Η ντροπή [στο θέατρο] και πώς την εννοούμε

Θυμάμαι τους δασκάλους μας στη δραματική σχολή (Τριβιζάς, Πλωρίτης, Υφάντης) που μας λέγανε για την εξουσία που ασκεί ο ηθοποιός (η σκηνή) πάνω στον θεατή (πλατεία). Με όλα τα φωτά στραμμένα πάνω του, με ένα κοινό που ξέρει τι θα δει και έρχεται αυτοβούλως να παρακολουθήσει την παράσταση, το έργο ή τις επιδόσεις αγαπημένων ηθοποιών, πράγματι, όταν τα φώτα της πλατείας σβήσουν και ανάψουν της σκηνής, ο ηθοποιός ασκεί μια γοητεία πάνω στον θεατή και μπορεί να τον ταξιδεύει από την τσεχοφική Μόσχα μέχρι τη σαιξπηρική Δανιμαρκία.

Ομως, υπάρχει και η άλλη πλευρά. Η εξουσία που ασκεί ο θεατής πάνω στον ηθοποιό. Εγκλωβισμένος μέσα σε ένα απολύτως οργανωμένο παιχνίδι (παράσταση) ο ηθοποιός δεν δικαιούται να αμυνθεί και να υπερασπίσει τον εαυτό του. Δεν μπορεί να σταματήσει την παράσταση και να απαντήσει στον θεατή που καλυμμένος πίσω από τη ανωνυμία του, βουτηγμένος μέσα στη μάζα, σκοτεινός μέσα στο σκοτάδι του, μπορεί να προγκάρει ό,τι ώρα του ρθει, να μιλήσει στο κινητό του, να φάει την καραμελίτσα τρίβοντας το σελοφάν ή να παίξει με το κομπολόι του (γίνονται καθημερινά όλα αυτά - δεν υπερβάλλω).

Το θέατρο είναι ένα δημοκρατικό παιχνίδι. Δίνει τη δυνατότητα σε όλους να μιλήσουν και να εκφραστούν. Δεν σου άρεσε η παράσταση; Ερχεται το χειροκρότημα: μη χειροκροτάς, λοιπόν. Σκεφτείτε πόσο δυνατό είναι το συναίσθημα της παγερής σιωπής και της ακινησίας όταν ο ηθοποιός υποκλίνεται. Οταν δεν επιβραβεύει κανείς το αισθητικό αποτέλεσμα που παρουσίασε...

Το να φωνάξεις στην Κονιόρδου «ντροπή» δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά μόνο πόσο πρέπει εσύ να ντρέπεσαι. Είτε είσαι επώνυμος είτε ανώνυμος. Αν σου έχει μείνει λίγο τσίπα...

Νίκος Καμτσής [σκηνοθέτης], ΕΘΝΟΣ, 28/08/2008