- «Το φιόρο του λεβάντε» στο «Ανεσις»
 |
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος λάτρευε τη σεισμοπαθή γενέτειρά του, Ζάκυνθο. Μετά τον ολέθριο σεισμό του 1893, που οδήγησε πολλούς Ζακυνθίους «πρόσφυγες» στην Αθήνα, το 1912 ένας σεισμός 6,8 Ρίχτερ προκαλεί νέες μεγάλες καταστροφές σ' όλο το νησί. Ως «αντίδοτο» στις πληγές και κοινωνικές συνέπειες των σεισμών, ο Ξενόπουλος γράφει την αγέραστης χάρης, μεγάλης δραματουργικής μαστοριάς, ηθογραφική κωμωδία «Το φιόρο του λεβάντε» (1914). Μια κωμωδία εκτίμησης για τον αγνό, τίμιο, έξυπνο λαϊκό άνθρωπο του νησιού, αγάπης για τη «μουσική» ντοπιολαλιά του και παράλληλα καυστικής κριτικής για την «αθηνοποίηση» και αστικοποίηση (ηθών, παραδόσεων, συμπεριφορών) των οριστικά φευγάτων από το νησί Ζακυνθίων. Το κεντρικό πρόσωπο του έργου - ο φτωχούλης, ηθικός, καλόκαρδος, πανέξυπνος, με το έμφυτο χιούμορ και τη χάρη της ζακυνθινής λαλιάς του, υπηρέτης Νιόνιος (πρόσωπο απόηχος των υπηρετών της «κομέντια ντελ άρτε»), φοβούμενος τους σεισμούς έρχεται στην Αθήνα και γίνεται υπηρέτης της οικογένειας ενός Ζακυνθίου δικηγόρου, που απατά τη σύζυγό του με μια θεατρίνα κι ας έχει δυο θυγατέρες της παντρειάς και ερωτευμένες. «Σπίρτο» ο Νιόνιος, αφού βάλει τέλος στη μοιχεία του αφεντικού του, σώσει το γάμο του, ζευγαρώσει, επισήμως, τις κόρες του με τους αγαπημένους τους, επιστρέφει, ζευγαρωμένος κι εκείνος με μια υπηρέτρια, στη Ζακυθούλα του. Μια ευφρόσυνη μουσική παράσταση, που αναδεικνύει όλα τα δραματουργικά συστατικά, το γλωσσικό «άρωμα» και τους χαρακτήρες της κωμωδίας, έστησε ο Κώστας Τσιάνος, με πολύχρωμα κοστούμια (Γιάννης Μετζικώφ), σκηνικό (Γιώργος Γαβαλάς), μουσική (Παναγιώτης Καλαντζόπουλος), τραγούδια (Π. Καλαντζόπουλος - Κ. Τσιάνος), χορογραφίες (Φωκά Ευαγγελινού), φωτισμούς (Ανδρέα Μπελλή). Απολαυστικότατη, εξαιρετικά λεπτοδουλεμένη είναι η ερμηνεία του Σπύρου Παπαδόπουλου (Νιόνιος). Αξιοσημείωτες είναι και οι ερμηνείες των Ευαγγελίας Μουμούρη, Χάρη Σώζου, Μελίνας Βαμβακά, Αγγελου Μπούρα.
- «Εδώ (8 αληθινές ιστορίες μεταναστών)»
 |
Σε ένα φτωχικό καφέ - μπαρ («Κ44», Κωνσταντινουπόλεως 44, Κεραμεικός), παρουσιάζεται (Δευτερότριτα), μια νεανική, απέριττη (σκηνογραφικά, σκηνοθετικά, υποκριτικά), ουσιώδους όμως περιεχομένου, σεμνότατη και τελικώς συγκινητική παράσταση. Ο νέος ηθοποιός Γιώργος Νανούρης - ως σκηνοθέτης και επιμελητής των μουσικών επιλογών - και τέσσερις ακόμη νέοι ηθοποιοί - Αννίτα Καπουσίζη, Σοφία Κεφαλληνού, Βαγγέλης Κοντομνούς, Αννα Ψαρά - ενώνοντας τις δυνάμεις τους, τη νεανική ευαισθησία και τον προβληματισμό τους έδωσαν «φωνή» και «πρόσωπο» σε βιωματικές μαρτυρίες οκτώ μεταναστών στον τόπο μας, τις οποίες «κατέγραψε» και επεξεργάστηκε ως μονολόγους ο γνωστός Αλβανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Γκαζμέντ (επί πολλά χρόνια μετανάστης στην Ελλάδα). Ιστορίες, που ανάλογές τους βίωσαν και συνεχίζουν να βιώνουν αμέτρητοι ξεριζωμένοι, από τα πέρατα του κόσμου, στον τόπο μας. Λευκοί και μαύροι. Οκτώ ιστορίες που - πρέπει να το σημειώσουμε - δεν είναι και από τις μύριες όσες κατά πολύ τραγικότερες θα μπορούσαν να καταμαρτυρήσουν αμέτρητοι άλλοι δύστυχοι μετανάστες στον τόπο μας, εφόσον τους δινόταν η δυνατότητα να αποκαλύψουν τα πάθη τους, χωρίς να υποστούν σε πολλαπλάσιο βαθμό τον πολύμορφο, φανερό και υπόγειο ρατσισμό, την απάνθρωπη βία, την αμείλικτη εκμετάλλευση, τον κίνδυνο απέλασης. Και οι οκτώ ιστορίες που κατέγραψε και μεταφέρει σε γλώσσα απλή και άμεση ο Γκ. Καπλάνι, αφορούν σε νεαρής ηλικίας μετανάστριες και μετανάστες (Βαλκάνιοι, Αφρικανοί, Μεσανατολίτες, Ασιάτες), «διηγούνται» διάφορες πτυχές της πικρής ζωής νέων, πρώτης και δεύτερης γενιάς μεταναστών, που ενώ θεωρούν «πατρίδα» τους αυτό τον τόπο και νιώθουν Ελληνες, η πραγματικότητα (πολιτειακή και κοινωνική) τους κάνει να νιώθουν ξένοι και ανέστιοι, φοβισμένοι, θύματα κάθε εκμεταλλευτή, με αβέβαιο αύριο. Και επειδή και τα αίτια και οι μορφές του ξεριζωμού, της μετανάστευσης, του ρατσισμού, της εκμετάλλευσης, είναι ίδια για άντρες και γυναίκες, η σκηνοθεσία δε δίστασε στο να αποδοθούν και από τις τρεις γυναίκες ηθοποιούς μαρτυρίες ανδρών μεταναστών. Και μάλιστα με απλό, ανεπιτήδευτο, ρεαλιστικό λόγο, χωρίς φωνητικές, ενδυματολογικές και υποκριτικές «μεταμορφώσεις». Η σκηνοθεσία θέλησε και το πέτυχε να αναδείξει την ουσία, το περιεχόμενο, την έμμεση καταγγελία των μαρτυριών και όχι να τις «αλλοιώσει», με επιδεικτική σκηνοθετίτιδα και με περιττά υποκριτικά τερτίπια, περί του ψυχισμού και του δράματος των οκτώ προσώπων, με αποτέλεσμα αυτή η «φτωχής» όψης, αλλά επίκαιρου και ουσιαστικού κοινωνικού περιεχομένου παράσταση και οι σεμνά και λιτά αισθαντικές ερμηνείες των ηθοποιών να «μιλούν» στο νου και την ψυχή του θεατή.
- «Μαθήματα βίας» στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου»
 |
Με το νέο έργο του «Μαθήματα βίας (μόνο την αλήθεια, μέρος ΙΙ)», ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Μαυρογεωργίου επιμένει στο «δρόμο» μιας υπερρεαλιστικά παιγνιώδους, παραμυθώδους και τελικώς μισοσοβαρά - μισοαστεία υπαινικτικής για διάφορα φαινόμενα και προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας, δραματουργικής γραφής που άρχισε με την «Κατσαρίδα» και συνέχισε με το περσινό «Μόνο την αλήθεια (μέρος Ι)». Ο Β. Μαυρογεωργίου, με φαντασία και ευλυγισία, με παιγνιώδη μυθοπλαστικά «κόλπα», με θεατρικής εμβέλειας διαλόγους και με αίσθηση του χιούμορ, πλέκει τις αλληγορικές «παραμυθίες». Ο Μαυρογεωργίου - όπως αποδείχνουν και τα προηγούμενα και το τελευταίο έργο του - και συγγραφική ικανότητα έχει και ανθρωπιστική ευαισθησία και προβληματισμό για το πού βαίνει η σύγχρονη κοινωνία. Ομως, επιλέγοντας έναν τόσο άτολμο, τόσο έμμεσο, τόσο παιγνιώδη και «παραμυθολογικό», τελικά έναν τόσο «ανώδυνο» τρόπο, να μιλήσει για σοβαρότατα φαινόμενα και προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, καταδείχνοντας το αποτέλεσμα και όχι τα βαθύτερα κοινωνικά αίτια των φαινομένων και προβλημάτων, μένει στην επιφάνεια των πραγμάτων και στερεί τα έργα του από μια βαθύτερη και δυναμικότερη δραματουργική ουσία. «Μαθήματα βίας» τιτλοφορεί το νέο έργο του, η τελική διαμόρφωση του οποίου (σύμφωνα με το πρόγραμμα) έγινε από όλο το θίασο. Μέγα πρόβλημα των καιρών μας η βία. Διάχυτη, αυξανόμενη, εξαπλωμένη σε όλο τον κόσμο. Βαθύτατα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά τα αίτιά της. Πολλές οι μορφές της. Προκλητικά φανερές, ύπουλα αφανείς, με ποικίλες διαβαθμίσεις. Πρώτο και κύριο αίτιό της, μέγιστη μορφή της, οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι. Αυτοί κι αν δίνουν «μαθήματα βίας»... Το έργο, όμως, προσπερνά και αυτή και άλλες απάνθρωπες μορφές βίας, προφανώς γιατί ο συγγραφέας και οι συνεργάτες του ηθοποιοί αντιλαμβάνονται ότι με αυτές τις μορφές βίας δεν μπορείς να κάνεις πλακίτσα... Ετσι επέλεξαν με μια παιγνιώδη μυθοπλοκή να υπαινιχθούν διάφορες επικίνδυνες μεν, αλλά «ανεπαίσθητες», γι' αυτό συνήθως μη συνειδητοποιούμενες από τους θύτες και από τα θύματα μορφές βίας στην καθημερινότητα των ανώνυμων ανθρώπων. Ανεξάρτητα από αυτές τις επισημάνσεις, το έργο διαθέτει θεματολογικό και μορφολογικό ενδιαφέρον, ενδιαφέρον που μεγέθυνε η νεανικά παιγνιώδης σκηνοθεσία του Β. Μαυρογεωργίου, το λιτότατο, αλλά ευφάνταστο σκηνικό και τα νεανικά κοστούμια της Μαργαρίτας Χατζηιωάννου, η εκφραστική κινησιολογία της Αγγελικής Στελλάτου, η μουσική του Κώστα Γάκη και οι εκφραστικότατες, με κεφάτο χιούμορ ερμηνείες των Μαρίας Φιλίνη (η καλύτερη και πιο μεταμορφώσιμη), Κώστα Γάκη, Κατερίνας Μαυρογεωργίου και Βασίλη Μαυρογεωργίου.
ΘΥΜΕΛΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Τετάρτη 8 Οχτώβρη 2008
No comments:
Post a Comment