Ο Θανάσης Βέγγος και η ορθοπεταλιά

• Tης Μαριαννας Τζιαντζη, Η Καθημερινή, Πέμπτη, 5 Mαϊου 2011

Η αγάπη του λαού για τον Θανάση Βέγγο ξεχείλιζε στις τηλεοπτικές εικόνες από τον ναό της Αγίας Μαρίνας στο Θησείο όπου χθες ψάλθηκε η νεκρώσιμη ακολουθία. Τον τόνο δεν τον έδιναν οι «επώνυμοι», αλλά το πλήθος των ανωνύμων όλων των ηλικιών που αποχαιρετούσαν έναν δικό τους άνθρωπο. Ανάμεσα στο πλήθος ήταν πολλοί νέοι που τον γνώρισαν και τον αγάπησαν μέσω της τηλεόρασης και όχι στη μεγάλη οθόνη.

Και όχι απλώς τον γνώρισαν, αλλά αναγνώρισαν σ’ αυτόν μια φιγούρα γνώριμη που δεν έρχεται από το παρελθόν αλλά ίσως συμπυκνώνει και στοιχεία του παρόντος και του μέλλοντος. Δεν ήταν η λατρεία για τους σελέμπριτι αυτό που έφερε τόσο κόσμο εκεί, αλλά ο σεβασμός και η ευγνωμοσύνη, η ανάμνηση της χαράς που είχε σκορπίσει η παρουσία του.

«Το 2010 θα κάνουμε ορθοπεταλιά», είχε πει στις αρχές της περασμένης χρονιάς ο Ελληνας πρωθυπουργός, μια πρόβλεψη που δεν την επιβεβαίωσαν οι εξελίξεις, αφού εδώ κι έναν χρόνο δεν μας ζητούν να εργαζόμαστε περισσότερο, αλλά λιγότερο.

Ομως ο Θανάσης Βέγγος ήταν ο άνθρωπος της ορθοπεταλιάς που ίδρωνε και μοχθούσε σε μια εποχή που τουλάχιστον υπήρχαν δουλειές, υπήρχαν ποδήλατα για να ανεβεί κανείς τον δύστροπο ανήφορο. Ακόμα και όταν είχε αφήσει πίσω την πρώτη νεότητα, παρέμεινε το φαλακρό παιδί με τα κοντά παντελονάκια, ο «μικρός» για όλες τις δουλειές που, παρά τις φουρτούνες και τα στραπάτσα, δεν έχανε την ελπίδα και το κουράγιο του. Ισως να είναι ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που το επώνυμό τους έγινε ουσιαστικό. «Τρέχω σαν Βέγγος», λέμε συχνά.

Ο Θανάσης Βέγγος διαψεύδει τα στερεότυπα περί του καφενόβιου Ελληνα που θέλει να απαγκιάσει στην αγκαλιά του Δημοσίου. Ηταν αυτός που έτρεχε όχι για τη δική του επιτυχία, αλλά επειδή φρόντιζε τους άλλους. Τρέχουμε κι εμείς σήμερα, μόνο που συχνά νιώθουμε ότι κάνουμε ορθοπεταλιά σε κινούμενη άμμο.

Πολλοί συνάδελφοί του έκαναν δηλώσεις (οι περισσότερες σύντομες και σεμνές) στο χθεσινό «Super Star», στην απευθείας σύνδεση με τον ναό της Αγίας Μαρίνας. «Εφυγε ο τελευταίος των Μοϊκανών, κάτι ψιλά μείναμε», είπε μια ηθοποιός, «έκλεισε μια εποχή», είπε κάποιος.

Η εποχή του Θανάση Βέγγου έχει κλείσει προ πολλού, όμως σήμερα έχουμε ανάγκη από νέους Μοϊκανούς και στον χώρο της κωμωδίας, έχουμε ανάγκη από το λυτρωτικό γέλιο που χαρίζει μια τέχνη που περιέχει αλήθειες και ανθρωπιά και δεν είναι μόνο προϊόν υποκριτικής ή συγγραφικής δεξιοτεχνίας. Και ίσως ο καλύτερος τρόπος για να τιμηθεί αυτός ο άνθρωπος-σύμβολο είναι να δοθούν ευκαιρίες σε νέους Ελληνες καλλιτέχνες και δημιουργούς.

Αναρωτιέμαι ποια μπορεί να είναι η κινηματογραφική ή η τηλεοπτική φιγούρα που θα συμβολίζει τον Ελληνα των χρόνων του Μνημονίου, αυτόν που ταλαντεύεται ανάμεσα στην καρτερία, την παραίτηση αλλά και τη βουβή οργή και που έχει ξεχάσει (ελπίζω προσωρινά) να γελάει.