Αντιπαράθεση ή εκφοβισμός;

Του Γιαννη Σταυρακακη*, Kυριακή, 7 Σεπτεμβρίου 2008

Τ ο φετινό φεστιβαλικό καλοκαίρι θα μείνει στη μνήμη μας για την κατακόρυφη όξυνση στους τρόπους με τους οποίους μερίδα θεατών σε πολλές παραστάσεις εξέφρασε την αποδοκιμασία της για τα θεατρικά ή άλλα δρώμενα. Σε μια εποχή της οποίας το κέντρο βάρους κινείται στον άξονα της μετα-πολιτικής συναίνεσης, το πάθος που κινητοποιήθηκε και ο έντονος διάλογος που ακολούθησε στα μέσα ενημέρωσης αποτελούν ενδείξεις μιας ζωντανής δημοκρατικής κουλτούρας. Ας ξεπεράσουμε λοιπόν τον μικροαστικό καθωσπρεπισμό μας. Αυτός ο διχασμός της πόλης είναι θεμιτός, γιατί εκείνο που την ενώνει είναι η συνεχής διερώτηση για τα ίδια τα πολιτι(στι)κά θεμέλιά της.

Εδώ ακριβώς όμως τα πράγματα περιπλέκονται ελαφρώς. Η διερώτηση αυτή δεν μπορεί να σημαίνει εξόντωση του διαφορετικού, εκείνου που δεν μας αρέσει. Ακόμα και η οξύτητα είναι ανεκτή, αλλά μόνο στο βαθμό που δεν αποσκοπεί στη φίμωση του άλλου και την «ολοκληρωτική» επιβολή ενός παρωχημένου και άγονου συντηρητισμού. Ας σκεφθούμε λίγο λοιπόν. Από ποια σκοπιά αρθρώθηκε ο οξύς κριτικός λόγος και οι έντονες αποδοκιμασίες; Από μια σκοπιά που ανταγωνιζόταν μεν, αλλά παράλληλα σεβόταν το αντικείμενο της κριτικής της; Ή μήπως από μια σκοπιά βίαιης ηθικιστικής απόρριψης και προγραφής εκείνου που ξεφεύγει από τα ασφυκτικά πλαίσια μιας απολιθωμένης παράδοσης, η οποία αναδεικνύεται σε θέσφατο; Μήπως οι υστερικές καταγγελίες απλώς τρομοκρατούν, αντί να αντιπαρατίθενται γόνιμα; Μήπως δεν είναι, τελικά, παρά ένδειξη φοβικής και ανασφαλούς πολιτισμικής εσωστρέφειας;

* Ο Γιάννης Σταυρακάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ.