Saturday, December 8, 2007

Still Pinteresque


Steven Forrest/Insight-Visuals, for The New York Times
Harold Pinter wrote the script for the remake of “Sleuth,” and he briefly appears in it, too.

Michael Caine, left, and Laurence Olivier in the original “Sleuth."

Mr. Caine with Jude Law in the remake of "Sleuth," written by Mr. Pinter.


Jude Law, left, with Kenneth Branagh, the “Sleuth” director.

TOWARD the end of the new film version of “Sleuth,” a cellphone suddenly rings. The sound is as jarring as gunfire, and it deepens the tension in a scene between Milo (Jude Law), an out-of-work-actor who is not as dumb as he looks, and Andrew (Michael Caine), a famous thriller writer with a cruel streak. The caller is Milo’s lover, Maggie, who also happens to be Andrew’s wife. “I love you too,” Milo coos into the phone, looking at Andrew. But what did Maggie say on the other end? The director, Kenneth Branagh, asked that of the screenwriter, Harold Pinter, in rehearsal, and it was a natural question; in “Sleuth” reality is elusive, and the truth is often little more than an opportunistic weapon.

The response was not particularly satisfying, but it was classically Pinteresque.

“Harold said to me, ‘Who said it was Maggie?’” Mr. Branagh said, laughing as he recalled it. “He said, ‘We know that the phone rings and that he appears to be having a conversation. ’ ”

That forced leap of the imagination is part of the mystery and challenge of Mr. Pinter’s work, so singular and unclassifiable that it has its own adjective. (The Financial Times, for one, defined Pinteresque as “full of dark hints and pregnant suggestions, with the audience left uncertain as to what to conclude.”)

The opacity is deliberate: Mr. Pinter, the author of bleak, often brutal plays like “The Homecoming,” “Betrayal” and “The Caretaker,” is not prepared to elaborate.... [Sarah Lyall, The Times, 7/10/2007]

Προς το τέλος της νέας κινηματογραφικής διασκευής του Σλουθ [Sleuth], ένα κινητό τηλέφωνο χτυπάει. Ο ήχος μοιάζει με πυροβολισμό και βαθαίνει την ένταση στη σκηνή ανάμεσα στον Μάιλο (Jude Law), έναν νεαρό άνεργο ηθοποιό, και τον Άντριου (Michael Caine), έναν διάσημο συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων. Στην άλλη άκρη της γραμμής είναι η ερωμένη του Μάιλο, η Μάγκι, η οποία τυχαίνει να είναι επίσης η σύζυγος του Άντριου – αυτή πρέπει να έχει τηλεφωνήσει, καθώς ο Μάιλο λέει σιγανά στ’ ακουστικό «Κι εγώ σ’ αγαπώ» κοιτάζοντας τον Άντριου. Τι είπε όμως η Μάγκι στην άλλη άκρη της γραμμής; Ο Kenneth Branagh, ο σκηνοθέτης, έκανε την ερώτηση αυτή στον σεναριογράφο, τον Harold Pinter, στη διάρκεια μιας πρόβας. Στο Σλουθ η πραγματικότητα είναι φευγαλέα και η αλήθεια συχνά δεν είναι παρά ένα τυχοδιωκτικό όπλο. Η απάντηση δεν ήταν και πολύ ικανοποιητική, ήταν όμως κλασικά «πιντερική». «Ο Χάρολντ μου απάντησε “και ποιος σου είπε πως είναι η Μάγκι;”» είπε ο Μπράνα, γελώντας καθώς θυμόταν τη στιχομυθία. «Ξέρουμε πως το τηλέφωνο χτύπησε και πως ο Μάιλο φάνηκε να έχει μια συνομιλία».

Αυτό το άλμα της φαντασίας αποτελεί μέρος του μυστηρίου και της πρόκλησης που συναντάμε πάντα στο έργο του Pinter, τόσο μοναδικό και αταξινόμητο που απέκτησε στα αγγλικά το δικό του επίθετο: pinteresque. (Οι Financial Times όρισαν το pinteresque ως έργο «γεμάτο σκοτεινές νύξεις και ανησυχητικά υπονοούμενα, που αφήνει σε αβεβαιότητα το κοινό».) Η αδιαφάνεια αυτή είναι ηθελημένη και ο συγγραφέας του Επιστάτη [The Caretaker], του Γυρισμού [The Homecoming] και της Προδοσίας [Betrayal] δεν είναι πρόθυμος να δώσει εξηγήσεις... [International Herald Tribune, Η Καθημερινή, 2/12/2007]

TRISTAN BERNARD: ΤΟ ΒΟΥΛΕΒΑΡΤΟ ΤΟΝ ΕΚΑΝΕ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

http://www.udenap.org/tl/281-300/tl_282.jpg

Ο Τριστάν Μπερνάρ [Tristan Bernard], 7 Σεπτεμβρίου 1866 – 7 Δεκεμβρίου 1947. Γάλλος (εβραϊκής καταγωγής) δημοσιογράφος, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και δικηγόρος. Έγραψε αναρίθμητες λαμπερές φάρσες που αγαπήθηκαν στην εποχή του. Από τους βασικούς εκπροσώπους του παριζιάνικου βουλεβάρτου: Το βάρος της ελευθερίας [Le fardeau de la liberté, 1898], Ο μόνος ληστής του χωριού [Le seul bandit du village, 1898], Οι νυκτερινοί επισκέπτες [Une visite de nuit, 1899], La mariée du Touring Club [The Touring Club Bride, 1899], Η υπόθεση Ματιέ [L'affaire Mathieu, 1901], La bande à Léon [The Gang at Léon, 1902], Le flirt ambulant [The Ambulant Flirt, 1907], Les jumeaux de Brighton [The Twins of Brighton, 1908], Το μικρό καφέ [Le petit café, 1911], Les phares Soubigou [=The Soubigou Beacons, 1912], Ο γοητευτικός πρίγκιπας [Le prince charmant, 1914], Jules, Juliette et Julien, ή Lcole du sentiment, 1929], Une amie d'Argentine, με τον Max Maurey, 1930], Ο άγριος [Le sauvage, 1931], Τα νικέλινα πόδια [Les rieds nickelés], Monsieur Colomat. Χαρακτηριστικό έργο του ήταν το Triplepatte που γράφτηκε σε συνεργασία με τον André Godfernaux και ανέβηκε στις 30 Νοεμβρίου 1905 στο θέατρο Athénée. Το Ζιζάνιο, σε μετάφραση του Κώστα Βάρναλη, παίχτηκε το 1932-33 από το Εθνικό Θέατρο.

theatre_tristan_bernard_paris_blog_view.jpg

Προς τιμήν του, στο Παρίσι, το Théâtre Tristan Bernard, στην οδό Rocher 64, φέρει το όνομά του.

GEORGES FEYDEAU: Η ΚΟΜΨΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΒΑΡΤΟΥ


Georges Feydeau

Ο Γάλλος θεατρικός συγγραφέας Ζορζ Φεϊντό [Georges Feydeau], γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1862 – και πέθανε στις 5 Ιουνίου 1921. Οι κωμωδίες ήσαν τυπικές γαλλικές φάρσες. Η κομψότητά και η χάρις του γραψίματός του επηρέασε αναμφίβολα κωμωδιογράφους, όπως ο Noël Coward.

«Το βοντβίλ του Φεϊντό δοξολογεί τα χάσματα που ανοίγονται, διαλαλεί τη χαρά της καταστροφής, στην οποία ευχαρίστως βυθίζεται. Όλος αυτός ο κόσμος γαντζώνεται από τη ζωή για να ρουφήξει το χυμό της. Τον απολαμβάνει με περίσκεψη μαζί και απληστία, διαφεντεύοντας το βιός του. Ύστερα από αμέτρητες πιρουέτες, η Αμέλια ξαναγίνεται κοκότα με τη θέλησή της. Στα μπιστρό της Μονμάρτης μπορεί να δει κανείς και σήμερα την επιγραφή: Λένε πως το πιοτό είναι ένας αργός θάνατος. Σκοτούρα μας. Δεν βιαζόμαστε…» (Vito Pandolfi: Ιστορία του Θεάτρου, 1969).

Το πρώτο του έργο Ράφτης κυριών [Tailleur pour dames] ανέβηκε to 1887 στο Théâtre de la Renaissance. Το έργο του Το νου σου στην Αμέλια [Occupe-toi d'Amélie], ένα τρίπρακτο βοντβίλ, ανέβηκε το 1908. Εξαιρετικό θεωρείται ότι είναι και το Γαλόπουλο [Le Dindon, 1898]. Άλλα έργα είναι: Η κυρία του Μαξίμ [La Dame de chez Maxim, 1899], Ψύλλοι σταυτιά [La Puce a l'oreille, 1907), Η μακαρίτισσα η μητέρα της Κυρίας [Feu la mère de Madame, 1910], Καθάρσιο για τον μπέμπη [On purge bébé, 1910) κ.ά. Στην Ελλάδα παίχτηκαν τα κυριότερα έργα του ουκ ολίγες φορές.

Friday, December 7, 2007

Η ΜΙΚΡΗ ΜΑΣ ΠΟΛΗ ΚΑΙ Ο THORNTON WILDER

Photograph:Thornton Wilder.

Τουλάχιστον η Μικρή μας πόλη [Our town] είναι πασίγνωστη στους Έλληνες θεατρόφιλους. Το έργο πρωτοπαίχτηκε στην Αθήνα το 1945, από το θίασο Κατερίνας Ανδρεάδη, στο θέατρο Κεντρικό, σε σκηνοθεσία Ντίνου Γιαννόπουλου – στο ρόλο του αφηγητή ο Θάνος Κωτσόπουλος και το πρόγραμμα προέβλεπε εναλλασσόμενη ερμηνεία της Κατερίνας και της Μελίνας Μερκούρη. Αργότερα, το 1954 παίχτηκε από το Θέατρο Τέχνης. Το είχε μεταφράσει ο Μίνως Βολανάκης, τα σκηνικά και τα κοστούμια είχε φιλοτεχνήσει ο Γιάννης Τσαρούχης, και το είχε σκηνοθετήσει φυσικά ο Κάρολος Κουν.

Playbill cover for Our Town in 1938.

Το 1992 στο θέατρο Λαμπέτη – μετάφραση και σκηνοθεσία: Μίνως Βολανάκης, σκηνικά και κοστούμια: Σάββας Χαρατσίδης, και στη διανομή: Ν. Τσακίρογλου, Πέμη Ζούνη, Σ. Τζώρτζογλου, Α. Λαδικού, Γ. Γεωγλερής, Θ. Μπαζάκα κ.α. Το 2003, στο θ. Δημήτρης Χορν – μετάφραση και σκηνοθεσία: Σταμάτης Φασουλής, σκηνικά: Αντώνης Δαγκλίδης, κοστούμια Κατερίνα Παπανικολάου, φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος, μουσ. επιμέλεια Ιάκωβος Δρόσος, κίνηση Αποστολία Παπαδαμάκη, και στη διανομή: Πέγκυ Τρικαλιώτη, Χρήστος Στέργιογλου, Δάφνη Λαμπρόγιαννη, Γιώτα Φέστα, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, Νίκος Χύτας, Ζώγια Σεβαστιανού, Γιάννης Τσιμιτσέλης. Ενδεχομένως να έχει παιχτεί και από άλλους θιάσους – εδώ δεν κάνω πλήρη βιβλιογραφική καταγραφή.

The Skin of Our Teeth - by Thornton Wilder, GreenStage, Seattle theatre, Seattle theater, Comedy, View Ridge (Sand Point/Magnuson Park)

Από το Θέατρο Τέχνης είχε παιχτεί το 1954, και το έργο Με τα δόντια [μας] / The Skin of our teeth. – μετάφραση: Μίνως Βολανάκης, σκηνικά και κοστούμια: Νίκος Νικολάου, μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, σκηνοθεσία: Κάρολος Κουν.

Και για να έρθω στο προκείμενο: μιλάω για τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφέα και πεζογράφο Θόρντον Νίβεν Ουάιλντερ [Thornton Niven Wilder, 17 Απριλίου 1897 – 7 Δεκεμβρίου 1975]. Το μυθιστόρημά του Η γέφυρα του Σαν Λουίς Ρέι [The Bridge of San Luis Rey, 1927] του απέφερε ένα Pulitzer Prize. Ωστόσο, σήμερα κατατάσσεται ανάμεσα στους μεγάλους του αμερικανικού θεάτρου. Στα έργα του διακρίνεται η εμμονή του στην αναζήτηση των πανανθρώπινων αξιών, ενώ είναι ιδιαίτερα εμφανής η προσπάθειά του να προτείνει λύσεις (ηθικές περισσότερο) στα πάμπολλα αδιέξοδα του σύγχρονου ανθρώπου.

Thornton Wilder

Thornton Wilder as Mr. Antrobus in his 1942 play The Skin of Our Teeth

Έργα του: Η τρομπέτα θα ηχήσει [The Trumpet Shall Sound, 1927] – σχετικά με τον αμερικανικό εμφύλιο, Το λεωφορείο Χαϊαγουάθα [Pullman Car Hiawatha] και Το μεγάλο χριστουγεννιάτικο δείπνο και άλλα μονόπρακτα [The Long Christmas Dinner and other Plays in One Act, 1931], Η μικρή μας πόλη [Our Town, 1938], - εικόνα μιας μικρής αμερικανικής κοινωνίας, Με τα δόντια μας [The Skin of Our Teeth, 1942] – βραβείο Πούλιτζερ για το θέατρο, Το ευτυχισμένο ταξίδι στο Τρέντον και στο Κάμντεν [The Happy Journey to Trenton and Camden, 1947], Ο έμπορος του Γιόνκερς [The Merchant of Yonkers, 1938] – ξαναδουλεμένο παίχτηκε αργότερα με τον τίτλο Η προξενήτρα [The Matchmaker, 1954] και διασκευάστηκε σε μιούζικαλ, το γνωστό ως Hello Dolly, to 1964. Έγραψε επίσης αρκετά μονόπρακτα: Τρία έργα για την οδό Μπλίκερ [Three Plays for Bleecker Street, 1962]. Διασκεύασε την Άλκηστη του Ευριπίδη με τίτλο Ζωή κάτω απ’ τον ήλιο [Life in the Sun, 1955].

Wednesday, December 5, 2007

Ο ΔΙΑΟΛΟΣ ΣΤΗΝ ΜΠΟΤΙΛΙΑ


Στο καφε-θέατρο Εκβασις (Δεληγιάννη 5, πίσω από το Πάντειο, τηλ. 210 2280308), επαναλαμβάνεται η περυσινή επιτυχία Ο διάολος στην μποτίλια, σε σκηνοθεσία Κώστα Φαρμασώνη. if (code.indexOf('Default Ad')<0) display="">

Τα παραμύθια της Μάνης έχουν εμπνεύσει τον μεγάλο Φλαμανδό ζωγράφο Pieter Bruegel. Οι Ευρωπαίοι μελετητές της παγκοσμιοποίησης, ερευνώντας το φαινόμενο της διεισδυτικότητας των πολιτισμών και της αλληλεπίδρασης των μύθων και των ιδεών, ανακαλύπτουν σε ένα έργο του Pieter Bruegel, του 1550, μια παραλλαγή από παράσταση πανηγυριού πάνω σε παλκοσένικο, που αναπέμπει σε θεατροποιημένα παραμύθια, όπως αυτά παρουσιάζονταν το Μεσαίωνα στην Κεντρική Ευρώπη.

Ο Pieter Bruegel, σημειώνεται, αγαπούσε τις παροιμίες και τους παλιούς μύθους και, μάλιστα, στα νεανικά του χρόνια είχε δημιουργήσει ένα είδος εικονογραφημένης ανθολογίας των παλιών φλαμανδικών παροιμιών.

Ο διάολος στην μποτίλια, που παρουσιάζεται στην Εκβαση, αποτελείται από πέντε παραμύθια της Μάνης, παρμένα από ζωντανές αφηγήσεις, που επικεντρώνουν το θέμα τους στη σύγκρουση άντρα - γυναίκας, στην αντιπαράθεση εξυπνάδας και κουταμάρας, δόλου και δικαιοσύνης, για να κορυφωθεί η αφήγηση με την περίφημη μάχη της γυναίκας με τον ίδιο το διάβολο. Οι ίδιοι μελετητές εντοπίζουν τις αφηγήσεις αυτές, εκτός από την Ευρώπη στα Βαλκάνια, στην Ουκρανία, τη Δυτική Αφρική και τη Βόρειο Αμερική.

Η παράσταση δίνει ρόλο στον αφηγητή, που αναδεικνύει τη μανιάτικη διάλεκτο, συνοδευόμενη από ένα μουσικό, ο οποίος μεταφέρει εξωτικούς τόνους από όργανα διαφορετικών ηπείρων. Τους 32 ρόλους ανθρώπων και ζώων παίζουν οκτώ ηθοποιοί, οι οποίοι μεταμορφώνονται επί σκηνής, σε ένα λαϊκό θέαμα πανηγυριού με σημαντικό θεατρολογικό ενδιαφέρον.

Με την παράσταση αυτήν, ανακαλύπτουμε μία Μάνη διαφορετική από το μοιρολόι και τη βεντέτα, ενώ εδώ τα πέντε μανιάτικα τραγούδια είναι σκωπτικά και καθόλου δραματικά. Στο σημείο αυτό, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το σκωπτικό χαρακτήρα του Μπρούεγκελ στα έργα του και όταν αναπαριστούσε χωρικούς, που του προσέδωσαν τον τίτλο «ο ζωγράφος των χωρικών».

Ο θίασος, μετά την καλοκαιρινή περιοδεία του σε πύργους και κάστρα, συνεχίζει τώρα τις παραστάσεις του κάθε Δευτέρα και Τρίτη (ώρα 21.15) στο παραδοσιακό καφε-θέατρο με τους πέτρινους τοίχους και την ξύλινη οροφή, όπου δύο βράδια την εβδομάδα στήνεται στο πατάρι ένα λαϊκό πανηγύρι από το βάθος των αιώνων.

Τα σκηνικά είναι του Κώστα Κουρμουλάκη, τα κοστούμια των Εμμανουέλας Κρουκόβσκι και Τζωρτζίνας Κωστοπούλου και η μουσική του Γιάννη Ψειμάδα. Παίζουν οι Ζ. Κληματσάκη, Β. Κουκούτση, Κ. Αυλωνίτης, Γ. Νικολάου, Δ. Λύρας, Χ. Πλατανιώτη και Ν. Φραγκιουδάκης (τιμή εισιτηρίου 10 ευρώ). [Η Ναυτεμπορική, Ξένη Μουχίμογλου].


39 ΒΗΜΑΤΑ


Από τη δεκαετία του '30, «Τα 39 βήματα» έχουν γυριστεί τρεις φορές ταινία και, πέρυσι, κέρδισαν το «Bραβείο Λόρενς Ολίβιε» για την καλύτερη κωμωδία της χρονιάς.
Τέσσερις ηθοποιοί, τρεις άνδρες και μία γυναίκα, εναλλάσσονται σε 139 ρόλους, ενώ με 35 σκηνικές αλλαγές η δράση του έργου «Τα 39 βήματα» μεταφέρεται στην ύπαιθρο, στο τρένο, στη στέγη των βαγονιών, σε γέφυρες κ.ά.
Ένας μοναχικός γοητευτικός άνδρας κατηγορείται κατά λάθος για τη δολοφονία μιας ωραίας γυναίκας. Στην απελπιστική του προσπάθεια να αποδείξει την αθωότητά του, εμπλέκεται σε ένα διεθνές δίκτυο κατασκόπων, που προσπαθεί να «βγάλει» εκτός Αγγλίας στρατιωτικά μυστικά, προς όφελος των Γερμανών. Η απειλή παραμονεύει συνεχώς, όχι μόνο να συλληφθεί αλλά και να δολοφονηθεί. Μέσα στην αναζήτηση της αλήθειας για την αθωότητά του, ανακαλύπτει και το μεγάλο έρωτα της ζωής του.
Η ιστορία είναι από την επιτυχημένη ταινία του Αλφρεντ Χίτσκοκ «Τα 39 βήματα», γραμμένη από τον Τζον Μπούκανς και γυρισμένη το 1935 με τους διάσημους ηθοποιούς της εποχής, Μαντλέν Καρρόλ και Ρομπέρ Ντονά. Το σασπένς και η μεγάλη επιτυχία της ταινίας έγιναν αφορμή να ξαναγυριστεί το 1959 με τον Κένεθ Μουρ και το 1978 με τον Ρόμπερτ Πάουελ. Ο Ρόμπερτ Μπάρλοου θεατροποίησε το έργο, το οποίο ανέβηκε πριν από τρία χρόνια στα περίχωρα του Λονδίνου και, στη συνέχεια, στο Γουέστ Εντ, κερδίζοντας πέρυσι το Βραβείο Λόρενς Ολίβιε για την καλύτερη κωμωδία της χρονιάς.
Το έργο παίζεται κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Θέατρο Κνωσσός (στάση Καλλιφρονά, Πατησίων και Κνωσού), με τους Σπύρο Σπαντίδα, Νίνα Λοτσάρη, Λάμπρο Τσάγκα και Φώτη Κέπελη. Η θεατρική μεταφορά είναι του Πάτρικ Μπάρλου, η μετάφραση του Κωστή Τσώνου, τα σκηνικά-κοστούμια της Δέσποινας Βολίδη, η μουσική επιμέλεια του Γιάννη Μακρίδη και οι φωτισμοί του Δημήτρη Παπαδόπουλου. [Η Ναυτεμπορική, Ξένη Μουχίμογλου]

ΒΑΣΣΑ ΤΟΥ ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΚΙ

Η «Βάσσα», που αποτελεί ένα από τα καλύτερα δημιουργήματα του Ρώσου συγγραφέα.
Η ΜΠΕΤΤΥ ΑΡΒΑΝΙΤΗ με το θίασό της παρουσιάζει από σήμερα στην Α' Σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας το έργο του Μαξίμ Γκόρκι «Βάσσα», σε μετάφραση Χρύσας Προκοπάκη και σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού.

Η «Βάσσα», που αποτελεί ένα από τα καλύτερα δημιουργήματα του Ρώσου συγγραφέα, γράφτηκε δύο φορές, σε δύο διαφορετικές εκδοχές. Η πρώτη το 1910, δηλαδή προεπαναστατικά, και η δεύτερη μετά τη Ρωσική Επανάσταση το 1935, που αναγκαστικά καθιστά το έργο πιο «στρατευμένο». Το θέατρο παρουσιάζει την πρώτη εκδοχή σε καινούργια μετάφραση, ειδικά για την παράσταση, της Χρύσας Προκοπάκη.

Σύμφωνα με την πλοκή του έργου, καθώς ο πατέρας - αφέντης ψυχορραγεί, η τραγική μορφή της μητέρας, της Βάσσα Ζελεζνόβα, επιβιώνει ανάμεσα σε ποικίλες ενδοοικογενειακές περιπέτειες, τις οποίες περιγράφει με απαράμιλλη λεπτότητα και ακρίβεια ο Μαξίμ Γκόρκι και με το απαραίτητο πικρό χιούμορ του. Μετάφραση: Χρύσα Προκοπάκη, Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός, Σκηνικά - Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου, Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου και Μουσική: Θοδωρής Αμπαζής. Στη διανομή οι Μπέττυ Αρβανίτη, Μάνος Βακούσης, Κώστας Γαλανάκης, Ευτυχία Γιακουμή, Μαρία Καλλιμάνη, Ηλίας Κουνέλας, Αννα Κουτσαφτίκη, Ελένη Ουζουνίδου, Δημοσθένης Παπαδόπουλος και Τζίνη Παπαδοπούλου.

Tuesday, December 4, 2007

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΗΘΟΠΟΙΟΥ


Από την επιθεώρηση του Ζάχου Θάνου «Σκούπα», στο θέατρο «Λαού»
Η προγραμματισμένη για τις 2 Οκτώβρη του 2007, στο Ηρώδειο, όπως κάθε χρόνο «Ημέρα του ηθοποιού», αναβλήθηκε λόγω εκλογών και πυρκαγιών. Τελικά, τη Δευτέρα, 17 Δεκέμβρη, στο «Παλλάς» (9μ.μ.) θα πραγματοποιηθεί η αφιερωμένη στην Επιθεώρηση και Ημέρα του Ηθοποιού.

Με νούμερα, σκετς και τραγούδια επιθεωρήσεων - σταθμών στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου, από το 1894 (παίχτηκε η πρώτη επιθεώρηση με τίτλο «Λίγο απ' όλα») μέχρι τις μέρες μας. Στην παράσταση συμμετέχουν ηθοποιοί της «ένδοξης» εκείνης εποχής αλλά και της νεότερης γενιάς. Συμμετέχει, επίσης, ζωντανή ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, με διεύθυνση του Γιώργου Κατσαρού. Τα σκηνικά είναι του Αντώνη Χαλκιά, τα κοστούμια του Νίκου Αδειλίνη, οι χορογραφίες της Νικόλ Κοκκίνου, η καλλιτεχνική επιμέλεια του Γιάννη Καλατζόπουλου. Κεντρικός ομιλητής ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟ και του Δήμου Αθηναίων.

Το ΔΣ του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών από το 2002 αναβίωσε την «Ημέρα του Ηθοποιού», μια ετήσια εκδήλωση που η θεσμοθέτησή της απέβλεπε στην ευρύτερη γνωστοποίηση του πνευματικού και πολιτιστικού λειτουργήματος του ηθοποιού και στην τιμητική αναφορά «απόντων», αλλά ιδιαίτερα σημαντικών ηθοποιών και της ανεπανάληπτης προσφοράς τους σε εποχές που η τεχνολογία δεν έδινε τη δυνατότητα καταγραφής της τέχνης τους, στερώντας τους τη «δάφνη» της αθανασίας. Από τότε η εκδήλωση πραγματοποιείται αδιάλειπτα και με επιτυχία. [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 5 Δεκ. 2007]

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ: ΟΛΑ ΒΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΩΣ!

Άλλος τα βλέπει έτσι, άλλος τα βλέπει αλλιώς. Εν πάση περιπτώσει, οι εργασίες αναστήλωσης του κτιρίου του Εθνικού Θεάτρου, σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού Πολιτισμού που παρακολούθησε την "εξέλιξή" τους, προχωρούν ικανοποιητικά! Από την πλευρά του καλλιτεχνικού διευθυντή, που υπήρξε συμμαθητής με τον κ. Λιάπη στο Κολλέγιο [είδατε το Κολλέγιο;], εξεδήλωσε τη χαρά του (με ευχαριστ ίες)που είδε τον παλιό του συμμαθητή, ο οποίος με τον εκεί πηγαιμό του έδειξε "έμπρακτα το ενδιαφέρον της Πολιτείας". Λες και δεν ήταν υποχρεωμένος, ως καθ' ύλην αρμόδιος υπουργός ν παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την πρόοδο των εργασιών!

M. Λιάπης: Προχωρά η αναστήλωση του Εθνικού Θεάτρου. Ο υπουργός Πολιτισμού, κ. Μιχάλης Λιάπης, επιθεώρησε σήμερα τις εργασίες αναστήλωσης του κτιρίου της Κεντρικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, στο Μέγαρο Τσίλερ επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Ο υπουργός συνοδευόταν από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, κ. Γιάννη Χουβαρδά. Σε δηλώσεις του ο κ. Λιάπης ανέφερε:

«Οι εργασίες αναστήλωσης του Εθνικού Θεάτρου προχωρούν με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Το Μέγαρο Τσίλερ είναι μοναδικό, ένα κόσμημα για την πόλη μας. Ήρθα για να παρακολουθήσω την εξέλιξη των εργασιών διότι υποχρέωση της Πολιτείας είναι να παραδώσουμε το κτίριο στην Διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου, για την καινούρια χειμερινή περίοδο, δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 2008. Χρειάζονται μερικές επιπρόσθετες εργασίες, θα αναζητήσω τα σχετικά κονδύλια και εκείνο το οποίο ζήτησα από τους εργολάβους είναι να μην υπάρχει καμία καθυστέρηση. Στο μέτρο του δυνατού η Πολιτεία έκανε το χρέος της. Έχει εκταμιεύσει μεγάλα ποσά από το Γ'ΚΠΣ και θα βρει επιπλέον και από τον εθνικό προϋπολογισμό. Οι εργολάβοι οφείλουν να παραδώσουν το έργο στο χρόνο του, γιατί δεν μπορούμε να έχουμε άλλες καθυστερήσεις.
Είναι ένας χώρος έκτασης περίπου 12.000 τ.μ. Θα στεγάσει δύο Σκηνές, την Κεντρική Σκηνή και την Νέα Σκηνή που θα καλύπτουν όλο το ρεπερτόριο των θεατρικών παραστάσεων συγχρόνων και κλασικών. Νομίζω ότι γίνεται μία πάρα πολύ καλή δουλειά και είμαι ευτυχής που την καλλιτεχνική διεύθυνση την έχει ο κ. Γιάννης Χουβαρδάς, ο οποίος με φροντίδα και αγάπη για τον θεατρικό χώρο προσφέρει τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες. Θα είμαι εδώ και στην συνέχεια, για να παρακολουθώ την εξέλιξη».


Ο κ. Γιάννης Χουβαρδάς σε δηλώσεις του τόνισε: « Χαιρόμαστε ιδιαίτερα για την παρουσία του υπουργού Πολιτισμού στο Μέγαρο Τσίλερ. Δείχνει έμπρακτα το ενδιαφέρον της Πολιτείας. Επιπλέον χαίρομαι ιδιαίτερα για την αποφασιστικότητα του υπουργού και για το ότι συμμερίζεται το όραμα μας, του Νίκου Κούρκουλου και του Εθνικού Θεάτρου ώστε αυτό το κτίριο να τελειώσει γρήγορα. Να είναι ολοκληρωμένο και σύγχρονο, το σημαντικότερο θέατρο της Ελλάδας και ίσως ένα από τα σημαντικότερα της Ευρώπης. Τον ευχαριστώ ιδιαίτερα για την παρουσία του σήμερα εδώ». [www.kathimerini.gr, 5 Δεκ. 2007]
Ακόμη «ψάχνει» κονδύλια η κυβέρνηση; Μάλλον «ρευστή» είναι η κατάσταση στο έργο της αναστήλωσης του κτιρίου (έργο του Τσίλερ) του Εθνικού Θεάτρου, όπως προκύπτει από δηλώσεις του υπουργού Πολιτισμού, Μ. Λιάπη, μετά τη χτεσινή του επιτόπια επίσκεψη, με συνοδό τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Γ. Χουβαρδά.

Ο υπουργός εκτίμησε ότι «οι εργασίες αναστήλωσης του Εθνικού Θεάτρου προχωρούν με ικανοποιητικούς ρυθμούς», συμπλήρωσε ότι «υποχρέωση της πολιτείας είναι να παραδώσουμε το κτίριο στη διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου, για την καινούρια χειμερινή περίοδο, δηλαδή το Σεπτέμβριο του 2008», αλλά δεν ήταν κατηγορηματικός περί αυτού. Αντίθετα είπε ότι «χρειάζονται μερικές επιπρόσθετες εργασίες», ότι θα αναζητήσει «σχετικά κονδύλια» και ότι ζήτησε από τους εργολάβους «να μην υπάρχει καμιά καθυστέρηση».

Για τη χρηματοδότηση του έργου, ο Μ. Λιάπης είπε ότι «στο μέτρο του δυνατού η πολιτεία έκανε το χρέος της. Εκταμίευσε μεγάλα ποσά από το Γ΄ ΚΠΣ και θα βρει επιπλέον και από τον εθνικό προϋπολογισμό», επαναλαμβάνοντας ότι «οι εργολάβοι οφείλουν να παραδώσουν το έργο στο χρόνο του, γιατί δεν μπορούμε να έχουμε άλλες καθυστερήσεις».

Θυμίζουμε ότι η μελέτη αφορά ένα χώρο περίπου 12.000 τ.μ. της Κεντρικής Σκηνής και της Νέας Σκηνής. Η Κεντρική Σκηνή παραμένει κλειστή από το 2001 και η Νέα Σκηνή από το 2005, ενώ από το 1998 η τότε διοίκηση του Εθνικού ζητούσε από το ΥΠΠΟ την εκ βάθρων ανακαίνιση του θεάτρου. Την άνοιξη του 2001 αποφασίστηκε η ένταξη του έργου της ανακαίνισης στο Γ΄ ΚΠΣ, η προμελέτη ολοκληρώθηκε τον Ιούνη του 2004, τον Ιούλη του 2004 δημοσιεύτηκε η προκήρυξη του δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού και το Μάρτη του 2006 υπεγράφη η σύμβαση κατασκευής. Τώρα, Δεκέμβρη του 2007, η κυβέρνηση δηλώνει ότι «θα» βρει κονδύλια για την ολοκλήρωσή του... [Ριζοσπάστης, 5 Δεκ. 2007]

Δέκα χρόνια άστεγο το Εθνικό. Θα ανακαινίζεται έως τον Αύγουστο του 2008. Της Έλενας Δ. Χατζηιωάννου [Τα Νέα, 5 Δεκ. 2007]. Οι τελευταίες καθυστερήσεις για την ανακαίνιση του Εθνικού Θεάτρου (εδώ, χτεσινή φωτογραφία από τα έργα στην εξαιρετικά ζωγραφισμένη οροφή) μετράνε από τον Οκτώβριο του 2007. Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου μετακινήθηκε για τον Μάιο του 2008 και τελικά το Μέγαρο Τσίλερ θα παραδοθεί στο Εθνικό Θέατρο- που έχει την ιδιοκτησία- τον Αύγουστο. Αν δεν υπάρξουν νέες καθυστερήσεις... Η οδύσσεια αναστήλωσης του Μεγάρου Τσίλερ τελειώνει τον Αύγουστο του 2008, όταν εκτιμάται πως θα παραδοθεί το έργο στο Εθνικό για την ερχόμενη σεζόν...
Μ. Λιάπης: Επιθεώρηση έργων στο κτήριο του Εθνικού Θεάτρου
. Ο υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης επιθεώρησε χθες τις εργασίες αναστήλωσης του κτηρίου της Κεντρικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, στο Μέγαρο Τσίλερ επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου, συνοδευόμενος από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου κ. Γιάννη Χουβαρδά. Όπως ανέφερε σε δηλώσεις του ο κ. Λιάπης οι εργασίες προχωρούν με ικανοποιητικούς ρυθμούς και υποχρέωση της Πολιτείας είναι να έχει παραδοθεί το κτήριο τον Σεπτέμβριο του 2008. Είναι ένας χώρος έκτασης περίπου 12.000 τ.μ. που θα στεγάσει δύο Σκηνές, την Κεντρική Σκηνή και την Νέα Σκηνή οι οποίες θα καλύπτουν όλο το ρεπερτόριο των θεατρικών παραστάσεων συγχρόνων και κλασικών. [Η Ναυτεμπορική, 5 Δεκ. 2007].

Ψάχνουν 2 εκ. για να τελειώσει το φθινόπωρο του 2008. Με λίγων μηνών απόκλιση από τον αρχικό σχεδιασμό, αλλά με την «υποχρέωση της πολιτείας να παραδοθεί το κτίριο Τσίλερ στη διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου για την καινούργια χειμερινή περίοδο» εκφρασμένη, ο υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης επισκέφθηκε χθες το μεσημέρι το Εθνικό Θέατρο της Αγίου Κωνσταντίνου. Ο υπουργός ζήτησε την ολοκλήρωση των εργασιών αναπαλαίωσης και επέκτασης στην Αγίου Κωνσταντίνου μέχρι τον Αύγουστο του 2008, ώστε να λειτουργήσει από το φθινόπωρο του 2008. Οι εργασίες αναπαλαίωσης και επέκτασης του κτιρίου, ξεκίνησαν με τη φροντίδα του Νίκου Κούρκουλου τον Μάρτιο του 2006. Το κτίριο έπρεπε να έχει παραδοθεί τον Μάρτιο του 2008, γεγονός αδύνατο, αφού ακόμα έχει τη μορφή εργοταξίου. Ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 25 εκατ. ευρώ, στην πορεία εξασφαλίστηκαν άλλα 3 εκατ. ευρώ από το Γ ΚΠΣ και τώρα, όπως ενημέρωσαν τον Μ. Λιάπη, με την αναπροσαρμογή των αναγκών για τον τεχνικό εξοπλισμό απαιτούνται άλλα 2 εκατ. ευρώ. [Έθνος, 5 Δεκ. 2007].

ΟΙ ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΩΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΣΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του πρώτου σεμιναρίου χοροθεάτρου (19 – 28 Οκτωβρίου 2007) με διδάσκουσες την Marlene Kaminski και την Wess Staats, η ερευνητική και καλλιτεχνική ομάδα δρυός τόποι διοργανώνει το δεύτερο σεμινάριο με επίκεντρο τις εικαστικές τέχνες, για ηθοποιούς, εικαστικούς καλλιτέχνες, χορευτές και κάθε ενδιαφερόμενο, το δεύτερο δεκαήμερο (10 – 15) Δεκεμβρίου 2007 (Θα ακολουθήσουν σεμινάρια με τους John Freeman, Katsura Kan, Marie-Helene Delavaud-Roux κ. ά.), στην Αθήνα. Ώρες: 17.00 – 20.00 καθημερινά. Τόπος: Πανεπιστημιούπολη, Ζωγράφου.

Το ειδικό θέμα του δεύτερου αυτού εργαστηρίου είναι η σωματική σχέση του performer με τις εικαστικές και πλαστικές τέχνες ως προς την ανακάλυψη των δυνατοτήτων του δημιουργικού εαυτού του, και πρόκειται και πάλι για ένα πρακτικό σεμινάριο που υλοποιεί την έρευνα στις παραστατικές τέχνες της ομάδας. Θα διδάξουν η Helen Lierou – ελληνίδα εικαστική καλλιτέχνις γεννημένη στην Αφρική και η Marlene Kaminski – ηθοποιός σκηνοθέτις και καλλιτεχνική διευθύντρια της International Theatre Crossroads – Λονδίνο, σε μια προσπάθεια να ενοποιήσουν την τέχνη και τις μεθόδους τους και να συναντηθούν σε μια κοινή διαπολιτισμική δημιουργία.

Το γενικό πλαίσιο των εργαστηρίων αυτών είναι η διοργάνωση μιας διεθνούς συνάντησης ειδικών για το χορό στο Πανεπιστήμιο (IMUD) στην Αθήνα, γύρω από τις «Σύγχρονες χρήσεις του χοροθεάτρου στην δια βίου μάθηση», με την εποπτεία της Άννας Λάζου και την υποστήριξη του δικτύου ερευνητών του χορού του C.I.D. /Unesco. Σκοπός του IMUD είναι η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού και παγκόσμιου δικτύου εκπαιδευτών και ερευνητών μέσα σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς, επίσημους ή ανεπίσημους (Πανεπιστήμια, πολιτιστικοί οργανισμοί), στο αντικείμενο των σύγχρονων εφαρμογών – σε κοινωνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο – των τεχνικών του χοροθεάτρου. Οι συμμετέχοντες στο σχέδιο θα ανταλλάξουν τις τεχνικές γνώσεις και εμπειρίες που αφορούν σε όλη την εμβέλεια των μεθόδων του χοροθεάτρου και θα μάθουν πως να χρησιμοποιούν αυτές τις γνώσεις σαν μέσο έμπνευσης για α) κοινωνική ενσωμάτωση, β) σωματική και πνευματική θεραπεία και γ) προσωπική εξέλιξη μέσω της χορευτικής και σωματικής έκφρασης και εργασίας.

Όλες οι μέθοδοι και οι τεχνικές είναι ευπρόσδεκτες (δημιουργική κίνηση, butoh, αφρικάνικος χορός, παραδοσιακός χορός, contact improvisation, physical theatre κ.λπ.). Εστιάζουμε ιδιαίτερα στις σύγχρονες εφαρμογές των αρχαίων μυθικών παραδόσεων και του αρχαίου χορού, ιδιαίτερα στον αρχαίο ελληνικό χορό.

Το σχέδιο περιλαμβάνει ειδικευμένα σεμινάρια, προσφερόμενα σε μια ομάδα από τριάντα άτομα, με διαφορετική γλωσσική και πολιτισμική ταυτότητα. Εκτός από τα σεμινάρια και τις συζητήσεις προγραμματίζονται σύντομα καλλιτεχνικά δρώμενα με έμφαση σε αρχαίους μύθους, στα οποία θα είναι εφικτή η συμμετοχή των νέων και των καθοδηγητών τους.

Η πραγματοποίηση των σεμιναρίων υποστηρίζεται απο την Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών – Κοσμήτωρ κ. Μ. Θωμαδάκη

Δήλωση συμμετοχής: Email: dryos.topoi@yahoo. gr, youci. greece@gmail.com, geomytis@yahoo.gr, Τηλ: 6979784356, 6948515210

[δ ρ Υ ο ς τ ο Π ο ι. Ερευνητική και καλλιτεχνική ομάδα. Φιλοσοφική Σχολή – 746 – Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου 157 84 Αθήνα - www.phil.uoa.gr/~lazou /, ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ, 5 ΔΕΚ. 2007]

Monday, December 3, 2007

ΒΡΑΒΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Η Ενωση Ελλήνων Θεατρικών - Μουσικών Κριτικών, σε συνεργασία με τον Πολιτισμικό Οργανισμό Δήμου Αθηναίων, οργανώνει τελετή απονομής των θεατρικών και μουσικών βραβείων της για το 2007, καθώς και των βραβείων «Κάρολος Κουν» (10/12, 12μ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών).

Το σύμβολο για τα Βραβεία Θεάτρου και Μουσικής είναι επίχρυσο ακριβές αντίγραφο ελληνιστικού στεφανιού, που βρέθηκε σε βασιλικό τάφο της Αττικής και φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη. Το σύμβολο των βραβείων Καρόλου Κουν είναι αντίγραφο του «Ηλιου», έργου του ζωγράφου Διαμαντή Διαμαντόπουλου.

Οι υποψήφιοι για τα βραβεία Κουν είναι:

Βραβείο σκηνοθεσίας ελληνικού έργου: Cesaris Grauzinis, για το «Δάφνης και Χλόη», Κωστής Καπελώνης για τις «Κόκκινες γυναίκες» του Παναγιώτη Μέντη, Αντώνης Αντύπας για τις «Επτά Λογικές Απαντήσεις» του Λεωνίδα Προυσαλίδη, Μάνια Παπαδημητρίου για το έργο «Μ' ένα καράβι φορτηγό» της Φρόσως Ζαγοραίου.

Βραβείο ερμηνείας ηθοποιού σε ελληνικό έργο: Μανώλης Μαυροματάκης («Δάφνης και Χλόη»). Σμαράγδα Σμυρναίου («Δέκατη έβδομη νύχτα»). Γιάννης Τσορτέκης («Επτά λογικές απαντήσεις»). Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου νεοελληνικού έργου: «Μαμ» Σάκη Σερέφα, «Αϋπνία» Μισέλ Φάις, «Δέκατη έβδομη νύχτα» Απόστολου Δοξιάδη.

Το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου απονέμεται στον φωτιστή Λευτέρη Παυλόπουλο.

Βραβείο θεατρολογικού συγγράμματος: Δημήτρης Τσατσούλης «Σημεία γραφής, κώδικες σκηνής στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο». Αντρέας Δημητριάδης «Σαιξπηριστής άρα περιττός: ο ηθοποιός Ν. Λεκατσάς και ο δύσβατος δρόμος της θεατρικής ανανέωσης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα» (2006). Καίτη Διαμαντάκου - Αγάθου, «Περί τραγωδίας και τρυγωδίας: οκτώ διαδρομές στο τραγικό και το κωμικό θέατρο».

Βραβείο Καλλιτεχνικού Οργανισμού της Περιφέρειας: Θίασος «Πόλις» της Ερμούπολης Σύρου, «Χώρος» της Θεσσαλονίκης, «Angelus Novus» της Θεσσαλονίκης.

Βραβείο νέου θεατρικού καλλιτέχνη: Στεφανία Γουλιώτη («Ηλέκτρα» του Σοφοκλή). Θωμάς Βελισσάρης («Μεταμόρφωση» Κάφκα). Γιάννης Σαρακατσάνης («Εκεί, εκεί, στην Κόλαση»). Λουκία Μιχαλοπούλου («Σας αρέσει ο Μπραμς;» Μάρως Δούκα).

Μεγάλο Βραβείο Μουσικής απονέμεται στον βιολονίστα και αρχιμουσικό Λεωνίδα Καβάκο.

Βραβείο μουσικολογικού συγγράμματος: Μαρίας Γυπαράκη «Μπενεντέτο Μαρτσέλλο». Γιάννης Ευσταθιάδης: «Το δεύτερο βιβλίο με τις αντιστίξεις». Χαρίκλειας Τσοκανή: «Η κραυγή της Μέδουσας».

Βραβείο δίσκου ελληνικού ενδιαφέροντος: «Saxophone impressions» με τον Θεόδωρο Κερκέζο και την ΚΟΘ (εταιρεία ΝΑΧΟS). Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος «Νεανικά έργα» (Ιόνιο Πανεπιστήμιο). «Μουσική καταγραφή στην Κρήτη 1953-54» (εθνομουσικολογική έρευνα του Σαμυέλ Μπο Μποβύ, Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ και Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών). Γιώργος Κουρουπός: Μονόγραμμα και Δημήτρης Μητρόπουλος: Μουσική για τον Ιππόλυτο («Ορχήστρα των Χρωμάτων»).

Βραβείο νέου ή πρωτοεμφανιζόμενου μουσικού καλλιτέχνη: Λένια Ζαφειροπούλου (υψίφωνος), Αγγελος Λιακάκης (βιολοντσελίστας), Απόστολος Παληός (πιανίστας).

Sunday, December 2, 2007

ΑΠΟ ΤΟΝ JONATHAN SWIFT ΣΤΟΝ ΛΑΚΗ ΛΑΖΟΠΟΥΛΟ!

Ήθελα να σημειώσω δυο-τρία πράγματα για ένα έξοχο σατιριστή, με την ευκαιρία της ανόητης προβολής ενός σημερινού διασκεδαστή, μπεχλιβάνη, του Λάκη Λαζόπουλου που κατάφερε όλους τους ανεγκέφαλους που διαθέτουν εκπομπές στην τηλεόραση και γραφίδα σε κάποια έντυπα (περιοδικά και εφημερίδες) ν’ ασχολούνται μαζί του. Κοιμούνται, ξυπνάνε, πάλι ο Λαζόπουλος να λέει τις ανοησίες του για τις κυρίες Βροχοπούλου, Σαρρή, Μαλιωτάκη, για άτομα τέλος πάντων τα οποία ίσως και να έχουν κάποιο πρόβλημα και να τα διασύρει. Ν’ ακολουθεί ο Τριανταφυλλόπουλος στο βωμό της τηλεθέασης, και ο Θέμος Αναστασιάδης, οι κουτσομπολίστικες εκπομπές του μεσημεριού, του πρωινού, του βραδινού και πάει λέγοντας… Όλοι μιλάνε για σάτιρα! Έχουν μπλέξει τα… μπούτια τους (για να μην μιλήσω λαϊκότερα…)

Έτσι, η τυπική αφορμή της επετείου από τη γέννηση ενός σπουδαίου Άγγλου, μου έδωσε την ευκαιρία να υπενθυμίσω ότι κάποιοι υπηρέτησαν τη σάτιρα και τους συνανθρώπους τους, και όχι τη χυδαιότητα, χτύπησαν τους ισχυρούς και δεν τα έβαλαν με τους αδύναμους. Ένας, λοιπόν, κι από αυτούς ήταν ο Jonathan Swift (30 Νοεμβρίου 1667 – 19 Οκτωβρίου 1745).

Swift, Jonathan

Ήταν ιρλανδός κληρικός, αρχιμανδρίτης στον Άγιο Πατρίκιο, στο Δουβλίνο, ευθυμογράφος, δοκιμιογράφος, και ποιητής, διάσημος για τα έργα του, όπως Gulliver's Travels, A Modest Proposal, A Journal to Stella, The Drapier's Letters, The Battle of the Books, και A Tale of a Tub. Ο Jonathan Swift είναι πιθανώς ο πρώτος πεζογράφος ευθυμογράφος στην αγγλική γλώσσα, και είναι λιγότερο γνωστός για την ποίησή του. Ο Swift δημοσίευσε όλα του τα έργα με ψευδώνυμα – όπως Lemuel Gulliver, Isaac Bickerstaff, M.B. Drapier – ή ανώνυμα.

Το ζήτημα είναι ότι ο Swift, όπως και άλλοι εξαίρετοι πνευματικοί άνθρωποι και καλλιτέχνες που υπηρέτησαν τη σάτιρα, γνώριζαν το μερίδιο που τους ανήκε. Τα θέματα που χειρίζονταν ήταν πάντα στο επίκεντρο της ανθρώπινης εμπειρίας. Και για να υπομνηματίσω τον Arthur Pollard, όλα μπορούν να ρίξουν νερό στο μύλο του σατιρικού. Βασικά ενδιαφέρεται όχι για ένα πράγμα αυτό καθεαυτό, αλλά για την αντίληψη που έχει ο άνθρωπος σχετικά μ’ αυτό. Όταν ο άνθρωπος το βγάζει απ’ τις σωστές του διαστάσεις , ο σατιρικός πρέπει να τον διορθώσει. Μας ξαναφέρνει στη λογική με το να μας κάνει να γελάμε, πότε πλατιά, πότε μελαγχολικά. Πρέπει να είμαστε ικανοί ν’ απολαύσουμε ακόμη και το θυμό του!

O Jan Jack (Augustan Satire, 1660-1750 – Κλασική αγγλική σάτιρα, Οxford 1952), λέει ότι η σάτιρα «γεννήθηκε από το ένστικτο για διαμαρτυρία, είναι διαμαρτυρία που εξελίχθηκε σε τέχνη». Αυτός που κάνει σάτιρα ρίχνει ματιές γύρω του και δεν αντέχει: «Ποιον αφήνει να κοιμηθεί ο διαφθορέας μιας αρπακτικής νύφης; Ποιον οι ταπεινές νύφες κι ο έφηβος μοιχός;» γράφει σε μια από τις Satires του ο Juvenalis που αισθανόταν ότι η εποχή του ήταν τόσο κακή, που ήταν δύσκολο να μη γράφει σάτιρα. Μερικές φορές, όμως, φαινόταν ν’ ανησυχεί για μικροπράγματα. ..

Αλλά, είναι κρίμα που επιχείρησα να κάνω «παραλληλισμούς. Τι δουλειά έχει ο Φάντης με το ρετσινόλαδο; Ο Λαζόπουλος γαργαλάει το κοινό του και το καλεί να χαχανίσει μαζί του. Κι αυτό το ονοματίζει «σάτιρα»! Και βέβαια, δεν γράφει μυθιστορήματα, ποιήματα, τραγωδίες ή κωμωδίες κ.λπ. Απλώς δείχνει τα αυτονόητα και τα ανόητα. Και καλεί τους κατεργάρηδες να γελάσουν με τους χαζούς!

Ε, δεν είναι και Ionesco, ο οποίος στο έργο του Le Rhinocéros δείχνει όλους τους κατοίκους μιας πόλης να γίνονται ρινόκεροι. Αυτή είναι η αντιστοιχία του συγγραφέα για τις διάφορες μορφές συλλογικής υστερίας, που έχουν προέλθει από την κατήχηση που έχει κάνει ο ολοκληρωτισμός σ’ αυτόν τον αιώνα. Κι αν ρωτήσετε σε ποιον αναφέρομαι σήμερα, θα σας απαντήσω: Μα, στον ολοκληρωτισμό της τηλεόρασης!