Monday, February 28, 2011

Κρίση στην Εθνική Λυρική Σκηνή

  • Διεκδικεί τα σκήπτρα του πλέον προβληματικού πολιτιστικού οργανισμού της χώρας. Υπέρογκα χρέη, αιτήσεις για κατασχέσεις, αγωγές και άλλα τραγελαφικά
Κρίση στην Εθνική Λυρική Σκηνή
Ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής, αρχιμουσικός Μύρων Μιχαηλίδης (ΑΠΕ ΜΠΕ)



 Το μεσημέρι της 18ης Φεβρουαρίου εκπρόσωποι σωματείων εργαζομένων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής εισέβαλαν στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου αξιώνοντας την παραίτηση του προέδρου του κ. Νίκου Μουρκογιάννη. Του καταλόγισαν ότι, αντί να εργάζεται για την εξυγίανση του οργανισμού, στην πραγματικότητα ενδιαφέρεται μόνο για την προσωπική του προβολή με αποτέλεσμα το καράβι να «πέσει σε ξέρα» και, μεταξύ άλλων, οι εργαζόμενοι να παραμένουν απλήρωτοι. Το εν λόγω περιστατικό δεν ήταν παρά ένα ακόμη επεισόδιο στο δραματικό «σίριαλ» που παρακολουθούμε εδώ και αρκετούς πλέον μήνες- ή μήπως χρόνια; 
Η αλήθεια είναι ότι, μετά την αποπομπή του Στέφανου Λαζαρίδη το καλοκαίρι του 2007 ύστερα από θητεία ενός μόλις έτους στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή, η Εθνική Λυρική Σκηνή διεκδικεί σταθερά τον τίτλο του πλέον προβληματικού πολιτιστικού οργανισμού της χώρας. Τα υπέρογκα χρέη της έφτασαν να την απειλήσουν ακόμη και με «λουκέτο», ενδεχόμενο το οποίο παραδέχθηκε ανοιχτά πέρυσι ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλος Γερουλάνος. 
Στο πλαίσιο αυτό η προ 11μηνου τοποθέτηση υπηρεσιακού διοικητικού συμβουλίου υπό τον κ. Μουρκογιάννη- οικονομολόγο άρτι αφιχθέντα τότε εκ του εξωτερικού και με πολυδιαφημισμένες περγαμηνές- προβλήθηκε ως η ύστατη προσπάθεια διάσωσής της. Ωστόσο τα πρώτα «ρήγματα» δεν άργησαν να διαφανούν: η παραίτηση του σκηνογράφου και σκηνοθέτη Νίκου Πετρόπουλου - η θέση του οποίου δεν έχει ακόμη καλυφθεί- άφησε «τραυματισμένο» το διοικητικό συμβούλιο μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα ο κ. Μουρκογιάννης γρήγορα αποκάλυψε την πρόθεσή του να μην περιοριστεί στα διοικητικά του καθήκοντα. 
Το καλλιτεχνικό «όραμα» που έδωσε στη δημοσιότητα (το οποίο συνυπέγραφε ο τότε καλλιτεχνικός διευθυντής Τζιοβάνι Πάκορ, γνωστός για τον μάλλον διακοσμητικό ρόλο του) έκανε λόγο για μια «λαϊκή» Λυρική Σκηνή η οποία θα απευθύνεται στον πολύ κόσμο και κατ΄ επέκταση θα φέρνει χρήματα στο ταμείο. Εφτασε μάλιστα στο σημείο να εγκαλέσει τους εκπροσώπους του Τύπου ως... «χειροκροτητές του οικονομικού εκτροχιασμού της Λυρικής» αναφερόμενος, προφανώς, στον ενθουσιασμό τον οποίο προκάλεσε η «άνοιξη» της περιόδου Λαζαρίδη. Το αποτέλεσμα ήταν η καλλιτεχνική περίοδος 2010-2011 να χαρακτηριστεί από ολική επαναφορά στο παρελθόν. Ενίοτε δε στο πολύ κακό... 
Στο πλαίσιο της ευρύτερης «εξω στρέφειας» την οποία πρεσβεύει ο κ. Μουρκογιάννης σε δημόσιες τοποθετήσεις του έδωσε και το γενικότερο κοινωνικο-ιδεολογικό του στίγμα. Σε συνέντευξή του, π.χ., διακήρυξε την πρόθεσή του να συμβάλει στη διατήρηση του κέντρου της Αθήνας, για το οποίο προέβλεψε ότι «σε δέκα χρόνια θα κυκλοφορούν μόνο Πακιστανοί»
Υπήρξε, είπε, αντιχουντικός καθώς αυτό που τον ενοχλούσε ήταν... «η σύνταξη και η γραμματική του Παπαδόπουλου» (!), ενώ παράλληλα δήλωσε «μαχητής του Ψυχρού Πολέμου», «αντισοβιετικός». Τέλος, στάθηκε αποκαλυπτικός για τον τρόπο με τον οποίο τοποθετήθηκε στη θέση του προέδρου του ΔΣ της Λυρικής. (εφημ. «Καθημερινή», 31.10.2010) 
Στα παραπάνω η συνήθης απάντηση των αρμοδίων κύκλων του υπουργείου Πολιτισμού όλο αυτό το διάστημα ήταν περίπου «ναι μεν αλλά». «Δημιουργεί προβλήματααλλά κάνει καλή δουλειά στα οικονομικά» ήταν το κυρίαρχο επιχείρημα σε κατ΄ ιδίαν συζητήσεις. Ωστόσο τα τραγελαφικά γεγονότα των προηγούμενων ημερών με τη δημοσιοποίηση τραπεζικών αιτήσεων για κατάσχεση των επιχορηγήσεων και των χρηματικών διαθεσίμων της ΕΛΣ και τη συνακόλουθη αδυναμία καταβολής μισθοδοσίας ήρθαν να ταράξουν εκ νέου τα νερά. 
Παρ΄ όλα αυτά, ο κ. Μουρκογιάννης υπερασπίζεται με σθένος τα ως σήμερα πεπραγμένα του. Μερίδα του ελληνικού Τύπου, λέει, τον αμφισβητεί τη στιγμή που το έργο του το... «θαυμάζει ολόκληρη η Ευρώπη!». Οσο για την υπόθεση των κατασχέσεων, δηλώνει στο «Βήμα» ότι η ευθύνη βαρύνει το υπουργείο Πολιτισμού και την καθυστέρηση καταβολής των υπεσχημένων, πράγμα το οποίο όμως δηλώνει πως κατανοεί, δεδομένης της δύσκολης κατάστασης της χώρας.
«Αν ως σήμερα είχαμε λάβει από το ΥΠΠΟΤ όσα μας είχε υποσχεθεί βάσει του χρονοδιαγράμματος που είχαμε συμφωνήσει, θα είχαμε καταφέρει να εξαλείψουμε το 42% του συνολικού ελλείμματος, το οποίο ανέρχεται στα 16 εκατ. ευρώ» λέει ο κ. Μουρκογιάννης. Μολαταύτα, «κατόρθωσα να μηδενίσω το πρωτογενές έλλειμμα. Για να σας δώσω να καταλάβετε, αν αυτή τη στιγμή η χώρα, ο κ. Παπακωνσταντίνου, το είχε καταφέρει αυτό στα οικονομικά του κράτους, τώρα που μιλάμε θα βρισκόμασταν στις αγορές». 
Ο κ. Μουρκογιάννης πάντως φαίνεται να εγκαταλείπεται ακόμη και από στενούς του ως σήμερα συνεργάτες. Χαρακτηριστική η προ ημερών δήλωση του αρχιμουσικού κ. Λουκά Καρυτινού με την ιδιότητα του αναπληρωτή υπευθύνου του Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Πολιτισμού της Νέας Δημοκρατίας: «Ο υπουργός ως απλός θεατής άφησε εν λευκώ τη διαχείριση ενός τόσο σημαντικού οργανισμού στον κ. Μουρκογιάννη και κωφεύει τόσον καιρό στις καταγγελίες των εργαζομένων και τον τρόπο με τον οποίο ασκεί την εξουσία του» σημειώνει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση. 
Πώς τη σχολιάζει, αλήθεια, ο κ. Μουρκογιάννης; «Ως πρόεδρος της Λυρικής» απαντά «δεν σχολιάζω δηλώσεις πολιτικών κομμάτων. Ωστόσο,από τη στιγμή που με ρωτάτε, δράττομαι της ευκαιρίας να μιλήσω γι΄ αυτή την εν λευκώ εντολή την οποία λέει η ανακοίνωση ότι μου άφησε ο κ.Γερουλάνος. Ο υπουργός ελάμβανε κάθε μήνα έγγραφη αναφορά πεπραγμένων και σε πολλές περιπτώσεις, όπως άλλωστε είχε κάθε δικαίωμα, ζητούσε διευκρινίσεις. Τέλος, το οικονομικό γραφείο του υπουργού, σε εκτέλεση του θεσμικού του ρόλου, επισκεπτόταν πολύ τακτικά τη Λυρική και διεξήγαγε αυτόνομους ελέγχους...». Αποκαλυπτικός στάθηκε όμως ο κ. Μουρκογιάννης και για τον Λουκά Καρυτινό: 
«Ο κ. Καρυτινός» λέει ο πρόεδρος του ΔΣ της ΕΛΣ «είναι αρχιμουσικός διεθνούς φήμης και το γεγονός ότι υπηρετεί στη Λυρική μάς τιμά. Οχι μόνο με ενθάρρυνε να δεχθώ την πρόσκληση του κ.Γερουλάνου να αναλάβω τη διοίκηση της ΕΛΣ αλλά σε όλη τη διάρκεια των 10 τελευταίων μηνών υπήρξε για μένα ανεκτίμητος σύμβουλος και συνεργάτης...».

  • Μύρων Μιχαηλίδης, το πρόσωπο-κλειδί
Με απόφαση του ΔΣ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις 18 Φεβρουαρίου εκχωρήθηκαν στον Μύρωνα Μιχαηλίδη διευρυμένες αρμοδιότητες χειρισμού των «καυτών» οικονομικών θεμάτων του θεάτρου. Πρόκειται για εξέλιξη εντυπωσιακή, δεδομένου ότι σημειώθηκε μόλις λίγες ημέρες μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του ως καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ. Το γεγονός αυτό καθιστά τον 42χρονο αρχιμουσικό βασικό ρυθμιστή των μελλοντικών εξελίξεων.
- Κύριε Μιχαηλίδη, σας φόβισε καθόλου αυτή η θέση;
«Οχι. Είμαι αποφασισμένος και αισιόδοξος. Εχω, ξέρετε, μεγάλη πίστη στις δυνατότητες του ελληνικού έμψυχου δυναμικού. Ο μεν καλλιτέχνης χρειάζεται έμπνευση, ο δε διευθυντής οφείλει να ενδιαφέρεται για κάθε πρόβλημα και να προσπαθεί να το επιλύσει. Πολλά εξαρτώνται βεβαίως από την αντοχή που θα επιδείξει σε αυτή τη διαδικασία. Για μένα δεν υπάρχουν μικρά και μεγάλα προβλήματα. Αυτό που υπάρχει είναι επιδέξιοι και αδέξιοι χειρισμοί στην επίλυσή τους. 
Επέστρεψα στην Ελλάδα από τη Γερμανία στα πιο δημιουργικά μου χρόνια. Κι αυτό γιατί πιστεύω σε μια άποψη που άκουσα κάποτε από τον αείμνηστο Μιλτιάδη Καρύδη, ότι οφείλει κανείς να προσφέρει στην πατρίδα του όσο βρίσκεται στην πιο παραγωγική ηλικία. Θεωρώ πως ένας κύκλος έκλεισε στην Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Λυρικής τη βλέπω ως μια μεγάλη τιμή η οποία μου έγινε. Η ΕΛΣ οφείλει να λειτουργεί ως μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή όπερα. Με ενθουσιάζει η προοπτική να την εκσυγχρονίσω, να την κάνω ενδιαφέρουσα, ελκυστική, αποδεκτή αισθητικά».
- Πώς θα γίνουν όλα αυτά;
«Από την πρώτη ημέρα μου στο γραφείο συναντήθηκα με τους πάντες. Από ολόκληρο το ΔΣ και τους εργαζομένους ως διάφορους καλλιτέχνες οι οποίοι είχαν εκφράσει την επιθυμία να με δουν. Εχει γίνει ήδη καταγραφή εκατοντάδων προβλημάτων τα οποία ιεραρχούνται και έχει αρχίσει η διαδικασία επίλυσής τους. Η Λυρική έχει ανάγκη από ριζική διοικητική αναδιάρθρωση. Χρειάζεται επίσης να εμφυσηθεί σε όλους τους εργαζομένους πνεύμα δημιουργικότητας και ήδη μπορώ να σας πω ότι έχω αρχίσει και μιλώ σε πρώτο πληθυντικό: Μαζί προχωρούμε! Εδώ οφείλω να σας ομολογήσω κάτι: πάντοτε στις πρώτες συνεντεύξεις που δίνω από μια καινούργια θέση αισθάνομαι άβολα. Λυπάμαι που δεν μπορώ να μιλήσω σε χρόνο παρελθόντα αλλά μόνο σε μέλλοντα...».
- Τι κατάσταση βρήκατε στο θέατρο;
«Εξαιρετικά δύσκολη. Ολα αυτά που γράφτηκαν στον Τύπο, οι κατασχέσεις από τράπεζες, τα προβλήματα στην καταβολή της μισθοδοσίας, είναι βεβαίως αληθή. Ωστόσο γίνονται εντατικές προσπάθειες και εκτιμώ ότι πολύ γρήγορα θα έχουμε αποτέλεσμα. Παρά τη δεδηλωμένη πρόθεση του κράτους για στήριξη της ΕΛΣ, δεν πρέπει να ξεχνάμε την εξαιρετικά δυσχερή κατάσταση στην οποία βρίσκεται γενικότερα η χώρα. Αυτό που με ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή είναι να ενεργοποιηθούν όσο το δυνατόν γρηγορότερα οι γραφειοκρατικοί μηχανισμοί ώστε η κρατική βοήθεια, όταν φτάσει, να αξιοποιηθεί άμεσα. Θα ήθελα όμως να ξεκαθαρίσω κάτι: η Λυρική έχει καλλιτεχνικό διευθυντή ο οποίος είναι υπεύθυνος για το καλλιτεχνικό στίγμα της. Δεν υπάρχουν παράπλευρες πορείες που λειτουργούν ανεξέλεγκτα. 
Η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει το δικό της έμψυχο δυναμικό. Μετακλήσεις θα γίνονται όταν αξίζουν τον κόπο και όταν οι ανάγκες δεν μπορούν να καλυφθούν από το δικό μας δυναμικό. Χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα ώστε να γίνουν άρτιες καλλιτεχνικά παραγωγές και να προστατευθεί το κοινό από αντιαισθητικά αποτελέσματα, χωρίς όμως περιττές σπατάλες. Είμαι υπέρ των συμπαραγωγών, αλλά είναι άλλο πράγμα η συμπαραγωγή και άλλο η ενσωμάτωση. Γενικότερα θεωρώ ότι η εξωστρέφεια και η ανάπτυξη είναι δύο λέξεις-κλειδιά για τη μελλοντική μας πορεία».
- Πότε υπολογίζετε να είναι έτοιμο το πρόγραμμα της νέας σεζόν;
«Φιλοδοξώ ως το τέλος της άνοιξης».
- Ενα πρώτο στοιχείο μπορείτε να δώσετε;
«Θα είναι μια πολύχρωμη βεντάλια η οποία θα συνδυάζει όπερα ρεπερτορίου, ελληνικό έργο, σύγχρονη δημιουργία, θέατρο για παιδιά και οπερέτα, των οποίων η γλώσσα, το ύφος και ο χαρακτήρας θα διαγράφουν ένα συναρπαστικό μέλλον!».
- Η ΕΛΣ έχει μπροστά της μια μεγάλη πρόκληση, τη μεταστέγασή της στο Φαληρικό Δέλτα. Τι λέτε γι΄ αυτό;
«Οραματίζομαι μια Λυρική υγιή, ακμαία, με ευρωπαϊκό προφίλ. Δεν μπορώ να διανοηθώ ένα θέατρο με τα σημερινά προβλήματα».
  • Ισμα Μ. Τουλάτου 
  • ΤΟ ΒΗΜΑ:  27/02/2011

No comments: