Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο συναγωνιστής της ειρήνης

   ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ*Η ΑΥΓΗ: 02/04/2011

Το «στερνό αντίο» στον Ιάκωβο Καμπανέλλη συνοδεύεται -δίκαια- από τις πιο εγκωμιαστικές αναφορές στο έργο του πολυγραφότατου θεατρικού συγγραφέα, που - κατά τον Δ. Δανίκα - θα είχε τιμηθεί με «τρία Όσκαρ σεναρίου αν ήταν Αμερικανός και έγραφε σενάρια για το Χόλιγουντ». Οφείλουμε, όμως, συμπληρωματικά να σημειώσουμε ότι ο Καμπανέλλης υπήρξε και ενεργός πολίτης, με ιδιαίτερη συμμετοχή στα πολύμορφα κινήματα ειρήνης, διεθνούς αλληλεγγύης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στα κινήματα αυτά είχα την τιμή να τον γνωρίσω προσωπικά και να συνεργαστώ μαζί του από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Παραμένει έντονα χαραγμένη στη μνήμη μου η τελευταία δημόσια παρουσία που είχε κάνει πριν μερικούς μήνες (10.5.2010) ως κεντρικός ομιλητής, παρότι πολύ καταβεβλημένος από τον καρκίνο, στα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ολοκαυτώματος για τους Έλληνες Εβραίους στο Θησείο.

Ανατρέχοντας τις τελευταίες μέρες σε κείμενα του Καμπανέλλη, στάθηκα σ' ένα άρθρο του στο περιοδικό «Δρόμοι της Ειρήνης» (Μάιος - Ιούλιος 1980), με τίτλο «Φίλοι της ανθρωπιάς και της ειρήνης αγρυπνάτε», το οποίο είχε γράψει μετά από τη συμμετοχή του σε «σιωπηλή πορεία» στο Μαουτχάουζεν όπου είχαν πάρει μέρος περίπου πέντε χιλιάδες παλιοί κρατούμενοι απ' όλη σχεδόν την Ευρώπη.

«Απ’ τις 270.000 κρατούμενους -έγραφε σ' εκείνο το άρθρο του - πού πέρασαν την Πύλη του Μαουτχάουζεν με την επιγραφή «όποιοι μπαίνετε δω αφήστε έξω κάθε ελπίδα», μόνο 30.000 επιζήσανε. Ένας στους εννιά! Δεν έπαψα ποτέ να νιώθω πώς κάτι χρωστώ στους οχτώ πού αναλογούν σε μένα».

«Για πρώτη φορά - συνέχιζε- ύστερα από τριάντα πέντε χρόνια (ως τώρα δεν ήθελα) ξαναπάτησα σ' αυτό το μέρος πού όσα είδα να γίνονται με κάνουν συχνά ν' αναρωτιέμαι: Τι απ' τα δυο είναι αλήθεια και τι φαντασία; Το κομμάτι εκείνο της ζωής μας ή το από τότε κι έπειτα; Πρέπει να 'χεις δει την ουρά αναμονής έξω απ τους θαλάμους των αερίων! Να 'χεις καταφύγει για απανεμιά σ' έναν τοίχο πού σχηματίζουν χίλια πτώματα αραδιασμένα σαν καυσόξυλα το να πάνω στ' άλλο! Και πρέπει να θυμηθείς, ότι τ' αντιμετώπιζες όλ' αυτά σαν καθημερινό θέαμα, για να τρομάξεις σήμερα άμα σκεφτείς πώς όλα αυτά χωρέσανε μέσα στη ζωή μας, μέσα στην εποχή μας, μέσα στον «πολιτισμένο» κόσμο μας του εικοστού αιώνα».

Στο ίδιο άρθρο του μιλούσε για το φοβερό έγκλημα εκβαρβαρισμού των ανθρώπων, που έκανε ο ναζισμός, μετατρέποντας «δεκάδες χιλιάδες νέους σε σαδιστές κακούργους και βασανιστές».

Και η κατακλείδα του άρθρου του Καμπανέλλη ήταν ένα ισχυρό μήνυμα εγρήγορσης. «Φίλοι της ανθρωπιάς και της ειρήνης -έγραφε- αγρυπνάτε! Ο φασισμός, πού κάποιοι απ’ τους «νικητές» τον φύλαξαν για «ώρα ανάγκης», καραδοκεί. Και φασισμός θα πει προμήνυμα πολέμου. Όσο για τον πόλεμο, αυτός ποτέ δεν ήταν για τα μαύρα αφεντικά προηγούμενο για αποφυγή. Ήταν πάντα ο τρόπος ν' ανανεώνουν τα επεκτατικά τους μέσα και όπλα και τις μεθόδους καταπίεσης των λαών».

Εξαιρετικά επίκαιρη έκκληση, την ώρα που η Μεσόγειος φλέγεται και στο «ΟΧΙ άλλη Χιροσίμα» έρχεται να προστεθεί το «ΟΧΙ άλλη Φουκουσίμα». Αν ανταποκριθούμε, θα είναι η καλύτερη τιμή στη μνήμη του μεγάλου συγγραφέα και αντιφασίστα.

* Ο Πάνος Τριγάζης, είναι στέλεχος του φιλειρηνικού κινήματος και υπεύθυνος του τμήματος εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΝ.