Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/08/2008
Πέντε θεατρικά και μία συλλογή διηγημάτων. Κι όμως, η Χρύσα Σπηλιώτη λέει πως τώρα μόλις αρχίζει να γίνεται συγγραφέας. Προϋπήρξε ηθοποιός. Απόφοιτος του Εθνικού, έγραψε το '97 «περισσότερο σαν καλαμπούρι» το έργο «Ποιος ανακάλυψε την Αμερική» ως μια άσκηση ερμηνευτικού ύφους, που απαιτούσε από την ίδια και τη συμπρωταγωνίστριά της -στο «Αμόρε» καταρχάς- την εναλλαγή 30 ρόλων. Κι έγινε επιτυχία. Εκτοτε, ακολούθησαν κι άλλα θεατρικά αλλά «ώριμο έργο θεωρώ μόνο το "Φωτιά και νερό"», λέει γι' αυτό που επανέρχεται και φέτος στο θέατρο «Αλμα», σε σκηνοθεσία Ασπας Τομπούλη.
Εχοντας σχεδόν αποποιηθεί την ταυτότητα της ηθοποιού (με σποραδικότατες εξαιρέσεις), δοκιμάστηκε και στη διηγηματογραφία. Το βιβλίο της «Χαμένο δίκιο» («Κέδρος») περιλαμβάνει 14 ιστορίες, κυρίως ενδοοικογενειακές, πρωτοπρόσωπης αφήγησης, εν είδει αναμνήσεων μιας εποχής που παραπέμπει στην Ελλάδα του '60. Οι ήρωες προσιτοί, αναγνωρίσιμοι, αναζητούν το χαμένο τους δίκιο, με κυνισμό, με μαγκιά, με στωικότητα. Κάποιοι δεν το βρίσκουν ποτέ. Κι άλλοι δεν το είχαν ποτέ.
 - «Μου αρέσει να δίνω μια μέθοδο διαφυγής, ένα σκοινάκι, από το οποίο μπορεί να πιαστεί κανείς», λέει η Χρύσα Σπηλιώτη
|
- Δοκιμάζεστε πρώτη φορά στο διήγημα. Θεωρείται δυσκολότερο είδος από το μυθιστόρημα.
«Εγώ δεν το θεώρησα επίτευγμα. Το διήγημα είναι πιο συμβατό με τη λειτουργία της θεατρικής γραφής, όπου είσαι αναγκασμένος περισσότερο να υπονοείς παρά να γράφεις, γνωρίζοντας ότι ο ηθοποιός με την ερμηνεία του θα συμπληρώσει όλα όσα δεν λέγονται. Αντιστοίχως ελλειπτικός οφείλεις να είσαι και στο διήγημα. Εγώ ίσως να έχω μια έφεση: και στις παρέες δεν εκφράζομαι πληθωρικά. Αλλά και ως αναγνώστης αγαπώ τις μικρές ιστορίες. Στα μυθιστορήματα καμιά φορά με κουράζουν οι λεπτομερείς αφηγήσεις. Ενώ με γοητεύει αφάνταστα να δημιουργείς μια ολόκληρη ζωή ενός ανθρώπου σε μία σελίδα».
- Ηρωες καθημερινοί της διπλανής πόρτας. Τους έχετε συναντήσει;
«Στη συγγραφή είναι αλήθεια ότι πάντα λίγο-πολύ αυτοβιογραφείσαι, με μια πολύ ελεύθερη έννοια όμως. Αντλείς, δηλαδή, από προσωπικό υλικό και μετά το απελευθερώνεις εντελώς. Κι εδώ η πρώτη ύλη ήταν από τον εαυτό μου και τα κοντινά μου πρόσωπα. Αλλά όλα αυτά ενεπλάκησαν μετά με τον μύθο κι έγιναν κάτι άλλο».
- Μερικά διηγήματα έχουν μια σκληρότητα. Οχι μεγαλύτερη, ωστόσο, από αυτήν της καθημερινότητας. Οι ήρωές σας βρίσκουν άλλωστε μια διέξοδο.
«Και πολλοί φίλοι μου που τα διάβασαν, μου είπαν πως κάποια από αυτά είναι σκληρά. Ισως γιατί τα περισσότερα επεισόδια καταγράφονται από μια παιδική ματιά. Τα παιδιά προσλαμβάνουν τη βία αφιλτράριστη και βλέπουν τα πράγματα πιο μεγεθυμένα. Μου αρέσει, όμως, να δίνω και κάποια μέθοδο διαφυγής, ένα σκοινάκι από το οποίο μπορεί να πιαστεί κανείς. Παρ' ότι κάποιες φορές νιώθεις τη ζωή σαν κακό καλαμπούρι, αποδέχεσαι ό,τι σου συμβαίνει και λες "θα γίνω δυνατότερος και θα το αντέξω". Δεν μου αρέσει να καταβαραθρώνω ούτε τον εαυτό μου, ούτε τους άλλους».
- Από την πινακοθήκη των ηρώων σας συμπαθείτε κάποιον περισσότερο;
«Το παράφωνο αηδονάκι που σηκώνεται και φεύγει, ίσως επειδή κι εγώ αισθάνομαι μερικές φορές "παράφωνη". Και πολύ αγαπητός μου είναι ο μπάρμπα-Λας. Είναι εμπνευσμένος από έναν θείο μου που μ' έβαζε μικρή να του τραγουδάω τον "Κυρ-Αντώνη". Το έκανα επαναλαμβάνοντας τα λόγια μηχανικά. Μεγάλη πια, πρόσεξα τι λένε οι στίχοι. Και συνειδητοποίησα ότι ήθελε να ακούει αυτό το τραγούδι καθώς όδευε έστω κι ασυναίσθητα προς τον θάνατο. Οπως και ο ήρωάς μου, ο θείος μου δεν είχε νίκες στη ζωή του».
- Ως αναγνώστρια ποια διηγήματα αγαπάτε;
«Είμαι περήφανη που στην ελληνική λογοτεχνία υπάρχει ένας Παπαδιαμάντης και ένας Βιζυηνός. Λατρεύω τον Τσέχοφ και τον Τολστόι. Μου αρέσει ο Ντανίλο Κις και ο Καλβίνο για το υποδόριο χιούμορ του. Αγαπώ τον Χατζή και τον Ιωάννου. Κι από τους σύγχρονους ξεχωρίζω τον Σωτήρη Δημητρίου και την Ερση Σωτηροπούλου για το στιλιστικό της ύφος. Και θεωρώ τον Μένη Κουμανταρέα πολύ μεγάλο τεχνίτη. Δάσκαλο».
- Δεν γράφονται πια πολλά διηγήματα στην Ελλάδα. Γιατί;
«Εγώ ξέρω ότι όλοι ανεξαιρέτως οι Ελληνες πεζογράφοι έχουν κάποια στιγμή γράψει και διηγήματα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν τα προτιμούν οι εκδοτικοί οίκοι γιατί δεν πουλάνε πολύ».
- Τελικά τι είστε περισσότερο, ηθοποιός ή συγγραφέας;
«Ηθοποιός είμαι όλο και λιγότερο τα τελευταία 10 χρόνια. Σταδιακά το γράψιμο με κέρδισε κι εγώ κέρδισα σε εμπειρία από τα διαβάσματά μου. Σκέφτομαι πως ό,τι έκανα μέχρι σήμερα ήταν πειραματισμοί. Τώρα αισθάνομαι ότι είμαι έτοιμη ν' αρχίσω να γίνομαι συγγραφέας». **
No comments:
Post a Comment