Γιάγκος Ανδρεάδης: «Είναι ανάγκη να μιλάμε με ακρίβεια και σαφήνεια»

Μια συζήτηση με τους Γιάγκο Ανδρεάδη, Δήμο Αβδελιώτη, Κίμωνα Ρηγόπουλο

• Συνέντευξη στον Σπύρο Κακουριώτη, Η ΑΥΓΗ: 03/04/2011

Πανώ ή καρδούλες; Όσο κι αν ο τίτλος παραπέμπει στο δεύτερο, το «πολιτικό μιούζικαλ» του Γιάγκου Ανδρεάδη «I Love Μνημόνιο», που παρουσιάζεται στο Στούντιο Λήδρα, στην Πλάκα, στον φιλόξενο χώρο του Κέντρου Κλασικού Δράματος και Θεάματος του Παντείου, αποτελεί μια θεατρική αντιμνημονιακή παρέμβαση. Ο εμπνευστής της μάλιστα δεν κρύβει την επιθυμία του με το όπλο της σάτιρας να οπλίσει το χέρι και άλλων ανθρώπων, όχι μονάχα στον χώρο του θεάτρου. Με την ευκαιρία της παράστασης, συνομιλήσαμε με τον καθηγητή Γιάγκο Ανδρεάδη και τους εδώ και χρόνια συνοδοιπόρους του, τον σκηνοθέτη Δήμο Αβδελιώδη και τον ηθοποιό Κίμωνα Ρηγόπουλο.

* «I Love Μνημόνιο»: Κωμωδία ή δράμα, κ. Ανδρεάδη;

Το I Love Μνημόνιο είναι ένα σπονδυλωτό πολιτικό μιούζικαλ και ανταποκρίνεται στην ανάγκη για ένα θέαμα που να παίζεται είτε ολόκληρο είτε αυτόνομα, ώστε να μπορεί να παρουσιαστεί και εκτός θεατρικού χώρου. Αποτελείται από τρία επεισόδια: Το πρώτο είναι μία «σύνοψη» του Έλεγχου του Διεθνούς Ταμείου του Γ. Ησαΐα, χωρίς όμως να παίρνει ούτε λέξη από αυτό. Μια καταχρεωμένη οικογένεια που δέχεται οικονομική βοήθεια με αντίτιμο τον εξευτελισμό της. Το δεύτερο παρουσιάζει τον πρωθυπουργό μας ως το «παιδί με το ποδήλατο», όπου ο ιδανικός Έλληνας (που όμως αποδεικνύεται Αλβανός) του χαρίζει τον μισθό του και παίρνει ένα μεγάλο βραβείο που του το κλέβουν και το δίνουν στον πρωθυπουργό. Το τρίτο επεισόδιο βασίζεται σε μια ιδέα που δουλέψαμε με την Κάτια Γέρου: η επιστροφή των Ελγινείων. Οι Καρυάτιδες φεύγουν ως πακέτα στο Λονδίνο (γιατί εκεί επιστρέφουν) και μετά από κάποιο καιρό αποφασίζουν πως πρέπει να σταδιοδρομήσουν στο Λονδίνο, μάλλον στο Σόχο... Και τελειώνει με το κείμενο του Σεφέρη, που περιγράφει ένα όνειρό του, ότι οι κολώνες του Παρθενώνα είχαν γίνει σωληνάρια οδοντόκρεμας...

* Μπορούμε, άραγε, να γελάμε με όσα συμβαίνουν σήμερα γύρω μας;

Το I Love Μνημόνιο είναι κωμωδία. Μαύρη, αλλά κωμωδία. Νομίζω ότι ο δάσκαλος σε αυτό είναι ο Μπρεχτ. Ακόμα και στην Άνοδο του Αρτούρο Ούι γελάμε κάποιες φορές, μόνο που είναι ένα γέλιο ανατριχιαστικό. Θεωρώ το «πολιτικό καμπαρέ» πολύ οξύ όπλο, που λειτουργεί ακόμα και σε πολιτικές συγκεντρώσεις. Ακόμη και το όνειρο του Σεφέρη, σε πρώτη ανάγνωση, θα μπορούσε να είναι χιουμοριστικό. Αλλά δεν είναι καθόλου: η οδοντόπαστα είναι φτιαγμένη από τους λιωμένους κίονες του Παρθενώνα... Το θέμα είναι να μπορείς να γίνεις καίριος, γιατί υπάρχει και εκείνο το χιούμορ που προσέχει να μη φτάσει στο κόκαλο, γεμάτη είναι η τηλεόραση από αυτό... Η εξουσία καταλαβαίνει πολύ καλά πού, πίσω από τη σάτιρα, υπάρχει ένα χάιδεμα που δίνει το μήνυμα «μην ακούς τώρα τι λέω...» και πού δεν υπάρχει... Πολλές φορές ακούμε παράπονα: «γιατί δεν βγαίνετε εσείς οι διανοούμενοι να μιλήσετε;» Όποιος είναι κοντά στα ΜΜΕ ξέρει ότι αυτό είναι μπούρδα. Γιατί ο διανοούμενος, για να μιλήσει, πρέπει, εν πολλοίς να έχει την άδεια των θυροφυλάκων των media. Από αυτή την άποψη, είμαι της γνώμης ότι όποιος μπορεί να μιλάει καθαρά δεν πρέπει να σκέφτεται αν θα τον δουν 50 ή 500 θεατές. Σήμερα έχουμε απόλυτη ανάγκη, όχι μονάχα η αριστερά αλλά η κοινωνία γενικότερα, από ανθρώπινα δίκτυα όπου να μπορούμε να μιλάμε με ακρίβεια και σαφήνεια. Να μπορούμε να επικοινωνούμε με κάποιο αξιολογικό κριτήριο, όχι με συνθήματα μόνο, με βάση το οποίο και να κρινόμαστε. Και αυτό είναι κάτι που λείπει πολύ...

• Πολιτική και αισθητική

* Η σημερινή κατάσταση στον χώρο του θεάτρου, με τις δεκάδες νέες ομάδες, επιτρέπει αισιοδοξία για κάτι καινούργιο;

Πρώτον, κάποιες δουλειές, σαν κι αυτές, έχουν ως όρο την αυταπάρνηση, δεν γίνονται αλλιώς. Αυτό είναι ένα αισιόδοξο στοιχείο. Δεύτερον, είμαι βέβαιος ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε γίνονται αρκετές πολύ ενδιαφέρουσες προσπάθειες νέων (αλλά και νέων στην ψυχή) ανθρώπων. Δεν σας κρύβω, επειδή δεν έχω εγκαταλείψει το αριστερό όραμα του «εμείς», θα ήθελα πολύ να τις δω να συμπλέουν και να βρίσκονται σε κάτι που θα είναι πολιτική και πολιτιστική πράξη μαζί. Και αυτό δεν είναι καθόλου αδύνατον...

Δήμος Αβδελιώδης: Σε μια περίοδο κρίσης το κυρίαρχο στοιχείο είναι ότι ο άνθρωπος αποκτά κρίση: κρίνει δηλαδή τα πράγματα, χωρίζει την ήρα από το στάρι. Βέβαια, μπορεί να θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο, όμως χρειαζόμαστε τα κατάλληλα εργαλεία. Η τέχνη έχει πλαίσια μέσα στα οποία κινείται, τη δραματουργία, και πείθει μέσα από το αισθητικό γεγονός. Έχει ένα όπλο μόνο, τη συν-κίνηση: μου αποκαλύπτει κάτι στο οποίο συμμετέχω ενεργά, σωματικά και πνευματικά. Αν με την τέχνη βάζει κανείς πολιτικούς στόχους αλλά δεν έχει αισθητικό αποτέλεσμα, χάνει και τον στόχο και το αποτέλεσμα, ενώ αν έχει μόνο αισθητικό αποτέλεσμα αυτό εμπεριέχει την πολιτική. Γιατί πολιτικό είναι να μπορείς να αρθρώσεις ένα λόγο δομημένο με κανόνες, υποδειγματικό ως προς την αρχιτεκτονική, τις αρμονίες και τις ιδέες που περιέχει. Είναι πολιτική πράξη γιατί προκαλεί τη μίμηση και τον παραδειγματισμό...

Κίμων Ρηγόπουλος: Σήμερα νομίζω ότι πολλοί προσανατολίζονται σε αυτήν την κατεύθυνση, ο αισθητικός στόχος μιας καλλιτεχνικής ομάδας να εμπεριέχει το πολιτικό αίτημα. Να μην διαλύεται πολιτικολογώντας αλλά πραγματικά να δώσει μια διάσταση ευρεία στον στόχο της. Να διαχυθεί σε ένα πολιτικό αίτημα. Νομίζω ότι η ανάγκη αυτή έχει γίνει συνείδηση σε πολλούς ανθρώπους σήμερα.

• Κίμων Ρηγόπουλος: «Φώναξε είμαι ζωντανός»

Σκηνοθετήσαμε και παίξαμε με τον Γιώργο Μωρόγιαννη το έργο του Γ. Ανδρεάδη Φώναξε είμαι ζωντανός. Έχει τη φόρμα μιας συνέντευξης ενός «περίεργου» δημοσιογράφου, που πηγαίνει με προσωπικά κίνητρα να πάρει συνέντευξη από έναν πρώην φασίστα, που εξελίσσεται σε προσωπική μονομαχία γιατί, όπως αποδεικνύεται στην πορεία, το ενδιαφέρον του δημοσιογράφου δεν ήταν επαγγελματικό αλλά προσωπικό. Οι παραστάσεις στον «Εύμαρο» πήγαν εξαιρετικά καλά, έγινε γνωστό από στόμα σε στόμα και οι θεατές έγιναν ουσιαστικά χορηγοί της παράστασης. Βλέπετε, οι άνθρωποι βρίσκονται «εν τοις πράγμασι», κι αυτό μας χαροποίησε πάρα πολύ. Στη συνέχεια θα πάμε στην Πάτρα για δύο παραστάσεις (11-12/4) στο θέατρο Λιθογραφείο και μετά... βλέπουμε.

• Δήμος Αβδελιώδης:  «Ιχνευτές»

Οι Ιχνευτές, το σατιρικό δράμα του Σοφοκλή στη διασκευή του Γ. Ανδρεάδη, κάνουν μια διαδρομή ήδη εδώ κι έναν χρόνο. Αυτό που μας έκανε να συνεχίσουμε, μολονότι είναι μια παράσταση με δεκαπέντε ηθοποιούς και άλλους πέντε καλλιτεχνικούς συντελεστές, ήταν ότι το κοινό την αγκάλιασε, κάτι που μας έδωσε τεράστια δύναμη. Έτσι είμαστε πολύ αισιόδοξοι από τα μηνύματα που έχουμε πάρει, για την πορεία της το καλοκαίρι. Γιατί έχει μεγάλη σημασία να την δει κανείς σε εξωτερικό χώρο. Είναι αρχαίο δράμα, δεν μπορεί να παιχτεί σαν θέατρο δωματίου. Θα ήταν σαν να παίρνεις ένα έργο που είναι κουρδισμένο σε μία κλίμακα και να το κατεβάζεις μια οκτάβα... Έτσι πνίγεται. Τα έργα αυτά είναι «κουρδισμένα» σε υψηλή τονικότητα και υψηλή απεύθυνση.