«Και ο θεατής έχει ανάγκη να ρισκάρει...»

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος, σκηνοθέτης, και ο Χρήστος Λούλης, πρωταγωνιστής, στις Βάκχες στο Γκαράζ της Πειραιώς 260» μιλούν για «την αντισυμβατική παράσταση, σε έναν αντισυμβατικό χώρο, σε μια αντισυμβατική ώρα»

«Βάκχες στο Γκαράζ της Πειραιώς 260» είναι ο τίτλος της παράστασης που ετοιμάζει ο Θωμάς Μοσχόπουλος για το Ελληνικό Φεστιβάλ. Ετσι δίνει από την αρχή το στίγμα της τολμηρότητας της παράστασης που εμπνεύστηκε και οσονούπω θα μοιραστεί μαζί μας. Υπότιτλος; «Μια ανάγνωση της ομώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη». Για όσους δεν πήραν το πρώτο... μήνυμα, δίνει ένα ακόμη, πιο καθαρό. Τον συνάντησα στις πρόβες και μου μίλησε για το νέο «στοίχημα», το οποίο έχει να κάνει με μια «αντισυμβατική παράσταση, σε έναν αντισυμβατικό χώρο, σε μια αντισυμβατική ώρα».. Γιατί ναι, οι παραστάσεις των «Βακχών στο Γκαράζ του Πειραιώς 260» θα είναι και μεταμεσονύκτιες! Για τις «πειραγμένες» Βάκχες και την τολμηρότητα της παράστασης μου μίλησε και ο Πενθέας της, Χρήστος Λούλης, που λατρεύει να παίρνει ρίσκα στο πλευρό του Μοσχόπουλου.

ΘΩΜΑΣ ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ
«Αν θέλετε... παιχνίδι, ελάτε να παίξουμε μαζί!»

«Βάκχες στο γκαράζ της Πειραιώς 260» είναι ο τίτλος της παράστασης που ετοιμάζεις και μάλλον... προδιαθέτεις το κοινό μέσα από το... στο γκαράζ της Πειραιώς 260 αλλά κι από τον υπότιτλο «Μια ανάγνωση της ομώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη» ότι έχει να κάνει με ένα διαφορετικό ανέβασμα της τραγωδίας.

Νομίζω ότι είναι ό,τι πιο τίμιο και καθαρό μπορεί να κάνεις για να προειδοποιήσεις το κοινό πως τολμάς μια ανάγνωση του έργου που είναι όσο «πειραγμένη» νομίζεις ότι πρέπει να είναι για να αφορά και να ενδιαφέρει. Πρόκειται για τη δική μου ανάγνωση στο έργο, τη δική μου ματιά στην ευριπίδεια τραγωδία, τη δική μου άποψη για το πώς πρέπει να ανεβεί... Δεν κάνω μια κλασική παράσταση και αυτό το υποδεικνύει και ο τίτλος και ο υπότιτλος και ο χώρος στον οποίο ανεβαίνει, που είναι το Γκαράζ του φιλόξενου Πειραιώς 260. Κανείς δεν ξέρει πώς πρέπει να ανεβαίνει ένα αρχαίο δράμα, ούτε και οι πιο εκπαιδευμένοι φιλόλογοι... Υποθέσεις κάνουμε και από εκεί και πέρα αποτολμάμε τις αναγνώσεις που θέλει ο καθένας. Δεν με αφορά να «πειράξω» για να «πειράξω», αλλά για να φτιάξω μια παράσταση που να αφορά και να κεντρίζει.

• Μια παράσταση που να μην προκαλεί χασμουρητά;

Το απεύχομαι, γιατί έχω δει να συμβαίνει πολύ συχνά. Μου έχει συμβεί και εμένα και δεν έχω χειρότερο. Προτιμώ να έχω αντιρρήσεις, ακόμα και να εκνευριστώ, παρά να πλήξω φρικτά. Οσοι μαζευτήκαμε γι αυτή την παράσταση παραδεχτήκαμε ότι δεν ξέρουμε τίποτα γι αυτό το είδος και αποφασίσαμε να το ανακαλύψουμε μέσα από έρευνες, μελέτες, από ενδελεχές ψάξιμο και με χαρά είδαμε ότι δεν πρόκειται για κάτι παλιό, κλειστό, δυσνόητο, αλλά για κάτι που για να σου αποκαλυφθεί θέλει να δώσεις χρόνο, αγάπη, ψυχή. Κι εμείς δίνουμε ψυχή!

• Μεταμεσονύκτιες θα είναι οι παραστάσεις σας στο Γκαράζ;

Μη συμβατική παράσταση, σε μη συμβατικό χώρο, σε μη συμβατική ώρα, πάει όλο μαζί αυτό! Στέλνεις ένα μήνυμα με όλο αυτό! Λες, παιδιά, αν δεν μπαίνετε στο ρίσκο και στην περιπέτεια, μην έρθετε μέσα στα μεσάνυχτα να κάτσετε σε πάγκους στο Γκαράζ. Αν έχετε διάθεση για... παιχνίδι, ελάτε να... παίξουμε μαζί! Και θα περάσουμε καλά παίζοντας...

• Το έχει ανάγκη να... παίξει λίγο ο κόσμος, να ξεμουδιάσει από τις βελούδινες πολυθρόνες των θεάτρων, να βουτήξει σε μη κλασικά πράγματα, να ζήσει άλλες... περιπέτειες;

Εχει ανάγκη να ρισκάρει ως θεατής, να ζήσει αυτήν την... περιπέτεια, να ξεκολλήσει από τα ίδια και τα ίδια, από τις συμβάσεις που τον έχουν κάνει να πλήττει αφόρητα. Αυτό το αίσθημα μετρώ και τολμώ να ρισκάρω, να παίξω και να προσφέρω στον κόσμο αυτό το αντισυμβατικό που θέλει.

• Είναι ωραίο να... κινδυνεύεις, να φεύγεις απ τις σιγουριές σου, να βουτάς στην περιπέτεια. Με τόλμη. Οχι με φόβο...

Πάρε το ρίσκο όμως! Μην είσαι... μισοκακόμοιρος. Βούτα στο... παιχνίδι με όλο σου το είναι. Οχι βάζοντας πόδι μόνο στο νερό. Κι ας κινδυνέψεις να πνιγείς. Θα χεις τη χαρά ότι τόλμησες να βουτήξεις. Κι είναι αληθινά μεγάλη χαρά αυτή.

• Εχεις βουτήξει στα βαθιά κι επικίνδυνα νερά ουκ ολίγες φορές. Από το «Shopping and fucking» που έκανες στο θέατρο «Αμόρε» ταράζοντας τότε τα θεατρικά ύδατα...

Στο θέατρο τολμώ όσα δεν τολμώ στην προσωπική ζωή μου. Εκτίθεμαι - ανοίγομαι - ρισκάρω - τολμάω - βουτάω στα βαθιά χωρίς φόβο κάνοντας θέατρο. Στη ζωή μου δεν έχω ανάλογη τόλμη. Ούτε μπάντζι - τζάμπινγκ δεν έχω κάνει [γέλια].

Στις παραστάσεις παίρνει φωνή ο... άλλος μου εαυτός, ο πιο τολμηρός, ο πιο ανοιχτός, ο πιο γενναίος στην έκθεσή του και με γεμίζει χαρά το γεγονός ότι ένα κομμάτι μου τολμά τόσο!

• Θεωρώ σημαντικό ότι έχεις συνοδοιπόρους στο... ταξίδι σου στην τολμηρότητα. Οι ηθοποιοί που στηρίζουν τις «Βάκχες» σου είναι ηθοποιοί που υπάρχουν στις παραστάσεις σου και που τολμάνε μαζί με σένα!

Είναι ωραίο να βουτάς από τη γέφυρα και να κάνεις μπάντζι-τζάμπινγκ βλέποντας και άλλους να το τολμάνε μαζί σου. Είναι πολύτιμοι συνοδοιπόροι μου και τους έχω απόλυτη ανάγκη.

Βάζουμε νέα «στοιχήματα» κάθε φορά, δεν μένουμε ποτέ στα... κεκτημένα μας.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

Ο Διόνυσος, γιος του Δία και της κόρης του Κάδμου Σεμέλης, φτάνει στη Θήβα με μορφή ανθρώπου, για να επιβάλει τη λατρεία του. Οι κόρες του Κάδμου αμφισβητούν τη θεϊκή του καταγωγή και τρελαίνονται από τον Θεό και ως Μαινάδες παρέμεναν στον Κιθαιρώνα. Ο Πενθέας, γιος της Αγαύης, αποφασίζει να στραφεί ενάντιά τους και φτάνει κοντά τους για να παρακολουθήσει τα μυστήρια της νέας θρησκείας...

Εκείνες όμως τον εντοπίζουν, τον περικυκλώνουν και στη συνέχεια τον κατασπαράσσουν, με πρώτη ανάμεσά τους, την ίδια του τη μητέρα. Λίγο μετά, η Αγαύη κυριευμένη απ τη βακχική μανία, κρατά το κεφάλι του στα χέρια της με καμάρι. Εχει την εντύπωση πως είναι ένα πεθαμένο λιοντάρι και καλεί τους Θηβαίους να γιορτάσουν μαζί της για το θήραμά της. Το φρικτό θέαμα πλημμυρίζει τη σκηνή.

Οταν η Αγαύη συνέρχεται και συνειδητοποιεί ότι έχει στα χέρια της το κεφάλι του νεκρού γιου της, παραδίνεται σε ένα σπαρακτικό θρήνο. Σε λίγο παρουσιάζεται στη σκηνή ο Διόνυσος, με τη θεϊκή του μορφή, επαναλαμβάνει πως με τα έργα του ήθελε να τιμωρηθούν ο Πενθέας και όσοι δεν πίστεψαν στη θεϊκή του καταγωγή.

Η σπουδαία αυτή τραγωδία που γράφηκε το 407 π.Χ. τελειώνει με την εντολή του θεού να εξοριστούν η Αγαύη αλλά και οι αδελφές της από τη Θήβα και με την πρόβλεψη ότι ο Κάδμος θα υποφέρει ακόμα μέχρι να μεταμορφωθεί σε φίδι, οπότε θα βρει οριστικά πια τη γαλήνη

ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΟΥΛΗΣ
«Θα... διευθύνω ένα πάρτι - πανηγύρι όπου όλοι παραφέρονται»

Από τον απαιτητικό «Φιλοκτήτη» του Χάινερ Μίλερ στις εναλλακτικές «Βάκχες στο Γκαράζ του Πειραιώς 260». Από τη Μικρή Επίδαυρο και την πολυσυζητημένη παράσταση του Ματίας Λάνκχοφ στην «πειραγμένη» ανάγνωση της ευριπίδειας τραγωδίας από τον Θωμά Μοσχόπουλο. Ετρεξε... μαραθώνιο από την πολύωρη, πολυεπίπεδη δουλειά του Λάνκχοφ -στην οποία καταχειροκροτήθηκε στο πλευρό των Χατζησάββα και

Βογιατζή- στις πρόβες των «Βακχών», και τώρα είναι έτοιμος να κερδίσει και αυτό το «ενδιαφέρον, διαφορετικό στοίχημα» που έχει βάλει. Ακάματος, γεμάτος δίψα για νέες «δοκιμασίες», ο Χρήστος Λούλης, που ναι από τους αξιότερους ηθοποιούς της γενιάς του, λατρεύει να τολμά καινούργια ρίσκα. Δεν αγαπά διόλου να επαναπαύεται στα κεκτημένα του - είχε δεινότητα σε έργα κλασικά και σε κλασικά ανεβάσματα, πήρε θερμές κριτικές μα δεν φοβάται να βουτήξει σε άλλα νερά, όπως μας λέει. «Δεν με φοβίζει να βουτώ σε διαφορετικά νερά, πόσω δε μάλλον όταν αυτό γίνεται με χαρά και χωρίς φόβο, στις δουλειές που κάνουμε με τον Θωμά...

Πειραματιζόμαστε, τολμάμε, παίρνουμε ρίσκα με πρωταρχικό μας συναίσθημα αυτό της χαράς κι όχι του τι θα πούνε, τι θα γράψουνε, πόσο θα μας χτυπήσουνε. Ζητούμενό μας είναι να κολυμπήσουμε απερίσπαστοι για να φτάσουμε στον στόχο μας. Απολαμβάνουμε λοιπόν τις διαδρομές μας, το ταξίδι μας, αν θες, με χαρά κι όχι με τον... βραχνά του τι θα πουν για το πόσο πειράξαμε ή όχι το όποιο έργο. Αλλωστε πίσω από αυτό το... παιχνίδι, υπάρχει σκέψη, προβληματισμός, υπάρχουν θέσεις και εμπεριστατωμένες απόψεις πάνω στα κείμενα. Ο Θωμάς πειράζει το κείμενο και συγκεκριμένα τις Βάκχες όχι για να το πειράξει και να θορυβήσει, αλλά για να δώσει μια διαφορετική ανάγνωση ενός κειμένου που πρέπει να χει ζωή και να μην παρασταθεί κλασικά και βαρετά!».

Η εμπιστοσύνη που έχει στον Μοσχόπουλο τον οδήγησε στο να βγει ολόγυμνος στη σκηνή του «Αμόρε» με τις «Μεταμορφώσεις», όπως κι όλοι οι ηθοποιοί της παράστασης. «Η τόλμη δεν ήταν ότι γδύθηκα! Ηταν ότι μέσα από την καθοδήγησή του βρέθηκα στη σκηνή χωρίς να χρειάζεται να... παίζω, με την έννοια που έχουμε διδαχτεί. Το μη παίξιμο με οδήγησε σε νέους δρόμους και μου αρέσει να μπαίνω στα μονοπάτια που μου ανοίγει, όσο τολμηρά κι αν θεωρούνται! Τον ακολουθώ στο ταξίδι των Βακχών στο Γκαράζ του Πειραιώς, τον ακολουθώ στο ότι θα ντυθώ ένα Πενθέα... διευθυντή, που, σε ένα πάρτι-πανηγύρι όπου όλοι παραφέρονται κι όλα είναι σε διάλυση, εκείνος κοστουμαρισμένος προσπαθεί να επιβάλει και να διατηρήσει την τάξη».

Τον βρίσκω στο Γκαράζ που ναι «ιδανικός χώρος για το έργο που έχει να κάνει με το αναπάντεχο και με το μη συνηθισμένο. Σε ένα μη συνηθισμένο χώρο, οι θεατές θα ταυτιστούν με τον Πενθέα με την έννοια ότι προσπαθούμε να ελέγξουμε τη ζωή μας κι όταν γίνεται κάτι τρελό -όσο ωραίο κι αν είναι αυτό- κάνουμε το παν για να μη μας ξεφύγει ο έλεγχος και τρελαθούμε...». Αντισυμβατικός χώρος, αντισυμβατική παράσταση, σχολιάζω. «Ελπίζω όχι μόνο στην όψη, αλλά και στην ουσία. Αλλωστε η ουσία είναι που μας ενδιαφέρει κι όχι ο εντυπωσιασμός και το πειραγμένο για το πειραγμένο!».

Αντισυμβατικά θα συνεχίσει και αργότερα ο Χρήστος μια και θα ξανανεβούν τον Οκτώβριο οι «Οκτώ γυναίκες κατηγορούνται» με άντρες ηθοποιούς στους ρόλους-με περούκες και με ψηλά τακούνια!-και στη συνέχεια έρχεται ο «Φάουστ» του Γκαίτε στο Εθνικό σκηνοθετημένος από διαφορετικούς σκηνοθέτες- πέντε τον αριθμό, με τον καθένα να σκηνοθετεί από μια πράξη του έργου! «Οταν δεν πειραματίζομαι και δεν τολμώ πλήττω και το ζητούμενό μου είναι να με κεντρίζουν και να με ιντριγκάρουν οι δουλειές που κάνω, όχι να τις βαριέμαι!»

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Η παράσταση «Βάκχες στο γκαράζ της Πειραιώς 260» θα παιχτεί στον εν λόγω χώρο την Παρασκευή και το Σάββατο, 25 και 26 Ιουλίου αντίστοιχα σε μετάφραση Γιώργου Χειμωνά, σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου, σκηνικά και κοστούμια Διονύση Φωτόπουλου, φωτισμούς Λευτέρη Παυλόπουλου, μουσική Κορνήλιου Σελασμή, χορογραφίες Μάρθας Κλουκίνα.Βοηθός σκηνοθέτη η Ηλιάνα Γαϊτάνη.

Παίζουν οι ηθοποιοί Χρήστος Λούλης (Πενθέας), Αργύρης Ξάφης (Διόνυσος), Γρηγόρης Γαλάτης(Τειρεσίας), Κώστας Μπερικόπουλος (Κάδμος), Ελένη Κοκκίδου (Αγαύη). Τους δύο Αγγελιαφόρους παίζουν οι Ηλίας Παναγιωτακόπουλος - Ομηρος Παυλάκης και τον χορό των Βακχών αποτελούν η Μαρία Σκουλά, η Μαρία Πρωτόπαππα και η Αννα Καλαϊτζίδου.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗΣ, ΕΘΝΟΣ, 19/07/2008