Monday, September 1, 2008

ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ 2008: Με σημαίες και με «γιούχα»

Του Γιώργου Δ. Κ. Σαρηγιάννη, ΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2008

Το πλέι μπακ τραγούδι του Γιώργου Μαρίνου  σχολιάστηκε πολύ στην παράσταση «ΒάτραΧ» του Εθνικού Θεάτρου
Ναι, ήταν ένα Φεστιβάλ αλλιώτικο απ΄ τα άλλα: το 54ο Φεστιβάλ Επιδαύρου. Ένα Φεστιβάλ με ανατροπές, με «πειράγματα» κειμένων αλλά και με παραστάσεις που de jure δεν επρόκειτο να ενοχλήσουν, με γιουχαΐσματα, με αποχωρήσεις, με ξεσπαθωμένους κριτικούς, με θεατές κρυμμένους πίσω από την ανωνυμία τους να «κράζουν» ή να βρίζουν live στην Επίδαυρο προασπιζόμενοι- βρίζοντας δυνατά...- τον σεβασμό στον «ιερό χώρο» και στα αρχαία κείμενα που θεωρούν κληρονομιά τους ή να αλληλοβρίζονται χυδαία σε «ειδικευμένα» sites του Διαδικτύου. Με λίγα λόγια, ένα Φεστιβάλ ζωντανό. Άνοιξε στις 4 Ιουλίου με την επανάληψη της παραγωγής του βρετανικού Εθνικού Θεάτρου «Ευτυχισμένες μέρες» του Μπέκετ. Η έξοχη σκηνοθεσία της Ντέμπορα Γουόρνερ και η συναρπαστική ερμηνεία της Φιόνα Σο που έσφυζε από χιούμορ δεν συγκέντρωσαν το κοινό που αναμενόταν μετά τις εξαιρετικές εντυπώσεις που είχαν αφήσει πέρσι- γύρω στα 1.500 άτομα στην πρεμιέρα-, αλλά έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό.
Αμέσως κατόπιν άρχισαν τα... όργανα: Εθνικό Θέατρο και «Βάτρα-Χ» του Δημήτρη Λιγνάδη. Ο οποίος έκανε φύλλο και φτερό την κωμωδία του Αριστοφάνη: πράγμα που από άλλους εισπράχτηκε ως πλάκα και ασέβεια και από άλλους ως ανανέωση και φρεσκάδα. Ίσως η αλήθεια να βρίσκεται κάπου ανάμεσα. Το μεγάλο κοινό που έφτανε τα 8.000 άτομα στην πρεμιέρα γέλασε αρκούντως αλλά και ένα μέρος του αποχώρησε σιωπηλά, κυρίως το Σάββατο που είχε φισκάρει το θέατρο. Χίλιοι ήταν οι αποχωρήσαντες; Χίλιοι πεντακόσιοι; Ή πολύ λιγότεροι; Θα παραμείνει το χωρίς λύση μυστήριο του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου... Πάντως οι κριτικές κονιορτοποίησαν την παράσταση.
Η αρμονία επανήλθε στο θέατρο του Πολυκλείτου με την όπερα του Γκλουκ «Ορφέας και Ευρυδίκη» όπως την είδε- ως «χορο-όπερα»- η Μεγάλη Πίνα Μπάους με το Μπαλέτο της Όπερας του Παρισιού: μία από τις κορυφαίες στιγμές- υπέρτατη συγκίνηση- που έζησε η Επίδαυρος στα πενήντα τέσσερα χρόνια του Φεστιβάλ της. Γύρω στα 6.000 άτομα αποθέωσαν στο τέλος της πρεμιέρας την Πίνα Μπάους.
Οι «Φοίνισσες» του «Αμφι-Θέατρου» και του Σπύρου Ευαγγελάτου συντήρησαν την ηρεμία: μία παράσταση «παλαιάς κοπής» η οποία άρεσε στο σταθερό κοινό της Επιδαύρου- περίπου 4.000 στην πρεμιέρα- που χειροκρότησε με θέρμη τους παλαιούς των ημερών Πέτρο Φυσσούν και- κυρίως- Αντιγόνη Βαλάκου και η οποία ικανοποίησε- χωρίς εξάρσεις- την κριτική.
Το ΚΘΒΕ τόλμησε φέτος να καλέσει σκηνοθέτη από την ΠΓΔΜ- τον Σλόμπονταν Ουνκόφσκι- να ανεβάσει «Ορέστη» του Ευριπίδη. Ο σκηνοθέτης αρνήθηκε το ευτυχές φινάλε του Ευριπίδη με τον από μηχανής Απόλλωνα να τακτοποιεί όλα και όλους. Το δικό του ειρωνικό φινάλε που ανακαλούσε εικόνες τηλεοπτικού φινάλε τάλεντ ή ριάλιτι σόου και που κατέληγε σε μακελειό ξένισε αλλά έγινε τελικά αποδεκτό από τους περίπου 4.500 περίπου θεατές της πρώτης βραδιάς. Η κριτική δεν έδειξε πάντως ενθουσιασμένη.

Η κατάσταση σκούρυνε το επόμενο διήμερο του Φεστιβάλ. Η τετράωρη διάρκεια του διπλού «Οιδίπους επί Κολωνώ»/ «Οιδίπους τύραννος» του Σοφοκλή- με αυτή την «ανάποδη» σειρά- της Ρούλας Πατεράκη και του Εθνικού Θεάτρου εξόντωσε το κοινό- περίπου 7.500 θεατές στην πρεμιέρα ενώ το Σάββατο το θέατρο φουλάρισε. Το οποίο κοινό είδε μία παράσταση με στυλ αλλά με πολύ παλιούς «τρόπους» - στόμφο, πόζες... Η κριτική ήταν και πάλι αρνητική αλλά δεν έλειψαν και οι θετικές φωνές, όπως και από το μέρος των θεατών.

«Δεν θα γιουχάιζα τη Μήδεια»

«Το Φεστιβάλ Επιδαύρου έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: κάθε χρόνο υπάρχουν στο πρόγραμμα δύο παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου για τις οποίες αποφασίζει ο διευθυντής του Εθνικού και μία του ΚΘΒΕ για την οποία αποφασίζει ο διευθυντής του. Φέτος ήθελα να συνεργαστώ με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και τη Λυδία Κονιόρδου, εκείνη όμως ήταν που επέλεξε τον Ανατόλι Βασίλιεφ για σκηνοθέτη. Άρα, το Φεστιβάλ επέλεξε απευθείας μόνο τις τέσσερις από τις οκτώ φετινές παραστάσεις» λέει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Ελληνικού Φεστιβάλ Γιώργος Λούκος.
«Ως προς τις αντιδράσεις του κοινού δεν πιστεύω πως έχουν απόλυτη σχέση με την ποιότητα της παράστασης. Έχω δει πολλές πολύ μέτριες παραστάσεις που έχουν χειροκροτηθεί και πολλές κακές που δεν έχουν γιουχαϊστεί. Το ότι η μία από τις φετινές οκτώ γιουχαΐστηκε δεν σημαίνει πως ήταν η χειρότερη. Αν έπρεπε εγώ να γιουχάρω μία - που δεν θα το έκανα- είμαι σίγουρος ότι δεν θα γιουχάιζα τη "Μήδεια"... Είμαι ικανοποιημένος, πάντως. Έχω την αίσθηση πως το Φεστιβάλ εξελίσσεται. Έχουμε αρχίσει να βλέπουμε και διαφορετικά πράγματα, όπως τον Μπέκετ, τη "Μήδεια" του Κερουμπίνι πέρσι, την Πίνα Μπάους φέτος... Το άνοιγμα γίνεται σιγά σιγά γιατί είναι και δύσκολο με αυτό το θέατρο που το ακολουθούν χαρακτηρισμοί όπως "ιερός χώρος". Πρέπει, πάντως, να πηγαίνουν και οι νεώτεροι στην Επίδαυρο, όχι μόνο οι άνω των 65...».
Πολύγλωσσο σκάνδαλο

Τα δύο τελευταία διήμερα τα πράγματα αγρίεψαν. Ο Ανατόλι Βασίλιεφ, μέγα όνομα του ευρωπαϊκού θεάτρου, φόρτωσε τη «Μήδεια» του Ευριπίδη που σκηνοθέτησε για το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και την τέντωσε στις τρεισήμισι (!) ώρες. Η εξαντλητική διάρκεια, η επιβεβλημένη στους ηθοποιούς ιδιόμορφη εκφορά του λόγου και οι σκηνοθετισμοί, που μετά τη δεύτερη ώρα αυξήθηκαν υπερβολικά, «φόρτωσαν» τους περίπου 5.000 θεατές της πρεμιέρας και όταν η αγγελική ρήση άρχισε να εκφωνείται ταυτόχρονα ελληνιστί, γαλλιστί και αγγλιστί, ήταν αρκετοί αυτοί που εξερράγησαν και επιδόθηκαν σε γιουχαΐσματα τα οποία συνεχίστηκαν, από όσους δεν αποχώρησαν βρίζοντας, μέχρι το τέλος της παράστασης. Τα ίδια επαναλήφθηκαν και τη δεύτερη μέρα. Η κριτική ακόμα ρίχνει χώμα στον τάφο που άνοιξε στον Βασίλιεφ... Αλλά δεν έλειψαν και οι επώνυμες αντιδράσεις στη στάση αυτή. Το Φεστιβάλ έληξε με «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου από το «Θέατρο Δωματίου» σε σκηνοθεσία της πρωτοεισερχόμενης στην Επίδαυρο Άντζελας Μπρούσκου. Η οποία επίσης «πείραξε» το έργοχωρίς να πειράξει το κείμενο. Εκείνο που ενόχλησε κάποιους ήταν το τσιγάρο της Κασσάνδρας ή όταν έμεινε με τα εσώρουχα: ακούστηκαν και πάλι αποδοκιμασίες αλλά έμειναν περιστατικά μεμονωμένα ενώ κάποια γιουχαΐσματα στο φινάλε καλύφθηκαν από τα χειροκροτήματα των περίπου 3.000 θεατών της πρεμιέρας και δεν επαναλήφθηκαν στη δεύτερη παράσταση.

Πτώση 19,6%
2008: 16 παραστάσεις, 79.000 εισιτήρια, μέσος όρος ανά παράσταση 4.936
εισιτήρια
2007: 14 παραστάσεις, 86.000 εισιτήρια, μέσος όρος ανά παράσταση 6.143
εισιτήρια

No comments: