Ο «Φοίνικας» ξαναζεί στην Κέρκυρα

Της Γιωτας Συκκα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 10/10/2008

Η είδηση της αποκατάστασης του θεάτρου «Φοίνικας» στην παλιά πόλη της Κέρκυρας, που αποφάσισε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, χαροποίησε πολλούς προχθές το βράδυ. Δεν ήταν μόνο ότι καθυστερούσε κάθε σωστική επέμβαση σ’ αυτό το αναγεννησιακής αισθητικής κτίσμα, που παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, αλλά και γιατί γραφειοκρατικά εμπόδια καθυστερούσαν κάθε απόπειρα σωτηρίας του. Δέκα και πλέον χρόνια προσπαθούσαν να το αποκαταστήσουν, με εγκρίσεις από το τοπικό Συμβούλιο Μνημείων της Ηπείρου (2002 και 2008), πρόσφατα από το ΚΣΝΜ και προχθές από το ΚΑΣ. Μέσα στην παλιά πόλη της Κέρκυρας που είναι κηρυγμένη ιστορικό διατηρητέο μνημείο αλλά και μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, το θέατρο Φοίνικας, «χτυπημένο» από τις ετερόκλητες χρήσεις και το χρόνο, θεωρείται η μόνη γνωστή λύση του 19ου αι. σ’ ένα ζωτικό πρόβλημα της αρχιτεκτονικής του νεοελληνικού θεάτρου, που επέτρεπε χειμερινή και θερινή λειτουργία. Αλλά και σημείο αναφοράς στην πόλη.

Κηρυγμένο νεότερο μνημείο, κατασκευάστηκε το 1895 και αποτέλεσε τη δεύτερη στέγη του Δραματικού Συλλόγου που ιδρύθηκε το 1875 και για τρεις δεκαετίες δραστηριοποιήθηκε τόσο με τη σχολή του όσο και με τις παραστάσεις του. «Η απαγκίστρωση από το ιταλοκρατούμενο κερκυραϊκό θέατρο ήταν ένα ώριμο αίτημα της ανερχόμενης μεσαίας τάξης, η οποία στήριζε τον Δραματικό Σύλλογο, παρασύροντας στις παραστάσεις του και τους μικροαστούς», σημειώνει η Ελένη Φεσσά - Εμμανουήλ στην έκδοση «Η αρχιτεκτονική του Νεοελληνικού Θεάτρου 1720 - 1940».

Το κτίριο οικοδομήθηκε σε χώρο του δήμου Κερκυραίων, ο οποίος το πρόσφερε το 1893 με ετήσιο ενοίκιο 150 δρχ. Είχε εμβαδό 1.795 τ.μ. και για την ανέγερση του «Φοίνικα» χρησιμοποιήθηκε όλο το αποθεματικό κεφάλαιο του Δραματικού Συλλόγου: 20.000 δρχ. Αλλά δεν ήταν αρκετά. Απαιτήθηκε και δάνειο 50.000 δρχ. Το έργο υποστηρίχθηκε από τη Δημοτική Αρχή της εποχής, διότι θα εξασφάλιζε στην Κέρκυρα υπαίθρια σκηνή ανάλογη με εκείνες του Ν. Φαλήρου και της Αθήνας, ωστόσο, το χρέος και οι πιέσεις ανάγκασαν το Σύλλογο να υποχωρήσει ως προς την ποιότητα των θεαμάτων. Γρήγορα ο χώρος γνώρισε πολλά στάδια πριν από τη παρακμή του, όπως αποδεικνύουν οι πολλαπλές αλλαγές στους χρήστες και τους μισθωτές.

Ηταν ένας πρωτότυπος συνδυασμός χειμερινού και υπαίθριου θεάτρου, ενώ τμήμα του χρησιμοποιήθηκε και ως κινηματογράφος.

Το κτίριο εδράζεται στην «υψηλή» πλατεία του Ενετικού Προμαχώνα Ραϋμόνδου (16ος αι.), ο οποίος αποτελεί τη ΝΔ αιχμή του αμυντικού μετώπου της περιμετρικής βενετικής οχύρωσης της πόλης. Ο συνοδευτικός χώρος του σινεμά εκτείνεται κι αυτός επί του οχυρωματικού χώρου του εν λόγω προμαχώνα. Οπως τονίστηκε στο Συμβούλιο, ο προμαχώνας Ραϋμόνδου (γι’ αυτό έχει λόγο η Εφορεία Βυζαντινών Μνημείων) μαζί με έναν ημιπρομαχώνα ήταν αυτός που προστάτευε την ομώνυμη βενετική πύλη, η οποία κατεδαφίστηκε τον 19ο αι., κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας στην Κέρκυρα.

«Θέλουμε να αναπλάσουμε το κτίριο στην αρχική του μορφή», είπε στην «Κ» ο δήμαρχος Κερκυραίων Σωτήρης Μικάλεφ. Η μελέτη που εγκρίθηκε από το ΚΑΣ -των Κ. Πέτσα, Αν. Σαλή, Β. Γιαννόπουλου- περιλαμβάνει και το μεταλλικό στέγαστρο στην οροφή. Ελπίζουμε να αποτελέσει την αρχή για την αποκατάσταση μια σειράς κτιρίων στην κηρυγμένη παλιά πόλη που περιμένουν τη βοήθεια της πολιτείας πριν καταρρεύσουν.