Θανάσης Βέγγος, χάρισε γέλιο, πήρε αγάπη

Με καλλιτεχνική διαδρομή 50 και πλέον ετών, έπλασε χαρακτήρες, εξελίσσοντας αυτόν του κακομοίρη

• Του Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 4 Mαϊου 2011

ΑΠΩΛΕΙΑ. Μέσα σε περισσότερα από πενήντα χρόνια δημιουργίας στο θέαμα, αυτό που πέτυχε ο Θανάσης Βέγγος ήταν να γίνει το κωμικό πρόσωπο του Ελληνα. Να είναι ένα πραγματικό σύμβολο, μια αυτοσαρκαστική του ενσάρκωση. Να εξελίξει ένα ταλέντο που έπαιξε κάθε είδους κωμικό έργο, από φάρσα μέχρι αριστοφανική και σουρεαλιστική κωμωδία. Να κάνει το όνομά του συνώνυμο της κωμωδίας.

Δεν είναι και πολλοί οι ηθοποιοί που θα τολμούσαν να βάλουν το όνομά τους στον τίτλο της ταινίας, χωρίς να θεωρηθεί υπερβολή ή θράσος. Ομως, για τον Βέγγο δεν υπήρξε ποτέ τέτοιο θέμα. Η φράση «έγινε Βέγγος» πέρασε στην καθημερινή γλώσσα ως συνώνυμο του κωμικού πανικού, μιας έκφρασης τόσο ξεχωριστής και μοναδικής, που δεν θα μπορούσε να διακρίνεται παρά μόνο με το όνομα του Θου Βου, του ανθρώπου που την εκδήλωνε καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο.

Ο Θανάσης Βέγγος, ο οποίος έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών, έπειτα από μακρά νοσηλεία στο νοσοκομείο Ερυθρός Σταυρός και μετά από χρόνια σοβαρών προβλημάτων υγείας, υπήρξε ένα ιδιαίτερα προσιτό λαϊκό είδωλο, γιατί με τα βάσανα του Θανάση της οθόνης ήταν πολύ εύκολο να ταυτιστεί κανείς. Ακόμη κι αν είχαν την υπερβολή της κωμωδίας, ακόμη κι αν συχνά έφταναν στα όρια της τραγωδίας.

Ο Βέγγος μέσα σ' αυτά τα πενήντα και κάτι χρόνια, που έπλασε χαρακτήρες ή, πιο σωστά, που εξέλιξε τον ίδιο χαρακτήρα, έπαιξε τον κακομοίρη, τον καρπαζοεισπράκτορα, τον απατεωνίσκο, τον πολυμήχανο, τον δραματικό κλόουν, αργότερα τον παππού με τη σοφία της καλοσύνης, μια ελληνική εκδοχή του Σαρλό ή μια ανανεωμένη έκδοση του Καραγκιόζη.

Και μόνο η παράθεση μερικών τίτλων από τις 125 ταινίες στις οποίες έπαιξε, δείχνει το εύρος της γκάμας του: «Δράκος», «Το κορίτσι με τα μαύρα», «Μαρία η Πενταγιώτισσα», «Ο Ηλίας του 16ου», «Μανταλένα», «Ποτέ την Κυριακή», «Ζητείται ψεύτης», «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ», «Μην είδατε τον Παναή», «Τύφλα να 'χει ο Μάρλον Μπράντο», «Θα σε κάνω βασίλισσα», «Ο Παπατρέχας», «Βοήθεια ο Βέγγος, φαλακρός πράκτωρ 000», «Δόκτωρ Ζιβέγγος», «Θου Βου Φαλακρός πράκτωρ, επιχειρήσεις γης Μαδιάμ», «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση», «Από πού πάνε για τη χαβούζα», «Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι».

Πέρα από ηθοποιός όμως, ο Βέγγος υπήρξε και ουσιαστικός δημιουργός της φιγούρας με την οποία έγινε τόσο αγαπητός. Δεν αναφέρεται τόσο συχνά όσο θα έπρεπε το πάθος του Βέγγου να κάνει κωμωδία με τους δικούς του όρους, κάτι που τον οδήγησε ακόμη και στη χρεοκοπία, ενώ θα μπορούσε να γίνει πλούσιος παίζοντας ό,τι τού προσφερόταν. Επίσης δεν αναφέρεται σχεδόν ποτέ ότι ήταν και καλός σκηνοθέτης, με άψογο τάιμινγκ στο σουρεαλιστικό χιούμορ.

Ο Βέγγος, που δεν ήθελε να μιλάει για τη δουλειά του, ήθελε να το κάνει μόνο μέσα από την ίδια τη δουλειά, ήταν πιστός στους ανθρώπους που βρίσκονταν κοντά του, με φιλίες που κράτησαν μια ζωή. Κάποιοι απ' αυτούς ήταν ο Νίκος Κούνδουρος, ο Ντίνος Κατσουρίδης, ο Τάσος Ζωγράφος. Ο Κούνδουρος ήταν άλλωστε εκείνος που τον έβγαλε στον κινηματογράφο, αφού πρώτα οι δυο τους γνωρίστηκαν στη Μακρόνησο. «Μου αναποδογύρισε τη ζωή», είχε πει ο Βέγγος για τον Κούνδουρο. «Με βρήκε να φτιάχνω τσάντες και πορτοφόλια και με έκανε ηθοποιό».

Τα συλλυπητήριά τους προς την οικογένεια του Θανάση Βέγγου εκφράζουν το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός και ο Δήμος Κορυδαλλού, όπου το δημοτικό θέατρο φέρει το όνομα του Βέγγου.