Η λήθη δε γνωρίζει χρόνο…

Οι Μ.Ζαχαράκος, Αλ. Σταύρου και Κ.Λέχου στήνουν μια ιδιότυπη δίκη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ Κυριακή, 27 Μαρτίου 2011 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

Μπορεί η τιμωρία που βαφτίζεται δικαιοσύνη να φέρει την κάθαρση; Να σβήσει τραύματα, που στοίχειωσαν το σήμερα και το αύριο; Μπορεί το θύμα να περάσει στο ρόλο του βασανιστή – δικαστή δίχως ενδιασμούς και διλήμματα; Τις απαντήσεις, μέσα από το έργο του Αριελ Ντόρφμαν «Ο θάνατος και η κόρη», υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Χρήστου Καρχαδάκη, δίνουν οι Κατερίνα Λέχου, Αλέξανδρος Σταύρου και Μάνος Ζαχαράκος από την Παρασκευή 1 Απριλίου, στο θέατρο «Εγνατία» (Π. Ιωακείμ 1 – πλ. Αγ. Σοφίας, τηλ.: 2310/ 225.172).

Το έργο, που έχει πάρει το θεατρικό βραβείο Olivier και έχει μεταφερθεί και στη μεγάλη οθόνη το 1994 από τον Ρομάν Πολάνσκι, με τους Σιγκούρνι Γουίβερ, Στιούαρτ Γουίλσον και Μπεν Κίνγκσλεϊ, μας μεταφέρει στη μεταπολιτευτική Χιλή, όπου μία πρώην πολιτική κρατουμένη, βασανισμένη στα χρόνια της δικτατορίας, ανακαλύπτει την ταυτότητα του βασανιστή της κι αποφασίζει να αποδώσει μόνη της δικαιοσύνη. Είναι, όμως, αυτός ο βασανιστής της;

Ο Χρήστος Καρχαδάκης (φωτογραφία), που υπογράφει τη μετάφραση και τη σκηνοθεσία, εξηγεί για την επιλογή του έργου στον «ΑτΚ»: «Το έργο έπεσε στα χέρια μου πριν από 6 – 7 χρόνια και τόσο η γραφή όσο και το θέμα μου φάνηκαν τελείως διαφορετικά. Ηταν πέρα από τα συνηθισμένα, όπου ένας άντρας αγαπάει μια γυναίκα και οι θεατές βλέπουν τις δυσκολίες στη σχέση τους. Εδώ μέσα από τις διαπροσωπικές σχέσεις τριών ανθρώπων -και πρόκειται για ρόλους όπου οι ηθοποιοί μπορούν να δώσουν ρεσιτάλ ερμηνείας- προκύπτει ένα πολιτικό κείμενο, που θίγει θέματα, όπως η βία, τα οποία παραμένουν πάντα επίκαιρα. Ετσι, μετά από αρκετό καιρό κυνηγητού για τα δικαιώματα τα καταφέραμε. Μη φανταστείτε, πάντως, ότι φεύγει κανείς με βαριά καρδιά. Το κείμενο αφήνει ένα αισιόδοξο μήνυμα».

• Είναι ένα έργο για την εκδίκηση ή για τη δικαιοσύνη;

Αν ήταν για εκδίκηση, θα τον σκότωνε αμέσως. Ομως δε συμβαίνει αυτό. Μετά από 15 χρόνια από το βασανισμό της, ένα τυχαίο γεγονός θα ελευθερώσει στην επιφάνεια το τραύμα της. Και είναι αυτό το τυχαίο γεγονός της συνάντησής της με το βασανιστή της που θα πυροδοτήσει την απόφασή της να αποδώσει δικαιοσύνη, αφού η ίδια η Δικαιοσύνη δεν έκανε κάτι. Λέει χαρακτηριστικά η ηρωίδα ότι «θέλω να του κάνω ό,τι ακριβώς μου έκανε και αυτός».

• Τελικά, η λήθη ή η τιμωρία είναι πιο εύκολη;

Στο συγκεκριμένο έργο η απονομή δικαιοσύνης, λόγω του ότι προκαλείται από ένα τυχαίο γεγονός, αναγκαστικά οδηγεί στη βία. Η πρώτη αντίδραση όταν αντιμετωπίζουμε κάτι τόσο βαρύ και δύσκολο μπορεί να είναι σοκαριστική και ακραία. Ετσι και αυτή λειτουργεί αυθόρμητα και τον χτυπάει, τον δένει και μετά τον περιμένει να ξυπνήσει. Εξάλλου, προσπαθεί και η ίδια να συνέλθει από το αναπάντεχο παιχνίδι της μοίρας. Είναι και αυτή φοβισμένη, αλλά δεν έχει ξεχάσει. Η λήθη δεν μπορεί να έρθει γι’ αυτήν ούτε όταν φτάσει 100 χρόνων. Παίρνοντας, όμως, την κατάσταση στα χέρια της, μπαίνει στο ρόλο του τιμωρού και έτσι μπορεί να απαλύνει τον πόνο της. Και αυτό είναι μια μορφή λύσης – κάθαρσης.

• Πώς λειτουργεί ο τρίτος άνθρωπος της ιστορίας, ο σύζυγος της βασανισμένης, στο δίπολο θύτης – θύμα;

Ο σύζυγος λειτουργεί ως καταλύτης στην ιδιόμορφη αυτή σχέση. Σπέρνει την αμφιβολία, μέχρι να πειστεί ότι όντως αυτός είναι ο βασανιστής της γυναίκας του και λόγω και επαγγέλματος -ο συγγραφέας τον κάνει δικηγόρο- ζητά αποδείξεις και όχι ενδείξεις, όπως αυτές που του προσφέρει η γυναίκα του. Ο σύζυγος είναι αυτός που προσπαθεί να ισορροπήσει στα γεγονότα και να ανακαλύψει την αλήθεια ανάμεσα στην πραγματικότητα, στην παράνοια και τη μνήμη.

• Ποιο ήταν το κλειδί για τη σκηνοθετική σας προσέγγιση;

Αντιμετώπισα την ιστορία πολύ ρεαλιστικά, μένοντας στο τυχαίο γεγονός της συνάντησης. Παρουσιάζουμε τρεις ανθρώπους που θα μπορούσαν να υπάρχουν ανάμεσά μας, σαν αυτούς που συναντάμε στο σούπερ μάρκετ ή στην αναμονή στον οδοντίατρο. Εξού και η επιλογή του Μάνου Ζαχαράκου για το ρόλο του βασανιστή, που εμφανισιακά έρχεται κόντρα στο χαρακτήρα. Ηθελα, όμως, να δείξω ότι ακόμη και οι πιο ήρεμοι άνθρωποι μπορούν να κάνουν φοβερά πράγματα. Οτι η μαλακή πλευρά ενός ανθρώπου μπορεί να συνυπάρχει με μια άλλη, σκληρή και βάναυση, που μπορεί μια κατάσταση να την ανασύρει στην επιφάνεια. Μάλιστα σ’ ένα μονόλογο που έχει αιτιολογεί ακριβώς ότι αρχικά είχε ξεκινήσει θέλοντας να βοηθήσει τον κόσμο στα βασανιστήρια, αλλά μετά μπήκε η συνθήκη της περιέργειας και έφερε την ανατροπή. Επίσης, οι ήρωες δε διαφέρουν πολύ ηλικιακά -ο βασανιστής είναι λίγο μεγαλύτερός τους- ώστε να διαφαίνεται τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος σ’ έναν άλλο της ίδιας γενιάς.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης είναι της Μυρτώς Αναστασοπούλου, οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη και η μουσική επιμέλεια του Αντώνη Καχριμάνη.