Στο πρώτο της κιόλας ταξίδι στην Επίδαυρο η Ρούλα Πατεράκη ανέλαβε να κυβερνήσει τη φετινή ναυαρχίδα του Εθνικού στη διπλή παραγωγή των δύο Οιδιπόδων. Η συνεργασία της μάλιστα με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, στον τιτάνιο διπλό ρόλο του ήρωα, έκανε το κοινό ανυπόμονο. Το αποτέλεσμα ήταν μια παράσταση συμβατική για κάποιους, αμφιλεγόμενη για πολλούς άλλους, που κατόρθωσε χωρίς αμφιβολία να προβληματίσει.
Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, στον τιτάνιο διπλό ήρωα του Οιδίποδα, εισήλθε στην Επίδαυρο παραπαίοντας. Ενδιαφέρον στοιχείο που θα ήταν περισσότερο δόκιμο αν λειτουργούσε μυστικά |
Προβλημάτισε αρχικά με την παρουσίαση του «Οιδίποδα επί Κολωνώ» πριν από τον «Οιδίποδα Τύραννο». Η απόφαση στηρίχτηκε μάλλον στον αθάνατο εμπειρικό κανόνα, που λέει ότι σερβίρεις το δύσπεπτο πιάτο για αρχή και κρατάς το εύπεπτο για το τέλος. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι η αφήγηση ενός μύθου δεν οφείλει να ακολουθεί την «ιστορική» εξέλιξη των γεγονότων. Η μυθική αφήγηση δεν απλώνεται σειριακά, αλλά μέσα από μια σπειροειδή πορεία, όπου το τετελεσμένο προηγείται του ατελούς. Ακολουθώντας την τεχνική του φλας μπακ, το μνημόσυνο της Αντιγόνης και της Ισμήνης αποκαλύπτει την ιστορία του πατέρα τους και ο «Επί Κολωνώ» εγκιβωτίζει τον «Τύραννο» σαν θέατρο εν θεάτρω. Η ιστορία μετατρέπεται έτσι σε συλλογικό απόθεμα εμπειρίας. Η αποθέωση του Οιδίποδα ερμηνεύει τα γεγονότα του βίου του στο πλαίσιο της ελληνικής αρχής πως η ζωή του ανθρώπου κρίνεται παραδειγματικά ξεκινώντας από το τέλος.Το δεύτερο ζήτημα αφορούσε την ίδια την Επίδαυρο και την αντιφατική στάση της παράστασης. Χωρίς αμφιβολία, η παράσταση του Εθνικού ήταν φτιαγμένη για να βλέπεται από ψηλά και να ακούγεται από πολλούς. Με μια ανοιχτή και πλατιά διδασκαλία, που ζητούσε από τους ηθοποιούς να βγάλουν τα πνευμόνια τους (προδίδοντας, δυστυχώς, την ανεπάρκεια της ορθοφωνίας αρκετών εξ αυτών) και να εμπεδώσουν στις ερμηνείες τους το στιλιζάρισμα του μεγάλου χώρου, με ένα λιτό σκηνικό (της Εύας Μανιδάκη) που ολοκληρωνόταν στο γύρω τοπίο, η σκηνοθεσία της Πατεράκη επέστρεψε την προβληματική του αρχαίου δράματος στη συζήτηση για τις προδιαγραφές του αρχαίου θεάτρου εν γένει. Ακόμα και αν η τετράωρη διάρκεια του εγχειρήματος ερχόταν σε αντίθεση με τις αντοχές των σημερινών θεατών του.
Ο Χορός στον «Οιδίποδα Τύραννο» με τα θεατρικά κείμενα στο χέρι δεν ήταν πλάσματα του θεάτρου, όσο πολίτες σε αποστολή |
Η τρίτη πρόταση της σκηνοθέτιδας αφορούσε πιο συγκεκριμένα το είδος του θεάτρου που είδαμε στην Επίδαυρο. Πρόκειται για ένα κατ' ουσίαν πολιτικό θέατρο. Οι αναφορές στο θέατρο του Ηλίου, το «καραβάνι» των ηθοποιών στο βάθος, οι σημειώσεις στον Μπρεχτ, ακόμα και η (συνειδητή;) αναφορά του σκηνικού στο κινηματογραφικό «Dogville», αποσκοπούσαν από κοινού στην αναγωγή μιας παλιάς ιστορίας σε σύγχρονη υπόθεση της πόλης. Η αμηχανία, ωστόσο, του κοινού μεγεθυνόταν μπροστά στη θέα του Χορού των δύο τραγωδιών. Ενταγμένοι στο ανάμεσα του κοινού και θεάτρου, οι Χοροί, φοβισμένοι μοναχοί του Κολωνού τη μία φορά, χαροκαμένα πλάσματα της Θήβας την άλλη, δεν ήταν πλάσματα του θεάτρου, όσο πολίτες σε αποστολή, οι οποίοι κρατώντας ανεπιτήδευτα τα θεατρικά κείμενα στο χέρι γείωναν τα λόγια της σκηνής στο χώμα της ορχήστρας. Ο Χορός ήταν σώμα από το σώμα της πόλης και μία από τις βασικές του λειτουργίες ήταν να μεταφέρει στο αντηχείο του θεάτρου τον ήχο της. Το ποδοβολητό των μοναχών στο πρώτο μέρος και το σούρσιμο των μανδυών στο δεύτερο ήταν μέρος από τη ζωντανή μουσική της παράστασης. Ηχοι από σύνολα ανθρώπων που φοβούνται, αγωνιούν, ελπίζουν, συμμετέχουν. Μέσα σε αυτή τη μαζικότητα, δειλά αναδύεται η προσωπική φωνή, το ξέσπασμα της ατομικότητας. Περισσότερο επεξεργασμένο και σαφές το ίδιο εύρημα, θα μπορούσε να οδηγήσει την παράσταση πολύ ψηλά. *
No comments:
Post a Comment