειναν τη βία των ολίγων. Οχι, δεν θεωρώ απενοχοποιημένο τον θεατή που κάνει εμετό τη γνώμη του (πόσω μάλλον εκείνον των επίσημων καθισμάτων) στους πλησίον του· επ' ουδενί χειραφετημένο αυτόν που, εν ώρα παραστάσεως, απαντάει στο κινητό του ή χασκογελάει με οτιδήποτε γαργαλάει την άγνοιά του· τουναντίον, θεωρώ ότι δημιουργείται ανησυχητικό προηγούμενο ώστε ο μικροαστικός φασισμός, του δήθεν ενεργού θεατή, να εμπεδώνει ρεύμα επικοινωνίας και καλλιτεχνικής απεύθυνσης.Αξιοσημείωτο είναι βέβαια ότι οι γιουχαϊστές της Επιδαύρου, κατά κανόνα, ευδοκιμούν σε παραστάσεις ξένων σκηνοθετών. Στις πάμπολλες άθλιες, ημεδαπές παραστάσεις (κλασικότροπες, μοντέρνες, μεταμοντέρνες) όλοι οι θορυβώδεις τύποι πίνουν το αμίλητο νερό. Κι αυτό διότι υπερισχύει η νεοελληνική συνενοχή: δικά μας είναι (θέατρα, κείμενα, δάση κ.τ.λ.), τους βάζουμε φωτιά και τα καίμε, οι βάρβαροι δεν θα απλώσουν το ξερό τους. Φυσικά, σ' αυτό συνηγορεί και η φανερή ή υπόγεια πριμοδότηση από συγκεκριμένους θεατρικούς ταγούς που με χρόνια κατήχηση και συστηματική τρομοκρατία διαμορφώνουν το τρέχον πτωχοαλαζονικό γούστο.Κι αυτό το επισημαίνω διότι η ιερή αγανάκτηση και στις δύο παραστάσεις του Δεκαπενταύγουστου κορυφώθηκε όταν η αγγελική ρήση ακούστηκε, εκτός από τα ελληνικά, στα γαλλικά και στα αγγλικά. Βέβαια, κάποιος δολιότερος θα μπορούσε ίσως να υποστηρίξει ότι σ' αυτό το σημείο τομής του έργου, η γλωσσική Βαβέλ της πτώσης του βασιλείου της Κορίνθου μετακινήθηκε απλώς από τη σκηνή στους θεατές - άραγε, παιγνιώδης πολιτική του μυστικοπαθούς Ρώσου;
ΜΙΣΕΛ ΦΑΪΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/08/2008
No comments:
Post a Comment