ΠΙΝΑ ΜΠΑΟΥΣ ΜΕ «ΟΡΦΕΑ ΚΑΙ ΕΥΡΥΔΙΚΗ»

Η «ιέρεια του θλιμμένου σώματος» στην Επίδαυρο

Την Πίνα Μπάους της δεκαετίας του '70, της πρώτης και καλύτερης περιόδου δημιουργίας της, τότε που αναστάτωνε τον κόσμο του χορού και του θεάτρου, θα έχουμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε στην Επίδαυρο (Σάββατο και Κυριακή στις 9 μ.μ.), όπου θα παιχτεί η ιστορική παράσταση «Ορφέας και Ευρυδίκη». Πρόκειται για τη χορογραφημένη όπερα του ανανεωτή του είδους, Κριστόφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ. Στην παράσταση της Μπάους συμπράττουν το Μουσικό Σύνολο και η Χορωδία Balthasar-Neumann, και οι χορευτές του Μπαλέτου της Οπερας του Παρισιού, ενώ διευθύνει ο Τόμας Χένγκελμπροκ.

Η Μαρί-Ανιές Ζιλό (Ευρυδίκη) και ο Γιαν Μπριντάρ (Ορφέας), δύο από τους τρεις σολίστ του μπαλέτου της Οπερας του Παρισιού που χορεύουν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στην παράσταση της Μπάους

«Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη» είχε πρωτοανέβει το 1975, όταν η διάσημη Γερμανίδα χορογράφος είχε δοκιμάσει να μεταφέρει στα σώματα αυτό που ο Γκλουκ είχε εναποθέσει στις φωνές, δηλαδή τις δυνάμεις που διαπερνούν την ανθρώπινη καρδιά, έτσι όπως εκφράζονται στον συγκεκριμένο μύθο. Το έργο είχε βγει από το ρεπερτόριό της μέχρι το 1991, όταν η Μπάους αποφάσισε να το ξανασυνθέσει, ανασύροντας κομμάτι κομμάτι από τις μνήμες των αρχικών του εκτελεστών, Ντομινίκ Μερσί και Μαλού Αϊραούντο.

Στη σκηνοθεσία της Πίνα Μπάους, που έχει ήδη αποθεωθεί από τους κριτικούς όταν παρουσιάστηκε τον χειμώνα στο Παρίσι, στην περίφημη «Οπερα Γκαρνιέ», χορός και τραγούδι συμβάλλουν ισότιμα στην αφήγηση. Θέλοντας να δώσει έμφαση στο ισχυρό δέσιμο ανάμεσα στους δύο εραστές, η Μπάους εμπνεύστηκε δυαδικούς ρόλους. Ο Ορφέας, η Ευρυδίκη και ο Ερωτας παίρνουν σάρκα και οστά και από τραγουδιστές αλλά και από χορευτές.

Ο μύθος είναι γνωστός. Ο Ορφέας, με μοναδικό εφόδιο τη μουσική του, αποφασίζει να κατέβει στον Αδη για να φέρει πίσω την αγαπημένη του Ευρυδίκη, με την προϋπόθεση να μην την κοιτάξει μέχρι να ανέβουν μαζί στη γη. Η Ευρυδίκη, ανήμπορη να κατανοήσει τη στάση του, την εκλαμβάνει ως αποστροφή. Ο Ορφέας λυγίζει, την κοιτάζει και η Ευρυδίκη πεθαίνει ξανά.

Στην εκδοχή του Γκλουκ, ο μύθος ανατρέπεται. Ο θρήνος του Ορφέα, σπαρακτικά όμορφος, συγκινεί τον θεό Ερωτα. Και αυτός δίνει ξανά τη ζωή στην Ευρυδίκη και η όπερα τελειώνει με έναν ευφρόσυνο παιάνα στη χαρά. Στην εκδοχή όμως της Πίνα Μπάους, που πατάει στην ιταλική οπερατική μεταφορά του μύθου, η Ευρυδίκη βρίσκει τον θάνατο για δεύτερη φορά.

Η «ιέρεια του θλιμμένου σώματος», που από τα πρώτα της βήματα δεν φοβήθηκε να μεταφέρει στη σκηνή τους φόβους, την κατάθλιψη, την απελπισία και την οδύνη, γοητεύτηκε αναπόφευκτα από τον τραγικό μύθο του Ορφέα. Για τον Γιαν Μπριντάρ, που υποδύεται τον Ορφέα στο χορευτικό κομμάτι, έγραψε η «Monde»: «Φρύδια τοξωτά, στόμα τρεμάμενο καθώς το πρόσωπό του παίρνει την μορφή μιας μάσκας τρόμου. Μοιάζει με γερασμένο παιδί στο... χείλος των δακρύων, μ' ένα μεγαλοπρεπές ράκος ανίκανο να πεθάνει».

Η Μπάους ανέπτυξε τη χορογραφία της σε τέσσερις σκηνές, τις οποίες ονομάζει «Πένθος», «Βία», «Ειρήνη» και «Θάνατο». Μέσα από πένθιμες τοιχογραφίες συνόλων, μεγάλης πλαστικής δύναμης, που εναλλάσσονται με ντουέτα και σόλο πυκνής ενέργειας, η ατμόσφαιρα ενισχύεται από τα σκηνικά και τα κοστούμια του επί πολλά χρόνια συνεργάτη της, Ρολφ Μπόρζικ (1944-1980). Μια ιδιόμορφη παλέτα χρωμάτων, όπου δεσπόζουν τα μαύρα και άσπρα χρώματα μιας σκληρής ομορφιάς, συνηγορεί υπέρ μιας εκρηκτικής και βαθύτερης διάστασης της εικαστικής σύλληψης της χορογράφου.

Διανομή:

Ορφέας: Γιαν Μπριντάρ (χορός), Μαρία Ρικάρντα Βέσελινγκ (τραγούδι).

Ευρυδίκη: Μαρί-Ανιές Ζιλό (χορός), Σβετλάνα Ντόνεβα (τραγούδι).

Ερωτας: Μιτέκι Κούντο (χορός), Σούνχε Ιμ (τραγούδι).

* Η παράσταση θα είναι στα γερμανικά, χωρίς υπότιτλους (εισιτήρια: 50, 40, 30, 20 και 10 ευρώ).

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/07/2008