International Herald Tribune, Η Καθημερινή, 03/08/2008
Ο Σάμιουελ Μπέκετ ποτέ δεν απουσιάζει από το ρεπερτόριο του Gate Theatre στο Δουβλίνο. «Οσον αφορά τον Μπέκετ», λέει ο Μάικλ Κόλγκαν, διευθυντής του Γκέιτ, «είμαι περισσότερο ιεραπόστολος παρά παραγωγός». Στο Φεστιβάλ Μπέκετ που οργάνωσε το 1991 στο Γκέιτ, παρουσίασε το σύνολο των 19 έργων του Μπέκετ για το θέατρο, από την 45 δευτερολέπτων «Αναπνοή» μέχρι το δίωρο «Περιμένοντας τον Γκοντό». Εγχείρημα που απέκτησε διεθνή αίγλη, ο «Μαραθώνιος Μπέκετ» παρουσιάστηκε στο σύνολό του στο φεστιβάλ του Λίνκολν Σέντερ της Νέας Υόρκης το 1996.
Φέτος το θέατρο Γκέιτ συμμετείχε πάλι στο φεστιβάλ του Λίνκολν Σέντερ με τρεις παραστάσεις Μπέκετ, από τις οποίες καμία δεν ήταν επανάληψη παλαιότερων παραγωγών. Ο Λίαμ Νίσον έπαιξε στο «Eh Joe», ένα έργο 30 λεπτών που είχε γραφτεί για την τηλεόραση. Ο Ρέιφ Φάινς ερμήνευσε την «Πρώτη αγάπη», θεατρική διασκευή 55 λεπτών μιας νουβέλας του Μπέκετ. Και ο Μπάρι Μακ Γκάβερν ανέλαβε το «I’ll Go On», που είναι σύμπτυξη των διηγημάτων «Μολόι», «Ο Μαλόουν πεθαίνει» και «Ο ακατονόμαστος».
Το ξεκίνημα
Η παράδοση της θεατρικής ερμηνείας αφηγηματικών έργων του Μπέκετ ξεκίνησε ενόσω ζούσε ο συγγραφέας, από τον Τζακ Μακ Γκόουραν, κορυφαίο ενσαρκωτή των μπεκετικών ηρώων. Ο Μακ Γκόουραν πέθανε από γρίπη στα 54 χρόνια του το 1973, προηγουμένως όμως ο Κόλγκαν είχε καταγράψει τις μονοπρόσωπες παραστάσεις του, βασισμένες σε πεζά κείμενα και θεατρικά κομμάτια, με την καθοδήγηση και έγκριση του ίδιου του Μπέκετ.
Το 1983, έχοντας μόλις περάσει τα 30 χρόνια του, ο Μάικλ Κόλγκαν ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου Γκέιτ. Αμέσως προσπάθησε να πείσει τον Μπάρι Μακ Γκάβερν να αναβιώσει τις παραστάσεις του Μακ Γκόουραν. Οταν η χήρα του Μακ Γκόουραν αρνήθηκε να παραχωρήσει τα δικαιώματα των διασκευών, ο Κόλγκαν απευθύνθηκε στον Μπέκετ. «Πήρα μια επιστολή με την αραχνοειδή γραφή του», θυμάται, «όπου μου έλεγε ότι υπήρχε η δυνατότητα επιλογής παρόμοιων κειμένων με διαφορετικό τίτλο. Το θεώρησα ως πρόσκληση». Συγκέντρωσε μια ομάδα παραγωγής που περιλάμβανε τον σκηνοθέτη Κολμ Ο’ Μπράιαν. Το σχέδιο πήγε καλά και ο Μακ Γκάβερν έχει ερμηνεύσει το «I’ll Go On» πάνω από 200 φορές σε όλο τον κόσμο. Η μεταφορά ενός τηλεοπτικού έργου στη θεατρική σκηνή μπορεί να φαίνεται απλούστερη από αυτήν ενός πεζού κειμένου, αλλά αυτό δεν ισχύει για τον Μπέκετ. Υπάρχει πάντα μια φωνή που μιλάει με τις μελωδικές διακυμάνσεις της ντοπιολαλιάς της γενέτειράς του, του Δουβλίνου, και η συμμετοχή ενός Ιρλανδού ηθοποιού είναι αυτονόητη. Από κει και πέρα, τα θεατρικά στολίδια μπορούν να προστεθούν κατά βούληση. Ομως στο Eh Joe, το οπτικό μέρος περιγράφεται με ακρίβεια από τον Μπέκετ όπως και τα λόγια. Το 1966 το BBC μετέδωσε την αρχική εκδοχή του «Eh Joe», με τον Μακ Γκόουραν ως Τζόε και τη Σιάν Φίλιπς ως «φωνή».
Η ιδέα να παρουσιαστεί το έργο στο θέατρο Γκέιτ ήταν αρχικά του Καναδού σκηνοθέτη Ατόμ Εγκογιάν. Το σενάριο ορίζει μία και μοναδική λήψη, που ξεκινάει με γκρο πλαν και καταλήγει σε ακόμα πιο κοντινό γκρο πλαν, με εννέα αναπροσαρμογές της κάμερας στο μεταξύ. Ενας άνδρας κάθεται στο κρεβάτι, σιωπηλός, καθηλωμένος από τη φωνή μιας γυναίκας που σκαλίζει τα ένοχα μυστικά του. Με τον Μάικλ Γκάμπον στο ρόλο του Τζόε και την Πενέλοπε Γουίλτον ως «Φωνή» το έργο έκανε θριαμβευτικά τη θεατρική πρεμιέρα του στο Γκέιτ το 2006.
Ανθολόγιο κειμένων
Στην «Πρώτη αγάπη», ένας αποτυχημένος τύπος που μόλις έχει μείνει άστεγος αφηγείται μια παράξενη, βρώμικη ερωτική σχέση, χαρακτηριστική του ύφους του Μπέκετ. Ο Ρέιφ Φάινς ανακάλυψε τη νουβέλα σε ένα ανθολόγιο κειμένων του Μπέκετ που είχε συγκεντρώσει ο Κόλγκαν. Ο ηθοποιός κατάφερε να πείσει τον Κόλγκαν να τον σκηνοθετήσει στη θεατρική διασκευή. Ο στόχος του, όπως είπε ο Κόλγκαν, ήταν να παρουσιαστούν όλα πολύ απλά. «Βάζω τον ηθοποιό στο κέντρο της σκηνής, να κοιτάζει το κοινό, με τα πόδια σταθερά στο πάτωμα, και να αφηγείται την ιστορία έτσι που να μη χάνεις ούτε λέξη».
No comments:
Post a Comment