Tuesday, October 14, 2008

Μεσσήνην τε, όπως Ασίνην τε

Tης Μαρίας Κατσουνάκη, Η Καθημερινή, Tρίτη, 14 Oκτωβρίου 2008

«Αυτό το Εκκλησιαστήριο ξαναζεί ύστερα από 24 αιώνες», είπε ο αρχαιολόγος Πέτρος Γ. Θέμελης, καλωσορίζοντας στο «σπίτι» του, την Αρχαία Μεσσήνη, τους προσκεκλημμένους και τα ιδρυτικά μέλη του σωματείου «Διάζωμα». Ήταν απομεσήμερο του περασμένου Σαββάτου, ο ήλιος δυνατός, η ξενάγηση από τον ίδιο τον ανασκαφέα, τον κ. Θέμελη -στον οποίο οφείλεται εν πολλοίς το θαύμα της επισκεψιμότητας του αποκαλυπτικού αυτού αρχαιολογικού χώρου- λίγες ώρες νωρίτερα, είχε δώσει τη δυνατότητα στην πολυπληθή μάζωξη επιστημόνων, καλλιτεχνών και εκπροσώπων του Τύπου να ξαναβρούν το νήμα της ζωής 2.500 χρόνων. Στο κοίλον, ο εμπνευστής του «Διαζώματος» (κίνησης που αποσκοπεί στην ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων στην Ελλάδα και στην εξεύρεση πόρων για τη συντήρησή τους) πρώην υπουργός Πολιτισμού Σταύρος Μπένος, έχοντας εξ αριστερών τον Π. Θέμελη και εκ δεξιών τον Βασίλη Λαμπρινουδάκη. Η ιδρυτική γενική συνέλευση του σωματείου έγινε μέσα σε αυτήν την πολιτεία, κτισμένη σύμφωνα με το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα της ισονομίας, της ισοπολιτείας και της ισομοιρίας. Το Εκκλησιαστήριο (Ωδείο), όπου και η συγκέντρωση, χρησιμοποιούνταν «για πολιτικές συγκεντρώσεις αλλά και για θεατρικές ή μουσικές εκδηλώσεις προς τιμήν της Μεσσήνης (πρώτης βασίλισσας της χώρας) και του Ασκληπιού, που συλλατρεύονταν μέσα στο συγκρότημα του Ασκληπιείου» - διαβάζουμε στον οδηγό του ΤΑΠΑ.

Οι εισηγήσεις, οι επισημάνσεις, οι παρεμβάσεις, στρέφονται λίγο πολύ γύρω από τον ίδιο προβληματισμό: της χρήσης ή μη των αρχαίων μνημείων. «Τα μνημεία ανήκουν στο κοινό τους, δεν υπάρχουν χωρίς το κοινό τους», υποστήριξε ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δημήτρης Αθανασούλης. «Η καλύτερη προστασία είναι η καθολική χρήση», επαυξάνει ο Σταύρος Μπένος. Που σημαίνει ευαισθητοποίηση των πολιτών, συνειδητή και όχι τουριστική ή αφηρημένη σχέση με τα μνημεία και τον περιβάλλοντα χώρο τους. Μια σχέση απλή, σαν μια καθημερινή αφήγηση, σαν μια «καλημέρα» σε ένα αρχαίο θέατρο.

Η ώρα περνάει, ο ήλιος δύει, το τοπίο δεσμεύει το βλέμμα. Γύρω, λιόδεντρα, ευρήματα από διαφορετικές εποχές: αρχαία, ελληνιστικά, υστερορωμαϊκά. Οι ομιλίες ξεμακραίνουν, η σχέση με τον τόπο βαθαίνει με έναν τρόπο μυστικό και απροσδόκητο. Στις 7.30, το Ελληνικό Κουαρτέτο εγκαινιάζει την «πρώτη χρήση» του Εκκλησιαστηρίου. Η θερμοκρασία έχει πέσει αισθητά, το κοινό τυλίγεται σφιχτά σε ό,τι έχει προνοήσει να φέρει μαζί του. Μότσαρτ, Θεοδωράκης, Σκαλκώτας, είναι οι συνθέτες που αφυπνίζουν το Ωδείο...

Το περασμένο Σάββατο, ένα αρχαίο μνημείο βγήκε από τη σιωπή και έζησε για λίγες ώρες στον 21ο αιώνα. Αλλιώς, η ιστορία της τέχνης δεν θα ήταν παρά μια αχανής αποθήκη έργων που η χρονική ακολουθία τους δεν θα είχε κανένα νόημα. Η αισθητική αποτίμηση θεμελιώνει κάθε φορά μια νέα σχέση.

Μεσσήνην τε… Μεσσήνην τε, ψέλλισα ασυναίσθητα. «Ασίνην τε…», με διόρθωσε η παρακαθήμενη φίλη μου. Τυπικά, είχε δίκιο.

No comments: