 |
- Τι σάς οδήγησε σε μια παράσταση λουσμένη στο φως της ποίησης και της μουσικής, σε μια εποχή αντιποιητική, φαστ - φουντ παραγωγής και κατανάλωσης, σε μέρες στενάχωρες για τον πολιτισμό μας;
Ισως αυτό το Φως που λέτε... Η λαχτάρα για λίγο Φως... Είναι τόσο σκοτεινά όλα γύρω μας, που το φως της ποίησης και της μουσικής είναι μεγάλη παρηγοριά. Κι αυτό γιατί υποθέτουμε πως η ποίηση και η μουσική, οι μόνες ίσως αληθινές «θεϊκές» απόρροιες, ερχόμενες από ένα παρελθόν που θέλουμε να πιστεύουμε πως έχει τις ρίζες του στον Παράδεισο - εμπεριέχουν τις πληροφορίες για το μέλλον. Κάθε φορά που τα βρίσκω «σκούρα», σκοτεινά, ανατρέχω στους Στίχους και Ηχους της μουσικής και της ποίησης. Ολο κάτι καινούριο αλιεύω, όπως πρόσφατα ένα στίχο του Ρίτσου, που, απευθυνόμενος στον Ορφέα, αναρωτιέται: «Ποια η δικαίωση, λοιπόν, του τραγουδιού σου; Μήπως η στιγμιαία (εικονική και αυτή) συνοχή του φωτός και του σκότους;». Και εκεί βρίσκεται ο παρήγορος λόγος. Στην εκδοχή (αν όχι αποδοχή) αυτής της Συνοχής. Εστω και στιγμιαίας, έστω και εικονικής. Ευτυχώς, ο άνθρωπος ήδη ξέρει πως η Φύση ενώνει. Δε δια-χωρίζει...
- Η ποίηση διαθέτει κύτταρα μουσικά και το αντίστροφο. Συχνά, αυτή η συγγένεια δίνει υπέροχους «καρπούς». Η συνάντηση του Μίκη Θεοδωράκη με κορυφαίους ποιητές το έχει αποδείξει...
Ναι, θα έλεγε κανείς πως όλα είναι ποίηση και όλα τείνουν να είναι μουσική. Με κοινό παρονομαστή τον ρυθμό, που είναι μεγάλος θεραπευτής, μέγας γιατρός. Οι καρποί της συνάντησης του Θεοδωράκη με τους Ποιητές είναι μια «εξαιρετική» σοδειά που ωρίμασε μέσα σε κοινωνικές συνθήκες, που σύνθημά τους είχαν το Εμείς και όχι το Εγώ! «Ημασταν όλοι μαζί...», λέει στο «Χάρης 1944» ο Μ. Αναγνωστάκης. Βέβαια, ο «εχθρός» τότε ήταν ορατός, συγκεκριμένος. Ο πόλεμος επίσης... Ενώ τώρα ο πόλεμος είναι γύρω μας - μεταμφιεσμένος σε ειρήνη. Ο αντίπαλος σε ξεγελά, σου παριστάνει το φίλο, σε αναγκάζει να του μοιάσεις. Μεγαλώνει έτσι η σύγχυση, το τοπίο γίνεται ομιχλώδες. Χρειάζονται μεγάλα κουράγια για να μη χάσεις την πίστη σου, να μην σε πείσει ο εχθρός πως είσαι μόνος και κυρίως πως δεν υπάρχει!
- Η επαφή, η όσμωση ποίησης και μουσικής, που άνθισε κυρίως στην ελληνική δημιουργία τη δεκαετία του '60 και αργότερα, τι συνέπειες είχε για τη χώρα μας και σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο;
Γεννήθηκαν μεγάλα έργα, ελληνικά, που όρισαν την ταυτότητα του τόπου μας και έδωσαν νόημα στις ζωές τόσων ανθρώπων. Εδωσαν δύναμη, πίστη, ελπίδα, χαρά. Βοήθησαν τόσους ανθρώπους να αντέξουν! Θα έπρεπε να νιώθουμε ευγνωμοσύνη για αυτούς τους Δημιουργούς. Οραματίστηκαν ένα καλύτερο αύριο κι έκαναν τον κόσμο να το πιστέψει και αυτός. Τι έμεινε απ' όλο αυτό, είναι μια άλλη ιστορία... Οπως είπαμε, ο εχθρός «μεταμφιέστηκε». Δεν πολεμά πια σώμα με σώμα. Ξέρει πως έτσι θα χάσει, θα νικηθεί. Ντύθηκε λοιπόν γυναίκα - το όνομα αυτού Ειρήνη - και περιφέρεται αγνώριστος. Από τα πεδία των μαχών προτιμά τώρα τις πόλεις. Από τον εξωτερικό χώρο μεταφέρθηκε στον εσωτερικό. Από τα έξω στράφηκε προς τα μέσα. Τόσο μέσα που δε φαίνεται ούτε στον καθρέφτη. Λέει στην «Αφήγηση» ο Γ. Σεφέρης: «...τον άκουσαν να μιλά για σπασμένους καθρέφτες πριν από χρόνια, για σπασμένες μορφές μέσα στους καθρέφτες που δεν μπορεί να συναρμολογήσει πια κανείς...». Το χειρότερο είναι πως τον συνηθίσαμε αυτόν τον πόλεμο. Και όπως έλεγε ο Αριστοτέλης «η συνήθεια είναι η δευτέρα φύσις του ανθρώπου». `Η «ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου», όπως προειδοποιούσε ο Λένιν, που προφανώς θα είχε κατά νου τα λόγια του σοφού προγόνου μας...
- «Καιρός του σπείρειν, καιρός του θερίζειν», λέει ο Σεφέρης στο «Αλφαβητάρι των Αστρων»... Τι οφείλουμε να σπείρουμε για να θερίσουμε ωφέλιμους καρπούς;
Υποθέτω τους σπόρους των «ωφέλιμων καρπών», εκείνων που διασφαλίζουν το μέλλον, την ευτυχία. Με σεβασμό όμως και στο χωράφι του αλλουνού, που μπορεί να σπέρνει άλλον ωφέλιμο, δικό του καρπό, που ίσως και επειδή δεν τον γνωρίζουμε, δεν είναι της αρεσκείας μας. Σε κάθε περίπτωση, τα χωράφια που θα παραδώσουμε στους επόμενους οφείλουμε να είναι ακόμα καλλιεργήσιμα. Ας συμφιλιωθούμε με την ιδέα πως ο σπόρος - μιας και εφόσον μεταφέρει την πληροφορία - ανήκει στην κατηγορία του πνεύματος και όχι της ύλης. Κι ας επιτρέψουμε στη Φύση να συνεχίσει το πείραμά της...
No comments:
Post a Comment