«Η καρδιά είναι μια ασύστολη καριόλα»... Μια πληροφορία που όλοι γνωρίζουμε, αλλά ο Αρκάς φροντίζει να μας τη θυμίσει, αυτή τη φορά, όχι μέσα από κάποια σειρά σκίτσων, αλλά στο πρώτο του θεατρικό έργο με τίτλο «Εχθροί εξ αίματος» που ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου στις 22 Οκτωβρίου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Μια σατανικά πρωτότυπη ιδέα που κατέληξε σ' ένα ενδιαφέρον θεατρικό έργο με μακάβριο χιούμορ:
«Ο Αρκάς δημιουργεί έναν παράδοξο κόσμο σ' αυτό το κείμενο», παρατηρεί ο σκηνοθέτης. «Μου θυμίζει "Το τέλος του Παιχνιδιού" του Μπέκετ.
Αυτά τα τρία πλάσματα ζουν μέσα σε μια αναστάτωση. Ενα ατύχημα έχει αποδογυρίσει τη θέση όλων των οργάνων. Στην εισαγωγή του ο συγγραφέας λέει ότι πλησιάζει ένα ασθενοφόρο με τη σειρήνα να ουρλιάζει. Στην παράσταση ακούμε τον ήχο του τρακαρίσματος και βλέπουμε σε γρήγορα "καρέ" πώς σκορπίζονται τα όργανα πάνω στο στρώμα.
Μοιάζουν με ανθρώπους που γλίτωσαν στα ερείπια κάποιου σεισμού. Οι διασώστες-γιατροί θα τους βγάλουν ζωντανούς από κει μέσα;
Τα έντερα πράγματι δεν ανήκουν στα λεγόμενα "ευγενή" όργανα. Αν συμβεί κάτι κακό, δεν θα προτιμηθούν στη μεταμόσχευση.
Για ν' απαντήσουμε στο πρώτο σας ερώτημα, το έργο δεν έχει καμία σχέση με κόμικς. Αλλωστε, στο βιβλίο δεν υπάρχει ούτε ένα σκίτσο του Αρκά.
Οι πρωταγωνιστές είναι κανονικοί ρόλοι με ανθρώπινα χαρακτηριστικά κι ας πρόκειται για ζωτικά όργανα του οργανισμού μας. Η ζωή τα έφερε έτσι που έγιναν».
«Εχθροί εξ αίματος» μέσα στο ίδιο σώμα... Τώρα, αγωνιζόμενα σθεναρά για τη σωτηρία τους, δολοπλοκούν, υπερασπίζονται την αποστολή τους, διεκδικούν τα δημοκρατικά τους δικαιώματα...
Ενας αόρατος κόσμος μάς αποκαλύπτεται, γνωστός αλλά και άγνωστος. Μετά το τροχαίο, ο εγκέφαλος βρίσκεται σε κώμα, η σπλήνα και το αριστερό νεφρό υπέστησαν ρήξη, το πάγκρεας και ο αριστερός πνεύμονας μετρούν ώρες, ενώ κάποια άλλα όργανα, πρωτοκλασάτα και δευτεροκλασάτα, παλεύουν για την επιβίωση χρησιμοποιώντας θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Ο Αρκάς μάς διηγείται μια αναπάντεχη ιστορία με σπαρταριστούς διαλόγους, σασπένς, συγκρούσεις, μυστήριο. Το πρώτο του θεατρικό έργο, κυριολεκτικά με σάρκα και οστά, διαθέτει θεατρική δομή, σκηνική οικονομία και πρωταγωνιστές αλλόκοτους, αλλά... καθόλου χάρτινους. Η Καρδιά, τα Νεφρά, οι Αρτηρίες, τα Εντερα έχουν αποκτήσει πρόσωπο, λόγο και συναισθήματα.
Βασικοί ήρωες είναι το Παχύ, το Λεπτό Εντερο και το Δεξί Νεφρό... Το Λεπτό είναι ψηλός, λεπτός, καιροσκόπος, καχύποπτος, πάντα σε εγρήγορση για τυχόν προβοκάτσιες. Κυνικός, με βιτριολικό χιούμορ βασανίζει ανελέητα το δυστυχισμένο και καλοκάγαθο Παχύ Εντερο. Κι αν το Λεπτό γνωρίζει πολλά από ιατρική και φραξιονιστική δουλειά, το Παχύ, κοντός, χοντρός και αφελής, παραμένει ένας ειρηνόφιλος δημοκράτης. Ο μεγάλος του τρόμος είναι η απειλή μιας ακόμα εξευτελιστικής κολονοσκόπησης... Μιλάει συνεχώς για την αρμονική συνεργασία όλων των οργάνων του συστήματος, το οποίο υπηρετεί από το όχι και τόσο... ευγενές πόστο του. Τώρα, σ' αυτές τις δύσκολες στιγμές που περνούν, αντιμετωπίζει τους ευφάνταστους χλευασμούς του Λεπτού γκρινιάζοντας με παρατεταμένα γουργουρητά.
Κι ενώ όλα κρίνονται «απέξω», εκεί που οι γιατροί εκτιμούν ζημιές και χασούρες οργάνων, «μέσα» ο κόσμος είναι διχασμένος. Κάποια όργανα, όπως το Δεξί Νεφρό, ελπίζουν σε μια δεύτερη ζωή, έστω και σ' άλλο σώμα. Η μεταμόσχευση σε νέο οργανισμό, παρά τις αφιλόξενες ενδεχομένως συμπεριφορές των συγκατοίκων, αποτελεί μια δεύτερη ευκαιρία. Ομως το καλά διαβασμένο Λεπτό Εντερο ξέρει ότι δεν έχει μέλλον πουθενά.
Αν η καρδιά σταματήσει, το πάρτι τελείωσε. Αυτό ακριβώς προσπαθεί να χωρέσει στο μυαλό του αγαθού Παχέος Εντέρου. Πάντως η Καρδιά, αν και απούσα, είναι η μεγάλη πρωταγωνίστρια, αυτή που ελέγχει μέχρι τέλους το παιχνίδι. Κι όταν δίνει μερικές αρρυθμίες, ο κόσμος «μέσα» παγώνει. Τα Εντερα τρελαίνονται από αγωνία μέχρι τα ηλεκτροσόκ των «απέξω» να ξαναφέρουν το γνωστό κτύπο.
Το Δεξί Νεφρό (Παντελής Δεντάκης), το Λεπτό Εντερο (Ανδρέας Κωνσταντίνου) και το Παχύ Εντερο (Λαέρτης Μαλκότσης) φορούν ρούχα εργασίας. Η σκηνική οδηγία του συγγραφέα περιγράφει έναν ενιαίο χώρο που θυμίζει εργοστάσιο ή επιστημονικό εργαστήριο, με πολλές μπλε και κόκκινες σωληνώσεις που παραπέμπουν σε αιμοφόρα αγγεία. Η Μαγιού Τρικεριώτη δημιούργησε ένα ημικυκλικό φουσκωτό στρώμα 7Χ7 μέτρων στο χρώμα του αίματος με μια ραχοκοκαλιά στο κέντρο.
Οι πρώτες πρόβες του έργου έγιναν με τον Γιώργο Νινιό στο ρόλο του Λεπτού Εντέρου. Ομως ένα ατύχημα που είχε ο ηθοποιός με τη μοτοσισκλέτα του ανέβαλε την πρεμιέρα της παράστασης μέχρι να βρεθεί αντικαταστάτης. Ο Α. Κωνσταντίνου είναι μαθητής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και πήρε ειδική άδεια από τον διευθυντή της Σχολής Βίκτορα Αρδίττη για να παίξει.
«Χάσαμε λίγο χρόνο όχι μόνο με την αντικατάσταση», λέει ο Β. Θεοδωρόπουλος. «Ο Αρκάς γράφοντας το έργο το έχει τόσο πολύ "σκηνοθετήσει", που μοιραία σε βάζει σε περιπέτειες. Πρέπει να παλέψεις με τον εαυτό σου για ν' ακολουθήσεις τη σκηνοθεσία του. Ο κόσμος του είναι συγκεκριμένος, κλειστός. Κι όσο κι αν λέμε οι σκηνοθέτες ότι σεβόμαστε το συγγραφέα, πάντα στο βάθος θέλουμε να επιβάλουμε τη δική μας γραμμή. Θέλω να πιστεύω ότι ακολούθησα τη "σκηνοθεσία" του».
Ο συγγραφέας δεν είδε πολλές πρόβες. «Δεν είναι απ' τους ανθρώπους που παρεμβαίνουν» συνεχίζει ο σκηνοθέτης. «Ομολογώ ότι αντιμετώπισα μεγάλες δυσκολίες και δοκίμασα πολλά πράγματα μέχρι να καταλήξω. Τη μια μέρα έβλεπα ότι κάτι λειτουργούσε και την άλλη τιναζόταν στον αέρα. Πέρα απ' το γεγονός ότι η κωμωδία είναι το δυσκολότερο είδος, έπρεπε να δω τι σόι πλάσματα είναι αυτά και πώς θα κινηθούν στη σκηνή. Αν τους βάλεις σε κανονικό πάτωμα μετατρέπεις τον ανθρώπινο οργανισμό σε σαλόνι. Αν τα αντιμετωπίσεις ως περίεργα όντα υπάρχει κίνδυνος ν' ακουμπήσεις το γκροτέσκο, το πλακατζίδικο. Ομως ο Αρκάς έγραψε ένα καθαρόαιμο θεατρικό έργο εμποτισμένο στο δικό του ιδιαίτερο χιούμορ. Απ' την άλλη, δεν έπρεπε να πέσω στον απόλυτο ρεαλισμό. Για παράδειγμα, ο Λαέρτης που παίζει το Παχύ δεν είναι χοντρός. Με ενδιέφερε πώς "στρογγυλεύει" ο ίδιος μέσα απ' την κίνησή του. Το παίξιμο πάνω σ' ένα φουσκωτό στρώμα δημιουργεί ήδη μια παραξενιά. Γι' αυτό επέμενα να είναι το σκηνικό έτοιμο ώστε, από την πρώτη κιόλας πρόβα, οι ηθοποιοί να μπορούν να διαμορφώσουν την κίνησή τους πάνω στο στρώμα».
Κάποιοι βλέπουν στο έργο ψήγματα πολιτικών και κοινωνικών προβληματισμών μέχρι και αντιαλκοολικά μηνύματα εφόσον τα Εντερα την πάτησαν εξαιτίας του «αφεντικού» του σώματος που μάλλον είχε πιει τα ποτηράκια του... Το σίγουρο πάντως είναι ότι το μακάβριο χιούμορ του Αρκά χλευάζει κρυφές και φανερές υποχόνδριες αντιλήψεις μας. «Αν επιχειρήσουμε μια ελεύθερη αναγωγή στην κοινωνία θα αναγνωρίσουμε γνωστούς τύπους: τους καλοπερασάκηδες, αυτούς που έχουν τα μέσα, τους συνωμότες, τους μετανάστες, εκείνους που ξέρουν πάντα να τη σκαπουλάρουν. Το ερεθιστικό με τον Αρκά είναι πως ένα τραγικό γεγονός μπορεί να το μετατρέψει σε μια υπέροχη μαύρη κωμωδία».
Αυτά τα τρία πλάσματα ζουν μέσα σε μια αναστάτωση. Ενα ατύχημα έχει αποδογυρίσει τη θέση όλων των οργάνων. Στην εισαγωγή του ο συγγραφέας λέει ότι πλησιάζει ένα ασθενοφόρο με τη σειρήνα να ουρλιάζει. Στην παράσταση ακούμε τον ήχο του τρακαρίσματος και βλέπουμε σε γρήγορα "καρέ" πώς σκορπίζονται τα όργανα πάνω στο στρώμα.
Μοιάζουν με ανθρώπους που γλίτωσαν στα ερείπια κάποιου σεισμού. Οι διασώστες-γιατροί θα τους βγάλουν ζωντανούς από κει μέσα;
Τα έντερα πράγματι δεν ανήκουν στα λεγόμενα "ευγενή" όργανα. Αν συμβεί κάτι κακό, δεν θα προτιμηθούν στη μεταμόσχευση.
Για ν' απαντήσουμε στο πρώτο σας ερώτημα, το έργο δεν έχει καμία σχέση με κόμικς. Αλλωστε, στο βιβλίο δεν υπάρχει ούτε ένα σκίτσο του Αρκά.
Οι πρωταγωνιστές είναι κανονικοί ρόλοι με ανθρώπινα χαρακτηριστικά κι ας πρόκειται για ζωτικά όργανα του οργανισμού μας. Η ζωή τα έφερε έτσι που έγιναν».
«Εχθροί εξ αίματος» μέσα στο ίδιο σώμα... Τώρα, αγωνιζόμενα σθεναρά για τη σωτηρία τους, δολοπλοκούν, υπερασπίζονται την αποστολή τους, διεκδικούν τα δημοκρατικά τους δικαιώματα...
Ενας αόρατος κόσμος μάς αποκαλύπτεται, γνωστός αλλά και άγνωστος. Μετά το τροχαίο, ο εγκέφαλος βρίσκεται σε κώμα, η σπλήνα και το αριστερό νεφρό υπέστησαν ρήξη, το πάγκρεας και ο αριστερός πνεύμονας μετρούν ώρες, ενώ κάποια άλλα όργανα, πρωτοκλασάτα και δευτεροκλασάτα, παλεύουν για την επιβίωση χρησιμοποιώντας θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Ο Αρκάς μάς διηγείται μια αναπάντεχη ιστορία με σπαρταριστούς διαλόγους, σασπένς, συγκρούσεις, μυστήριο. Το πρώτο του θεατρικό έργο, κυριολεκτικά με σάρκα και οστά, διαθέτει θεατρική δομή, σκηνική οικονομία και πρωταγωνιστές αλλόκοτους, αλλά... καθόλου χάρτινους. Η Καρδιά, τα Νεφρά, οι Αρτηρίες, τα Εντερα έχουν αποκτήσει πρόσωπο, λόγο και συναισθήματα.
Βασικοί ήρωες είναι το Παχύ, το Λεπτό Εντερο και το Δεξί Νεφρό... Το Λεπτό είναι ψηλός, λεπτός, καιροσκόπος, καχύποπτος, πάντα σε εγρήγορση για τυχόν προβοκάτσιες. Κυνικός, με βιτριολικό χιούμορ βασανίζει ανελέητα το δυστυχισμένο και καλοκάγαθο Παχύ Εντερο. Κι αν το Λεπτό γνωρίζει πολλά από ιατρική και φραξιονιστική δουλειά, το Παχύ, κοντός, χοντρός και αφελής, παραμένει ένας ειρηνόφιλος δημοκράτης. Ο μεγάλος του τρόμος είναι η απειλή μιας ακόμα εξευτελιστικής κολονοσκόπησης... Μιλάει συνεχώς για την αρμονική συνεργασία όλων των οργάνων του συστήματος, το οποίο υπηρετεί από το όχι και τόσο... ευγενές πόστο του. Τώρα, σ' αυτές τις δύσκολες στιγμές που περνούν, αντιμετωπίζει τους ευφάνταστους χλευασμούς του Λεπτού γκρινιάζοντας με παρατεταμένα γουργουρητά.
Κι ενώ όλα κρίνονται «απέξω», εκεί που οι γιατροί εκτιμούν ζημιές και χασούρες οργάνων, «μέσα» ο κόσμος είναι διχασμένος. Κάποια όργανα, όπως το Δεξί Νεφρό, ελπίζουν σε μια δεύτερη ζωή, έστω και σ' άλλο σώμα. Η μεταμόσχευση σε νέο οργανισμό, παρά τις αφιλόξενες ενδεχομένως συμπεριφορές των συγκατοίκων, αποτελεί μια δεύτερη ευκαιρία. Ομως το καλά διαβασμένο Λεπτό Εντερο ξέρει ότι δεν έχει μέλλον πουθενά.
Αν η καρδιά σταματήσει, το πάρτι τελείωσε. Αυτό ακριβώς προσπαθεί να χωρέσει στο μυαλό του αγαθού Παχέος Εντέρου. Πάντως η Καρδιά, αν και απούσα, είναι η μεγάλη πρωταγωνίστρια, αυτή που ελέγχει μέχρι τέλους το παιχνίδι. Κι όταν δίνει μερικές αρρυθμίες, ο κόσμος «μέσα» παγώνει. Τα Εντερα τρελαίνονται από αγωνία μέχρι τα ηλεκτροσόκ των «απέξω» να ξαναφέρουν το γνωστό κτύπο.
Το Δεξί Νεφρό (Παντελής Δεντάκης), το Λεπτό Εντερο (Ανδρέας Κωνσταντίνου) και το Παχύ Εντερο (Λαέρτης Μαλκότσης) φορούν ρούχα εργασίας. Η σκηνική οδηγία του συγγραφέα περιγράφει έναν ενιαίο χώρο που θυμίζει εργοστάσιο ή επιστημονικό εργαστήριο, με πολλές μπλε και κόκκινες σωληνώσεις που παραπέμπουν σε αιμοφόρα αγγεία. Η Μαγιού Τρικεριώτη δημιούργησε ένα ημικυκλικό φουσκωτό στρώμα 7Χ7 μέτρων στο χρώμα του αίματος με μια ραχοκοκαλιά στο κέντρο.
Οι πρώτες πρόβες του έργου έγιναν με τον Γιώργο Νινιό στο ρόλο του Λεπτού Εντέρου. Ομως ένα ατύχημα που είχε ο ηθοποιός με τη μοτοσισκλέτα του ανέβαλε την πρεμιέρα της παράστασης μέχρι να βρεθεί αντικαταστάτης. Ο Α. Κωνσταντίνου είναι μαθητής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και πήρε ειδική άδεια από τον διευθυντή της Σχολής Βίκτορα Αρδίττη για να παίξει.
Οταν το τραγικό γίνεται κωμωδία
«Χάσαμε λίγο χρόνο όχι μόνο με την αντικατάσταση», λέει ο Β. Θεοδωρόπουλος. «Ο Αρκάς γράφοντας το έργο το έχει τόσο πολύ "σκηνοθετήσει", που μοιραία σε βάζει σε περιπέτειες. Πρέπει να παλέψεις με τον εαυτό σου για ν' ακολουθήσεις τη σκηνοθεσία του. Ο κόσμος του είναι συγκεκριμένος, κλειστός. Κι όσο κι αν λέμε οι σκηνοθέτες ότι σεβόμαστε το συγγραφέα, πάντα στο βάθος θέλουμε να επιβάλουμε τη δική μας γραμμή. Θέλω να πιστεύω ότι ακολούθησα τη "σκηνοθεσία" του».
Ο συγγραφέας δεν είδε πολλές πρόβες. «Δεν είναι απ' τους ανθρώπους που παρεμβαίνουν» συνεχίζει ο σκηνοθέτης. «Ομολογώ ότι αντιμετώπισα μεγάλες δυσκολίες και δοκίμασα πολλά πράγματα μέχρι να καταλήξω. Τη μια μέρα έβλεπα ότι κάτι λειτουργούσε και την άλλη τιναζόταν στον αέρα. Πέρα απ' το γεγονός ότι η κωμωδία είναι το δυσκολότερο είδος, έπρεπε να δω τι σόι πλάσματα είναι αυτά και πώς θα κινηθούν στη σκηνή. Αν τους βάλεις σε κανονικό πάτωμα μετατρέπεις τον ανθρώπινο οργανισμό σε σαλόνι. Αν τα αντιμετωπίσεις ως περίεργα όντα υπάρχει κίνδυνος ν' ακουμπήσεις το γκροτέσκο, το πλακατζίδικο. Ομως ο Αρκάς έγραψε ένα καθαρόαιμο θεατρικό έργο εμποτισμένο στο δικό του ιδιαίτερο χιούμορ. Απ' την άλλη, δεν έπρεπε να πέσω στον απόλυτο ρεαλισμό. Για παράδειγμα, ο Λαέρτης που παίζει το Παχύ δεν είναι χοντρός. Με ενδιέφερε πώς "στρογγυλεύει" ο ίδιος μέσα απ' την κίνησή του. Το παίξιμο πάνω σ' ένα φουσκωτό στρώμα δημιουργεί ήδη μια παραξενιά. Γι' αυτό επέμενα να είναι το σκηνικό έτοιμο ώστε, από την πρώτη κιόλας πρόβα, οι ηθοποιοί να μπορούν να διαμορφώσουν την κίνησή τους πάνω στο στρώμα».
Κάποιοι βλέπουν στο έργο ψήγματα πολιτικών και κοινωνικών προβληματισμών μέχρι και αντιαλκοολικά μηνύματα εφόσον τα Εντερα την πάτησαν εξαιτίας του «αφεντικού» του σώματος που μάλλον είχε πιει τα ποτηράκια του... Το σίγουρο πάντως είναι ότι το μακάβριο χιούμορ του Αρκά χλευάζει κρυφές και φανερές υποχόνδριες αντιλήψεις μας. «Αν επιχειρήσουμε μια ελεύθερη αναγωγή στην κοινωνία θα αναγνωρίσουμε γνωστούς τύπους: τους καλοπερασάκηδες, αυτούς που έχουν τα μέσα, τους συνωμότες, τους μετανάστες, εκείνους που ξέρουν πάντα να τη σκαπουλάρουν. Το ερεθιστικό με τον Αρκά είναι πως ένα τραγικό γεγονός μπορεί να το μετατρέψει σε μια υπέροχη μαύρη κωμωδία».
No comments:
Post a Comment