Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/07/2008
Εργο συνόλου έχουν χαρακτηριστεί οι «Φοίνισσες», έργο που προλογίζει το νεότερο θέατρο και πραγματεύεται το υλικό του με σχεδόν κινηματογραφικό τρόπο. Στον πυρήνα του όμως φλέγεται ένας στοχασμός που ζητάει να εξετάσει το άτομο σαν αποτέλεσμα και δημιουργό της ιστορίας του. Η κατάρα που βασανίζει τη γενιά του Λάιου δίνει το εξωτερικό πλαίσιο· τα εντός του πλαισίου όμως -και είναι πολλά τα εντός του πλαισίου πλέον- αποτελούν ζήτημα της αμφίβολης ικανότητας του ανθρώπου να αρθεί πάνω από τις περιστάσεις και να κατανοήσει τις επιπτώσεις των πράξεών του. Είναι άλλωστε αυτός ο απαισιόδοξος στοχασμός του Ευριπίδη πάνω στη φύση των ανθρωπίνων που φέρνει μαζί με την πρώτη εκδήλωση του Διαφωτισμού και την πρώτη κρίση του.
Γύρω στους 10 χιλιάδες θεατές παρακολούθησαν και τα δύο βράδια (Παρασκευή και Σάββατο) την παράσταση με την οποία ο έμπειρος Σπύρος Ευαγγελάτος επανήλθε, με ένα χρόνο απουσία, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Το κοινό χειροκρότησε πολύ θερμά ηθοποιούς και συντελεστές και τα «μπράβο» δεν ήταν καθόλου λίγα. Στη φωτογραφία η Αντιγόνη Βαλάκου, μια παθιασμένη αλλά και έλλογη Ιοκάστη |
Στην παράσταση του Αμφι-Θεάτρου οι «Φοίνισσες» εντάσσονται σε ένα υπερ-ιστορικό αλληγορικό σκηνικό. Σαν έργο ατμόσφαιρας επιζητούν την υποβολή: λίγο πριν από την έκρηξη του εμφύλιου σπαραγμού, εγκλωβισμένες στη Θήβα οι μακρινές συμπατριώτισσες του Κάδμου από τη Φοινίκη γίνονται αυτόπτες μάρτυρες όσων προηγούνται και έπονται της σύγκρουσης Ετεοκλή και Πολυνείκη. Η μάχη, ο σκοτωμός βρίσκονται έξω από τα τείχη κι όμως στην πόλη μέσα είναι που αισθάνεται κανείς το εκκρεμές της ιστορίας. Το αρχέτυπο για τον 20ό αιώνα στάδιο αναμονής του πολέμου, το σκηνικό ενός σιδηροδρομικού σταθμού (από τον Γιώργο Πάτσα) δίνει το μιλιέ. Από εκεί παρακολουθεί ο μικτός από γυναίκες και άνδρες Χορός την αναγωγή της κατάρας των Λαβδακιδών σε περιπέτεια της πόλης.
Το πάθος, η συγκίνηση, ο φόβος και το έλεος του Ευριπίδη έχουν το σχήμα της σύγχρονης αισθαντικότητας. Η μεταφορά, επομένως, του πολέμου της Θήβας στον χώρο συλλογικής μνήμης της γενιάς του Εμφυλίου είναι απολύτως πειστική. Σε αυτόν τον χώρο η Ιοκάστη στη συναρπαστική, παθιασμένη και έλλογη ερμηνεία της Αντιγόνης Βαλάκου, θα φέρει στον νου το τραγούδι του νεκρού αδελφού και θα κλείσει για λογαριασμό μιας γενιάς τον κύκλο της ιστορίας, θέτοντας στους ρόλους θυτών και θυμάτων τα ονόματα των Ετεοκλή και Πολυνείκη.
Στην τραγωδία του Ευριπίδη μια γενιά χάνει τα παιδιά της, καθώς αδυνατεί να εμφυσήσει σε εκείνα το παράδειγμά της. Τώρα είναι τα πλούτη και η φιλαρχία οι νέοι δαίμονες του Οίκου. Σε μια ωραία παιγμένη σκηνή ο Ετεοκλής του Θανάση Κουρλάμπα και ο Πολυνείκης του Νικόλα Παπαγιάννη λογομαχούν για τα αίτια του εμφυλίου: το αίμα τους βράζει, οι τόνοι υψώνονται και από ένα σημείο και μετά η διαμάχη γίνεται προσωπική: ο Ευριπίδης γνωρίζει καλά πως ό,τι κινεί την ιστορία είναι διαφορετικό από εκείνο που εκ των υστέρων την ερμηνεύει.
Ο μικτός Χορός της παράστασης ήταν παραφωνία. Ξεκίνησε με προσδοκίες, κατέληξε στα γνωστά κλισέ |
Παράξενος, μεταβατικός ο Κρέων του Στέφανου Κυριακίδη. Καταλήγει σε αυτόν μια τραγωδία και ξεκινά από αυτόν μια άλλη. Στη συνάντησή του με το πεπρωμένο, στο πρόσωπο του ειρωνικού Τειρεσία του Κώστα Αθανασόπουλου, θα νιώσει το βάρος ενός δαιμονικού παιγνίου: πρέπει να θυσιάσει τον γιο του, τον Μενοικέα, για τη σωτηρία της πόλης. Ο Κυριακίδης αποδεικνύεται ιδανικός στον ρόλο ενός αρχικά καλών προθέσεων πολιτικού, που θα βρεθεί στον δρόμο μιας οικογένειας προς την πτώση. Μπροστά στον Οιδίποδα παρουσιάζεται ένας άλλος Κρέων, ρημαγμένος και απηυδισμένος από τον θάνατο και την αδικία.
Οταν ο Οιδίποδας εμφανιστεί στο τέλος, δεν μπορεί παρά να έχει την εμφάνιση ενός ευσεβούς αλλά μακρινού τοτέμ: η παλιού ύφους ερμηνεία του Πέτρου Φυσσούν ξενίζει, δεν θα μπορούσε όμως να είναι περισσότερο ταιριαστή. Ο ήρωας μιλάει με λόγια που δεν νιώθει πια κανείς, σε μια παλιά γλώσσα.
Πολύ καλοί ο Παιδαγωγός του Σπύρου Μαβίδη και ο Αγγελιοφόρος του Δημήτρη Παπανικολάου. Η Τζίνη Παπαδοπούλου ανέλαβε να υποστηρίξει τον κάπως άχαρο ρόλο της Αντιγόνης. Παραφωνία αποτελεί ο Χορός, που ξεκινά με προσδοκίες, καταλήγει όμως στα γνωστά ορχηστρικά κλισέ. Το εύρημα του σταθμού λησμονιέται και μόνος οδηγός γίνεται η μουσική του Θάνου Μικρούτσικου.*
Πολύ καλοί ο Παιδαγωγός του Σπύρου Μαβίδη και ο Αγγελιοφόρος του Δημήτρη Παπανικολάου. Η Τζίνη Παπαδοπούλου ανέλαβε να υποστηρίξει τον κάπως άχαρο ρόλο της Αντιγόνης. Παραφωνία αποτελεί ο Χορός, που ξεκινά με προσδοκίες, καταλήγει όμως στα γνωστά ορχηστρικά κλισέ. Το εύρημα του σταθμού λησμονιέται και μόνος οδηγός γίνεται η μουσική του Θάνου Μικρούτσικου.*
No comments:
Post a Comment