Tuesday, August 26, 2008

ΔΗΠΕΘΕ Πατρών: Μήδεια σε σκηνοθεσία του Ανατόλι Βασίλιεφ


Βάρβαρη, μάγισσα και προδομένη. Την παράφορη ηρωίδα του Ευριπίδη, τη Μήδεια, φέρνει την Παρασκευή και το Σάββατο στην Επίδαυρο το ΔΗΠΕΘΕ Πατρών σε σκηνοθεσία του Ανατόλι Βασίλιεφ. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους κρατούν η Λυδία Κονιόρδου και ο Νίκος Ψαρράς, πλαισιωμένοι από μια ομάδα διαλεχτών ηθοποιών: Αγλαΐα Παππά, Νίκος Καραθάνος, Δημήτρης Κανέλλος, Γιώργος Γάλλος, Λεονάρδος Μπατής, Μαρία Δερεμπέ, Αλεξία Καλτσίκη, Τζίνα Θλιβέρη.
Ο σημαντικός Ρώσος σκηνοθέτης πριν καταπιαστεί με τον Ευριπίδη άρχισε να δουλεύει την παράσταση με τους Πλατωνικούς Διαλόγους. Συνέχισε με «σπουδές», όπως ονομάζει το σύστημά του, αυτοσχεδιασμούς που έχουν άμεση σχέση με τους ηθοποιούς και το κείμενο. Η παράσταση σταδιακά πήρε μορφή και... χρώμα. Ολα κινούνται σ' ένα βαθύ κατακόκκινο τόνο: το κλειστό κυκλικό σκηνικό (του Διονύση Φωτόπουλου) που παραπέμπει σε αρένα ταυρομαχιών (ακόμα και στην αφίσα της παράστασης δεσπόζει ο ταύρος), το πατάρι της ζωντανής ορχήστρας, το σπίτι της βάρβαρης Μήδειας με τις τρεις εισόδους, το φόρεμά της αλλά και η αντοχή της... Μια μέρα γιορτινή, αφιερωμένη στο Διόνυσο διαλέγει η κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη και εγγονή του Ηλιου για να καταστρώσει τα τρομακτικά σχέδια που θα την αφήσουν στην Ιστορία ως το αρχέτυπο της παιδοκτόνου.
Για τη Λυδία Κονιόρδου η Μήδεια είναι ο πιο πολυπρισματικός γυναικείος ρόλος στο αρχαίο δράμα: «Συμπυκνώνει κοσμικές και ανθρώπινες πτυχές σ' ένα εκρηκτικό σύνολο. Η δική μας παράσταση στέκεται στη σύγκρουση ιδεών και όχι στις συναισθηματικές αναμετρήσεις, γι' αυτό και αντί της λέξης "εκδίκηση" στη δολοφονία των παιδιών ο Βασίλιεφ χρησιμοποιεί τη λέξη "θυσία". Το διονυσιακό στοιχείο που διαπερνά και τροφοδοτεί πνευματικά το αρχαίο δράμα, κυρίως μέσω της επικίνδυνα παιχνιώδους πλευράς του Διονύσου, είναι δυναμικά παρόν στον αγώνα των λόγων και των προσώπων. Δουλέψαμε πολύ πάνω στο σώμα, τη φωνή, την εκφραστική και υποκριτική δυνατότητα. Η εμπειρία μ' ένα δάσκαλο σαν τον Βασίλιεφ μού θύμισε ξανά πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη σχολής για τους ηθοποιούς και για το μέλλον του θεάτρου».
Εκτός από τον γυναικείο χορό, ντυμένο με ασπρόμαυρα φορέματα (κοστούμια Τσάμπα Αντάλ) και άγρια τελετουργική κίνηση (χορογραφία Τσάμπα Χόρβατ) ένας άλλος 18μελής αντρικός χορός συνοδεύει τη μουσική μπάντα. Ακούγονται είκοσι τραγούδια εμπνευσμένα από το κείμενο του Ευριπίδη (μουσική Τάκη Φαραζή) που θυμίζουν γνωστά ρεμπέτικα κομμάτια. Στην παράσταση υπογραμμίζονται τα τελετουργικά στοιχεία του μύθου, ενώ ο θίασος μυήθηκε μέχρι και σε ανατολίτικες τέχνες.
Ο σκηνοθέτης δημιούργησε έναν ασυνήθιστο Ιάσονα, δραματουργικά ισάξιο της Μήδειας. Δεν θα δούμε τον «μάτσο» άντρα, όπως προσεγγίζεται συνήθως ο ρόλος, τον επιπόλαιο, τυχοδιώκτη, ψυχρό υπολογιστή που διεκδικεί πλούτη και βασίλειο, σε αντίθεση με την καταπιεσμένη αλλά περήφανη ξένη. Ακόμα και η κίνηση δεν είναι «ηρωική», αλλά προδίδει το χαρακτηριστικό κουσούρι στο βάδισμα των ναυτικών: το δεξί πόδι γέρνει προς τα μέσα, έτσι όπως το στρέφουν όρθιοι στην άκρη του καραβιού οι άνθρωποι της θάλασσας για να μη γλιστρήσουν... Ο Ιάσονας θα συγκρουστεί με τη Μήδεια για λόγους αρχής...
Ενας άλλος Ιάσων

«Ο σκηνοθέτης τον αντιμετώπισε όπως τον Κρέοντα στην "Αντιγόνη". Ηθελε να βοηθήσει τη Μήδεια. Οπως της λέει, στόχος του είναι το συμφέρον των παιδιών και το δικό της. Είναι σκεπτόμενος και πληγωμένος. Δεν προσαρμόζεται σε εκείνη τη μορφή κοινωνίας. Αναζητεί μια διαφορετική σχέση, ευέλικτη, ένα νέο είδος γάμου. Αγωνίζεται να επικοινωνήσει με τη Μήδεια. Γι' αυτό η σύγκρουσή τους επικεντρώνεται στη διαφορετική σκέψη τους για τη ζωή. Στις πρόβες, όταν ξεφεύγαμε, επενέβαινε συχνά ο Βασίλιεφ: "Μην τσακώνεστε. Δεν είναι καβγάς ζευγαριού αλλά σύγκρουση για παλιά και καινούρια μοντέλα ζωής"... Δουλέψαμε πολλές ώρες και ο Βασίλιεφ, μοντέρνος επί της ουσίας και συγκινητικά γενναιόδωρος, καιγόταν περισσότερο απ' όλους. Δεν ξεχνώ τα βουρκωμένα μάτια του όταν έβλεπε να κερδίζουμε κάτι στις πρόβες».


Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία / 7 - 10/08/2008

No comments: