ΔΩΔΩΝΗ: Ο δήμαρχος καταγγέλλει «κονκλάβιο δήθεν αρχαιολόγων»

ΙΩΑΝΝΙΝΑ. Λαύρος ο δήμαρχος Δωδώνης κατά των αρχαιολόγων της ΙΒ' Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ο οποίος κάνει έκκληση στον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή για τη λειτουργία του ιστορικού θεάτρου της περιοχής. Με μία οργισμένη επιστολή ο δήμαρχος Δωδώνης Γιάννης Μπούκας καταγγέλλει το «κονκλάβιο δήθεν αρχαιολόγων», με τις όποιες «φωτεινές εξαιρέσεις». Σημειώνει ότι παρά τις προσπάθειές του για την ανάπτυξη εποικοδομητικών σχέσεων «αρνούνται αναιτιολόγητα τη συμμόρφωσή τους με την επιθυμία της Πολιτείας για μικρό αριθμό παραστάσεων στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης κάθε καλοκαίρι». Ο δήμαρχος Δωδώνης κάνει λόγο για «Δωδωνοθάφτες», που πάντα λένε όχι στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στα ιερά χώματα της αρχέγονης Ελλάδας και πάντα συνωμοτούν για τη ματαίωση κάθε προσπάθειας για τη λειτουργία του αρχαίου θεάτρου. Μιλά για «μανδαρίνους» που τορπίλισαν κάθε προσπάθεια για την ίδρυση Αρχαιολογικού Μουσείου Δωδώνης από μέρους της ηπειρωτικής ομογένειας των ΗΠΑ, «προβάλλοντας ανερυθριάστως εμπόδια». Ο ίδιος ζητεί μεταξύ άλλων: άμεση έναρξη των εργασιών συντήρησης, αποκατάστασης και αναστήλωσης της Δωδώνης, έναρξη των παραστάσεων στο ομώνυμο αρχαίο θέατρο, ευρύ ανασκαφικό πρόγραμμα και απομάκρυνση του ξύλινου σκιάχτρου.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 21/06/2008

Τόμας Οστερμάγιερ: «Η παγκοσμιοποίηση μας έκανε όλους Αμλετ...»

Συνέντευξη: Τόμας Οστερμάγιερ

Φαντάζομαι τον Τόμας Οστερμάγιερ, το «τρομερό», 39χρονο πλέον, «παιδί» του γερμανικού θεάτρου, να κάνει νυχθημερόν πρόβες στη βερολινέζικη «Σάουμπινε» για τον «Αμλετ» του, τη νέα συμπαραγωγή της ιστορικής γερμανικής σκηνής με το Ελληνικό Φεστιβάλ (7, 8 και 9 Ιουλίου, «Πειραιώς 260»). Ολη η ημέρα του να σπαταλιέται πυρετωδώς μες στο θέατρο, με πολύ μικρά, μάλλον αγχωμένα, διαλείμματα. Και όταν το βράδυ αποχωρεί για το βουερό Βερολίνο του ξενυχτιού, πάλι η σκέψη του στον σεξπιρικό ήρωα και στη «Λυσσασμένη Γάτα» του Τένεσι Ουίλιαμς να επιστρέφει. Είναι η δεύτερη παραγωγή της «Σάουμπινε», περσινή δική του παράσταση, που επίσης θα φέρει στην Αθήνα (30 Ιουνίου, 1 και 2 Ιουλίου, «Πειραιώς 260»).

«Δεν υπάρχει λύση στο ερώτημα του Αμλετ. Να συνεχίσουμε ή να σταματήσουμε; Μερικοί, όπως η Σάρα Κέιν, παίρνουν την απόφαση να αυτοκτονήσουν. Αλλά με τον τρόπο που περνάμε τη ζωή μας είναι σαν να διαπράττουμε ομαδική αυτοκτονία», λέει ο Τόμας Οστερμάγιερ. Ο ίδιος, πάντως, εύχεται να είχε τρεις ζωές

Μέσα στο θέατρο και τις δοκιμές έμαθε από πιτσιρικάς να ζει και να μεγαλώνει. Την εμμονή του δεν την αντιλαμβάνεσαι μόνο στις παραστάσεις του: την έζησα στις τρεις απανωτές «σιωπές» του στα τηλεφωνικά ραντεβού μας, που διαρκώς κατρακυλούσαν για την επόμενη ημέρα. Τη μία άρπαξε τους ηθοποιούς του και μπήκαν νωρίτερα στην πρόβα. Την άλλη άργησε να κάνει διάλειμμα. Την τρίτη δεν πρόφταινε καν να κάνει μια διακοπή. Κι όταν καταφέραμε να μιλήσουμε, εκεί που είχαμε αρχίσει να αποκτούμε καλό συγχρονισμό, με αποχαιρέτησε απότομα. «Πρέπει να επιστρέψω αμέσως στην πρόβα», μου ανακοίνωσε.

Ετσι κι αλλιώς σε λίγες μέρες θα τον συναντήσουμε στην «Πειραιώς 260». Θα είναι, όπως και πρόπερσι στην ιψενική «Νόρα» και στο σεξπιρικό «Ονειρο» (δύο δικές του δουλειές που παρακολουθήσαμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών), μια πανταχού παρούσα ευκίνητη φιγούρα.

• Πώς είναι η ζωή σας κατά τη διάρκεια των προβών; Μοιάζει σαν να μη ζείτε έξω από τη «Σάουμπινε».

«Αυτή είναι η ζωή μου. Τι μπορεί να είναι, όμως, ομορφότερο απ' το να κάνω πρόβες όλη μέρα; Ως σκηνοθέτης, όσο μπορείς και στέκεσαι στα πόδια σου, πρέπει να εκμεταλλεύεσαι τον χρόνο σου. Γιατί θα έρθουν χρόνια που ούτε θα έχεις ευκαιρίες ούτε θα μπορείς. Οσο έχεις δυνάμεις πρέπει να εκμεταλλευτείς τον χρόνο, να μην αφήσεις λεπτό να πάει χαμένο. Υπάρχει όριο στην περίοδο που είσαι δημιουργικός».

• Εσείς, που από 29 ετών είστε διευθυντής της «Σάουμπινε» και η αναγνώριση ήρθε αμέσως, έχετε άγχος με τον χρόνο;

«Ποιος δεν έχει άγχος; Το άγχος του χρόνου είναι το άγχος του θανάτου. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να το έχει αποβάλει. Αισθάνομαι πανίσχυρα τα όρια της επίγειας ζωής. Και πρέπει να προλάβω. Θα ήθελα να είχα τρεις ζωές να τις βάλω και τις τρεις μέσα σε μία».

• Δεν είστε ικανοποιημένος με τη μία ζωή σας;

«Εχω την ωραιότερη ζωή και δουλειά στον κόσμο. Μπορώ να μην είμαι ικανοποιημένος όταν δημιουργώ ολόκληρα σύμπαντα στη σκηνή και δίνω ζωή σε χαρακτήρες; Κάνω ένα συναρπαστικό επάγγελμα πολυτελείας».

• Δεν μπορείτε να φανταστείτε τη ζωή έξω απ' το θέατρο;

«Κι όμως. Θα μπορούσα να γράφω, να μαγειρεύω και να διασκεδάζω. Αλλά το θέατρο έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα: ανεβάζει την αληθινή ζωή πάνω στη σκηνή. Στο θέατρο ταυτόχρονα υπάρχουν η τέχνη της υποκριτικής, οι καλές τέχνες, η μουσική και τα φώτα. Η σκηνή είναι ο χώρος όπου μπορείς να παντρέψεις όλες τις μορφές τέχνης»... [Συνέντευξη στην ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία 2, 21/06/2008]

ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΪΚΑΛΗΣ: «Η Ελλάδα έχει τελειώσει...»

Ο Κουτρούλης υπέρ του γάμου των ομοφυλοφίλων

Συνέντευξη: Παύλος Χαϊκάλης

Στα χρόνια του Οθωνα θα μας μεταφέρει αυτό το καλοκαίρι ο Παύλος Χαϊκάλης, διαβεβαιώνοντας ότι θα γίνει... «Του Κουτρούλη ο γάμος». Κρατώντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ομώνυμη κωμωδία του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή, σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαντζόπουλου, θα περιοδεύσει με τη Θεατρική Διαδρομή, έχοντας στο πλάι του τούς Δημήτρη Μαυρόπουλο, Παύλο Ορκόπουλο, Κατερίνα Μάντζιου, Μιχάλη Μαρκάτη. Η πρεμιέρα θα δοθεί την Παρασκευή στο θέατρο «Μελίνα Μερκούρη», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Βράχων στον Βύρωνα. Με τον Παύλο Χαϊκάλη λοιπόν, που συμπληρώνει φέτος 25 χρόνια στο θέατρο, η κουβέντα που ακολουθεί.

Παύλος Χαϊκάλης, Δημήτρης Μαυρόπουλος στου «Κουτρούλη το γάμο»

• Τι είδους χαρακτήρας είναι ο Κουτρούλης;

«Ενας εμποροράπτης πετυχημένος από τη Σύρο. Ανθρωπος ευτραφής, χαρούμενος, καλοπροαίρετος, που βλέπει τα πράγματα θετικά. Εως τη στιγμή που ερωτεύεται...».

• Γιατί επιδιώκει την πολιτική ισχύ;

«Η κοπέλα με την οποία είναι ερωτευμένος στην Αθήνα κι έρχεται να τη ζητήσει, επειδή θέλει να τον αποφύγει, του βάζει στόχους υψηλούς. Το έργο στιγματίζει την τάση του ανθρώπου να γίνει κάτι παραπάνω απ' αυτό που είναι. Ο Κουτρούλης επιδιώκει ν' αποδείξει και να επιδείξει στους γύρω του ότι μπορεί να πάει ψηλότερα. Κι από τη στιγμή που προσπαθεί να γίνει υπουργός, αρχίζει το πανηγύρι».

• Το έργο είναι επίκαιρο;

«Αν και γραμμένο το 1845, βλέπουμε ότι και σήμερα ισχύουν ίδιες καταστάσεις. Το έργο δεν καταγγέλλει μόνο τα κακώς πολιτικά κείμενα αλλά και το πόσο ευθύνεται ένας λαός για τη δημιουργία πελατειακών σχέσεων με τους πολιτικούς. Η εξαγορά ψήφου είναι διαχρονική στην Ελλάδα. Ο Κουτρούλης αρχίζει και διασπείρει ψευδείς ειδήσεις, πληρώνει εφημερίδες για να γράφουν σχόλια γι' αυτόν ότι θ' αναλάβει εξουσία, ώστε να πείσει τον πεθερό του και την υποψήφια νύφη. Κάποια στιγμή το πιστεύει κι ο ίδιος ότι θα γίνει υπουργός. Το πιστεύουν και οι γύρω του, ζητώντας του να τους βοηθήσει».

• Κι όλα αυτά επειδή ερωτεύθηκε. Ο έρωτας τυφλώνει;

«Σαφώς. Συνήθως λογική και συναίσθημα δεν πάνε μαζί. Απλώς κάποια στιγμή πρέπει να σκεφτόμαστε ότι δεν μπορούμε να υπερβούμε τα εσκαμμένα. Να πάμε σε κάτι που είναι πάνω από τις δυνάμεις μας, πάνω από τη φύση μας».

• Υπάρχει φως στη σημερινή πολιτικοκοινωνική κατάσταση;

«Εδώ και χρόνια πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει τελειώσει. Ο κατήφορος συνεχίζεται ακόμη περισσότερο. Δεν υπάρχει όραμα σ' αυτό τον τόπο. Για τους πολιτικούς, δεν το συζητάμε. Οραμα έχουν οι καλλιτέχνες, οι διανοούμενοι, οι εκπαιδευτικοί. Αλλά κι αυτές οι τρεις πηγές είναι κλειστές. Εχει περάσει μια στρόφιγγα και τις έχει πνίξει, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει μέλλον. Το βλέπουμε και στον καθημερινό άνθρωπο που έχει συμβιβαστεί. Νιώθει φόβο, ανασφάλεια. Τι θα κάνει με τη δουλειά του, το παιδί του, το περιβάλλον, με τη ζωή του που πνίγεται. Ενας λαός παγιδευμένος χωρίς όραμα και ιδεολογία. Εγκλωβισμένος στην πελατειακή σχέση, που υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Δεν μπορεί να μου λένε ότι έτσι λειτουργεί η ελεύθερη αγορά, όταν ο άλλος δεν μπορεί να πάρει μαϊντανό γιατί έχει φτάσει ένα πεντακοσάρικο το ματσάκι. Δεν μπορεί ν' ανεβαίνουν συνέχεια τα πράγματα. Δεν τη γουστάρω πια την ελεύθερη οικονομία. Υπάρχουν λύσεις. Απλώς οι κυβερνώντες και οι κατέχοντες δεν θέλουν να τις δουν»... [Συνέντευξη στον ΓΙΩΡΓΟ ΒΙΔΑΛΗ, Ελευθεροτυπία 2, 21/06/2008]

Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Λα Πουπέ»

Η αμηχανία των έξοχων

* Λα Πουπέ στο θέατρο «Σφενδόνη»

Θα μπορούσε να είναι μια τυπική μοδιστρούλα, τσαχπίνα και αφράτη, από την ελληνική επαρχία του '60. Οπως θυμάμαι την κυρία Μαρίκα την «πουκαμισού» στη Δράμα, μια κοκέτα, πολυκέλαδη μεγαλοκοπέλα, με ακαταμάχητη φόρα ζωής, της οποίας και οι κακίες ακόμη ήταν γελαστές.

Η Αννα Κοκκίνου στην παράσταση του έργου του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Λα Πουπέ»

Ομως, η Ρίκα του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη είναι ένα λογοτεχνικό κατασκεύασμα, αφιερωμένο εξαιρετικά στην ηθοποιό Αννα Κοκκίνου. Ενα κουνημένο μίγμα ζωηρής γεροντοκόρης της διπλανής πόρτας και καρτούν, γειωμένη και μαζί εξωπραγματική, που συνδυάζει την μικροαστική λαλιά συνοικιακής πολυκατοικίας με το υπερφυσικό φιζίκ μιας μεσόκοπης παιδίσκης, μιας «πουπέ» που δεν μεγάλωσε ποτέ και της οποίας ο πρόσχαρος ψυχισμός πατάει γερά στον ζόφο.

Και μόνο η γκροτέσκα Μποτερό - φιγούρα της Κοκκίνου, τροφαντοί γλουτοί, οπίσθια, γάμπες, σφηνωμένα σε κατακόκκινο φουστάνι, συν πέρλες και μια γιγαντιαία περούκα (κοστούμια Χριστίνα Μαθέα), μας καθιστά ακαριαία μαγνητισμένους. Η ηθοποιός εισβάλλει στη σκηνή ανάμεσα σε σκόρπια χαρτόκουτα (σκηνικό Νίκος Αλεξίου), με το ιδιόρρυθμα πράο εκτόπισμά της, το κοριτσίστικο μέταλλο φωνής, την ανέραστη φιλαρέσκεια μιας ζωντανής κούκλας, και την οργώνει με θαυμαστή ευελιξία πάνω - κάτω μέχρι τέλους, ενόσω ένας προβολέας την κυνηγά επί ματαίω (φωτισμοί Ν. Αλεξίου).

«Μπορεί και να μη γίνει καθόλου παράσταση, κακώς σας περάσανε μέσα», μας αιφνιδιάζει η μοδίστρα «που δεν είναι μοδίστρα, αλλά ράβει ρούχα για κούκλες και μικρά κορίτσια». Ολος ο μονόλογος είναι ένας νοερός τσακωμός της με μια «στρίγκλα» πελάτισσα «με σουβλερά νύχια». Ενδιάμεσα, σε ύφος συνωμοτικό ή εκνευρισμένο, μοιράζεται μαζί μας τους στοχασμούς της για τον πλανήτη, τους οδηγούς («βρωμερά όντα. Οσο περισσότερες ώρες κάθεται κανείς στο τιμόνι τόσο πιο ελεεινός γίνεται»), το μίσος («απαιτεί σπιρτάδα»), τα γλυκά, τις εμμονές της με τον νεκρό, παλιό ένοικο του διαμερίσματος που τη γυροφέρνει, συμπυκνωμένος σε σκαθάρι («και μη φανταστείτε πως είμαι καμιά τρελή που μιλάει με τις χαλκομανίες στο τζάμια»), τον θάνατο («αυτός ο βραχνάς των ζωντανών»).

Το μοναχικό παραλήρημα πετάγεται από ένα θέμα σε άλλο, με «ερασιτεχνικές» τραγουδιστικές (μουσική σύνθεση Στέλλα Γαδέδη) και χορευτικές ανάπαυλες (χορογραφία Μαριέλα Νέστορα), μέχρι την απρόσμενη κορύφωση. Ενα χυδαίο, λυτρωτικό υβρεολόγιο («άντε γαμήσου, ξεσκισμένη καριόλα!»), όπου η κόσμια κυριούλα φτύνει τις άγνωστες λέξεις σαν εγγαστρίμυθη, με μανία, λες και τακτοποιεί επιτέλους τους λογαριασμούς της με ένα βαρίσκιωτο παρελθόν («οι γονείς μου δεν με αγαπούσαν»)...

Παράσταση και κείμενο ακροζυγίζονται ανάμεσα στον ρεαλισμό μιας αυθεντικής πραγματικότητας -πώς μοιάζει η ζωή εκεί έξω;- και στη θεατρική διόγκωση. Γλώσσα προφορική, ανεπιτήδευτη. Υπάρχει μια αβίαστη αγαθότητα σε ερμηνεία και σκηνοθεσία (Α. Κοκκίνου) και τρέλα και μια αίσθηση πρόβας και αυτοσχεδιασμού. Αρετές άμεσες.

Υπάρχει, όμως, και μια αμφιβολία που πυκνώνει βαθμιαία, σαν η ηθοποιός να μην έχει τον πλήρη έλεγχο του ταλέντου της, σαν να πασχίζει να διαχειριστεί τα προσθετικά ποδιών και σώματος και ένα μακρύτατο κείμενο με αδυναμία στις λεπτομέρειες. Εναν μονόλογο που, μετά το αρχικό ελκτικό ξάφνιασμα, φυλλορροεί σιγά σιγά σε ανόρεχτο κουβεντολόι, ανακυκλούμενο και υπνωτιστικό, βυθίζοντας και την ηθοποιό στον εαυτό της, έτσι που είτε αφαιρείται, οπότε ο υποβολέας αποδεικνύεται πολύτιμος -η διπλανή μου σκέφτηκε πως ήταν χαριτωμένο μέρος της παράστασης- είτε μόλις που ακούγεται. Μια έξοχη ηθοποιός σε αμηχανία και μάλλον μια πρόωρη πρεμιέρα. Πράγματα που διορθώνονται. *

[Της ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΜΑΤΖΙΡΗ, Ελευθεροτυπία 2, 21/06/2008]

Λούλας Αναγνωστάκη «Ο ουρανός κατακόκκινος»

Οι ηρωίδες προχωρούν στα σκοτεινά

*«Ο ουρανός κατακόκκινος» - Φεστιβάλ Αθηνών

«Ιδού εγώ» η εναρκτήρια -και καταληκτική- φράση του μονολόγου της Λούλας Αναγνωστάκη. Δανεισμένη από ένα στίχο του Ελιοτ, μοιάζει με αντιστροφή του παλιού εκείνου «ιδού ο άνθρωπος»: η καθηγήτρια γαλλικής με ανώτερες σπουδές στη Φιλολογία Σοφία Αποστόλου, η κάτοχος της Αγγλικής και Ρωσικής, η αστή που αγάπησε και παντρεύτηκε κομμουνιστή, απολύεται από τη δουλειά της στο Δημόσιο λόγω μέθης, συμμετέχει στις ύποπτες δοσοληψίες του γιου της με τα ανθρώπινα απομεινάρια της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και καταλήγει σε κάποιο νοικιασμένο δυάρι πίσω από τον Κορυδαλλό, περιμένοντας την αποφυλάκισή του.

Η Ρένη Πιττακή ερμηνεύει τη Σοφία Αποστόλου στο έργο της Λούλας Αναγνωστάκη

Ο μονόλογος της Αναγνωστάκη μοιάζει λοιπόν με την κατάθεση ενός ανθρώπου χωρίς ιδιότητες, που παρεισφρέει στη σκηνή περαστικός από τον χώρο και τον χρόνο. Είναι η φιγούρα ενός θηλυκού Ελπήνορα που δεν διεκδικεί θέση στην υπόληψη ή στην ιστορία των πολλών. Με άλλα λόγια, είναι μια περίπτωση καθαρά προσωπική.

Κι ωστόσο, η Σοφία Αποστόλου είναι κάτι περισσότερο. Ανήκει στη γενιά των ανθρώπων που πέρασαν δίπλα από τη μεγάλη Ιστορία χωρίς να εισέλθουν σε αυτήν, που δεν διαθέτουν τη στόφα του πολιτικού ήρωα ή του λαμόγιου της μεταπολιτευτικής ανόρθωσης. Στο περιβάλλον των ψευδεπίγραφων ιδεολογιών, της αρπακτής και της ρεμούλας, η γυναίκα της Αναγνωστάκη είναι ελεύθερη και καταλαβαίνει μόνο αυτό που μπορεί να αγαπήσει. Μετράει τα πράγματα με το δικό της μέτρο και ζει παράλληλα με αυτά τη δική της, ανέκφραστη ζωή.

Το ότι επομένως τώρα μιλά είναι η δική της επανάσταση. Μια επανάσταση που δεν αλλάζει την Ιστορία, όσο τον παλιό εαυτό και τη χαμένη της ζωή. Η νικημένη Σοφία Αποστόλου έχει θυμώσει απέναντι στην ήττα και τον μέσο όρο, έχει επαναστατήσει ενάντια στη μετριότητα, έχει κατακτήσει την ελευθερία της.

Ο Νίκος Χατζόπουλος έστησε τον μονόλογο της Αναγνωστάκη σαν πέρασμα της γυναικείας μορφής από το σταυροδρόμι του ανθρώπινου χρόνου. Σε ένα μεταδραματικό σκηνικό χώρο, σκόρπισε τους θεατές σε άτακτη διάταξη και είδε τη Σοφία να κατεβαίνει από τον λόφο της μπεκετικής Γουίνι, να απασχολεί για λίγο την τακτοποιημένη καθημερινότητά μας και να χάνεται στο φως της μαρτυρικής της ανάληψης.

Σε αυτό το χάσμα του χρόνου εδράζει την ερμηνεία της και η Ρένη Πιττακή. Το ιδιαίτερο στη μορφή της είναι ότι δεν προέρχεται από την παρακαταθήκη του λαϊκού κώδικα. Η εμφάνισή της, με την ανεπιτήδευτη κομψότητα και την ευθυτενή, θα έλεγε κανείς, αξιοπρέπεια, πείθει για μια ακριβοθώρητη ποιότητα. Η Αποστόλου δεν σηκώνει ηθογραφικές και μελοδραματικές ευκολίες, δεν αναστενάζει με το μπουζούκι αλλά με το παλιό καλό γαλλικό τραγούδι. Οπως δέκα χρόνια πριν, στην ενσάρκωση της Βέρας Ζαβιτσιάνου, ο ρόλος ζει πάλι ευτυχής στο σώμα της ηθοποιού.

Αν εγείρονται ζητήματα, αυτά δεν σχετίζονται με την ίδια την παράσταση όσο με το εξωτερικό της πλαίσιο: είναι εξαιρετικά σύντομη (μόλις τριάντα λεπτά) και παρουσιάζεται κάτω από αδιευκρίνιστο φεστιβαλικό πρόσχημα. Η επιτυχία είναι εξασφαλισμένη, ωστόσο μοιάζει κατώτερη μιας καθαρής καλλιτεχνικής πρόκλησης. *

[Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ, Ελευθεροτυπία 2, 21/06/2008]

«Ανδρομάχη» στα αραβικά και γαλλικά, με ελληνικούς υποτίτλους

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στο «Σχολείον» (22,23/6), θα παρουσιαστεί η ευριπίδεια τραγωδία «Ανδρομάχη» (στα αραβικά και γαλλικά, με ελληνικούς υποτίτλους). Μια Παλαιστίνια ηθοποιός ερμηνεύει την τραγική Ανδρομάχη, διαχρονικό σύμβολο της συζυγικής πίστης και της αξιοπρέπειας των ηττημένων. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ζαν-Κριστόφ Σαΐς [στη φωτογραφία] - σκηνοθέτης ο οποίος διακρίθηκε στη Γαλλία τα τελευταία χρόνια - με ερμηνευτές Γάλλους και Σύρους ηθοποιούς. Η πρεμιέρα της παράστασης δόθηκε στις 4/6 στη Δαμασκό. Πρόκειται για συμπαραγωγή της Δαμασκού ως «Αραβικής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2008», του Φεστιβάλ Fourvire της Λυόν, του Φεστιβάλ Αθηνών και του Φεστιβάλ «Grec» της Βαρκελώνης.

• Συνεχίζεται στο θέατρο «Επί Κολωνώ» το φεστιβάλ θεάτρου νέων θεατρικών ομάδων, που θα διαρκέσει μέχρι 19 Ιουλίου. Στις 23-24/6 θα παρουσιαστεί η παράσταση μαύρης κωμωδίας «Slip and Tanga». Κείμενο - σκηνοθεσία: Στέβη Κούβαρη Μπουζιάνη. Παίζουν: Μίρνα Μηλιώνη, Εύα Δήμου, Μάκης Κρητικός και η Πηνέλοπα Κρούζα. Μουσική επιμέλεια: Τόμι Μπουζιάνης.

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Με τον αρχικό του διάκοσμο

Eurokinissi

Οταν ανοίξει - πράγμα μάλλον απίθανο μέχρι την έναρξη της προσεχούς χειμερινής περιόδου - το Εθνικό Θέατρο, το αρχιτεκτονικό «διαμάντι» του Τσίλερ, θα είναι ανακαινισμένο, θα έχει επεκτάσεις και θα έχει συντηρηθεί ο ζωγραφικός διάκοσμος της κεντρικής σκηνής.

Τις προτάσεις σχετικής μελέτης ενέκρινε ομόφωνα το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ. Οι εργασίες συντήρησης αποκάλυψαν ένα ζωγραφικό μετάλλιο και ένα φυτικό διάκοσμο πάνω από την κεντρική σκηνή. Ο διάκοσμος είχε καλυφθεί κάτω από το βασιλικό γύψινο οικόσημο. Αποφασίστηκε, λοιπόν, να αναδειχτεί ο αρχικός διάκοσμος, ενώ το βασιλικό οικόσημο μάλλον θα τοποθετηθεί αλλού. Τουλάχιστον αυτό πρότεινε η μελέτη. Επίσης, θα διατηρηθούν τα χρώματα εκατέρωθεν της σκηνής (ερυθρό καφέ). Ο εξωτερικός φωτισμός του κτιρίου θα είναι ομοιόμορφος και θα συνδυάζεται με τους φανοστάτες του δήμου στο πεζοδρόμιο.

Θυμίζουμε ότι η μελέτη αφορά τα, περίπου, 12.000 τ.μ. της Κεντρικής Σκηνής και της Νέας Σκηνής. Η Κεντρική Σκηνή παραμένει κλειστή από το 2001 και η Νέα Σκηνή από το 2005, ενώ από το 1998 η τότε διοίκηση του Εθνικού ζητούσε από το ΥΠΠΟ την εκ βάθρων ανακαίνιση του θεάτρου. Την άνοιξη του 2001 αποφασίστηκε η ένταξη του έργου της ανακαίνισης στο Γ΄ ΚΠΣ. Η προμελέτη ολοκληρώθηκε τον Ιούνη του 2004, τον Ιούλη του 2004 δημοσιεύτηκε η προκήρυξη του δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού και το Μάρτη του 2006 υπεγράφη η σύμβαση κατασκευής. Πάντως, τον περασμένο Δεκέμβρη ο υπουργός Πολιτισμού, Μ. Λιάπης, επισκεπτόμενος το θέατρο, είπε ότι για τις «επιπρόσθετες εργασίες» θα αναζητήσει «σχετικά κονδύλια»...

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

10/3/2006

-- Επιτέλους, αρχίζει η συντήρησή του

ΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΩΝ

Ενας περίπατος στο Ναύπλιο κρύβει πάντα ευχάριστες εκπλήξεις. Αυτές τις ημέρες γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρων, χάρη στην έκθεση που έχουν ετοιμάσει οι φοιτητές της κατεύθυνσης «Σκηνογραφία - Ενδυματολογία» του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών. Τρεις σημαντικοί πολιτιστικοί χώροι - ο εξωτερικός χώρος του Τελωνείου, η Αίθουσα Τέχνης Ναυπλίου «Μαρία Γκούμα» και ο χώρος του περιοδικού «Ναυδέτο»- επιστρατεύτηκαν για να δείξουν οι φοιτητές το υψηλό επίπεδο των εργασιών τους, που τραβούν το βλέμμα του θεατή για τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την πρωτοποριακή άποψή τους. Η κατεύθυνση Σκηνογραφίας λειτουργεί εδώ και τρία χρόνια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Για την έκθεση, που συντόνισε η Αση Δημητρουλοπούλου, συνεργάστηκαν επτά ακόμη διδάσκοντες (Εμμανουέλα Βογιατζάκη-Κρουκόβσκι, Αντώνης Βολανάκης, Σοφία Παντουβάκη, Κωνσταντίνος Ζαμάνης κ.ά.).

[Ελ.Γ., ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/06/2008]

ΠΟΤΕ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΙΜΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ;

Ο Τσίλερ ξεφορτώθηκε τον Γεώργιο Α'

Το Εθνικό Θέατρο, το πανέμορφο λιθόκτιστο διατηρητέο κτίριο του Τσίλερ στην Αγ. Κωνσταντίνου, όταν θα ανοίξει τις θύρες του στο κοινό πλήρως ανακαινισμένο, εξοπλισμένο και με τη νέα του επέκταση θα έχει ομοιόμορφο, ήπιο φωτισμό στην πρόσοψή του, ενώ ο ζωγραφικός φυτικός διάκοσμος της κεντρικής σκηνής θα έχει πλήρως συντηρηθεί και αναδειχτεί. Οι προτάσεις ενεκρίθηκαν ομόφωνα χθες από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

Το ζωγραφικό μετάλλιο και ο φυτικός διάκοσμος που αποκαλύφθηκαν πάνω από την μπούκα της Κεντρικής Σκηνής, κάτω από το βασιλικό γύψινο οικόσ

Η ομοιομορφία της πρόσοψης του κτιρίου θα εξασφαλιστεί με διόδους έκχυσης φωτός LED, ούτως ώστε να εξαφανιστούν οι προγενέστερες σκιάσεις. Στην κεντρική είσοδο θα εγκατασταθούν φωτιστικά μεταξύ των θυρών, ενώ οι υπάρχοντες φανοί θα διατηρηθούν. Για τα απομονωμένα φωτιστικά θα γίνει διάτρηση τοίχου, ενώ «σε εξαιρετικές περιπτώσεις» τα καλώδια θα εντοιχίζονται.

Η Κουμουνδούρου θα φωτιστεί με LED ακριβώς όπως η Αγ. Κωνσταντίνου (πρόσοψη). Ενισχυμένος θα είναι ο φωτισμός μόνο στη θύρα με τις Καρυάτιδες. Στη Μαινάνδρου θα τοποθετηθούν κρεμαστά φωτιστικά ανάλογα με της Αγ. Κωνσταντίνου.

Μοναδική υπόδειξη του Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων στην υποβληθείσα πρόταση του Εθνικού, που ενεκρίθη ομοφώνως, είναι η επανατοποθέτηση των φαναριών δρόμου από τον Δήμο Αθηναίων συμμετρικά προς την όψη του κτιρίου. Η διερεύνηση κάτω από το γύψινο οικόσημο με τα αρχικά του βασιλιά Γεωργίου Α' στην κορφή της σκηνικής μπούκας αποκάλυψε τοιχογραφία με ένα μετάλλιο που πλαισιώνει εξαιρετικός φυτικός διάκοσμος. Εκατέρωθεν της σκηνής αποκαλύφθηκαν τα παλαιότερα στρώματα χρώματος ερυθροκαφέ.

Εγκρίθηκε ομόφωνα η συντήρηση και του διάκοσμου και του ερυθρού χρώματος των τοιχών, με την επισήμανση «να διερευνηθεί περαιτέρω το υπόστρωμα πίσω από το μετάλλιο». Ενδεχομένως να αποκαλυφθεί ακόμη και το εθνόσημο. Εν ευθέτω χρόνω θα αποφασιστεί από το συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων ο χώρος τοποθέτησης του γύψινου οικόσημου με το μονόγραμμα του βασιλιά (κάλυψε τον αρχικό διάκοσμο του Τσίλερ, στα τέλη του 19ου αιώνα).

Οι εργασίες, πάντως, αποκατάστασης του Εθνικού Θεάτρου φαίνεται πως είναι αδύνατο να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Νοέμβριο του 2008.

[ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/06/2008]

ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ

Ο Ζαν Κριστόφ Σαΐς είναι Γάλλος σκηνοθέτης με ρίζες Καταλανικές και βρέθηκε στη Δαμασκό για να ανεβάσει μια ελληνική τραγωδία με ηθοποιούς Σύρους και Γάλλους, σε τρεις γλώσσες: γαλλικά, αραβικά και ελληνικά. Η «Ανδρομάχη» του Ευριπίδη, παρ' όλα αυτά, παραμένει ανέπαφη. Και όπως δηλώνει ο ίδιος ο Σαΐς «θα πρόδιδε το κείμενο» αν έκανε οποιαδήποτε σύγχρονη αναφορά και αυτό δεν ήταν στις προθέσεις του.

Χθες το μεσημέρι ο σκηνοθέτης, άρτι αφιχθείς στην Αθήνα, προσάρμοζε την παράσταση στη σκηνή του «Σχολείου» για τη μεθαυριανή πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Αθηνών. Καπνίζει, είναι πολύ ευγενής αλλά και αγχωμένος. Ο διαθέσιμος χρόνος είναι ελάχιστος, οι ερωτήσεις διευκρινιστικές. Η εξόριστη Τρωαδίτισσα πριγκίπισσα Ανδρομάχη (χήρα του Εκτορα) που σύρεται ως λάφυρο από τον Νεοπτόλεμο και αποκτά μαζί του ένα παιδί (αργότερα ο ίδιος παντρεύεται την κόρη του Μενέλαου, Ερμιόνη), ερμηνεύεται από την Hala Omran, γεννημένη στη Δαμασκό.

Για τον Σαΐς η Ανδρομάχη ενσαρκώνει την αντιφατική σχέση Δύσης και Ανατολής, δύο κόσμων που έλκονται αλλά και αποστρέφονται ο ένας τον άλλον. Οι γλώσσες της παράστασης διαφοροποιούν τους Ελληνες από τους Τρώες, δηλώνοντας παράλληλα και την αντιστροφή των ρόλων: οι πολιτισμένοι Ελληνες πάσχουν από τα ελαττώματα που αποδίδουν στους «βαρβάρους», οι άνδρες υιοθετούν συμπεριφορές που χρεώνουν στις γυναίκες και οι ελεύθεροι πολίτες αποδεικνύονται λιγότερο επαρκείς από τους δούλους. «Η Ανδρομάχη όταν είναι μόνη μιλάει αραβικά, με τον γιο της μιλάει αραβικά, γαλλικά, ελληνικά. Η κορυφαία μιλάει αραβικά όταν απευθύνεται στην Ανδρομάχη. Οταν απευθύνεται στο κοινό γαλλικά», συμπληρώνει ο Σαΐς... [συνέχεια στην "Καθημερινή", 20/6/2008]

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Η έρευνα, η αποκατάσταση και η ανάδειξη του θεάτρου του Διονύσου είναι από τις βασικές προτεραιότητες της Επιτροπής Θεάτρου και Ιερού του Διονύσου - Ασκληπιείου Νοτίου Κλιτύος Ακροπόλεως. Μάλιστα μια νέα πρόταση της αρχαιολόγου της επιτροπής Χριστίνας Παπασταμάτη-φον Μόοκ, για την αποκατάσταση τιμητικών μνημείων της ανατολικής παρόδου, έρχεται να συμπληρώσει ένα μελετητικό κενό του θεάτρου. Και να αναδείξει τμήμα του μνημείου, της ανατολικής παρόδου, η οποία στα χίλια περίπου χρόνια λειτουργίας του θεάτρου αποτέλεσε την κύρια είσοδό του.

Εκεί, στην είσοδο του θεάτρου θα δούμε το χαμένο άγαλμα του Μενάνδρου (αντίγραφο βέβαια) που για 1.000 χρόνια έβλεπαν οι θεατές. Δίπλα σε εκείνα του Σοφοκλή, του Αισχύλου και του Ευριπίδη.

Η σημερινή εικόνα παντελούς έλλειψης βάθρων μπροστά από τον πρόσφατα αποκατεστημένο αναλημματικό τοίχο της παρόδου, προέκυψε από λανθασμένες ενέργειες των πρώτων ανασκαφέων. Θεώρησαν ότι κάποιες βαθμίδες βάθρων που βρέθηκαν εκεί το 1862 ανήκουν σε μεταγενέστερες κατασκευές. Γι’ αυτό αφαιρέθηκαν. Το αντίστοιχο πρόβλημα στη δυτική πάροδο αντιμετωπίστηκε με την ταύτιση και ανασύσταση των βάθρων της το 1981 από τον Μ. Κορρέ. Σε αυτά προστέθηκε και η εγκεκριμένη από το ΚΑΣ αποκατάσταση του επώνυμου βάθρου του ποιητή Αστυδάμαντα.

Η μελετήτρια έκανε εξαντλητική έρευνα στις αρχειακές πηγές του 19ου αι. Αξιοποίησε το τοπογραφικό σχέδιο του E. Ziller του 1863, σε συνδυασμό με τα ίχνη επαφής που άφησαν τα αποξηλωμένα βάθρα στην όψη των αρχαίων λίθων του αναλήμματος της ανατολικής παρόδου και των διάσπαρτων λίθων στην περιοχή του Θεάτρου. Ετσι ταύτισε τη θέση έξι βάθρων. Ανάμεσά τους και αυτό του Μενάνδρου, το οποίο είχε βρεθεί το 1862 στο Θέατρο εντοιχισμένο σε μεταγενέστερο τοίχο. Το πρωτότυπο άγαλμα που χάθηκε όμως και έφερε το βάθρο, ήταν έργο των υιών του Πραξιτέλη, Κηφισόδοτου και Τιμάρχου. Ο Γερμανός καθηγητής K. Fittschen ωστόσο ταύτισε δύο τμήματα του γλυπτού που βρίσκονται στη Βενετία και τη Νάπολη και αποτελούν αντίγραφα της ρωμαϊκής περιόδου.

Η έρευνα της Χριστίνας Παπασταμάτη φον Μόοκ έδειξε κάτι ακόμη. Οτι το κάθισμα του αγάλματος αποτελεί απομίμηση των θρόνων της προεδρίας του Διονυσιακού θεάτρου. «Με τον τρόπο αυτό υποδηλωνόταν συμβολικά η αναγνώριση ενός πολυγραφότατου νεωτεριστή ποιητή, που είχε νικήσει όμως μόνο 8 φορές στους δραματικούς αγώνες.

Η ταύτιση της μορφής και της θέσης αυτού του επώνυμου μνημείου ήρθε να συμπληρωθεί και από ένα δεύτερο τιμητικό βάθρο της ανατολικής παρόδου. Με συγκριτική έρευνα ταυτίστηκαν οι αποξηλωμένες κατά το 1878 βαθμίδες του και η θέση του στο δυτικό τμήμα της παρόδου.

Το αντίγραφο

Η προτεινόμενη αποκατάσταση προβλέπει την ανατοποθέτηση του αρχαίου διάσπαρτου υλικού στην αρχική του θέση με ανακατασκευή των χαμένων βαθμίδων από νέο φυσικό λίθο. Το αντίγραφο του αγάλματος του Μενάνδρου θα κατασκευαστεί από χυτό υλικό, όπως αυτό έχει γίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις (μνημεία Ακροπόλεως, Κεραμεικός, Δήλος, Σάμος, Δίον κ.λπ.) που αποσκοπούν στη μερική επανάκτηση έργων γλυπτικής σε αρχαιολογικούς χώρους, τονίζοντας τη χαμένη διαλεκτική σχέση αρχιτεκτονήματος και γλυπτικής.

Η αποκατάσταση που ενέκρινε το ΚΑΣ θα αναδείξει την κύρια είσοδο του θεάτρου και θα σηματοδοτήσει την έναρξη ενός προγράμματος ανάκτησης επιπλέον μορφολογικών και ιστορικών στοιχείων του. Αλλωστε, η μελετήτρια εκεί ταυτίζει και τη θέση του τιμητικού μνημείου των Τριών Τραγικών που ανέθεσε ο Λυκούργος το 330 π.Χ., στο πλαίσιο ανακαίνισης του Θεάτρου του Διονύσου. [Η Καθημερινή, 20/6/2008]

ΠΡΟΪΟΥΣΑ ΙΣΟΠΕΔΩΣΗ...

Καίριο το παρακάτω σχόλιο του φίλου Γιώργου Σαρηγιάννη:

Αντ΄ αυτών Γουλιμής...

[Γ.Δ.Κ.Σ., ΤΑ ΝΕΑ, 20/6/2008]

Το 1994 και όχι το 1993, όπως έγραφα, ψηφίστηκε ο νόμος που ρύθμιζε το θεσμικό πλαίσιο των τριών κρατικών Σκηνών, τον οποίον «εμπνεύστηκε και προώθησε ο τότε υπουργός Πολιτισμού κ. Θάνος Μικρούτσικος, βαθύς γνώστης των καλλιτεχνικών πραγμάτων γενικότερα αλλά και του τρόπου διοίκησης πολιτιστικών οργανισμών δημοσίου συμφέροντος ειδικότερα» μου γράφει και με διορθώνει ο τέως- και επί πολλά χρόνια- Διευθυντής Θεάτρου και Χορού του υπουργείου Πολιτισμού Πολυχρόνης Πολυχρονόπουλος αναφερόμενος στα σχόλια της στήλης (9 και 10 Ιουνίου) για την επιχειρούμενη ανατροπή του πλαισίου αυτού στη Λυρική- και μετά βλέπουμε...-, με στόχο την αποδυνάμωση του καλλιτεχνικού διευθυντή και την ενδυνάμωση του Διοικητικού Συμβουλίου που καθίσταται, τελικά, όπως προκύπτει από την εισηγητική έκθεση του προέδρου του Δ.Σ. κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου περί της τροποποίησης που την έχω στα χέρια μου, ο απόλυτος άρχων. «Στον νόμο αυτόν», συμπληρώνει ο κ. Πολυχρονόπουλος, «προσδιορίστηκαν, μεταξύ πολλών άλλων, οι υφιστάμενες ακόμη αρμοδιότητες των καλλιτεχνικών διευθυντών και η σχέση τους με το Δ.Σ. Το μοντέλο αυτό των καλλιτεχνικών διευθυντών ήταν ταυτόσημο με τις απόψεις και της Μελίνας, όπως τις άκουσα από την ίδια αρκετές φορές, μόνο που δεν πρόλαβε ή δεν μπόρεσε να τις υλοποιήσει με θεσμικό τρόπο όπως έκανε ο Μικρούτσικος». Ο Μικρούτσικος, όμως, γράφει πια μουσικές, η Μελίνα είναι στα θυμαράκια και ΥΠΠΟ είναι τώρα ο κ. Μιχάλης Λιάπης- και μη χειρότερα να λέμε... Στο μεταξύ ο κ. Κυριακόπουλος άρχισε και να αρθρογραφεί, έντεχνα μετατοπίζοντας το θέμα από τη σχεδιαζόμενη «αναβάθμιση» του Δ. Σ. που «τα μέλη του μπορεί να είναι καλλιτέχνες, επιστήμονες, επιχειρηματίες και αναγνωρισμένου κύρους πρόσωπα των γραμμάτων και των τεχνών»- καταλαβαίνετε...- στη δημιουργία θέσης «Γενικού Διευθυντή (ή Διευθύνοντος Συμβούλου)». Ελπίζω ο... Θεός της Νέας Δημοκρατίας να μην είναι εντελώς στραβός και κουφός και να βάλει το χέρι του μπας και φωτίσει τον κ. υπουργό.

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΙΜΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΠΑΣΙΑ ΚΡΑΛΛΗ

«Ήταν ο Λάιος ο πρώτος παιδεραστής;»

Σκηνή από την παράσταση «Αναζητώντας τον Οιδίποδα»

Η Ασπασία Κράλλη θα μας αφηγηθεί τον μύθο του Οιδίποδα με τα λόγια της σιωπής. Επιστρέφει στην παλαιότατη, διαχρονική, τέχνη της μιμικής γράφοντας το σενάριο, υπογράφοντας τη σκηνοθεσία και κάνοντας τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης με τίτλο «Αναζητώντας τον Οιδίποδα». Πρόκειται για ένα έργο που καταπιάνεται με τον γνωστό μύθο του Οιδίποδα, αλλά μέσα από μια πρωτοτυπία. Ξετυλίγει το κουβάρι, πιάνοντας το νήμα από το προπατορικό αμάρτημα του γένους των Λαβδακιδών. Ρίχνει το δικό της φως στο ερώτημα αν ο Λάιος ιστορικά ήταν ο πρώτος παιδεραστής.

Η παράσταση ξεκινάει με το «ένοχο πάθος» του Λάιου (πατέρα του Οιδίποδα) για τον νεαρό έφηβο Χρύσιππο, που τον οδήγησε στην αυτοκτονία. Οι έξι ηθοποιοί θα ιστορίσουν μυστικά και πάθη με τη γλώσσα του σώματος, «αυτή τη φλύαρη σιωπή των σωμάτων, τη σιωπή του βλέμματος, την παγκόσμια σιωπή των ανθρώπων».

Η Ασπασία Κράλλη, ηθοποιός που σπούδασε μιμική σε νεαρή ηλικία στη σχολή του Μαρσέλ Μαρσό στο Παρίσι, ίδρυσε το «Θέατρο της σιωπής» το 1993, δημιουργώντας έργα πάνω σε δραματουργική βάση, αλλά με ψυχαναλυτικές προεκτάσεις και διατηρώντας τα βασικά στοιχεία της μεθόδου του μοναδικού μίμου και δασκάλου της. Στη παράσταση «Αναζητώντας τον Οιδίποδα» ο τραγικός κύκλος του Οιδίποδα δεν αποδίδεται από μια απλή, μιμική έκφραση, αλλά, όπως λέει η ίδια, με μια μυστική «μουσική έκφραση του σώματος», όπου η ψυχανάλυση αναζητάει εκφράσεις του ασυνείδητου, αναμετριέται με τα διαχρονικά ερωτήματα για τις γονικές σχέσεις και την ανθρώπινη ύπαρξη.

«Τι είναι αυτό που από αιώνες βασανίζει τους ανθρώπους στις σχέσεις τους με τους γονείς τους; Ποια είναι η κατάρα που στιγματίζει τον πατέρα του Οιδίποδα, τον Λάιο, και που συνεχίζεται σε ολόκληρη τη γενιά του;» είναι η ρητορική ερώτηση της Ασπασίας Κράλλη, που αναζητάει τις απαντήσεις ψάχνοντας τη ρίζα του μύθου. Η παράσταση θα ανέβει στον διαμορφωμένο Χώρο Β΄ του «Σχολείον» με περιορισμένες, μόλις 50 θέσεις.

Η Ασπασία Κράλλη παίζει τον Τειρεσία, μαζί με τους ηθοποιούς: Γιώργος Τσαμπουράκης (Οιδίποδας), Μελέτης Ηλίας (Λάιος), Μαλαματένια Γκότση (Ιοκάστη), Κωστής Κορωναίος (βοσκός Α΄, Β΄, και Μερόπη) και Ιάσων Κουρούνης (Χρύσιππος και Σφίγγα). Η μουσική είναι του Σταύρου Γασπαράτου, η επιμέλεια κίνησης της Ζωής Χατζηαντωνίου και οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου

«ΛΟΥΚΕΤΟ» ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ

«Αιφνιδιαστικά και αδικαιολόγητα ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε σήμερα, 19 Ιουνίου, το κλείσιμο του Θεάτρου του Λυκαβηττού προφασιζόμενος λόγους ασφαλείας. Προκαλείται συνεπώς το εύλογο ερώτημα "γιατί τώρα;"». Το ερώτημα αυτό θέτει χτεσινή ανακοίνωση του Ελληνικού Φεστιβάλ, καθώς το κλείσιμο του θεάτρου σημαίνει ματαίωση των προγραμματισμένων εκδηλώσεων και άλλες συνέπειες...

Το Ελληνικό Φεστιβάλ αναφέρει ότι διαθέτει έγγραφα που αποδείχνουν την «έγκαιρη - από 15/1/2008 - ειδοποίηση προς την Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης (ΕΤΑ) περί ενάρξεως των εκδηλώσεών του στις 20/5/2008» και ότι από τις 3/6 μέχρι τώρα πραγματοποιήθηκαν αρκετές μεγάλες συναυλίες (Nick Cave, Mark Knopfler, Μαχαιρίτσας κ.ά.), «χωρίς ο Δήμος Αθηναίων να προβεί σε καμία απολύτως ενέργεια».

Η απόφαση του δήμου για κλείσιμο του θεάτρου επικαλείται «έγγραφο της ΕΤΑ περί ανάγκης μελέτης ελέγχου για τη στατική επάρκεια των κερκίδων». Εγγραφο που ανακάλεσε «η ίδια η ΕΤΑ με σχετική ειδοποίηση στο Δήμο», «επιβεβαιώνοντας» ότι «δε συντρέχει κίνδυνος από τη λειτουργία του θεάτρου. Παρ' όλα αυτά, ο Δήμος επέμεινε ανεξήγητα στην απόφασή του».

Το Φεστιβάλ θεωρεί «λυπηρή» την ακύρωση σημαντικών συναυλιών, όταν έχουν προαγοραστεί εισιτήρια, έχουν διαφημιστεί και οι οργανωτές και οι καλλιτέχνες «υφίστανται σημαντικές οικονομικές και όχι μόνο συνέπειες». Το Φεστιβάλ αποδίδει την απόφαση του δήμου σε «ασυνεννοησία μεταξύ Δήμου και ΕΤΑ». Απόφαση που «τραυματίζει καίρια» το θεσμό των εκδηλώσεων στο θέατρο Λυκαβηττού, καθώς κοινό και καλλιτέχνες «χάνουν την εμπιστοσύνη τους στις ελληνικές διοργανώσεις». Όλοι βγάζουν την ουρά τους απέξω! Σαν δεν ντρέπονται; Να τι γράφει η "Καθημερινή":

Εκλεισε το θέατρο του Λυκαβηττού

Δήμος Αθηναίων: Λόγοι ασφαλείας – «Ολα ήταν υπό έλεγχο» λέει το Φεστιβάλ

Ακραία επίδειξη ασυνεννοησίας; Δημοσιοϋπαλληλική ευθυνοφοβία; Ο πόλεμος ανακοινώσεων που ακολούθησε το αιφνιδιαστικό κλείσιμο του θεάτρου του Λυκαβηττού χθες το μεσημέρι δύσκολα θα εξευμενίσει όσους άτυχους φίλους του Βρετανού καλλιτέχνη Τζέιμς Μπλαντ ανηφόρισαν ανυποψίαστοι προς τον αθηναϊκό λόφο υπό συνθήκες μίνι καύσωνα. Λόγους ασφαλείας επικαλείται ο Δήμος Αθηναίων· όλα ήταν υπό έλεγχο απαντούν το Ελληνικό Φεστιβάλ και η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης.

ΟΡΦΕΑΣ, ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ

Η ζωή και ο θάνατος είναι ο κοινός παρoνομαστής των τριών λυρικών έργων, που ξεδιπλώνονται από χτες στην Πειραματική Σκηνή της Λυρικής Σκηνής (Πειραιώς 199, είσοδος από Αλκμήνης 68). Πρόκειται για τα έργα των Βαγγέλη Κατσούλη «Ορφέας», Δημήτρη Συκιά «Μία συμφωνία με δρώσες φωνές: Ορφέας» και Βίκτορ Ούλμαν «Ο αυτοκράτορας της Ατλαντίδας», που θα παρουσιάζονται μέχρι την Κυριακή (8μμ). Το πρώτο, βασισμένο στο μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης, ξεχειλίζει από συναίσθημα. Το δεύτερο επικεντρώνεται στον Ορφέα των μυστηρίων, ερμητικό και τελετουργικό. Το τρίτο αποτελεί μανιφέστο ενάντια σε κάθε μορφή τυραννίας που καταρρακώνει τον άνθρωπο και διαστρεβλώνει ή καταστρέφει κάθε έκφραση πολιτισμού.

Διεύθυνση Ορχήστρας: Ιάκωβος Κονιτόπουλος, Σκηνοθεσία: Παναγής Παγουλάτος, Σκηνικά - Κοστούμια: Κένι Μακ Λέλαν, Φωτισμοί: Γιάννης Αποστολέλλης. Ερμηνεύουν: «Ορφέας»: Πωλ Ζαχαριάδης, Αγγελική Καθαρίου, Πέτρος Μαγουλάς, Αννα Αλεξοπούλου. «Μία συμφωνία με δρώσες φωνές: Ορφέας»: Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Βαγγέλης Μανιάτης και Χορός (Αννα Αλεξοπούλου, Ελενα Μαραγκού, Χρήστος Στασινόπουλος, Μιχάλης Κατσούλης). «Ο αυτοκράτορας της Ατλαντίδας»: Μιχάλης Κατσούλης, Πέτρος Μαγουλάς, Βαγγέλης Μανιάτης, Κωνσταντίνος Κληρονόμος, Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Αρτεμις Μπόγρη, Χρήστος Στασινόπουλος. Είσοδος ελεύθερη, με δελτία, μια ώρα πριν την έναρξη της παράστασης.

ΕΥΡΙΠΙΔΗ «ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ»

Στο έργο «Ανδρομάχη» του Ευριπίδη, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα γράφτηκε τα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Ζαν Κριστόφ Σαΐς βλέπει τη σύγχρονη σύγκρουση των κόσμων, Δύσης και Ανατολής. Ο γάλλος σκηνοθέτης ακολουθεί την αντιστροφή των ρόλων που υπονοεί ο Ευριπίδης, οι πολιτισμένοι Ελληνες πάσχουν από ελαττώματα τα οποία οι ίδιοι αποδίδουν στους βάρβαρους Τρώες, οι άνδρες έχουν τελικά μειονεκτήματα που αποδίδουν στις γυναίκες και οι ελεύθεροι πολίτες παρουσιάζονται λιγότερο ικανοί από τους δούλους. Μόνο που ο Σαΐς, για να υπογραμμίσει τη μεταφορά της ιστορίας στο σήμερα, τοποθετεί στη θέση των Ελλήνων γάλλους ηθοποιούς που μιλάνε γαλλικά, ενώ τους ρόλους των Τρώων ερμηνεύουν σύροι ηθοποιοί που μιλούν αραβικά. Ολα αυτά θα συμβούν στο Σχολείον, στις 22 και 23 Ιουνίου. [πρόσωπα & ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ , Επιμέλεια: ΑNNAΒΛΑΒΙΑΝΟΥ, Το Βήμα, 19/6/2008]

ΓΚΟΣΠΕΛ ... ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ

Πνευματικό παιδί του πρωτοποριακού θεατρικού σκηνοθέτη και συγγραφέα Λι Μπρούερ (κείμενο, στίχοι, σκηνοθεσία) και του συνθέτη Μπομπ Τέλσον (μουσική, προσαρμογή στίχων, μουσική διεύθυνση) αποτελεί η παράσταση «Γκόσπελ επί Κολωνώ» που ανεβαίνει το Σάββατο, στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Στην παράσταση, η τραγωδία του Σοφοκλή εκτυλίσσεται σε μια αφροαμερικανική εκκλησία, όπου το πάθος και η μουσική του εκκλησιάσματος συγχωνεύονται με το αρχαίο δράμα, δημιουργώντας ένα μοναδικό αποτέλεσμα. Να σημειωθεί ότι ο Μπρούερ, αναζητώντας τον «τυφλό» Οιδίποδα στον Κολωνό, ανακάλυψε το συγκρότημα γκόσπελ μουσικής «Blind Boys of Alabama» που το αποτελούσαν μέλη ενός ιδρύματος τυφλών. Συνδέοντας τη μουσική με το θέατρο, το γκόσπελ με το αρχαίο δράμα, το έργο έχει διαγράψει μια ιδιαίτερα επιτυχημένη πορεία 25 χρόνων και έχει κερδίσει δεκάδες βραβεία.

Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΝ ΞΕΧΝΑ ΤΟΝ ΤΑΣΟ ΜΠΑΝΤΗ

Η δραματική σχολή τού «Εμπρός», που ταυτίστηκε με τον αδικοχαμένο ιδρυτή της Τάσο Μπαντή και τη «φουρνιά» των ταλαντούχων αποφοίτων, από τον Νίκο Κουρή μέχρι την Αγγελική Παπαθεμελή, ανοίγει τις πόρτες του ελεύθερα για το κοινό από σήμερα ώς την Παρασκευή στις εξετάσεις των μαθητών της. Το τετραήμερο συγχρόνως θα συνδυαστεί με ένα μικρό αφιέρωμα στον Μπαντή. Η σχολή έχει τριετή φοίτηση, όμως φέτος εγκαινιάζει τη λειτουργία ενός τέταρτου προαιρετικού. Στόχος του, η πραγματοποίηση από τους απόφοιτους μιας παράστασης σε κεντρικό θέατρο της Αθήνας. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τη σχολή στα τηλέφωνα: 210-3252676 και 6936-813232.

ΠΡΟΣΩΠΑ & ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ

Το μιούζικαλ «South Ρacific» κυρίαρχο στα εφετινά Τόνι

Επιμέλεια: ΑNNAΒΛΑΒΙΑΝΟΥ

, ΤΟ ΒΗΜΑ, 18/6/2008

ΑΡ/JΕFF CΗRΙSΤΕΝSΕΝ

Ενα απόσπασμα από το μιούζικαλ «South Ρacific» ερμηνεύει η ηθοποιός Κέλι Ο΄Χάρα κατά την 62η τελετή απονομής των θεατρικών βραβείων Τόνι που έλαβε χώρα στη Νέα Υόρκη την περασμένη Κυριακή. Το 60 ετών έργο σε μουσική Ρίτσαρντ Ρότζερς και στίχους Οσκαρ Χάμερσταϊν κέρδισε επτά βραβεία, τα περισσότερα της εφετινής απονομής. Με πέντε βραβεία τιμήθηκε το βραβευμένο και με Πούλιτζερ έργο του Τρέισι Λετς «Αugust: Οsage country», το οποίο πιθανόν να μεταφερθεί στο Λονδίνο στο τέλος του χρόνου.

εντός

Η μάχη της ανθρώπινης φύσης με τη λογική, του πολιτισμένου κόσμου με τα ένστικτά του, του ανθρώπου με τον ίδιο του τον εαυτό μπαίνει στο μικροσκόπιο των Γρηγόρη Χατζάκη και Δημήτρη Βαρβαντάκη μέσα από την παράσταση «Κασπάρ Χάουζερ: Η ιστορία ενός ανθρώπου», η οποία παρουσιάζεται στη σκηνή του τροχόσπιτου του Φεστιβάλ Αθηνών. Η ιστορία τοποθετείται στη Γερμανία τον Μάιο του 1828 και αρχίζει όταν ένας άγνωστος παρουσιάζεται από το πουθενά έχοντας στα χέρια του ένα γράμμα που εξηγεί όμως λίγα για το παρελθόν του. Στη μινιμαλιστική απόδοση της παράστασης συμβάλλει και η συμμετοχή τριών μόνο ηθοποιών. Ο πρώτος υποδύεται την αινιγματική μορφή του Κάσπαρ Χάουζερ, ο δεύτερος όλους τους κατοίκους της πόλης, άντρες και γυναίκες, ενώ στον ρόλο του τρίτου προσώπου τοποθετείται ένας δημοσιογράφος του σήμερα, ο οποίος μέσα από τη διαδραστική σχέση ηθοποιού- κοινού, το οποίο συμμετέχει ενεργά με ερωτήσεις, προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια του παζλ της ζωής του ήρωα, μιας πορείας που αναγράφεται και στον τάφο του ως εξής: «Η γέννησή του ήταν άγνωστη, ενώ ο θάνατός του μυστηριώδης». Στις 21 και 22 του μήνα, στο Πεδίον του Αρεως, στις 28 και 29 Ιουνίου στο Πάρκο Κολωνού, στις 5 και 6 Ιουλίου στο Μουσείο Μπενάκη. Ολες οι παραστάσεις έχουν ελεύθερη είσοδο.

Η ρωσική δραματουργία είναι το φόρτε του. Εδώ θα κινηθεί ξανά λοιπόν ο Στάθης Λιβαθινός παρουσιάζοντας το έργο Μιχαήλ Λέρμοντοφ «Μασκαράτα» που γράφτηκε το 1835 και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το έργο του μεγάλου ρώσου λογοτέχνη, του σημαντικότερου μετά τον Πούσκιν ρομαντικού ποιητή της χώρας του, μυθιστοριογράφου και δραματουργού, είναι έργο βιογραφικό του συγγραφέα και δίνει σαφή εικόνα από τα ήθη και τα έθιμα της κοσμικής Πετρούπολης, όπως τα γνώρισε κατά την παραμονή του εκεί πριν ακόμη από τον θάνατο του Πούσκιν. Η «Μασκαράτα», με πρωταγωνιστές τους Δημήτρη Παπανικολάου,Μαρία Ναυπλιώτου,Νίκο Καρδώνη,Μαρία Κίτσου κ.ά., θα ανεβεί στην Πειραιώς 260 (Χώρος Δ) στις 25, 26, 27 Ιουνίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

ΒΡΑΒΕΙΑ ΣΕ ΝΕΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

Ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες του διαγωνισμού για τη Συγγραφή Ελληνικού Εργου από νέους ως 35 ετών που είχε προκηρυχθεί από το Εθνικό Θέατρο και τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Από τα 142 έργα που κατατέθηκαν, η ενδεκαμελής επιτροπή επέλεξε δύο: το Α΄ Βραβείο έλαβε το έργο «Sabine Χ» του Μανώλη Τσίπου, που κατατέθηκε με ψευδώνυμο «Κύριος Μ.»- συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ και θα ενταχθεί στο ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου. Το έργο «Πέφτοντας από τις σκάλες» του Χαράλαμπου Γιάννου (ψευδώνυμο Καπαμαρού) έλαβε τον «Επαινο»συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, ενώ θα παρουσιαστεί με τη μορφή σκηνικού αναλογίου. Σε αυτή τη δευτεροβάθμια ενδεκαμελή επιτροπή του διαγωνισμού πρόεδρος ήταν η Ελένη Βαροπούλου και μέλη οι Ρίκα Βλάχου, Γιώργος Δεπάστας, Σάββας Κυριακίδης, Ηρακλής Λογοθέτης, Παναγιώτης Μέντης, Θωμάς Μοσχόπουλος, Ειρήνη Μουντράκη, Σίσσυ Παπαθανασίου, Γιώργος Πεφάνης και Δημήτρης Τσατσούλης.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΣΠΥΡΑΤΟΥ

Οχι μόνο τα θερμά χειροκροτήματα του κοινού και της κριτικής επιτροπής, που προσκλήθηκε ειδικά από τη Μόσχα, για να την παρακολουθήσει, αλλά και το πρώτο βραβείο του Διεθνούς Θεατρικού Διαγωνισμού 2008 της Κριμαίας απέσπασε η παράσταση «Ηλέκτρα Αυτουργός» της Σοφίας Σπυράτου που παρουσιάστηκε το περασμένο Σάββατο στην καταληκτική βραδιά του φεστιβάλ. Η ξεχωριστή αυτή παραγωγή του χοροθεάτρου «Ροές» έκανε πρεμιέρα τον Απρίλιο στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς σε μια συνεργασία της ομάδας με τον Μάικλ Νάιμαν, ο οποίος έγραψε πρωτότυπη μουσική και παραχώρησε κομμάτια από το προσωπικό του αρχείο στη σκηνοθέτιδα-χορογράφο Σοφία Σπυράτου. Η μετάφραση-επεξεργασία κειμένων ανήκει στον ποιητή Στρατή Πασχάλη, ενώ επίσης συνεργάστηκαν ο Κωνσταντίνος Ζαμάνης στα σκηνικά και ο Σάκης Μπιρμπίλης στα κοστούμια και τους φωτισμούς.

Ο «ΑΜΛΕΤ» ΑΠΟ ΤΟ WOOSTER GROUP

Ο Αμλετ και ο Ρίτσαρντ Μπάρτον

Δυο ματιές στο «πειραγμένο» σαιξπηρικό έργο, που παρουσίασε η Ελίζαμπεθ Λε Κοντ στο Φεστιβάλ Αθηνών

Πριν από δύο χρόνια, η νεοϋορκέζικη πειραματική θεατρική ομάδα The Wooster Group υπό την Ελίζαμπεθ Λε Κοντ είχε διχάσει το αθηναϊκό κοινό με την άκρως πρωτοποριακή παράσταση της «Φαίδρας» του Ρακίνα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στην Πειραιώς 260. Φέτος, από τις 13 έως τις 16 Ιουνίου, και πάλι στον ίδιο χώρο, το «έργο» επαναλήφθηκε. Το Wooster Group παρουσίασε έναν «Αμλετ» θεατρικό αλλά και με έναν ιδιότυπο τρόπο, κινηματογραφικό: Η Λε Κοντ αποδομεί το σαιξπηρικό κείμενο για να το ανασυνθέσει μέσα από την κινηματογραφική εκδοχή των σερ Τζον Γκίλγουντ - Ρίτσαρντ Μπάρτον. Το αποτέλεσμα, για μια ακόμη φορά, δίχασε το κοινό. Κάποιοι αποχώρησαν στα μισά. Η ίδια η Λε Κοντ λέει ότι είναι συνηθισμένη σε κάτι τέτοια…

Ευφυής σχολιασμός της σύγχρονης κοινωνίας

Το κλίμα της αναμονής είχε ήδη καλλιεργηθεί. Τα εισιτήρια για τις τέσσερις παραστάσεις του «Αμλετ» από το Wooster Group είχαν εξαντληθεί. Τα σκηνικά προϊδέαζαν για το τι θα επακολουθούσε: σκόρπιες μικρές οθόνες plasma, μια τεράστια οθόνη στη μέση, ένα περιβάλλον τεχνολογικού εργαστηρίου, κυρίαρχο το γκρίζο χρώμα της μη ζωής.

Η παράσταση ξεκίνησε και η πρώτη έκπληξη δεν άργησε. Οι ηθοποιοί της Ελίζαμπεθ Λε Κόντ έπαιζαν το κλασικό σαιξπηρικό έργο, πατώντας στα βήματα, στις κινήσεις, στις εκφράσεις των ηθοποιών του κινηματογραφικού Αμλετ του 1964, με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Στην αρχή ο θεατής γοητεύεται από αυτό το ιδιότυπο παιχνίδι «ξεπατικώματος» του ίδιου έργου, με άλλα μέσα. Σιγά σιγά, όταν ήδη έχουμε συνηθίσει το εύρημα, μας δίνεται χρόνος να δούμε και άλλες πτυχές του γοητευτικού εγχειρήματος.

Ετσι, παρούσα στη σκηνή είναι η παράδοση του μύθου, της τέχνης, η παράδοση εν γένει και η διαδρομή της. Ο Αμλετ του Μπάρτον ήταν ασπρόμαυρος, αυστηρός, δωρικός, λιτός. Ο Αμλετ της Λε Κοντ είχε υπερβολή, επιδεικτικά κοστούμια, κινητικούς ηθοποιούς, άλλo τόνο στην εκφορά των ίδιων λέξεων. Η κυριαρχία της τεχνολογίας ήταν πανταχού παρούσα. Οθόνες, κάμερες, διαφορετικές λήψεις της τρέχουσας παράστασης, ενσωματωμένα μικρόφωνα στους ηθοποιούς.

Το μόνο κοινό με τον παλαιότερο Αμλετ, η κίνηση και ο λόγος. Και αυτός ρημαγμένος, ελλειπτικός. Ακριβώς όπως και η μετάφραση. Σπαράγματα. Η Ελίζαμπεθ Λε Κοντ βρήκε έναν ευφυή τρόπο να σχολιάσει τη σύγχρονη κοινωνία. Της τεχνολογίας, της βίαιης επιθετικότητας, του εκκωφαντικού θορύβου, του ελλειπτικού λόγου, της υπερβολής, της επίδειξης, του αδιεξόδου. Και μέσα σ’ όλα αυτά ισχυρός παραμένει ο μύθος. [Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 18/6/2008]

Οταν η φόρμα αφήνει έξω το περιεχόμενο

Είχα κάθε λόγο να παρακολουθήσω τον «Αμλετ» της Ελίζαμπεθ Λε Κοντ και του διάσημου πια Wooster Group: τον περασμένο Απρίλιο είχα επισκεφθεί το νεοϋορκέζικο θέατρο στο Σόχο, είχα συνομιλήσει με την ίδια τη Λε Κοντ, καθώς και με έναν από τους ηθοποιούς της, τον Ελληνοαμερικανό Αρη Φλιάκο, ο οποίος υποδύεται (κυρίως) τον Κλαύδιο. Ηταν μια απολαυστική (για μένα) συνομιλία, οπότε δεν υπήρχε περίπτωση να μην βρεθώ στην Πειραιώς 260. Οι εντυπώσεις; Ενα άκρως ερεθιστικό, γαργαλιστικό εύρημα - όχι a play within a play, όπως στο κλασικό έργο του Σαίξπηρ, αλλά a film within a play: η ασπρόμαυρη ταινία του 1964 με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, όχι μόνο ως φόντο στη σκηνή, αλλά ως ένα ακόμα επιπλέον επίπεδο «ανάγνωσης» του έργου.

Το φάντασμα του Μεγάλου Βάρδου -ή του πατέρα του Αμλετ- έδινε τη θέση του στο φάντασμα του Μπάρτον - έτσι όπως έντεχνα εμφανιζόταν και εξαφανιζόταν από την οθόνη, στην «πειραγμένη» εκδοχή της Λε Κοντ. Τότε, η Αμερικανίδα καλλιτέχνις μού είχε πει ότι «άλλη η γλώσσα του Σαίξπηρ, άλλη η δική μας, των Αμερικανών. Το κανάλι μας προς αυτόν γίνεται έτσι ο Μπάρτον». Ωραία ιδέα - πλην όμως: παρά την καλή αίσθηση του χιούμορ, τις έξοχες ερμηνείες, την απίστευτη συνολική δουλειά, το εύρημα εξαντλείται στα πρώτα λεπτά της παράστασης και περιορίζεται στη φόρμα αφήνοντας το περιεχόμενο απ’ έξω. Από ένα σημείο κι έπειτα, είχα την αίσθηση ότι δεν πήγαινε πουθενά. Ισως για έναν ηθοποιό και έναν σκηνοθέτη η παράσταση να ερεθίζει με έναν ειδικό τρόπο. Αυτή η εξοντωτική αυτοαναφορικότητα όμως εξαντλεί τον απλό μα υποψιασμένο θεατή, ενώ παρά την ένταση όλων των ηθοποιών κάτι δραστικό χανόταν από το σαιξπηρικό δέος. Οχι «πολύ κακό για το τίποτα», μα το ανατρίχιασμα δεν συνέβη... [Του Ηλια Μαγκλινη, Η Καθημερινή, 18/6/2008]

«IN THE ΗEIGHTS», ΤΟ ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

Δεν είναι και εύκολο να στήνεις μια τελετή βράβευσης. Ειδικά τώρα που τα έχουμε δει και τα έχουμε ακούσει όλα. Η πρόσφατη απονομή των θεατρικών βραβείων Τόνι απέδειξε ότι μετά τα Οσκαρ και τα Γκράμμι, η διάθεση και η εκτέλεση είναι σίγουρα πιο μινιμαλιστική, μαζί και πιο ξεκούραστη για τον τηλεθεατή.

Γιατί άλλο να τα παρακολουθείς ζωντανά και άλλο να ακούς ατέλειωτους μονολόγους από ανθρώπους που δεν έχεις ξαναδεί ποτέ στη ζωή σου, πολύ απλά γιατί ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο κύκλωμα. Αρκετά όμως με την ατμόσφαιρα. Οπως και να ’χει, η τηλεθέαση έδειξε ότι όλο και λιγότεροι ενδιαφέρονται για αντίστοιχες απονομές...

Και οι νικητές των φετινών Τόνι (που παρακολούθησαν 6,19 εκατ. τηλεθεατές); Το «In the Ηeights» βραβεύτηκε ως το καλύτερο μιούζικαλ της χρονιάς και το «August: Osage County» ξεχώρισε σαν το καλύτερο έργο. Ομως ήταν το ριμέικ του «South Pacific», του δημοφιλούς μιούζικαλ των Ρότζερς και Χάμερσταϊν, που απέσπασε τα περισσότερα Τόνι, εφτά συνολικά.

Κανένα από τα βραβεία όμως δεν αποτέλεσε έκπληξη. Με παρουσιάστρια της βραδιάς τη Γούπι Γκόλντμπεργκ (που έχει γίνει μάλλον εξπέρ στην παρουσίαση), η οποία έκανε πατίνια στη σκηνή, ντύθηκε σαν καβούρι από τη «Μικρή γοργόνα», πέταξε πάνω από τους θεατές, το χιούμορ έδινε λύσεις στις στιγμές αμηχανίας.

Και μπορεί πολλά πετυχημένα έργα του Μπρόντγουεϊ να μην ήταν καν υποψήφια. Ομως φεύγοντας από την απονομή όλοι μιλούσαν για δύο πρόσωπα: Λιν-Μανουέλ Μιράντα («In the Ηeights») και Στου («Passing Strange»).

Monday, June 16, 2008

Whoopi Goldberg Does An Amazing Job Hosting the 2008 Tony Awards-Check Out This Year's Winners

Although I have been looking forward to the Sunday June 15, 2008 Tony Awards telecast for several months now, today has been a very special one for me. I got to celebrate Father's Day with my family today and after the fantastic outdoor Bar-B-Q we had, the entire family joined me in our family room (except for our youngest son Matt who is away at College) and we watched this years awards show from 8-11pm. Our business is called Applause Theatre Service and we provide reserved seating for all Tony Awards web site and catch some of the telecast.

Although I usually can pick the winners only about 30-40 % of the time, my selections garnered around 65-70 % this year. Maybe it has something to do with seeing over 20 Broadway productions this year.

When Whoopi signed off and said goodbye tonight she said "come to New York and see a Broadway Show". You know, I started to think about what she said for a few minutes and think how great it is that she was this year's host.

Our team at Applause Theatre Service feels the same way as Whoopi really. We all enjoy the theatre. Sure some shows are amazing, others not so great but in general what could be better than sitting in a Broadway theatre, getting to experience a live Broadway Show? If your plans include a Broadway Show, we welcome the opportunity to be of service to you, your friends, family and co-workers. Simply give us a call toll free at 1-800-451-9930 or locally in New York City at 212-307-7050.

It gives me great pleasure to announce this years 2008 Tony Award Winners. They are:

August:Osage County-Best Play-Author:Tracy Letts

In The Heights-Best Musical

Passing Strange-Best Book of a Musical-Written by Stew

In The Heights-Best Original Score-Music & Lyrics by Lin-Manuel Miranda

Boeing-Boeing-Best Revival of a Play

South Pacific-Best Revival of a Musical

Boeing-Boeing-Mark Rylance-Best Performance by a Leading Actor in a Play

August:Osage County-Deanna Dunagan-Best Performance by a Leading Actress in a Play

South Pacific-Paulo Szot-Best Performance by a Leading Actor in a Musical

Gypsy-Best Performance by a Leading Actress in a Musical

The Seafarer-Jim Norton-Best Performance by a Featured Actor in a Play (show has closed)

August:Osage County-Rondi Reed-Best Performance by a Featured Actress in a Play

Gypsy-Boyd Gaines-Best Performance by a Featured Actor in a Musical

Gypsy-Laura Benanti-Best Performance by a Featured Actress in a Musical

August:Osage County-Anna D. Shapiro-Best Direction of a Play

South Pacific-Bartlett Sher-Best Direction of a Musical

In the Heights-Andy Blankenbuehler-Best Choreography

In The Heights-Alex Lacamoire and Bill Sherman-Best Orchestrations

August:Osage County-Todd Rosenthal-Best Scenic Design of a Play

South Pacific-Michael Yeargan-Best Scenic Design of a Musical

Les Liaisons Dangereuses-Katrina Linsay-Best Costume Design of a Play

South Pacific-Catherine Zuber-Best Costume Design of a Musical

The 39 Steps-Kevin Adams-Best Lighting Design of a Play

South Pacific-Donald Holder-Best Lighting Design of a Musical

The 39 Steps-Mic Pool-Best Sound Design of a Play

South Pacific-Scott Lehrer-Best Sound Design of a Musical

Regional Theatre Tony Award-Chicago Shakespeare Theatre

Special Tony Award-Robert Russell Bennett (1894-1981

Lifetime Achievement Award-Stephen Sondheim

ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ ΣΚΗΝΗΣ

Του Οδυσσέα Κυριακόπουλου* [Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 18/6/2008]

Πριν από ένα χρόνο, τον Ιούνιο του 2007, υπεγράφη το μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το ελληνικό δημόσιο, για τη δημιουργία του πολιτιστικού κέντρου που θα περιλαμβάνει την Εθνική Λυρική Σκηνή, την Εθνική Βιβλιοθήκη και ένα πρότυπο Πολιτιστικό πάρκο.

Με την προοπτική αυτή, η Λυρική Σκηνή βρίσκεται σε μία μεταβατική περίοδο αλλαγών, κατά την οποία καλείται να βελτιώσει και να αναπτύξει τις απαραίτητες δομές, ώστε να εξελιχθεί σε λυρικό θέατρο ευρωπαϊκών προδιαγραφών.

Κλήθηκα κι εγώ να συμβάλω στη συνολική προσπάθεια που συντελείται από τη θέση του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου. Μετά από δύο χρόνια στην ΕΛΣ, με όλη την πείρα και τις γνώσεις που διαθέτω γύρω από τη διοίκηση οργανισμών και εταιρειών έχω καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με τον τρόπο που ενδείκνυται να διοικηθεί η ΕΛΣ την παρούσα χρονική περίοδο. Καταρχάς, θεωρώ απαραίτητη τη διάκριση ανάμεσα στους ρόλους του Γενικού και του Καλλιτεχνικού Διευθυντή.

Αφενός η διαμόρφωση του καλλιτεχνικού στίγματος, η ανάπτυξη ολοκληρωμένου καλλιτεχνικού προγράμματος, η αναζήτηση συνεργασιών με άλλα θέατρα και καλλιτέχνες του εξωτερικού και της Ελλάδος, η πρόσληψη όλων των αναγκαίων για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα συντελεστών, η οργάνωση ακροάσεων αποτελεί κύρια ευθύνη του Καλλιτεχνικού Διευθυντή. Το καλλιτεχνικό έργο της ΕΛΣ ήταν, είναι και θα είναι πάντα ευθύνη του Καλλιτεχνικού Διευθυντή. Εδώ και λίγους μήνες ο μαέστρος κ. Τζοβάννι Πάκορ, με σημαντική εμπειρία στη διοίκηση λυρικών θεάτρων, ανέλαβε τη θέση αυτή.

Αφετέρου ο Γενικός Διευθυντής (ή Διευθύνων Σύμβουλος) πρέπει να έχει την ευθύνη για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας της ΕΛΣ. Εισηγείται στο διοικητικό συμβούλιο τον οικονομικό προϋπολογισμό, παρακολουθεί και ελέγχει το σύνολο των λειτουργιών του οργανισμού, διαπραγματεύεται και υπογράφει συμβάσεις για τη διασφάλιση της χρηματοδότησης, των χορηγιών αλλά και την ενοικίαση χώρων, έχει τη συνολική ευθύνη για τα ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας, τις διαδικασίες προμηθειών, τη συντήρηση του εξοπλισμού και των παγίων, την αξιολόγηση των επικεφαλής των μονάδων της ΕΛΣ και εγκρίνει τις πολιτικές αμοιβών.

Μία στοιχειώδης έρευνα σχετικά με τη διάρθρωση και τα οργανογράμματα άλλων, σημαντικότατων θεάτρων της Ευρώπης αποδεικνύει ότι η παρουσία ενός Γενικού Διευθυντή στον οποίο αναφέρεται και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής δεν αποτελεί πρωτοτυπία. Ενδεικτικά αναφέρω την Deutsche Oper Berlin, την English National Opera, την Finnish National Opera, το Royal Opera House, την Opéra National de Paris και την Fenice της Βενετίας.

Η Λυρική Σκηνή το 1994 μετατράπηκε από Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Η αλλαγή αυτή ήταν πολύ σημαντική και σίγουρα βοήθησε στην εύρυθμη λειτουργία της για τουλάχιστον μία δεκαετία. Τότε, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις που μάλιστα οδήγησαν σε καταλήψεις του θεάτρου από μέρος των εργαζομένων.

Στην αρχή του 21ου αιώνα και εν όψει των δυνατοτήτων που θα μας δώσει το νέο κτίριο σε λίγα χρόνια και μας προσφέρει η τεχνολογία σήμερα, την ανάγκη να περιορίσουμε την οικονομική εξάρτηση από τον κρατικό προϋπολογισμό και να αυξήσουμε τη συμμετοχή ιδιωτών στη χρηματοδότηση των υποδομών και των παραγωγών μας η απλοποίηση του νομικού πλαισίου γίνεται αναγκαία. Πιστεύω πως ένα καλό Διοικητικό Συμβούλιο που διορίζει ο υπουργός Πολιτισμού πρέπει να αναλάβει την ευθύνη προσδιορισμού της αναγκαίας οργανωτικής δομής και της επιλογής όλων των στελεχών που θα διοικήσουν την ΕΛΣ.

Προτείνω λοιπόν να καταργηθούν κάποια άρθρα του ισχύοντος νόμου που περιορίζουν τις επιλογές μας. Συγχρόνως ζητώ να διευρυνθεί το Διοικητικό Συμβούλιο για να ακουστούν περισσότερες απόψεις εξασφαλίζοντας και καλύτερο έλεγχο. Η θητεία του Δ.Σ. παραμένει τριετής και το Συμβούλιο προτείνεται να είναι επταμελές, ενώ τρία μέλη του προέρχονται από την ορχήστρα, την Ενωση Ελλήνων Μουσουργών και τους εργαζομένους της ίδιας της Λυρικής. Το Δ.Σ. θα φέρει την συνολική ευθύνη για την εντός του εγκεκριμένου από το υπουργείο προϋπολογισμού λειτουργίας του θεάτρου και θα κάνει τον ετήσιο απολογισμό του έργου και των πόρων που διαχειρίζεται.

Μόνο μια άρτια οργανωμένη διοικητικά μηχανή, με συστήματα διοίκησης και ελέγχου μπορεί να διασφαλίσει τη χρηστή διαχείριση των πόρων και την ποιότητα του καλλιτεχνικού έργου. Αρκεί να μην ξεχνάμε τις αξίες που θέλουμε να διέπουν την Εθνική Λυρική Σκηνή, που είναι ο Σεβασμός, η Ποιότητα, η Αξιοκρατία και ο Επαγγελματισμός.

Χρέος όλων μας στην ΕΛΣ είναι να σεβόμαστε κάθε επισκέπτη που αγοράζει εισιτήριο για να απολαύσει τις παραστάσεις της Λυρικής Σκηνής, κάθε χορηγό αλλά και κάθε φορολογούμενο πολίτη που επιδοτεί τη λειτουργία μας.

* Ο κ. Οδυσσέας Κυριακόπουλος είναι πρόεδρος Δ.Σ. Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

«ΟΙΔΙΠΟΥΣ», «ΑΜΛΕΤ» ΚΑΙ «ΚΟΥΝ»

[ΘΥΜΕΛΗ, Ριζοσπάστης, 18/6/2008]

«Οιδίπους Τύραννος»

«Αμλετ» με το «The Wooster Group»

Παγκόσμιο «μνημείο» της τραγικής ποίησης, «μνημείο» που διεκτραγωδεί την αιμομεικτική καταγωγή αλλά και την αιματηρή κοινωνική πορεία του ανθρώπινου γένους, ο σοφόκλειος «Οιδίπους Τύραννος» θα παραμένει εσαεί «τροφός» όχι μόνον της ποιητικής και θεατρικής τέχνης, αλλά και της φιλοσοφίας, της ιστορίας της ανθρωπότητας, της κοινωνιολογίας, της ψυχανάλυσης. Ανεξάντλητος «τροφός» του πνεύματος και της ψυχής κάθε ανθρώπου, κάθε φορά, και όσες φορές ένας άνθρωπος διαβάσει, ακούσει, ή δει αναπαραστημένο αυτό το οικουμενικό κειμήλιο του λόγου. Μια ακόμη απόδειξη της ανεξάντλητης πνευματικότητας, του ανυπέρβλητου ποιητικού κάλλους και της ψυχαναλυτικής δύναμης αυτής της σοφόκλειας τραγωδίας αποτέλεσε η με μορφή θεατρικού αναλογίου «ανάγνωση» - ερμηνεία της από την Ασπασία Παπαθανασίου (στο «Σχολείον», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών), με μέγιστο στήριγμά της την αρμόζουσα στα μεγέθη του πρωτοτύπου, θαυμαστού ποιητικού αισθήματος, μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη. Τραγωδός, με μακρόχρονη ερμηνευτική αλλά και θεωρητική - ερευνητική αφοσίωση στο είδος και στις τεράστιες και πολύπλευρες ερμηνευτικές απαιτήσεις του, με μοναδική, ακάματη και εφ' όρου ζωής ασκούμενη, γι' αυτό και αγέραστη τεχνική εκφοράς του ποιητικού λόγου, ώστε να υπηρετούνται ταυτόχρονα το πνεύμα, το ήθος, η ρυθμοποιία και τα νοήματά του, άνθρωπος και ηθοποιός με μεγάλη πνευματικότητα, η Ασπασία Παπαθανασίου, «διαβάζοντας» ολόκληρη την τραγωδία απέδειξε πολλά. Τη μεγάλη τέχνη και πνευματικότητά της. Το πόσο σύγχρονη, προσαρμοσμένη στις σημερινές υποκριτικές αντιλήψεις, ηθοποιός είναι, αλλά και τη «μαεστρία» της ώστε η απλότητα και φυσικότητα του λόγου να μην καταντά πεζολογία, αλλά να προβάλλει πλήρως το τραγικό μέγεθος, το ποιητικό ήθος και τη ρυθμοποιία του πρωτοτύπου. Το αναλόγιο της Α. Παπαθανασίου αντανακλούσε και μετέδιδε στο θεατή την απόλαυση, την ψυχοπνευματική «ευλογία» που προσφέρει η αναγνωστική επικοινωνία με μεγάλα πνευματικά δημιουργήματα. Συντελεστές του εγχειρήματος ήταν ο Νίκος Ξανθούλης, με την ατμοσφαιρική σύνθεση και μουσική συνοδεία του, η Ερση Δρίνη (κοστούμι, σκηνικός χώρος) και ο Αντώνης Παναγιωτόπουλος (φωτισμοί).

«Αμλετ», από το «The Wooster Group»

«Οιδίπους Τύραννος»

Οπως στα πάντα, έτσι και στην τέχνη του θεάτρου, δεν υπάρχει παρθενογένεση. Κάθε παράσταση, κάθε σκηνοθετική, σκηνογραφική, υποκριτική δημιουργία, όσο πρωτότυπη και να φαντάζει, στην πραγματικότητα είναι ένα παλίμψηστο. Αν ξυστεί η επιφάνειά της, θα αποκαλυφθούν μία ή και πολλές προηγούμενες δημιουργίες, κάποιες από τις οποίες μπορεί να αποτέλεσαν «σταθμό» στην εποχή τους και «πρότυπο» για επόμενες. Δημιουργίες, που είτε την επηρέασαν δημιουργικά, είτε στήριξαν τη δική της καλλιτεχνική προσπάθεια, είτε τις μιμείται για να συγκαλύψει τη δική της καλλιτεχνική ανεπάρκεια, είτε τις επικαλείται για να τις κρίνει, βάσει των δικών της ιδεολογο-αισθητικών αναζητήσεων. Είτε το ομολογεί είτε όχι, κάθε δημιούργημα και κάθε δημιουργός της κάθε εποχής, για να δημιουργήσει «μαθητεύει» με προηγούμενα, παλιότερα πρότυπα. Αλλοτε τα αφομοιώνει δημιουργικά, άλλοτε απλώς τα μιμείται. Κι άλλοτε, ο «μαθητής» μπορεί και να «σκοτώσει» το «δάσκαλό» του, να αμφισβητήσει και να υπερβεί το δίδαγμά του. Η τελευταία από αυτές τις εκδοχές, ίσως, «υπαγόρευσε» την ενδιαφέρουσα παράσταση του νεοϋορκέζικου θιάσου «The Wooster Group» (στο θέατρο της Πειραιώς 260), υπό τον τίτλο «Αμλετ», με αφετηρία, όμως, όχι το σαιξπηρικό δράμα αυτό καθαυτό, αλλά την τολμηρά εκσυγχρονιστική για την εποχή της (1964) παράσταση του έργου στο «Μπροντγουέι», σε σκηνοθεσία του Τζον Γκίλγουντ, με λιτά σκηνικά και σύγχρονα κοστούμια και με πρωταγωνιστή τον «σταρ» Ρίτσαρντ Μπάρτον. Παράσταση, της οποίας η κινηματογράφηση έδωσε την ιδέα και αποτέλεσε τη βάση της θεατρικής περφόρμανς της σκηνοθέτριας του νεοϋορκέζικου θιάσου Ελίζαμπεθ Λεκόντ. Η Λεκόντ χρησιμοποίησε χαρακτηριστικές σκηνές της κινηματογραφημένης παράστασης του Γκίλγουντ ως «υπόστρωμα» της περφόρμανς. Οπως κινούνταν και ό,τι έδειχναν οι κινηματογραφικές λήψεις της παράστασης του Γκίλγουντ, όπου και όπως μιλούσαν, κινούνταν και χειρονομούσαν ο Μπάρτον και οι άλλοι ηθοποιοί του Γκίλγουντ, αυτό ακριβώς, και εμφαντικά, μιμούνταν οι ηθοποιοί της Λεκόντ. Στόχος της παράστασης της Λεκόντ, με χρήση ταυτόχρονων βιντεοκαταγραφών και άλλων τεχνολογικών μέσων, δεν ήταν να διατυπώσει μια δική της «ερμηνεία» του σαιξπηρικού έργου, αλλά να φέρει τους ανθρώπους του θεάτρου αντιμέτωπους με τα ζητήματα της τέχνης τους, να αποκαλύψει στους θεατές τα «μυστικά», τα διάδοχα παλίμψηστα του θεάτρου και της τέχνης του μίμου-ηθοποιού, αλλά και να καταδείξει την αισθητική απόσταση μεταξύ του θεάτρου της εποχής του Γκίλγουντ και του σημερινού «μεταμοντερνισμού». Η ενδιαφέρουσα, ευρηματική σκηνοθετική ιδέα, που υλοποιήθηκε από όλους τους ηθοποιούς της ομάδας, με αλλεπάλληλες μεταμορφώσεις τους σε διάφορους ρόλους, ευεργετήθηκε από τη μεγάλη μιμητική αλλά και υποκριτική ικανότητα του Σκοτ Σέφερντ (Αμλετ).

«Το περίπτερο με τις παιωνίες», με την κινεζική όπερα «Κουν»

«Το περίπτερο με τις παιωνίες»

Οι μακραίωνες παραδόσεις του κινεζικού θεάτρου καλλιέργησαν 360, περίπου, είδη όπερας, μιας τέχνης που συνθέτει σε ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο τη μουσική, το τραγούδι, τη χορευτική κίνηση και την ακροβασία. Μεταξύ των 360 ειδών, και ίσως το αρχαιότερο, είναι η όπερα «Κουν Τσου». Κάποιες μελωδίες της ανάγονται στα χρόνια 1810 π.Χ. - 907 μ.Χ., στα χρόνια της δυναστείας των Σινγκ (960-1279 μ.Χ.), ενώ στα χρόνια των Μινγκ (1368-1644) επηρέασε όλα τα κινεζικά οπερατικά είδη. Ο Ιαπωνικός πόλεμος ανέκοψε την πορεία της, καθώς διαλύθηκαν οι θίασοι που την καλλιεργούσαν. Μετά τον πόλεμο αυτό, κυρίως στη δεκαετία του 1950, «έγινε μια συστηματική προσπάθεια αναβίωσης του είδους, με καρποφόρα αποτελέσματα. Για να πετύχουν το ξαναζωντάνεμά του, χρειάστηκε να προσαρμόσουν την ιδιότυπη γλώσσα του τύπου αυτού στην καθομιλουμένη και να την κάνουν κατανοητή στο λαό, αλλά και να περικόψουν και να συμπτύξουν τα έργα που αποτελούνταν πολλές φορές από 51 πράξεις και των οποίων η αναπαράσταση απαιτούσε εφτά ολόκληρες ημέρες», όπως επισήμανε στη μελέτη του (μετά από μακρόχρονη επιτόπια έρευνα), «Το Θέατρο της Κίνας», ο σκηνοθέτης Τάκης Μουζενίδης, ο οποίος παρακολούθησε σειρά μαθημάτων στη δραματική σχολή «Κουν Τσου» της Σαγκάης και παράσταση ενός παραδοσιακού έργου του είδους αυτού. Είδος που διακρίνεται για τη μουσικότητα, την απαλότητα των μελωδιών του, τη λυρική θεματολογία του, τη λιτή αλλά και εκλεπτυσμένη αισθητική του. «Κειμήλιο» της όπερας «Κουν Τσου» είναι το έργο του Ταν Σιάτσου (1550-1616) «Το περίπτερο με τις παιωνίες», το οποίο σε συμπτυγμένη διασκευή (Πάι Σιεν Γιουν), χωρισμένη σε τρία μέρη (με μια παράσταση για κάθε μέρος, η υπογράφουσα είδε μόνο το δεύτερο μέρος), με έξοχης καλαισθησίας σκηνοθεσία (Γουέν Γκουόσεν), πανώρια κοστούμια (Γουάν Τουν-Τσεν Γιουν-νι), λιτότατο σκηνικό (Γουάν Μέντσαο), τελειοθηρική χορογραφία (Γου Σούτζουν-Πα Πεϊλίν) παρουσίασε το Φεστιβάλ Αθηνών (Μέγαρο Μουσικής). Το έργο είναι μια λυρική αλληγορία για την αλληλοτροφοδοτική σχέση μεταξύ του έρωτα και της δημιουργίας. Ενας ευφάνταστος μυθοπλαστικά ύμνος για τη ζωή, τον έρωτα, την αναστάσιμη δύναμη της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ενα υπέροχο ποιητικό δημιούργημα. Ενας φοιτητής εμπνέεται ποιητικά από την κοπέλα που εικονίζει μια ζωγραφιά. Μια 16χρονη κοπέλα διαβάζοντας τα ποιήματα του άγνωστού της φοιτητή, πεθαίνει ερωτοπλανταγμένη γι' αυτόν. Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στον αρχαιοελληνικό μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης, η Λίνιαν Ντου «επιστρέφει» στη γη για να σμίξει με τον αγαπημένο της Μένγκμεϊ Λιου. Η ομορφιά και η δύναμη της ποίησης και του έρωτα νικούν το θάνατο, ανασταίνουν την κοπέλα και δοξάζουν τη ζωή. Αλλά και η παράσταση, με τους τέλειας παιδείας και τεχνικής, πολύπλευρα απαιτητικές (φωνητικά, τραγουδιστικά, χορευτικά, χειρονομιακά, ακροβατικά) ερμηνείες όλων των ηθοποιών λάμπρυνε αυτό το «κειμήλιο» της όπερας «Κουν». Κρίμα που η υπέροχη αυτή δημιουργία, λόγω υπέρογκου κόστους του εισιτηρίου, απευθύνθηκε μόνο στα εύρωστα βαλάντια...

ΕΝΤΕΝ ΦΟΝ ΧΟΡΒΑΤ «ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ»

Κριτική της μικροαστικής κοινωνίας

Ενα από τα κλασικά αριστουργήματα του 20ού αιώνα, το έργο «Ιστορίες από το Δάσος της Βιέννης» του Εντεν φον Χόρβατ, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Βερολίνο το 1931 με τεράστια επιτυχία και χάρισε στον συγγραφέα το βραβείο Κλάιστ, παρουσιάζει το Εθνικό Θέατρο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, (Πειραιώς 260) από 27 - 30 Ιούνη.

Η δράση του έργου τοποθετείται χρονικά την περίοδο του μεσοπολέμου λίγο πριν την άνοδο του ναζισμού στην Ευρώπη. Το πολιτικό σκηνικό μέλλεται να αλλάξει δραματικά, οι άνθρωποι όμως είναι ευτυχισμένοι στην ηθελημένη άγνοιά τους - μουσική, κρασί, παιχνίδια, υπαίθρια κέντρα διασκεδάσεως, εκδρομές. Η Μαριάννε, μια νεαρή γυναίκα που θέλει να σπάσει τα δεσμά της, αρνείται να παντρευτεί τον Οσκαρ, τον άντρα που προορίζεται για σύζυγός της. Ερωτεύεται τον Αλφρεντ, έναν επιπόλαιο τζογαδόρο που θα σαρώσει τη ζωή της...

Ανανεώνοντας τη φόρμα του Βιεννέζικου Λαϊκού Δράματος, ο Χόρβατ ανεβάζει στη σκηνή χαρακτήρες σύγχρονούς του και ασκεί έμμεση κριτική στη μικροαστική κοινωνία της εποχής του. Πίσω από τις γραμμές μιας ερωτικής ιστορίας, με σύμμαχο τη μουσική, ο συγγραφέας, μέσα από μια λεπτή ειρωνική ματιά, αφήνει να φανεί λίγο λίγο η ψευτιά και η υποκρισία της κοινωνίας που περιβάλλει τους ήρωες.

Ο Γιάννης Χουβαρδάς υπογράφει την πρώτη του [καλά, θα πρέπει να το σημειώνουμε ως καλλιτεχνικό γεγονός;] σκηνοθεσία ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας. Σκηνικά - Κοστούμια: Herbert Murauer. Μουσική επεξεργασία - ενορχηστρώσεις: Νίκος Πλάτανος. Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος. Ερμηνεύουν: Ολγα Δαμάνη, Νίκος Κουρής, Αλέκα Παΐζη, Γιώργος Γλάστρας, Θέμις Μπαζάκα, Δημήτρης Ημελλος, Γιώργος Τζαβάρας, Θεμιστοκλής Πάνου, Αγγελική Παπούλια, Μαρία Σαλτίρη, Ακύλλας Καραζήσης, κ.ά.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

18/4/2008

-- Το καλοκαίρι του Εθνικού Θεάτρου

ΤΟ ΠΟΥΕΡΤΟ ΡΙΚΟ ΞΑΝΑΚΑΤΑΚΤΑ ΤΟ ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΕΪ

Με 4 Τόνι

Ο 28χρονος Λιν-Μανουέλ Μιράντα μεγάλωσε στο ολοζώντανο πολυπολιτισμικό κύτταρο της γειτονιάς Washington Heights στα βορεινά «ύψη» του Μανχάταν. Η καθημερινότητα της πορτορικανικής καταγωγής οικογένειάς του και οι μνήμες της παιδικής του ηλικίας ήταν η πρώτη ύλη για το μιούζικαλ «In the Heights», που τον Απρίλιο του 1999 ανέβηκε σε μία πρώτη εκδοχή στο θέατρο της Πανεπιστημιακής του Σχολής στο Wesleyan.

Είναι 28χρονος, Πορτορικανός συγγραφέας, συνθέτης, ηθοποιός κι από προχθές πρώτη είδηση στα αμερικανικά ΜΜΕ: αρκούσε η πρώτη του εμφάνιση στο Μπρόντγουεϊ με το δικό του μιούζικαλ «In the Heights» για να πάρει 4 Τόνι

Παρ' ότι ενδοπανεπιστημιακής κατανάλωσης, έγινε τόσο μεγάλη επιτυχία, που άνοιξε για τον Μιράντα την πόρτα του επίσημου θεάτρου. Η επόμενη εκδοχή του μιούζικαλ, το 2005 στο οφ-Μπρόντγουεϊ «37 Arts Theatre», ήταν η πρώτη επαγγελματική δουλειά του νεαρού δραματουργού, συνθέτη και ηθοποιού. Τελευταία και τυχερή η περσινή παραγωγή του μιούζικαλ στο Μπρόντγουεϊ, που με τον ίδιο συμμέτοχο στο καστ ήταν αυτή που συγκέντρωσε τα περισσότερα φώτα προχθές στην 62η τελετή απονομής των βραβείων «Τόνι». Η διανθισμένη με σάλσα, χιπ-χοπ, ραπ και ρέγκετον χαρούμενη ιστορία της ισπανόφωνης κοινότητας των Heights, απέσπασε το Τόνι καλύτερου μιούζικαλ, αλλά και αυτά για την πρωτότυπη μουσική, τη χορογραφία και την ενορχήστρωση.

Με 4 Τόνι ήταν βέβαια πίσω από την αναβίωση της μεγάλης μουσικοθεατρικής επιτυχίας των Ρ. Ρότζερς και Ο. Χαμερστάιν «South Pacific» που απέσπασε 7 (καλύτερης αναβίωσης, σκηνοθεσίας, ανδρικού ρόλου, σκηνικών, κοστουμιών, φώτων και ήχου) ή από το, βραβευμένο και με Πούλιτζερ, οικογενειακό μελόδραμα «August: Osage County» του, επίσης πρωτοεμφανιζόμενου στο Μπρόντγουεϊ, Τ. Λετς, που απέσπασε 5 Τόνι (καλύτερου θεατρικού έργου, πρώτου και δεύτερου γυναικείου ρόλου, σκηνοθεσίας και σκηνογραφίας).

Κι όμως, η προσωπική ιστορία του Πορτορικανού Μιράντα, σύμβολο μιας ολόφρεσκιας όψης του αμερικανικού ονείρου, συγκέντρωσε το μεγαλύτερο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον.

Ισπανόφωνοι νέοι στο Μανχάταν, σάλσα και έρωτες: 51 χρόνια μετά το West Side Story, ένας νέος συγγραφέας και συνθέτης έδωσε τη δική του εκδοχή για τους σύγχρονους Πορτορικανούς στο «Heights» του Μανχάταν κι έσκισε...

Ο Μιράντα, «ραπάροντας» την ευχαριστήρια ομιλία του στα Τόνι, φαίνεται ότι έχει μια προσωπικότητα τόσο ευχάριστη όσο και το έργο του. Στην ιστοσελίδα του Broadway.com εξομολογήθηκε πως ο σπόρος της έμπνευσης των «Heights» ήταν μια ηλιόλουστη μέρα της παιδικής του ηλικίας όταν κρατώντας απ'το χέρι την «Αμπουέλα» (Γιαγιά) Μούντι, τη νταντά του δηλαδή, διέσχισαν την πολύχρωμη γειτονιά τους ακούγοντας από τα ανοιχτά παράθυρα ραπ, σάλσα ή ισπανικές κιθάρες. Ενα μπαράκι που έπαιζε μερένγκε τράβηξε την προσοχή τους, όχι τόσο για τη δυνατή του μουσική όσο για τους τρεις «κουλοχέρηδες» -μεγάλο πάθος της «Γιαγιάς» Μούντι. Ο Λιν-Μανουέλ πέρασε το υπόλοιπο απόγευμά του τρώγοντας γλυκά και παρακολουθώντας τη νταντά του να κάνει προσευχές στον θεό του τζόγου να της χαρίσει τρία «φρουτάκια» στη σειρά. Ηταν η πρώτη φορά που ο μικρός σκέφτηκε ότι η ζωή είναι ωραία...

Εκείνη η μέρα γέννησε αργότερα σκηνές με freestyle rap έξω από μπαράκια ή σάλσα χορευτικά για την πρώτη πανεπιστημιακή παράσταση. Αργότερα ο Μιράντα, ήδη συνιδρυτής της ομάδας Freestyle Love Supreme, που συνδύαζε το χιπ-χοπ, τη θεατρική αφήγηση, τον αυτοσχεδιασμό και το μιούζικαλ, ξαναδούλεψε το έργο του, ενώ ταυτόχρονα παρέδιδε αγγλικά στο Hunter College High School και συμπλήρωνε το εισόδημά του γράφοντας μουσικά σποτ για την προεκλογική εκστρατεία διαφόρων υποψήφιων πολιτικών. Πέρυσι τα εγκατέλειψε όλα για να πάει μαζί με το έργο του στο Μπρόντγουεϊ... [ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/06/2008]

ΡΕΝΗ ΠΙΤΤΑΚΗ: «Θυμώνω, αλλά με χιούμορ και σαρκασμό»

Συνέντευξη: Ρένη Πιττακή

Μια μεγάλη κυρία του ελληνικού θεάτρου, η Ρένη Πιττακή, συναντιέται με μια μεγάλη κυρία της εγχώριας δραματουργίας, τη Λούλα Αναγνωστάκη, σε μια φορτισμένη συγκινησιακά στιγμή του Φεστιβάλ Αθηνών. Παλιές γνώριμες από το «Θέατρο Τέχνης» επί Καρόλου Κουν, οι δύο γυναίκες δεν είναι απλώς δύο συνεργάτιδες. «Υπάρχει μια συγγένεια», λέει χωρίς περιστροφές η Ρένη Πιττακή. Από απόψε έως και το Σάββατο θα είναι στον «Ουρανό Κατακόκκινο» της Αναγνωστάκη στο «Σχολείον» (σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου) η αφοπλιστική Σοφία Αποστόλου.

Η Ρένη Πιττακή με τον Νίκο Χατζόπουλο, που τη σκηνοθετεί στο «Ο ουρανός κατακόκκινος». Αφιερώνουν την παράσταση στη Βέρα Ζαβιτσιάνου, πρώτη διδάξασα τον ρόλο, το 1998 στο Εθνικό, σε σκηνοθεσία Β. Αρδίττη

«Δεν διεκδικώ ούτε την αποκλειστικότητα ούτε την ειδικότητα στη Λούλα. Νιώθω συγγενή μου τον λοξό τρόπο με τον οποίο βλέπει τα πράγματα. Η Λούλα ποτέ δεν φωνάζει. Μιλά απλά και τον θυμό της τον κάνει κείμενο. Η Σοφία Αποστόλου βασίζεται σ' αυτόν τον θυμό. Στέκεται απέναντί μας και λέει: Ιδού εγώ. Εγώ. Here Ι am an old woman in a dry month. Εγώ ποτέ δεν είχα αλυσίδες».

Αστή καθηγήτρια με καλλιέργεια, όμορφο άνδρα κομμουνιστή και άσχημο γιο-ρεμάλι, η Σοφία Αποστόλου βρίσκει χαρά μόνο με τη Ρωσίδα καλλονή που φέρνει στο σπίτι ο κανακάρης της. «Ισως οι καλύτερες μέρες που θυμάμαι από τη ζωή μου», φτάνει να πει. «Γιατί πρωτύτερα καθόμουν φυτό, αδιάφορη. Πάντοτε έπληττα».

Η κυρία Αποστόλου δηλώνει «καλή σύζυγος και καλή μητέρα». Αλλά «πάντα κάτι μου έφταιγε. Δεν βολευόμουνα», αποκαλύπτει. Τις δηλώσεις της τις κάνεις πράξη: επειδή ο γιος της για μια «ψιλικατζίδικη» κομπίνα έφαγε δέκα χρόνια στον Κορυδαλλό, έκανε τη μικρή επανάστασή της: εγκατέλειψε το διαμέρισμά της στο Παγκράτι και έπιασε δωμάτιο να βλέπει τον Κορυδαλό και τον ουρανό. «Δεν θέλω να είμαι ο μέσος όρος», λέει.

«Ο μονόλογος έχει τις αντιθέσεις, που διατρέχουν πάντα τη δραματουργία της Λούλας, μαζί με το αίτημα για ατομική ελευθερία», λέει η Ρένη Πιττακή. Δεν αισθάνεται το έργο «να εξαντλείται στα όρια ενός θεατρικού μονολόγου». «Δεν κάνω ένα μονόλογο για να δείξω τη βιρτουοζιτέ μου. Το κείμενο με συγκινεί. Ούτε όμως το θέατρο με ενδιαφέρει απλώς για να βρίσκομαι στη σκηνή». Το προσωπικό της βίωμα ταυτίζεται με της ηρωίδας της; «Καταλαβαίνω πολύ καλά τον θυμό της. Μου ταιριάζει απόλυτα γιατί εκφράζεται έμμεσα, με χιούμορ και σαρκασμό. Δεν βγάζει λόγο διαμαρτυρίας. Εκεί συναντιόμαστε. Απ'την άλλη, μπορεί να μην έχω περάσει στην... παρανομία αλλά σε ένα βαθμό είμαι όχι παράνομη αλλά μη κατεστημένη στον χώρο του θεάτρου».

Ενας μονόλογος, εκ των πραγμάτων, έχει τις δυσκολίες του. Εδώ μεγεθύνονται. «Αυτή η γυναίκα πρέπει να διατηρεί μια ισορροπία ανάμεσα στον κόσμο της, που αποσιωπάται, και στο παρόν. Ανάμεσα στο χιούμορ και στα βιώματα. Γιατί το κείμενο έχει τον χαρακτήρα της μαρτυρίας και της κατάθεσης», εξηγεί η ηθοποιός. «Πρέπει να κρατηθούν όλοι οι κόσμοι. Η κ. Αποστόλου έχει περάσει από πλήξη μια περιπέτεια με το αλκοόλ. Αφέθηκε. Δεν μιλάει όμως γι 'αυτό. Ούτε για την απόλυσή της από το σχολείο. Είναι πράγματα, όμως, αυτά που πρέπει να υπάρχουν στην παράσταση».

Κι ο χώρος είναι ρεαλιστικός; «Η Λούλα έχει δει τον χώρο της ηρωίδας της χωρίς τοίχους. Αυτό δίνει μια ελευθερία. Θα μπορούσε να είναι ένα πέρασμα, η ταράτσα της ή μια πλατεία. Στην παράσταση στο "Σχολείο" υιοθετήθηκε ένας χώρος ουδέτερος» (τα σκηνικά και τα κοστούμια του Αγγελου Μέντη).

Ο μονόλογος έκανε πανελλαδική πρεμιέρα το 1998 στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου με συγκλονιστική πρωταγωνίστρια τη Βέρα Ζαβιτσιάνου και σκηνοθέτη τον Βίκτωρα Αρδίττη. «Και τώρα είναι αφιερωμένος εξαιρετικά στη Βέρα, γιατί είναι μια σημαντική παρουσία στο ελληνικό θέατρο και με την ερμηνεία της σφράγισε το συγκεκριμένο κείμενο».

Αναγνωστάκη - Πιττακή: κοινή διαδρομή

Ειδικά για τη Ρένη Πιττακή η Λούλα Αναγνωστάκη έχει γράψει μερικούς απ'τους μεγάλους ρόλους της. Η σχέση τους ξεκινά μέσα στη δικτατορία, το 1972, και την παράσταση του «Αντόνιο ή το μήνυμα», σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. «Στο έργο τα πράγματα αιωρούνται και δεν δηλώνεται κάτι συγκεκριμένα. Προξενούσε όμως έμμεσα μια διάθεση αντίστασης στον κόσμο που ερχόταν. Ο Αντόνιο πέρασε το μήνυμα; Τι μήνυμα ήταν αυτό; Τα πλαϊνά τειχαλάκια του Υπογείου γέμιζαν από χαφιεδάκους που κόβαν κίνηση».

Εκείνη την εποχή «η Λούλα ήταν μια φιγούρα στην τέταρτη ακριανή σειρά», θυμάται η Πιττακή. «Είχε πάρει θέση προς την έξοδο και, καθώς φορούσε τα σκούρα της γυαλιά, ήταν ένα με το περιβάλλον. Μου είχε πει κάποιες σκέψεις και παρατηρήσεις της για το τέλος του έργου, που πολύ χάρηκα». Πραγματικά όμως κοντά οι δυο γυναίκες έρχονται το '78 στην «Νίκη», που σκηνοθετεί ο Κουν. «Κι εδώ η μάνα διαβάζει ένα γράμμα για τον φυλακισμένο και δημιουργεί συνειρμούς με την κυρία Αποστόλου. Υπάρχουν μοτίβα στη Λούλα,που βλέπει κανείς να επανέρχονται διαρκώς», επισημαίνει η Πιττακή. «Ηταν πολύ σημαντικός για μένα ο ρόλος της Βάσως, γιατί μέχρι τότε για κάποιους ήμουν μια ντάμα προς φινετσάτη κυρία. Η Βάσω ήταν μια κοπέλα λαϊκή και πιο άμεση».

Στην «Κασσέτα», το '82, η Πιττακή δεν έχει ρόλο, ώσπου θα 'ρθει η ώρα του «Ηχου του Οπλου» ('87), τελευταία σκηνοθεσία του Κουν. «Για μένα η παράσταση αυτή ήταν σταθμός», λέει η ηθοποιός. Ο κύκλος Αναγνωστάκη στο «Τέχνης» ολοκληρώνεται με το «Ταξίδι Μακριά», που σκηνοθετεί το '95 ο Μίμης Κουγιουμτζής με πρωταγωνίστρια την Πιττακή. Με ένα άλμα ερχόμαστε στο 2003 και στο «Σ' εσάς που με ακούτε», παράσταση του Λευτέρη Βογιατζή με τον ίδιο και την Πιττακή. Ηλθε το 2008 και μας έφερε τον «Ουρανό Κατακόκκινο».

[Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 17/6/2008]