 |
...«Γυρεύω αδελφέ την ψείρα μου που 'μαι πτωχός να ζήσω. Μα σα σε πνίγουν αδελφέ θες και να μην μιλήσω; Τη σήμερον αν δε μιλείς σε κάνουνε Οβραίο. Το πώς τον εφοβήθηκες γκιούστο τον βρωμονέο...».
- Λαϊκό θέατρο
Το θέατρο γεννήθηκε σαν ένα ολότελα ερασιτεχνικό φαινόμενο με δύο μορφές - όπως επισημαίνει ο Αλέξης Σολομός στο Θεατρικό Λεξικό - «την αριστοκρατική, που αφορά παραστάσεις μέσα στα μέγαρα των αρχοντάδων από πλανόδιους ιταλιάνικους θιάσους ή ντόπιους φιλότεχνους, και τη λαϊκή, που ταυτίζεται με το έθιμο του υπαίθριου θεατρικού δρώμενου όπως είναι οι Ζακυνθινές Ομιλίες. Δύο είναι οι βασικές ξένες επιδράσεις: Η ιταλική και η κρητική, με τη στιχουργία, τη γλώσσα και το ηθογραφικό της αίσθημα. Μετά το πάρσιμο της Κρήτης απ' τους Τούρκους (1669), οι Εφτανησιώτες γίνονται οι επίσημοι σκευοφύλακες και διάδοχοι της κρητικής λογοτεχνικής παράδοσης και πολλά από τα ποιητικά και θεατρικά της προϊόντα επιζούνε στην Κέρκυρα, στην Κεφαλονιά και ιδιαίτερα στη Ζάκυνθο, χάρη στους διανοούμενους αριστοκράτες και στους κεφάτους ποπολάρους. Στους τελευταίους μάλιστα οφείλονται και οι περίφημες "Ομιλίες"».
- «Ομιλίες» με έντονο κοινωνικό περιεχόμενο
Αρχικά οι λαϊκοί θίασοι χρησιμοποιούσαν στο ρεπερτόριό τους έργα του Κρητικού Θεάτρου, όπως τον «Ερωτόκριτο», τη «Θυσία του Αβραάμ», την «Ερωφίλη». Με τον καιρό άρχισε να δημιουργείται καθαρά ζακυνθινό ρεπερτόριο. Από τις πρώτες «Ομιλίες» που γνωρίζουμε είναι: «Γαϊδουροκαβάλα», «Κεφαλονίτες», «Αλέξης και η Χρυσαυγή», «Τα πάθη του Απολλωνίου εν Ταύρω», «Ο Κρίνος και η Ανθία», «Ο Γάμος του Κοντογιαννάκη μετά της Αγγελικής Μότζη». Στα 1790 ο Δημήτρης Γουζέλης, σε ηλικία μόλις 16 χρόνων, έγραψε τον περίφημο «Χάση». Πέντε χρόνια αργότερα διόρθωσε την κωμωδία του έτσι ώστε να μπορεί να παίζονται σκηνές σαν «Ομιλίες». Με τον «Χάση» οι Ομιλίες παίρνουν καθαρά ζακυνθινό χαρακτήρα. Δεν έχουμε πια υποθέσεις με βασιλιάδες και βασιλοπούλες. Στο «Χάση» παρουσιάζεται ένας αντιπροσωπευτικός τύπος Ζακυνθινού ψευτοπαλικαρά, πολυλογά και καυχησιάρη. Αλλά και «Οι Γιαννιώτες», η «Κωμωδία των Ψευτογιατρών» που γράφτηκαν το 1745 από τον Σαβόγια Ρούσμελη, όπως και το «Ιντερμέδιο της Κυράς Ελιάς Ρουφιάνας και Μηλιάς Κορασίδας» του ίδιου συγγραφέα, αντλούν το περιεχόμενό τους από τη Ζάκυνθο του καιρού τους. Το πρώτο μάλιστα έργο, με έντονο κοινωνικό περιεχόμενο, στρέφεται εναντίον των ψευτογιατρών, μιας ολόκληρης τάξης που αποτελούσαν μάστιγα για την κοινωνία εκείνης της εποχής.
- Καυστική σάτιρα
Κατά καιρούς, πάντως, γίνεται προσπάθεια να παρουσιάζονται και σύγχρονες «Ομιλίες», πέρα από την παρουσίαση των παλιών «Ομιλιών». Πολλοί πιστεύουν ότι ναι μεν πρέπει να καταγραφούν πριν χαθούν όλα τα παλιά κείμενα, αλλά συγχρόνως να ενισχυθεί με κάποιο τρόπο η διάθεση να παραχθούν καινούρια. Αλλωστε, οι «Ομιλίες» σχολίαζαν καταστάσεις και γεγονότα της εποχής τους. Για να μη μιλάμε για αναβίωση των «Ομιλιών», καλό είναι να συνεχιστούν αυτές καταγράφοντας σύγχρονα ζητήματα.
Η Ελένη Γερασιμίδου παρουσιάζει το φετινό καλοκαίρι τις κωμωδίες «Πρώτη νύχτα γάμου», «Ντοτόρος» και «Τα Πιστρόφια της Νύφης» του Ζακυνθινού συγγραφέα Νίκου Γουσέτη με γενικό τίτλο «Ζακυνθινές Ομιλίες».
«Διαλέξαμε» - σημειώνει η Ελένη Γερασιμίδου - «τις συγκεκριμένες Ομιλίες πιστεύοντας στην αυθεντική κωμικότητά τους, στην καυστική σάτιρα και κυρίως γιατί θέλουμε να ξεφαντώσουμε με τους φίλους μας, δηλαδή με τους θεατές των παραστάσεών μας. Στην παράστασή μας διατηρούμε τα βασικά χαρακτηριστικά του παραδοσιακού αυτού είδους τιμώντας έτσι ένα αξιόλογο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς μας».
Παίζουν: Ελένη Γερασιμίδου, Αντώνης Ξένος, Αγγελική Ξένου, Δημήτρης Προδρόμου, Αδριανή Τουντοπούλου. Με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής. Καλλιτεχνική επιμέλεια: Ελένη Γερασιμίδου. Σκηνικά: Ντίνος Παρηγόρης. Κοστούμια: Κώστας Βελινόπουλος. Χορογραφίες: Σίμων Πάτροκλος.
No comments:
Post a Comment