Ντανιέλ Λομέλ: Δεν υπάρχει τίποτα πιο εφήμερο από το χορό

• Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 9 Ιουνίου 2011 
• Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΙΔΑΛΗ 

Προβάλλει αενάως μορφές του ελληνικού πολιτισμού, αλλά και του ευρωπαϊκού, εδώ και τριάντα ένα χρόνια, με τις εμπνευσμένες δημιουργίες του στο αεικίνητο χοροθέατρό του «Αέναον» (παλαιότερα Θεσσαλονίκη και Τουλούζη και από το 2002 στην Αθήνα). Ο Γάλλος χορογράφος Ντανιέλ Λομέλ παρουσιάζει το καινούργιο του έργο «Μ. όπως...» σε χορογραφία δική του με το «Αέναον» από την Παρασκευή έως και την Τετάρτη στο θέατρο «Αργώ» (στο πλαίσιο του 10ου Φεστιβάλ Χορού του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων). Παράσταση εμπνευσμένη από τον Γκούσταβ Μάλερ και τον Δημήτρη Μητρόπουλο (κλείνουν φέτος εκατό και πενήντα χρόνια αντίστοιχα από το θάνατό τους).

Τι κοινό έχουν οι δύο αυτές κορυφαίες μορφές της κλασικής μουσικής που σας ενέπνευσαν;

«Ανάμεσα στους δύο άνδρες υπάρχει μια ιδιότητα που τους ενώνει στο θάνατο, εκείνη του διευθυντή ορχήστρας. Παρά το γεγονός ότι και οι δύο υπήρξαν εξαίρετοι συνθέτες, ο Μητρόπουλος απεβίωσε υπηρετώντας τη μουσική του Μάλερ. Το συμβάν ετούτο με οδήγησε να φανταστώ αυτή την παράσταση. Οι 10 Invenzioni του Μητρόπουλου σε ποίηση Κ.Π. Καβάφη, καθώς και αποσπάσματα του τελευταίου μέρους της 3ης Συμφωνίας του Μάλερ "Ο,τι μου λέει η Αγάπη", καθορίζουν μια παράξενη μαρτυρία δύο ανθρώπων στην αναζήτηση του Απόλυτου».

Γιώργου Βάλαρη "Οι Απελπισμένοι" στο Θέατρο Αθηνά

• Οι "Απελπισμένοι" του Γιώργου Βάλαρη θα παρουσιαστούν το φετινό καλοκαίρι, από τις 10 Ιουνίου, στο θέατρο Αθηνά με ένα καστ εξαιρετικών γνωστών ηθοποιών, όπως η Αθηνά Οικονομάκου, ο Νίκος Μουτσινάς, η Μαρία Ανδρούτσου, η Νίκη Παληκαράκη κ.ά.

Εννέα "απελπισμένοι" Νεοέλληνες αποφασίζουν να αλλάξουν τη ζωή τους φεύγοντας για την Αμερική... Η μοίρα όμως τους επιφυλάσσει μια δυσάρεστη έκπληξη! Το αεροπλάνο πέφτει σε ένα τροπικό νησί του Ατλαντικού. Εκεί κάπου στα βάθη της ζούγκλας, μακριά από τον πολιτισμό, οι ήρωες δοκιμάζονται, λένε τον πόνο τους, κλαίνε, γελάνε, σκέφτονται, μετανιώνουν, λες και ψυχαναλύονται στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή και τέλος λυτρωμένοι αποφασίζουν να ζήσουν τη δική τους ουτοπία …
"ΟΙ ΑΠΕΛΠΙΣΜΕΝΟΙ" είναι μια σπονδυλωτή μουσική κωμωδία που σατιρίζει με καυστικό τρόπο τη Νεοελληνική πραγματικότητα όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, με χιούμορ, ειρωνεία και ανατροπές! Η πρωτοτυπία του έργου είναι ότι συνδυάζει δομικά στοιχεία επιθεώρησης σε μορφή έργου πρόζας με αρχή, μέση και τέλος, φυσικά πολλή μουσική και χορό.

Προγραμματισμένη πρεμιέρα: Αρχές Ιουνίου στο Θέατρο Αθηνά.

"Delusion" από τη Λόρι Άντερσον: Μεταξύ πλάνης και παραίσθησης...

Ένα μουσικό, θεατρικό και εικαστικό πολυθέαμα, ένας διαλογισμός πάνω στη ζωή και τη γλώσσα, ένα ταξίδι ανάμεσα στην καθημερινότητα και τον μύθο... Ένα ταξίδι που οδηγεί μέσα από τις παραισθήσεις στη μυστικιστική άγνοια ή πλάνη, δηλαδή σε ό,τι σημαίνει ο αγγλικός όρος Delusion, που αποτελεί τον τίτλο της οπτικοακουστικής ποιητικής παράστασης που δίνει απόψε στο Θέατρο Μπάντμιντον η Λόρι Άντερσον, μία από τις διασημότερες και πιο τολμηρές πρωτοπόρες σύγχρονες δημιουργούς της Αμερικής.
Η αρχική σύλληψη της παράστασης αποτελείται από μια σειρά μικρών θεατρικών έργων μυστηρίου. Με τον συνδυασμό βιολιού, ηλεκτρονικού κουκλοθέατρου, μουσικής και εικαστικών, το Delusion αφηγείται την ιστορία του στη χρωματιστή και ποιητική γλώσσα που έχει γίνει σήμα κατατεθέν της καλλιτέχνιδας. Γνωστή για τις παρουσιάσεις πολυμέσων και την καινοτομία στη χρήση της τεχνολογίας, εδώ η Άντερσον κάνει χρήση μιας ηλεκτρονικά αλλοιωμένης φωνής, "που χρησιμοποιώ εδώ και πολλά χρόνια, αυτή που κάνει τη φωνή μου ανδρική, εξελίχθηκε σταδιακά και απέκτησε απόχρωση, καθώς και το όνομα Fenway Bergamot. Το Delusion αποτελεί τη συζήτηση μεταξύ αυτής της φωνής και της δικής μου".

Σχεδίες... και ναυάγια

Ο πίνακας, εμπνευσμένος από το ναυάγιο

Το Φεστιβάλ Αθηνών παρουσιάζει (13 -17/6), στην Πειραιώς 260, την παράσταση «Μέδουσα - Σχέδια και αυτοσχεδιασμοί ...για σχεδίες και ναυάγια». Πρόκειται για σύνθεση των Θωμά Μοσχόπουλου, Κορνήλιου Σελαμσή, Αμάλια Μπένετ, Κωνσταντίνου Κυπριωτάκη, Ελλης Παπαγεωργακοπούλου, Λευτέρη Παυλόπουλου, Ηλία Γιαννακάκη, Τάσου Αγγελόπουλου, Αννας Μιχελή, Ευαγγελίας Θεριανού, Αννας Καλαϊτζίδου, Αννας Μάσχα, Κώστα Μπερικόπουλου, Δημήτρη Νασιούλα, Αργύρη Ξάφη, Μαρίας Σκουλά, Θάνου Τοκάκη.Με θέμα έναν πίνακα και το ιστορικό γεγονός που τον ενέπνευσε, μια ομάδα αξιόλογων καλλιτεχνών έγραψε συλλογικά ένα έργο για την Ιστορία, την Τέχνη και το χρόνο. Το 1816, η γαλλική φρεγάτα «Μέδουσα» ναυαγεί και 150 λαϊκοί άνθρωποι εγκαταλείπονται σε μια σχεδία. Επιζούν μόνο 15. Το γεγονός θεωρήθηκε μεγάλο σκάνδαλο, με πολιτικές προεκτάσεις. Ο ζωγράφος Τεοντόρ Ζερικώ εμπνεόμενος από το γεγονός φιλοτέχνησε έναν πίνακα, που επίσης προκάλεσε σκάνδαλο, αφού χρησιμοποίησε ως μοντέλα δύο από τους επιζήσαντες. Στην παράσταση ακούγονται αποσπάσματα του έργου του Τζούλιαν Μπαρνς «Ιστορία του κόσμου σε 10 και 1/2 κεφάλαια» (μετάφραση Δημοσθένης Κούρτοβικ).
Η παράσταση χωρίζεται σε 3 μέρη, τα οποία οι θεατές μπορούν να παρακολουθήσουν με όποια σειρά επιθυμούν. Κάθε μέρος θα παιχτεί 2 φορές, σε διαφορετικές ώρες: «Ταξίδι»: 19.30 και 22.30. «Πάθος»: 20.30 και 23.30. «Ανθρώπινη σονάτα»: 21.30 και 00.30. Οι θεατές μπορούν να ξεκινήσουν την παρακολούθηση της παράστασης στις 19.30, 20.30, 21.30 ή 22.30, αντίστοιχα.

Η Καλαμάτα χορεύει στους ρυθμούς της κρίσης

Πανανθρώπινα και πολιτικά ζητήματα εμπνέουν τις παραγωγές στο 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού

Στιγμιότυπο από την παράσταση Eastman του Σίντι Λάρμπι Τσερκάουι

Εξι παραγωγές που παρουσιάζουν σχήματα και χορογράφοι από πέντε χώρες (Γαλλία, Βρετανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ελλάδα) περιλαμβάνει το εφετινό 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας το οποίο θα διεξαχθεί από τις 14-21 Ιουλίου στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα. Για μία ακόμη χρονιά η διοργάνωση - την οποία διευθύνει καλλιτεχνικά η Βίκυ Μαραγκοπούλου - περιλαμβάνει πέρα από αυτές καθευατές τις παραστάσεις, εκπαιδευτικές δραστηριότητες (σεμινάρια, εργαστήρια) αλλά και παράλληλες δράσεις στην πόλη.

Σε ό, τι αφορά τη φυσιογνωμία της εφετινής διοργάνωσης θα μπορούσε να συμπυκνωθεί σε μια φράση: πανανθρώπινα και πολιτικά ζητήματα. Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, στο πνεύμα της εποχής κρίσης που ζούμε, επέλεξε να παρουσιάσει αναγνωρισμένους χορογράφους (Σίντι Λάρμπι Τσερκάουι, Χόφες Σέχτερ, Κριστιάν Ριζό) οι οποίοι συμμετέχουν με έργα τους τα οποία διακρίνονται για τον προβληματισμό, την καλλιτεχνική ωριμότητα και την αγάπη προς τον άνθρωπο. Παράλληλα, επέλεξε δημιουργούς από την πιο ερευνητική κατεύθυνση του χορού (Ιβάλα Μίλερ) ενώ σε ό, τι αφορά τις ελληνικές συμμετοχές, το τοπίο παρουσιάζεται πολυσυλλεκτικό (Sinequanon, Πατρίτσια Απέργη).

"Βρομιά" στην Πειραιώς

• Το Φεστιβάλ Αθηνών ξεκινά τον κύκλο των μονολόγων υπό τον τίτλο "Θέατρο σε Α' ενικό", με την παράσταση "Βρομιά", σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και με πρωταγωνιστή τον Γιάννο Περλέγκα.

Το Φεστιβάλ Αθηνών ξεκινά τον κύκλο των μονολόγων υπό τον τίτλο "Θέατρο σε Α' ενικό", με την παράσταση "Βρομιά", σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και με πρωταγωνιστή τον Γιάννο Περλέγκα.

Ο ήρωας της παράστασης, ο ιρακινός Σαντ ήρθε πριν χρόνια στην Ευρώπη, τον τόπο των ονείρων του, που είχε γνωρίσει και αγαπήσει μέσα από βιβλία και εικόνες. Τριάντα χρονών πλέον, ζει χωρίς χαρτιά ως οικονομικός μετανάστης, φοβισμένος και κλεισμένος στο δωμάτιό του. Η Βρομιά παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1993, την εποχή που κορυφώνονταν οι ρατσιστικές επιθέσεις σε μετανάστες στη Γερμανία, και παραμένει σήμερα σοκαριστικά επίκαιρη. Ο Σαντ μιλάει εκ βαθέων, εκθέτοντας την πληγωμένη του αξιοπρέπεια και τη μοναξιά του, την αγωνία του, την οργή του. "Είναι ο άλλος, ο αποκλεισμένος, ο ξένος, ο διαφορετικός, που φταίει για όλα τα κακά και μαύρα της ζωής μας. Είναι ο γείτονάς μας στο Βερολίνο, στη Βιέννη, στα περίχωρα του Παρισιού, στον Άγιο Παντελεήμονα...", όπως λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης.

ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΖΕΡΒΟΥΛΑΚΟΣ: Ελληνική κατάκτηση σε γερµανόφωνα θέατρα

• Της Δάφνης Κοντοδήµα 
• ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 8 Ιουνίου 2011 

«Το ελληνικό χιούµορ ξεχωρίζει στο εξωτερικό» λέει ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης που σκηνοθετεί στη Βιέννη και σε θέατρα της Γερµανίας, στα 30 του
Γνώρισε την Ελλάδα µέσα από βιντεοκασέτες του ελληνικού κινηµατογράφου του ‘60, τιςοποίες έφερνε στο σπίτι του στο Ντύσελντορφ η ελληνίδα κυρία που τον φρόντιζε όταν ήταν ακόµη παιδί. Θυµάται ακόµη και σήµερα τη λαχτάρα του για κωµωδίες του Θανάση Βέγγου.

Ο Ελληνογερµανός Σαράντος Ζερβουλάκος παραδέχεται ότι το ελληνικό χιούµορ επηρεάζει τη ζωή και την καριέρα του. Μια «Λυσιστράτη» ήταν, άλλωστε, η αιτία που βρέθηκε να σκηνοθετεί στο περίφηµο Μπούργκτεατερ της Βιέννης σε ηλικία 30 ετών.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από µητέρα Γερµανίδα και πατέρα Ελληνα – και οι δύο είναι γιατροί. Επειτα από τρία χρόνια µετακόµισαν στη Γερµανία για ένα καλύτερο µέλλον. Ο Σαράντος Ζερβουλάκος, από το Ντύσελντορφ όπου µεγάλωσε, βρέθηκε στο Βερολίνο για σπουδές ιατρικής. Τον κέρδισε όµως η µεγάλη του αγάπη, το θέατρο.

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΕΙΛΑΚΗ: «Ο κόσμος γέρνει, γκρεμίζεται»

Ο "Αμλετ", σε σκηνοθεσία Θέμη Μαμουλίδη, με τον Αιμίλιο Χειλάκη και την Ευγενία Δημητροπούλου, θα κάνει πρεμιέρα στο Κηποθέατρο Παπάγου, στις 27 Ιουνίου, για να περιοδεύσει στη συνέχεια ανά την Ελλάδα 

"Ο κόσμος γέρνει, γκρεμίζεται". Ο Αιμίλιος Χειλάκης, με το που έχει τελειώσει την πρόβα του στον "Αμλετ", κατηφορίζει από την Κυψέλη στο Σύνταγμα - στη μεγάλη συγκέντρωση που κάνουν οι "Αγανακτισμένοι". Πλάι του συνάδελφοί του. Ερχονται στον νου του ατάκες του Αμλετ. "Ο κόσμος γέρνει, γκρεμίζεται". Σαίξπηρ σε απόδοση του Γιώργου Χειμωνά. Στα μάτια των γύρω του βλέπει θέληση να αλλάξει το "σκηνικό". Κι ας είναι η "μη δράση" τους που οδήγησε κατά πολύ στο να γέρνει τόσο ο κόσμος. Η μη δράση του Αμλετ, τού θυμίζει τη μη δράση της κοινωνίας.

Πολιτικό θρίλερ θεωρεί αυτό που ζούμε, πολιτικό θρίλερ είναι και ο "Αμλετ". Γι' αυτό τον ανεβάζουν. Μαζί του και η Ευγενία Δημητροπούλου. Παρτενέρ του στο "Νησί", Οφηλία στη σκηνή πλάι του.

Ορθώνουν τη φωνή τους μαζί με άλλους "Αγανακτισμένους". Και λίγο μετά μας μιλούν για τα συναισθήματά τους, μα και για την παράστασή τους.

«Ο ξένος που φταίει για όλα...»

• ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ «ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260» 

• Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθετεί τον Γιάννο Περλέγκα στη "Βρομιά" του Ρόμπερτ Σνάιντερ, που μιλά για τον ρατσισμό

Ο Γιάννος Περλέγκας ως "Σαντ" στη "Βρομιά" του Ρόμπερτ Σνάιντερ

Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, επιλέγει συνειδητά να σκηνοθετεί και να φιλοξενεί στις σκηνές του θεάτρου του παραστάσεις πολιτικών έργων και ιδιαίτερα αυτών που θίγουν το ζήτημα της μετανάστευσης. Μια επιλογή στην οποία εμμένει, έχοντας διαμορφώσει έτσι έναν πόλο αναφοράς στην ελληνική θεατρική σκηνή. Δεν είναι η πρώτη φορά που σκηνοθετεί τη "Βρομιά", παράσταση με την οποία ανοίγει ο κύκλος των θεατρικών μονολόγων του Φεστιβάλ Αθηνών "Θέατρο σε Α΄ Ενικό".

Δεκατέσσερα χρόνια μετά το πρώτο του ανέβασμα στην Ελλάδα, με το οποίο εγκαινίασε το Θέατρο του Νέου Κόσμου, ο σκηνοθέτης επανέρχεται στο έργο του Αυστριακού Ρόμπερτ Σνάιντερ, σκηνοθετώντας έναν από τους πιο ταλαντούχους ηθοποιούς της νέας γενιάς: τον ρόλο του Σαντ ερμηνεύει ο βραβευμένος με βραβείο Χορν (2007) Γιάννος Περλέγκας.

Ο Κέβιν Σπέισι "Ριχάρδος Γ΄"

 

Από τα πλέον ηχηρά ονόματα του Φεστιβάλ Επιδαύρου για το καλοκαίρι είναι αυτό του Κέβιν Σπέισι! Ο βραβευμένος με Οσκαρ ηθοποιός θα υποδυθεί, για δύο μόνο παραστάσεις (23 και 30 Ιουλίου) στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου τον Ριχάρδο Γ΄.

Ο Κέβιν Σπέισι, που είχε έρθει στη χώρα μας το 2008 για διακοπές αλλά και για να παρακολουθήσει το «Παραμύθι» με τον Ιθαν Χοκ στην Επίδαυρο, αυτή την περίοδο προετοιμάζεται πυρετωδώς για να υποδυθεί τον κορυφαίο σαιξπηρικό ήρωα. Ο εξαίρετος ηθοποιός, μιλώντας για τον ρόλο του αλλά και για τη συνεργασία του με τον Σαμ Μέντες, αναφέρει τα εξής:

«Ο Σαμ είναι ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες που έχω συνεργαστεί. Ο ρόλος που καλούμαι να ερμηνεύσω είναι μοναδικού θεατρικού χαρακτήρα, αλλά και μια εμπειρία που θα μου μείνει αξέχαστη».

Η παράσταση «Ριχάρδος Γ΄» κάνει πρεμιέρα στις 18 Ιουνίου στο θέατρο Old Vic του Λονδίνου και θα παίζεται εκεί μέχρι τον Σεπτέμβριο. Τον Ιανουάριο του 2012 θα μεταφερθεί στη Νέα Υόρκη.

Να συμπληρώσουμε ότι η παραγωγή αποτελεί μέρος του «Bridge Project», το οποίο ξεκίνησε το 2009 ως μια τριετής γέφυρα συνεργασίας μεταξύ του Old Vic Theatre, της Brooklyn Academy of Music στην Αμερική και της εταιρείας παραγωγής Neal Street Productions.


ΑΛΚΙΝΟΟΣ ΜΠΟΥΝΙΑΣ, ESPRESSO, 8.6.2011

Ξανασμίγουν Δανδουλάκη-Χαϊκάλης

 

Τουλάχιστον οι δυο τους ζουν για τη συνύπαρξη αυτού του χειμώνα. Μετά τη «Βέρα στο δεξί», Κάτια Δανδουλάκη και Παύλος Χαϊκάλης θα ξανασυναντηθούν στη σκηνή του θεάτρου «Κάτια Δανδουλάκη» στο έργο του Μελ Μπρουκς «Να ζει κανείς ή να μη ζει».

Τη συνεργασία αυτή επιθυμούσαν οι δύο καλοί ηθοποιοί καιρό τώρα, και πλέον έφτασε το πλήρωμα του χρόνου. Στο υπαρξιακό ερώτημα «Να ζει κανείς ή να μη ζει;» καλούνται να απαντήσουν από σκηνής η Κάτια Δανδουλάκη και ο Παύλος Χαϊκάλης την ερχόμενη χειμερινή σεζόν.

Προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλει το πετυχημένο συγγραφικό δίδυμο των Ρέππα - Παπαθανασίου, που ανέλαβε να διασκευάσει και να μεταφέρει με την πένα του στα καθ’ ημάς την ομότιτλη κομεντί του Μελ Μπρουκς που, εκτός από τα θέατρα, έσπασε ταμεία και στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Mε πούλμαν στους «Ναυαγούς» του Βερν

Πρεμιέρα την Παρασκευή για την παράσταση της Αριάν Μνουσκίν στο Metropolitan Expo

ΤΟ ΒΗΜΑ:  08/06/2011

Η Αριάν Μνουσκίν και τμήμα από τα σκηνικά των «Ναυαγών»

 Την Παρασκευή ξεκινούν το ταξίδι τους «Οι Ναυαγοί της Τρελής Ελπίδας» με την Αριάν Μνουσκίν στο σκηνοθετικό τιμόνι. Την ίδια μέρα, οι θαυμαστές - θεατές του Θεάτρου του Ηλιου θα πρέπει να σπεύσουν ώστε να βρεθούν εγκαίρως στον χώρο της παράστασης ήτοι στο Athens Metropolitan Expo του Ελ. Βενιζέλος, στις 19.00. Κι αν μοιάζει με «Οδύσσεια», ο δρόμος για τους «Ναυαγούς» θα αποδειχθεί απλούστερος, καθώς το Φεστιβάλ Αθηνών έχει μεριμνήσει για τη μεταφορά (σσ. πληροφορίες παρακάτω). Βασισμένη στο ομώνυμο, σχεδόν άγνωστο, μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν, που δημοσιεύθηκε μετά τον θάνατό του, η παράσταση συνδυάζει τη θεατρική τέχνη με την τεχνική του βωβού κινηματογράφου, επιτρέποντας στους θεατές να παρακολουθούν, έτσι κι αλλιώς, το μεγαλύτερο μέρος της υπόθεσης, από υπέρτιτλους - στην προκειμένη περίπτωση, ελληνικούς. Η 75μελής ομάδα της Μνουσκίν, με τους 36 ηθοποιούς επί σκηνής, τα εντυπωσιακά σκηνικά και τον μουσικό Ζαν-Ζακ Λεμέτρ, θα δώσει συνολικά οκτώ παραστάσεις.

Αόρατες εξουσίες

• Πολενάκης Λέανδρος

• Η Αυγή: 05/06/2011

Ο Πίντερ έγραψε το πιο πολιτικό έργο του το "Θερμοκήπιο" το '58, αλλά η πρεμιέρα του δόθηκε εικοσιδύο χρόνια αργότερα, το '80 στο Λονδίνο, σε σκηνοθεσία του ίδιου. Ενδιάμεσα το είχε κρατήσει κλεισμένο στο συρτάρι του. Για το ζήτημα αυτό λέει ο συγγραφέας σε μια συνέντευξή του: "Συχνά, όταν ήμουν πολύ φορτισμένος σκεφτόμουν να γράψω ένα έργο καθαρά σατιρικό. Κάποτε το επιχείρησα. Πρόκειται για ολοκληρωμένο έργο, το έγραψα αμέσως μετά τον "Επιστάτη", σε τρεις μέρες. Ο τίτλος του είναι "'Το θερμοκήπιο' και μιλά για ένα ίδρυμα, στο οποίο κρατούνται οι ασθενείς. Στη σκηνή θα βλέπαμε μόνο την ιεραρχία, τους ανθρώπους που αποτελούν το προσωπικό του ιδρύματος: δεν υπήρχε αναφορά στο ιστορικό των ασθενών, στα όσα τούς έχουν συμβεί, στο για ποιο λόγο βρίσκονται εκεί. Ήταν μια χοντροκομμένη σάτιρα και μάλλον δεν είχε καμία αξία... οι χαρακτήρες του ήταν χάρτινοι... Το 1979 ξαναδιάβασα το έργο, αποφάσισα πως άξιζε και πως έπρεπε να το ανεβάσω στη σκηνή...".

"Θερμοκήπιο" του Πίντερ με τον Βογιατζή στο "Κυκλάδων"

Η αλήθεια ίσως να είναι λίγο διαφορετική. Ο Πίντερ ήταν αρκετά ευφυής ώστε να μην καταλαβαίνει από τότε την αξία του έργου του. Πιθανότητα θεωρούσε, και είχε δίκιο, ότι οι καιροί δεν ήταν ώριμοι για να δείξει αυτό το έργο, που κινδύνευε να εκληφθεί ως μια απλή φάρσα ή μια παράδοξη αλληγορία ή επί το απλούστερο δείγμα τού "θεάτρου του παραλόγου", κάτι που, σαφώς, δεν είναι ή τουλάχιστον δεν είναι πια. Το έργο μιλά προδρομικά, για ένα ζοφερό μέλλον που είναι ήδη εδώ. Όπως ο ίδιος ο Πίντερ είπε, αργότερα, σε μια άλλη συνέντευξή του: "Ήταν φαντασία όταν το έγραφα, αλλά τώρα, νομίζω είναι πολύ πιο σχετικό. Το πρόλαβε η πραγματικότητα...".

Καλλιτεχνικός διευθυντής με πέντε γραμματείς!

 

«Γραμματείς και Φαρισαίοι» είναι -απ’ ό,τι φαίνεται- αυτοί που τοποθέτησαν «ταφόπλακα» στα περισσότερα ΔΗΠΕΘΕ. Ο θεσμός που καθιέρωσε ως υπουργός Πολιτισμού η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη ατονεί, και αυτό γιατί πολλοί από τους δημάρχους τον χρησιμοποίησαν για ρουσφέτια. Οπως αποκαλύπτει ο Πάνος Σκουρολιάκος (φωτ.), κατά τα θητεία του ως καλλιτεχνικός διευθυντής στο ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης είχε πέντε γραμματείς! Σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό Flash ’96 ο πολύ καλός ηθοποιός δεν δίστασε να ομολογήσει ότι διέθετε πέντε γραμματείς όχι επειδή το ήθελε, αλλά διότι έτσι έπρεπε, αφού οι περισσότεροι δήμαρχοι εξυπηρετούσαν ψηφοφόρους τους. Χαρακτηριστική ήταν η φράση του ότι περισσότερο στοίχιζαν σε μισθοδοσία οι γραμματείς παρά οι θίασοι!

Κουασιμόδος στα βήματα του πατέρα του ο Κωνσταντίνος Καζάκος

 

Μεταμορφώνεται σε Κουασιμόδο στην «Παναγία των Παρισίων» έχοντας κατά νου πάντα τη συγκλονιστική ερμηνεία του πατέρα του 32 χρόνια πριν! Ο Κωνσταντίνος Καζάκος τον χειμώνα θα υποδυθεί τον ήρωα του Βίκτορ Ουγκό, σε μία από τις μοναδικές θεατρικές διασκευές που υπάρχουν και φέρει την υπογραφή της μητέρας του Τζένης Καρέζη. Για τον ίδιο είναι μια ξεχωριστή στιγμή, όπως δηλώνει στην «Espresso», αφού, εκτός των άλλων, εκ των πραγμάτων αναμοχλεύει τη μνήμη των παιδικών χρόνων όπου όντας μαθητής του Δημοτικού ακόμη, παρακολουθούσε εκστασιασμένος τις ερμηνείες των γονιών του στο σανίδι.

"Λυσιστράτη" βαρέων βαρών

 

Μπορεί πριν από τέσσερα χρόνια ο Θύμιος Καρακατσάνης να ξαναντύθηκε Λυσιστράτη, αλλά ένα είναι βέβαιο: ότι κάθε φορά είναι μια άλλη Λυσιστράτη! Και αυτό είναι το μεγαλείο του κορυφαίου μας αριστοφανικού ηθοποιού: «να βάζει στοίχημα με τον ίδιο του τον εαυτό»! Η «Espresso» εξασφάλισε αποκλειστικές φωτογραφίες από τη νέα βερσιόν του Θύμιου Καρακατσάνη με τη συμμετοχή έξι σπουδαίων πρωταγωνιστών στη διανομή. Πρόκειται για τους Κώστα Βουτσά, που θα ερμηνεύσει τον ρόλο της Λαμπιτούς, τον Βασίλη Τσιβιλίκα, που θα υποδυθεί τη σέξι Μυρίνη, τη Βάσια Τριφύλλη (Κλεονίκη), τον Γιώργο Παρτσαλάκη (Κινησία) και τον Γιώργο Κωνσταντίνου (Πρόβουλο).

Κοινή δράση και αγώνες

• Κάλεσμα συσπείρωσης των καλλιτεχνών και των εργαζομένων στο χώρο του πολιτισμού 

Ελπιδοφόρο είναι το μήνυμα της χτεσινής συνέντευξης Τύπου του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, καθώς οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στο θέαμα - ακρόαμα συσπειρώνονται, συντονίζουν τη δράση τους για να εμποδίσουν την υλοποίηση αυτής της πολιτικής, να ανατρέψουν τα σχέδια της ολοσχερούς παράδοσης του πολιτισμού και των εργαζομένων σ' αυτόν στις απαιτήσεις και τα συμφέροντα της ολιγαρχίας. Οι καλλιτέχνες ζουν την κάθετη πτώση του βιοτικού τους επιπέδου, όπως όλοι οι εργαζόμενοι. Χάνουν κάθε εργασιακό και συνταξιοδοτικό δικαίωμα, επιδόματα, περίθαλψη. Οδηγούνται στην εξαθλίωση. Οι εξαιρέσεις ελάχιστες. Η ανεργία είναι τεράστια σε όλους τους καλλιτεχνικούς κλάδους. Ολοένα περισσότεροι οδηγούνται στην ετεροαπασχόληση.

• ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Τετάρτη 8 Ιούνη 2011

Μαγικό «ναυάγιο» ... με το «Θέατρο του Ηλιου»

Το διεθνώς περίφημο παρισινό «Θέατρο του Ηλιου» της Αριάν Μνουσκίν - μιας δημιουργού «θρύλου» του σύγχρονου παγκόσμιου θεάτρου - συμμετέχοντας στο Φεστιβάλ Αθηνών, θα παρουσιάσει (10-12 και 15-19/6, 7μμ) σε χώρο του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» τη νέα, συλλογική δραματουργική δουλειά του «Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας (Αυγές)», που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Οι ναυαγοί του Ιωνάθαν». Σκηνοθεσία - σκηνικός χώρος Αριάν Μνουσκίν, πρωτότυπη μουσική Ζαν - Ζακ Λεμέτρ.Στην παράσταση αυτή θέατρο και κινηματογράφος συνθέτουν μία ατμόσφαιρα, όπου οι ήρωες-ναυαγοί διηγούνται, με αθωότητα, τις ιστορίες τους μέσα σε νιφάδες χιονιού που χορεύουν τριγύρω τους. Η παράσταση «αφηγείται» την εξής ιστορία: Το 1914, μία ομάδα κινηματογραφιστών και ηθοποιών αποφασίζει να γυρίσει μία βωβή ταινία, που βασίζεται στο έργο του Ιουλίου Βερν. Ενας αφηγητής παρακολουθεί τις προσπάθειές τους και παρουσιάζει στο κοινό τη δράση τους. Τα πρόσωπα και το κινηματογραφικό συνεργείο, μέσα στη σάλα χορού και χαρτοπαιξίας «Τρελή Ελπίδα», στήνουν τα ζωγραφιστά σκηνικά, χρησιμοποιούν μηχανές ατμού, προβάρουν κοστούμια, γράφουν διαλόγους πάνω σε χαρτόνια και παίζουν μπροστά σε μια κάμερα, σύμφωνα με την υποκριτική της εποχής. Ομως, τα όνειρα της κινηματογραφικής ομάδας, για την ταινία και για έναν καλύτερο κόσμο, διακόπτει η έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και το ναυάγιό της πηγαίνοντας προς την Αυστραλία.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ: Ανοιξιάτικες παραστάσεις (2)

• «Κάλχαας» στο «Τόπος αλλού»

«Φύλλα της»

Εχοντας αφομοιώσει στοιχεία του κλασικισμού, μα προπαντός την επαναστατική «φλόγα» του ρομαντισμού εναντίον της φαύλας, ακόρεστα εκμεταλλευτικής, κυνικά βάναυσης απέναντι στις λαϊκές μάζες μοναρχικής και φεουδαρχικής εξουσίας, αλλά και φύσει ρεαλιστής, ο Χάινριχ φον Κλάιστ, παρά το σύντομο βίο του (1771-1811), με το ποιητικό, δραματουργικό και διηγηματικό έργο του πέρασε στην αθανασία. Το 1808 (τρία χρόνια πριν σκοτώσει την αγαπημένη του - για να τη λυτρώσει από τη βαριά και ανίατη ασθένειά της και αμέσως μετά πνιγεί ο ίδιος) έγραψε το αριστουργηματικό, άκρως επαναστατικό διήγημα «Κάλχαας», εμπνευόμενος από τον αγώνα και τον ηρωικό θάνατο ενός υπαρκτού λαϊκού ανθρώπου, τρεις αιώνες πριν στη Γερμανία, για να «διδάξει» - διαχρονικά - τις καταπιεσμένες λαϊκές μάζες ότι μόνο με αγώνες μπορούν να κατακτήσουν τα δίκια τους. Ο Κλάιστ, με ποιητικό οίστρο, επικού ήθους περιγραφή, αλλά και λεπτομερή ψυχογραφικό ρεαλισμό, «ζωντανεύει» το αλλεπάλληλο κακό και άδικο που έκανε ένας φεουδάρχης στον εκτροφέα και έμπορο αλόγων Κάλχαας, κλείνοντας αυθαίρετα το δημόσιο δρόμο του χωριού προς το παζάρι και αρπάζοντας το ομορφότερο άλογό του, ως «ενέχυρο» για ν' ανοίξει το δρόμο. Ο Κάλχαας επιστρέφει. Μάταια ζητά το άλογό του, που ατάιστο και διπλωμένο στα τέσσερα σιγοπεθαίνει. Το άδικο «πνίγει» τον περήφανο Κάλχαας. Η γυναίκα του, ελπίζοντας να βρει το δίκιο του, προστρέχει στο βασιλιά, αλλά σκοτώνεται από τη βία των φρουρών του. Παρά την προτροπή συγχωριανών του να μην αντιδράσει, ο Κάλχαας εξεγείρεται κατά του φεουδάρχη. Στο πλάι του, σταδιακά, προστίθενται όλο και περισσότεροι αδικημένοι. Ενας «λαϊκός στρατός», με επικεφαλής τον Κάλχαας, πολεμά και νικά αυτόν και άλλους ανταγωνιζόμενους για την εξουσία φεουδάρχες, αλλά συλλαμβάνεται από το βασιλικό στρατό. Ο βασιλιάς αντί να τον δικαιώσει του θέτει το δίλημμα: Θάνατος διά της πυράς ή χριστιανική συγχώρεση του αδικητή του και οριστική εξορία. Ο Κάλχαας επέλεξε το θάνατο και έγινε σύμβολο μεγαλύτερων και μαζικότερων, μετέπειτα, λαϊκών εξεγέρσεων. Αυτό το σπουδαίο, διαχρονικής αξίας έργο του Κλάιστ μετέφρασε, διασκεύασε, σκηνοθέτησε λιτά και ερμήνευσε δυναμικά ο άξιος ηθοποιός Νίκος Αλεξίου, με συνεργάτες τους Γιάννη Ζέρβα (φωτισμοί) και Χρήστο Ξενάκη (μουσική).

Τα ποιήματα είναι η κηροζίνη της ψυχής

Μια συζήτηση με τον Γερμανό συγγραφέα Αλμπερτ Οστερμάιερ γύρω από την ποίηση, τον κινηματογράφο και το ποδόσφαιρο

• Του Κωστα Θ. Καλφοπουλου, Η Καθημερινή, 5/6/2011

Στα γερμανικά θεατρικά λεξικά, το επίθετο Οστερμάιερ εμφανίζεται με τρία λήμματα και στα ονόματα Αλμπερτ, Κριστίνε (Αυστριακή ηθοποιός) και Τόμας, που είναι ήδη γνωστός στο ελληνικό θεατρικό κοινό. Ο Αλμπερτ Οστερμάιερ ανήκει στη «νέα γενιά» της γερμανικής λογοτεχνίας και του θεάτρου, με έδρα το Μόναχο, ταυτόχρονα όμως κινείται με άνεση ανάμεσα στις θεατρικές σκηνές της χώρας, ενώ οι ποιητικές του συλλογές και τα μυθιστορήματά του ξεχωρίζουν από τη «γερμανική εσωστρέφεια» που χαρακτηρίζει ευρύτερα τη λογοτεχνία μετά την επανένωση. Στο έργο του είναι διάχυτα τα στοιχεία της θεατρικότητας, του κινηματογραφικού βλέμματος, και μιας ρυθμικής, ποιητικής γραφής, που συχνά υπερβαίνει τις λογοτεχνικές συμβάσεις και κορυφώνει το έντονο συναισθηματικό κοντράστ των ηρώων του. Ο Α. Οστερμάιερ έχει επηρεαστεί τόσο από την μπρεχτική και τη γαλλική παράδοση (στην ιστοσελίδα του κυριαρχούν εικόνες σαν από γαλλικό αστυνομικό έργο) όσο και από τον εκπρόσωπο της νέας γερμανικής λογοτεχνίας, τον ανατρεπτικό Ρολφ-Ντίτερ Μπρίνκμαν (1940-1975).

- Κύριε Οστερμάιερ, κατ' αρχάς μια ερώτηση από καθαρή περιέργεια: συμβαίνει συχνά να σας μπερδεύουν με τον Τόμας (τον θεατρικό σκηνοθέτη της Schaub­hne, του Βερολίνου - ΚΚ) σε καθημερινό επίπεδο, καθ' ότι αμφότεροι έχετε άμεση σχέση με το θέατρο;

- Εμφανισιακά, δεν μοιάζουμε τόσο πολύ ώστε να μας μπερδεύουν, εξάλλου τα επίθετά μας διαφέρουν κατά ένα γράμμα (το δικό μου γράφεται με ai, το δικό του με ei), βλέπετε λοιπόν πώς ένα γράμμα μπορεί να κάνει τη διαφορά. Υπάρχουν όμως αρκετές ομοιότητες, αφού ξεκινήσαμε σχεδόν ταυτόχρονα, προερχόμαστε από τη Βαυαρία, κι είμαστε κοντά στην παράδοση του Μπρεχτ και του Φασμπίντερ. Εξάλλου, υπάρχει μια αμοιβαία συμπάθεια, κι αυτό κάνει τα πράγματα ευκολότερα. Είναι κατά βάση απλό: όταν συμπέσουμε, τότε μας προσφωνούν με το μικρό μας όνομα, δεν συμβαίνει όμως συχνά με τους ηθοποιούς, με τους οποίους συνεργαζόμαστε, κι εκεί μπορεί να προκύψει κάτι κωμικό ή παράλογο, όπως ακριβώς το συγκεκριμένο θεατρικό είδος.

Κιμούλης - Μαρκουλάκης: «Το πολιτισμικό μας μοντέλο πρέπει να καταρρεύσει»

Μετά τη μεγάλη επιτυχία του «Σλουθ» συνεργάζονται ξανά, αυτή τη φορά στον «Οθέλλο».

• της Μυρτώς Λοβέρδου, TO BHMA:  5/6/2011

Επειτα από μια επιτυχημένη διετία με το «Σλουθ», ο Γιώργος Κιμούλης και ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης ετοιμάζονται να περάσουν το καλοκαίρι παρέα με τον Οθέλλο και τον Ιάγο, τους ήρωες της τραγωδίας του Σαίξπηρ. Συν-μετέφρασαν και συν-σκηνοθετούν λοιπόν τον «Οθέλλο», συνεχίζοντας μια συνήθεια που πιστεύουν ότι τους βοηθά να εκφράζουν με ακρίβεια αυτό που έχουν στο μυαλό τους. Αλλωστε η χημεία τους επί σκηνής φάνηκε εξαρχής. Αποτέλεσμα, να μοιράζονται πλέον και μια δυνατή φιλία. Με τις διαφορές και τις ομοιότητές τους, οι δύο ηθοποιοί κάνουν θέατρο, συζητούν, διαφωνούν και δημιουργούν, καθώς εκτός από καλλιτέχνες είναι πολιτικά όντα που ανησυχούν και προβληματίζονται για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας.

Μια πάπια μα ποια πάπια...

• «Το θερμοκήπιο» Του Χάρολντ Πίντερ Θέατρο Οδού Κυκλάδων

• Της ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΜΑΤΖΙΡΗ
• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 4 Ιουνίου 2011

Γράφτηκε το 1958 μέσα σε τρεις μέρες, κατόπιν συρταρώθηκε από τον συγγραφέα ως «χοντροκομμένο, χωρίς καμιά αξία», για να ανασυρθεί από τον ίδιο το 1980, επειδή τελικά «ήταν ανάγκη να γραφτεί».

Σ' ένα λάκκο με στάχυα τοποθέτησε η σκηνογράφος Εύα Μανιδάκη τους ήρωες του Πίντερ  

Τι άλλαξε στο μεταξύ για το «Θερμοκήπιο» του Χάρολντ Πίντερ; Το πρόλαβε η πραγματικότητα, διευρύνοντας πολιτικά και αισθητικά τα περιθώρια της αγοράς για μια μαύρη πολιτική φάρσα πάνω στην παράνοια της χειραγώγησης του ατόμου σε κρατικά «ησυχαστήρια»; Ιδρύματα εντεταλμένα να «θεραπεύουν» την κοινωνική διαφωνία, παραπέμποντας εύγλωττα στα γνωστά ψυχιατρεία για αντιφρονούντες ανά την υφήλιο.

Η υποτονική πορεία του έδειξε πως το πρώιμο αυτό έργο δεν χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη πολιτική οξυδέρκεια, μήτε πρόκειται για παραμελημένο αριστούργημα. Η γραφή του είναι διασκορπισμένη και κάπως φλύαρη και παρότι προεικονίζει τον ελλειπτικό, ατμοσφαιρικό δεξιοτέχνη της απειλής και του εγκλεισμού, οι δραματουργικές στρατηγικές του φαντάζουν ακόμη ανολοκλήρωτες.

Αντί ενός ανώνυμου, απρόσωπου τρόμου που απορρέει από τις σκοτεινές πρακτικές ενός βίαιου, διεφθαρμένου κράτους, ο συγγραφέας μάς παρουσιάζει, μελοδραματικά, καθάρματα που παίζουν με ανοιχτά χαρτιά, καθιστώντας τα κίνητρα και τις μεθόδους τους λιγότερο ανατριχιαστικά. Σαν να θέλει να αναπληρώσει το μυστήριο που δεν του βγήκε, προσφεύγει σε δήθεν γριφώδεις ατάκες, όπως «κάτι γίνεται εδώ μέσα, αλλά δεν το 'χω ξεδιαλύνει ακόμα». Ομως, αντίθετα με τον πρωταγωνιστή, το κοινό ξεδιαλύνει, πολύ γρήγορα μάλιστα, τις συνωμοσίες και τις διαπλοκές ενός κολαστηρίου, όπου δεν υπάρχουν νόμοι, μόνο κυνική συνενοχή και προσωπικές φιλοδοξίες.

Σε γαλαξία γόνιμο

«Γαλαξίας», Ιδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης»

Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Ελευθεροτυπία, Σάββατο 4 Ιουνίου 2011 

Περισσεύουν κι αυτή τη φορά τα λόγια τα καλά, οι έπαινοι, για την τελευταία δουλειά των Blitz. Ακόμα μια εξαιρετική ιδέα εκ μέρους τους, προκλητική και γόνιμη - ακόμα μια άρτια δική τους εκτέλεση, αμφιλεγόμενη και εκμαυλιστική.

Οι Blitz συστοιχίζονται πίσω από την Ελένη Καραγιώργη

Νομίζω ότι με τη δουλειά τους οι Blitz θυμίζουν τη βασική αρχή που πρέπει να θυμόμαστε όσοι παρακολουθούμε ανάλογες προσπάθειες: ποτέ μην κρίνεις κάτι πριν το δεις. Γιατί, αλήθεια, ποια θα έπρεπε να ήταν η πρώτη αντίδραση όταν ακούμε κάτι για έναν καταιγισμό τεσσάρων ωρών, όπου οκτώ ηθοποιοί επιδίδονται στην ανασύσταση της ιστορίας σαν ετικέτα του google, σε κανονική επίθεση προς κάθε ποιητική, ποσοτική, ιστορική, διαλεκτική διαβάθμισή της, σε διάλυση της κάθε βαθμίδας, όπου κανονικά οφείλει να κινείται η μέθεξη και η συγκίνηση, από το κωμικό στο συγκινητικό, από το γελοίο στο σοβαρό, από το ασήμαντο στο κρίσιμο. Ωσπου όλα να χωρέσουν στο μπλέντερ, να χτυπηθούν και να σερβιριστούν με το ουδέτερο χρώμα και την αόριστη γεύση που αφήνει η ανάμειξη πολλών και ετερόκλητων; Κάθετη ιδεολογική, πνευματική, πολιτιστική πτώση...

Η περιφερόμενη ελίτ του θεάτρου

ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΠΑΤΣΑΛΙΔΗ

Επτά, Κυριακή 5 Ιουνίου 2011

Από το 1986, έτος καθιέρωσης του θεσμού των Ευρωπαϊκών Βραβείων Θεάτρου (στην Ταορμίνα), μέχρι τον Απρίλιο του 2011 (η πιο πρόσφατη απονομή στην Αγία Πετρούπολη), το μεγάλο βραβείο δόθηκε σε έντεκα σκηνοθέτες, δύο συγγραφείς (Μίλερ και Πίντερ) και δύο ηθοποιούς (Πικολί και Σερό).

Στην κατηγορία «Νέες θεατρικές πραγματικότητες» του ίδιου θεσμού βραβεύτηκαν είκοσι σκηνοθέτες, οκτώ θίασοι (όλοι με έντονη την παρουσία του σκηνοθέτη), μία συγγραφέας (η Β. Srbljanovic) και το λονδρέζικο Royal Court Theatre (για την προσφορά του στην ανάπτυξη της νέας δραματουργίας).

• ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Θα μου πείτε «και τι έγινε;» Εκτιμώ πολλά και ενδιαφέροντα. Γιατί τα εν λόγω βραβεία δεν εκπροσωπούν απλώς το γούστο των θεατρικών θεσμών της γηραιάς ηπείρου, αλλά κυρίως νομιμοποιούν, εάν όχι επιβάλλουν, συγκεκριμένες τάσεις. Η σημασία μιας βράβευσης, πέρα από ηθική και μερική υλική ανταμοιβή, είναι και ένα διαβατήριο που οδηγεί στα μεγάλα φεστιβάλ, στην κατάληψη σημαντικών καλλιτεχνικών θέσεων κ.λπ. Δέστε ποιοι κάθονται σήμερα στην καρέκλα του διευθυντή των μεγάλων θεατρικών οργανισμών. Ολοι τους με κάποια βραβεία στις αποσκευές τους. Σύμπτωση; Μάλλον όχι. Δέστε ποιοι έχουν τον έλεγχο των φεστιβάλ. Και πάλι σκηνοθέτες (οι περισσότεροι), οι οποίοι συνήθως καλούν άλλους σκηνοθέτες που έχουν βραβευτεί και που περιφέρουν την τέχνη τους από φεστιβάλ σε φεστιβάλ (εξ ου και η φράση που τους συνοδεύει: «Airport art»). Δέστε ακόμη τον τρόπο που διαφημίζονται οι φεστιβαλικές παραστάσεις. Πάρτε το δικό μας φεστιβάλ και ρίξτε μια ματιά στα πρόσφατα ρεπορτάζ. Τι μπαίνει στον τίτλο ως είδηση-κράχτης; Μα ο σκηνοθέτης, φυσικά. «Ερχεται η Μνουσκίν, ο Γουίλσον, ο Καστελούτσι». Μόνο παρεμπιπτόντως θα εμφανιστεί ο τίτλος κάποιου δραματικού έργου ή το όνομα του συγγραφέα ή του ηθοποιού (μοναδική εξαίρεση ο Κ. Σπέισι, και τούτο γιατί έρχεται κατευθείαν από τον κινηματογράφο, όπου ο απόλυτος σταρ είναι ο ηθοποιός). Και τι κουβαλούν στις αποσκευές τους όλοι αυτοί; Σίγουρα δεν έρχονται να μας γνωρίσουν κάποιο συγγραφέα (δεν συνηθίζουν να το κάνουν). Ερχονται να μας δείξουν τις προτάσεις τους που βασίζονται σε διασκευές έργων ή θραύσματα αφηγήσεων ή επάνω σε ένα απόλυτα προσωπικό όραμα. Και, βεβαίως, δικαίωμά τους. Το πρόβλημα με αυτή την πρακτική είναι ότι έχει δημιουργήσει την εντύπωση πως δεν υπάρχουν πια καλοί σύγχρονοι συγγραφείς θεάτρου. Εάν ρωτήσετε έναν ενημερωμένο έλληνα θεατρόφιλο να σας κατονομάσει ένα σύγχρονο βέλγο καλλιτέχνη θεάτρου, στην καλύτερη περίπτωση θα σταθεί σε κάποιον από τους Φαμπρ και Κασίερς, άντε και στην ομάδα tg STAN. Πολύ αμφιβάλλω εάν θα αναφέρει κάποιον συγγραφέα. Το ίδιο ισχύει εάν τον ρωτήσετε για κάποιο Λιθουανό. Θα απαντήσει, Κορσουνόβας. Από την Πολωνία, Λούπα και πάει λέγοντας. Ακόμη και στα θεατρολογικά συνέδρια, οι ανακοινώσεις επάνω στη δουλειά σκηνοθετών και παραστάσεων έχουν αρχίσει να ξεπερνούν σε όγκο εκείνες που επικεντρώνονται στην ποιητική του κειμένου του συγγραφέα. Το πώς φτάσαμε εδώ είναι γνωστό.

Ναυαγοί στην Πειραιώς

Συχνά βλέπουμε στο θέατρο παραστάσεις βασισμένες σε αληθινές, παράξενες ιστορίες.

ΤΕΟΝΤΟΡ ΖΕΡΙΚΟ «LE RADEAU DE LA MEDUSE»

• ΤΗΣ ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ Επτά, Κυριακή 5 Ιουνίου 2011

Μια τέτοια ιστορία, ένα φρικώδες ναυάγιο, αλλά και ένας ιστορικός ζωγραφικός πίνακας που το αναπαριστά, γέννησε την παράσταση «Μέδουσα: Σχέδια και αυτοσχεδιασμοί για σχεδίες και ναυάγια», που θα δούμε από τις 13 έως τις 17 Ιουνίου στην Πειραιώς 260.

* Το ντοκουμέντο

Η γαλλική φρεγάτα «Μέδουσα» τον Ιούνιο του 1816 σαλπάρει από το Εξ μεταφέροντας στη Σενεγάλη τον γάλλο κυβερνήτη Ζ. Σματς, για να παραλάβει την αποικία από τους Βρετανούς. Ο αριστοκράτης καπετάνιος του πλοίου έχει να ταξιδέψει πάνω από 25 χρόνια. Γι' αυτό κι έναν μήνα μετά ρίχνει το πλοίο σε ύφαλο ανοιχτά της Μαυριτανίας.

Και δεν φτάνει αυτό. Καπετάνιος και κυβερνητικός αξιωματούχος φορτώνουν σε μια λέμβο τρόφιμα και νερό, εγκαταλείποντας 176 ψυχές στο έλεος της θάλασσας, σε τέσσερις βάρκες και μια σχεδία, με κάμποσο κρασί και λίγα μουχλιασμένα παξιμάδια.

Μεθ’ υπολήψεως και μίσους, διατελώ...

Βιτριολικές «επιστολές», έλξεις και απώσεις οργίλων θηλέων

• Του Γιαννη Βαρβερη
• Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Iουνίου 2011

• Θ. Τερζοπουλος, Alarme. Σκην.: Θ. Τερζόπουλος. Θέατρο Αττις

• «Πολέμησε καρδιά μου αλλιώς δε γίνεται αλλιώς η φάουσα θα σε καταβροχθίσει
  αλλιώς ο πανικός θα σε ξοδέψει πολέμησε καρδιά μου»
  ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ
  «Οπόταν πλάτανος», 1999

Είναι τέχνη η επιστολή; Για να περιοριστώ στα νεότερα και βέβαια είναι, κοιτίδα δε έχει κατά την παράδοση την Ιταλία (Λομβαρδία) του 11ου αιώνα. Ο Αλβέριχος και ο Ιωάννης Καετάνι ήταν οι θεμελιωτές του είδους. Ποικίλοι κανόνες διαμορφώθηκαν κατά τη χρήση της επιστολής από αυτοκράτορες, Πάπες, διανοουμένους. Φαίνεται πως η μεταγενέστερη γαλλική σχολή επικράτησε, δεδομένου ότι περιβόητες είναι οι επιστολές του Βολταίρου, του Φενελόν, του Ρουσώ και οι διασημότερες της Μαντάμ ντε Σεβινιέ. Στην Ιταλία διακρίθηκαν ο Πετράρχης, ο Φώσκολος, ο Αρετίνος. Ακολούθησαν η περί πολιτικής επιστολή του καρδιναλίου Ρισελιέ, η ερωτική αλληλογραφία του Πασκάλ, ο Λαφονταίν και ο Μπουαλώ, κι αργότερα εκείνες των Μοντεσκιέ, Βολταίρου, Ρουσώ, Φλωμπέρ, Ουγκώ, Γκαίτε, Σίλερ.

Η Αριάν Μνουσκίν στην Αθήνα

«Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας» στο «Athens Metropolitan Expo»

Η Αριάν Μνουσκίν, ένας ζωντανός θρύλος του σύγχρονου παγκοσμίου θεάτρου, έρχεται για τρίτη φορά στη χώρα μας με το «Θέατρο του Ηλιου», καλεσμένη του Φεστιβάλ Αθηνών. Από αυτή την Παρασκευή (10/6) έως και τις 19 του μήνα στο «Athens Metropolitan Expo» στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» παρουσιάζεται η τελευταία παραγωγή του Θεάτρου του Ηλιου «Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας (Αυγές)», η οποία βασίζεται στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Οι ναυαγοί του Ιωνάθαν». Στην παράσταση αυτή, θέατρο και κινηματογράφος μπλέκονται, για να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα όπου οι ήρωες-ναυαγοί διηγούνται με αθωότητα τις ιστορίες τους μέσα σε νιφάδες χιονιού που χορεύουν τριγύρω τους.

Τα τεράστια και πλούσια σκηνικά, τα ανοιχτά στο κοινό καμαρίνια, ο πολυπληθής θίασος και η συγκίνηση που αγγίζει τις καρδιές των θεατών, είναι στοιχεία που ανήκουν στην εμπειρία του ελληνικού κοινού, καθώς το Φεστιβάλ Αθηνών έχει φιλοξενήσει άλλες δύο παραστάσεις της Αριάν Μνουσκίν στο παρελθόν, το «Τελευταίο Καραβάν Σαράι» (2006) και τους «Εφήμερους» (2007). Το «Θέατρο του Ηλιου» ιδρύθηκε το 1964 σαν μια αντίδραση στο γαλλικό θεατρικό κατεστημένο.

Πολλές ζωές, πολλά πρόσωπα

• Της Ελισάβετ Κοτζιά*Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Iουνίου 2011

Ανθρωπος του άστεως, της βραδινής περιπλάνησης, της ολονύκτιας συζήτησης, του μπαρ, του εστιατορίου, της ταβέρνας, διδάσκαλος του chemindefer, του μπλακ τζακ, της ρουλέτας, o Γιάννης Βαρβέρης ήταν εκλεκτό μέλος της ποιητικής οικογένειας –λάτρης της ελάσσονος φωνής και της παρακμής–, που αγάπησε, επίσης φανατικά, το θέατρο και το γαλλικό τραγούδι. Γνήσιος λόγιος, άριστος χειριστής των λεπτότερων γλωσσικών αποχρώσεων, ικανός να παράσχει ανά πάσα στιγμή την πιο εξειδικευμένη φιλολογική λεπτομέρεια, σφιχταγκάλιασε ό,τι αγάπησε μη αποκρύπτοντας τη βαθύτατη απέχθειά του για τον άχαρο σχολαστικισμό οποιασδήποτε λογοτεχνικής θεωρίας.

Αβρός στη συμπεριφορά, κομψά περιποιημένος, με εδραία ωριμότητα, έδειχνε όπως ο Σεφέρης απ’ τα νιάτα του και του άρεσε να περηφανεύεται πως γεννήθηκε γέρων. (Η πρώτη του δημοσίευση σε ηλικία 16 χρόνων στη Νέα Εστία.) Για τους πολυάριθμους φίλους του, πιστός, τρυφερός, γενναιόδωρος, ανοιχτά εξομολογητικός, απολαυστικός και χαριτωμένος. Charmeur.

Ο,τι έπρεπε, ό,τι μπορούσε, μας το είπε

• Της Τιτίκας Δημητρούλια*Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Iουνίου 2011

«- Αρκετά μίλησα· / ό,τι έπρεπε / ό,τι μπορούσα / το είπα. / Κι ό,τι είπα / ό,τι ψιθύρισα / δεν ήταν παρά / ο φλοίσβος / ή η βροχή // αλλά ο φλοίσβος / ή η βροχή / καθώς χτυπούσαν πάνω μου.» (Απαντα, «Ο κύριος Φογκ»).
Αυτά είπε ο κύριος Φογκ και αποχώρησε, έγινε λίγη ομίχλη σε μια πολυθρόνα. Αυτά θα μπορούσε να έχει πει κι ο Γιάννης Βαρβέρης λίγο πριν γίνει λίγη ομίχλη σε κάθισμα νυχτερινού ταξί, σαν αυτά με τα οποία κάποτε κάλπαζε μες στην Αθήνα, «ρομαντικό ταξί μέσα στη νύχτα / σαν άμαξα δαιμονισμένη». Διότι η ποίηση του Βαρβέρη βούιζε πάντα από ήχους, της πόλης, των δρόμων, από τα αυτοκίνητα και τον ηλεκτρικό, τις κυλιόμενες σκάλες στην Ομόνοια, την παλιά Κορτίνα και τις νταλίκες της εθνικής. Σκάλωναν μέσα της φωνές και άσματα, παλιακά και νεότερα, ελληνικά και ξένα, ζάρια και ποτήρια, τρύπωνε ο Ραβέλ και ο Βιβάλντι και κουβέντιαζαν με τον Λεό Φερέ, τον πανταχού παρόντα, αλλά και τον Αττίκ, και τον Γούναρη, και τα σοφά σκυλάδικα.

Το μότο που τα λέει όλα

• Του Βασίλη Παπαβασιλείου*Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Iουνίου 2011

O Γιάννης Bαρβέρης προέτασσε πάντα στα κριτικά του σημειώματα ένα μότο ποιητικής, κατά κανόνα, προελεύσεως. Aκουγες συχνά από ανθρώπους του θεατρικού σιναφιού (κυρίως), αλλά και από «κοινούς» αναγνώστες: «Γιατί το κάνει αυτό;» Διερωτώμενος κι εγώ μαζί τους θα τολμούσα να προτείνω σήμερα μια-δυο εξηγήσεις in memoriam.

Tο βέβαιο είναι πως ο ποιητής Γιάννης Bαρβέρης, προικισμένος διάκονος των λέξεων, «Mουσών θεράπων οτρηρός», εκτός από μέγας αθλητής της ανηφόρας της ζωής, ήταν ένας πεφωτισμένος είρων. Mε τη χειρονομία του, λοιπόν, αυτή εξέπεμπε ένα σύνθετο σήμα προς πάντα ενδιαφερόμενο και τον προκαλούσε να το αποκωδικοποιήσει.

Eκ πρώτης όψεως τα επιγράμματα αυτά, με όρους ρητορικής τεχνικής, στοιχειοθετούσαν πολιτισμικώς καταξιωμένα επιχειρήματα που είτε συνόψιζαν καταλυτικά είτε φώτιζαν σαν αστραπές όψεις του κριτικού σκεπτικού που ανέπτυσσε στο κείμενό του. Yπό την έννοια αυτή τα επιγράμματά του «αποκαλύπτονταν» πάντα εκ των υστέρων – όταν είχες ολοκληρώσει την ανάγνωση του σημειώματος. Oμως, αυτό δεν ισχύει γενικά για τη λειτουργία του επιγράμματος;

Ποιητής, αισθητής, Αθηναίος

Ο Γιάννης Βαρβέρης, που χάθηκε πρόωρα, υπηρέτησε από πολλές θέσεις, αλλά πάντα με τέχνη, τα ελληνικά γράμματα

• Νικος Γ. Ξυδακης
• Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Iουνίου 2011

O Γιάννης Βαρβέρης βρέθηκε στη νέα «Καθημερινή» το 1989, στα 34 χρόνια του, νέος στην ηλικία και στην κριτική θεάτρου που διακονούσε στο περιοδικό Λέξη, αλλά έμπειρος στο γράψιμο, την ποίηση, τα γράμματα. Στην «Κ» προσήλθε σχηματισμένος ήδη σαν γραφιάς και ταίριαξε αμέσως. Το περίτεχνο ύφος του, η ζυγισμένη κρίση του, η πλούσια μνημονική και συγκριτική ύλη που ενσωμάτωναν τα γραπτά του, όλα τούτα αναδείκνυαν διαρκώς την καλλιτεχνική αυταξία της κριτικής. Εδειχναν την κριτική ως τέχνη, κατά τον τρόπο του Οσκαρ Ουάιλντ και του Μπωντλέρ. Και έδειχναν κραταιά και λάμπουσα την ελληνική γλώσσα και την αστική, μάλλον την αθηναϊκή, ευαισθησία. Ο Γιάννης Βαρβέρης βλάστησε μέσα από την καβαφική και καρυωτακική παράδοση, μέσα από το γαλλόφωνο τραγούδι, μέσα από την παράδοση των φανταιζίστ και των μελαγχολικών αισθητών, μέσα από τη γλώσσα και τους ατμούς της τέχνης, αλλά και μέσα από τον θαμπό, υγρό κόσμο του καφωδείων, των λαϊκών αοιδών, των ατμών του αλκοόλ. Ισορρόπησε με κομψότητα και ειλικρίνεια πάνω σε όλες τις αντινομίες της πόλης και των ανθρώπων της, πάντα στυλίστας, χαρίεις, είρων, ευθύβολος και κομψός ατακαδόρος, διαυγής, συνεπής. Λείπει από την «Καθημερινή» και από τα ελληνικά γράμματα.