«Camille Claudel: το κύμα της τρέλας»

Την τραγική πορεία της ζωής της γλύπτριας Camille Claudel, έγκλειστης για τριάντα χρόνια σε άσυλο, διηγείται η Λυδία Φωτοπούλου.

Αθήνα

Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, έως 13 Απριλίου 2011

Θέατρο Μεταξουργείο. Τηλ. 210 5234 382 - Ακαδήμου 14

Ώρα 21.30. Διάρκεια 70΄. Εισιτήρια 20€ & 15€

Θεσσαλονίκη

Σάββατο 16 Απριλίου, ώρα 21:00

Κυριακή 17 Απριλίου, ώρα 19:00

Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Εγνατίας 154 (εντός ΔΕΘ-HELEXPO)

Τ: 2310 240002. Είσοδος 15€

• Λίγα λόγια για την παράσταση
  

Ο Πολιτιστικός Οργανισμός ΑΙΩΝ παρουσιάζει από 23 Μαρτίου έως 13 Απριλίου 2011, στο θέατρο Μεταξουργείο τη παράσταση «Καμίγ Κλoντέλ: το κύμα της τρέλας», βασισμένη στην αλληλογραφία της γλύπτριας με τον μεγάλο της έρωτα Αύγουστο Ροντέν, καθώς και με τον αδελφό της διπλωμάτη και συγγραφέα Πωλ Κλoντέλ.

Η σκηνοθεσία και η δραματουργική επεξεργασία είναι του Στέλιου Κρασανάκη, η μετάφραση της Ρούλας Τσιτούρη. Καμίγ είναι η Λυδία Φωτοπούλου, ενώ τα σκηνικά και τα κουστούμια σχεδιάστηκαν από τη Ντόρα Λελούδα. Το video έγινε από τον Χρήστο Δήμα και ο ηχητικός σχεδιασμός από τον Σπύρο Αραβοσιτά. Επιμέλεια κίνησης από την Αμάλια Μπέννετ. Φωτισμοί, Γιάννης Δρακουλαράκoς.

Η παράσταση παρακολουθεί τη διαδρομή της Καμίγ Κλoντέλ από τη δημιουργική της νιότη έως την παράφρονα «ώριμη ηλικία» και τον εγκλεισμό της για 30 χρόνια στο άσυλο έως το θάνατο της το 1943, ακολουθώντας τις μορφές και τις φόρμες που εκείνη πρώτη επινόησε.

Το κείμενο ιχνηλατεί τη συντριβή της γυναίκας-δημιουργού με τη θριαμβευτική δύναμη σε μια εποχή έντονα συντηρητική, που κυριαρχείται από κοινωνικές ανακατατάξεις και ανδροκρατούμενες αντιλήψεις.

Αν το έργο της Καμίγ Κλoντέλ αποπνέει τη παθιασμένη ψυχή της, η παράσταση αναζητά πως μέσα από τη συγκεκριμένη ιστορία διαφαίνεται το κύμα της τρέλας του μεσοπολέμου. Η κραυγή της Κλοντέλ όπως αναδύεται από τις επιστολές της αφορά όλους μας, εκφράζει κάθε αποκλεισμένο και έρχεται να συναντήσει εκείνες του ΄Έντβαρντ Μουνκ, του Φραντς Καρλ Μπύλερ και του Φράνσις Μπέικον.

Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και εντάσσεται στις παράλληλες εκδηλώσεις της έκθεσης «Αιτία θανάτου: Ευθανασία» - Έργα από τη συλλογή Prinzhorn (Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138, 21/1–13/3/2011). Θα παρουσιαστεί δε και στη Θεσσαλονίκη (16 & 17/4/2011 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) με αφορμή τη μεταφορά της έκθεσης στο ΚΜΣΤ, στη Μονή Λαζαριστών.

Η επιστολογραφία της Καμίγ Κλοντέλ, βασισμένη στο βιβλίο-αφιέρωμα του Jacques Cassar, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας από την ηθοποιό Janie Gastaldi στο Φεστιβάλ Νάξου 2008 που είχε ως θεματικό άξονα «Τέχνη και Τρέλα».

• Σημείωμα σκηνοθέτη: Η κραυγή της Καμίγ Κλοντέλ

Κι’ αν ο άνθρωπος σιωπά στα βάσανα
Εμένα μου ‘δωσε ένας Θεός τα λόγια
να πω πως υποφέρω
Torquato Tasso
Goethe

Φαίνεται πως ο Θεός της τέχνης χάρισε στην Καμίγ Κλοντέλ εκτός από το ταλέντο να δίνει μορφή και κάλλος στις ιδέες της, την δυνατότητα να εκφράζει τις σκέψεις της με λόγο καθαρό και αξιοθαύμαστο. Ούτε το ένα ούτε το άλλο όμως κατάφεραν να αποτρέψουν τον εγκλεισμό της για 30 έτη έως το θάνατο της το 1943, σε ψυχιατρικό άσυλο. Φαίνεται πως οι δυνάμεις της συντήρησης έχουν μεγαλύτερη δύναμη από εκείνες της πρωτοπορίας και πως υπήρξε και εξακολουθεί να υπάρχει πρόσφορο έδαφος για διακρίσεις εις βάρος των γυναικών-καλλιτεχνών. Η Καμίγ συνθλίβεται ανάμεσα στον δυναμικό επιφανή δάσκαλο και αγαπημένο της Ροντέν και τον ανερχόμενο, φιλόδοξο συγγραφέα και πρέσβη αδελφό της, ανάμεσα στον πατέρα της, που την λάτρευε και την θεοσεβούμενη μητέρα της που ντρεπόταν για τη συμπεριφορά της.

Η νεαρή γλύπτρια λειτουργεί ως trickster, ως ζιζάνιο στον κύκλο του Ροντέν, στη συντηρητική οικογένεια της, στην αδιάλλακτη κοινωνία της εποχής της. Προκαλεί, διεκδικεί, χλευάζει. Καταφέρνει να σμιλέψει εξαιρετικά έργα και να δημιουργήσει τη δική της τεχνοτροπία με μεγάλη πνευματική πνοή, πριν βυθιστεί στο διωκτικό παραλήρημα και απογυμνωθεί από την διάνοια της, τη δημιουργική της ικανότητα. Οι οικείοι της την αντιμετωπίζουν χωρίς επιείκεια και εφησυχάζουν μετά τον εγκλεισμό της στο άσυλο.

Την απορία μας, την οργή μας γι’ αυτήν την στάση απέναντι στην ανήσυχη δημιουργό, θελήσαμε να παρουσιάσουμε μέσα από την παράσταση που βασίζεται στις επιστολές της ακολουθώντας δικές της φόρμες. Επιστολές με δραματουργικό ενδιαφέρον, που αποτελούν μια ακόμη δημιουργική στιγμή της, μια απεγνωσμένη προσπάθεια επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Αλληλογραφία που εντάσσεται σ’ ένα ενιαίο ιδεολογικό και εικαστικό πλαίσιο, με τα γράμματα των προσώπων, που την ίδια ακριβώς περίοδο στη Γερμανία καταφέρνουν να δημιουργήσουν μέσα σε άσυλα και έργα τους βρίσκονται σήμερα στη Συλλογή Prinzhorn. Πολλοί από αυτούς τους καλλιτέχνες-ασθενείς εξοντώνονται από το Ναζιστικό πρόγραμμα «Ευθανασία», είτε στους θαλάμους αερίων, είτε από συστηματική ασιτία και παραμέληση ως άχρηστες υπάρξεις.

Από παραμέληση στη περίοδο του πολέμου, παρά τις παρηγορητικές επιστολές των υπευθύνων προς τον αδελφό της, θεωρείται ότι κατέληξε και η Καμίγ, η προικισμένη γυναίκα που διεκδίκησε το δικαίωμα να είναι γλύπτρια. Η κραυγή της Κλοντέλ όπως αναδύεται από τις επιστολές της αφορά όλους μας, εκφράζει κάθε αποκλεισμένο και έρχεται να συναντήσει εκείνες του ΄Έντβαρντ Μουνκ, του Φραντς Καρλ Μπύλερ και του Φράνσις Μπέικον.

Στέλιος Κρασανάκης

Ψυχίατρος-Σκηνοθέτης