ΠΑΙΔΙ & ΘΕΑΜΑ
Η Ξένια Καλογεροπούλου μιλάει για το παιδικό θέατρο στην Ελλάδα, από τότε που ξεκίνησε ως σήμερα
ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ
Η νέα παραγωγή της Μικρής Πόρτας με τον τίτλο «Παραμυθ... issimo» των Ξένιας Καλογεροπούλου και Θωμά Μοσχόπουλου θα κάνει πρεμιέρα στις 22 Νοεμβρίου. Την άνοιξη του 2009 θα ανεβεί στο Μικρό Θεατράκι «Ο Μπελάς» του Μάικ Κένι, για παιδιά 2-6 ετών.
Από το 1972, οπότε η Ξένια Καλογεροπούλου άνοιξε τη μικρή της «Πόρτα», ως σήμερα πολλά έχουν αλλάξει, πολλά έχουν βελτιωθεί και πολλά έχουν ακόμη να γίνουν στον χώρο του θεάτρου για παιδιά. «Τότε, επί χούντας, ήταν όλα διαφορετικά» θυμάται. «Δεν υπήρχε κανένας επαγγελματικός θίασος. Μετά έκανε ο Δημήτρης Ποταμίτης και ύστερα και άλλοι. Το πρόβλημα ήταν ότι σύμφωνα με μια διάταξη απαγορευόταν τα παιδιά να έρθουν στο θέατρο με το σχολείο τους. Ο δάσκαλος δεν μπορούσε να κάνει κάτι, οπότε ήταν δύσκολο να κάνουμε σχολικές παραστάσεις - μόνο σαν κρυφό σχολειό, σαν αντιστασιακή ενέργεια. Οπότε παίζαμε μόνον τα Σαββατοκύριακα και ουσιαστικά για τα παιδιά προνομιούχων οικογενειών... Εγώ όμως ήθελα να κάνω θέατρο για όλα τα παιδιά. Αργότερα» συμπληρώνει, μετά τη Μεταπολίτευση «έκανα καβγάδες για να αλλάξουν τα πράγματα μια που ο νόμος άργησε να καταργηθεί. Ακόμη και με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τσακώθηκα για το θέμα του παιδικού θεάτρου». Τώρα όμως, πιο ψύχραιμα, καταλαβαίνει ότι δεν ήταν και τόσο παράλογο, καθώς δεν υπήρχαν θίασοι να κάνουν σωστή δουλειά.«Με την κατάργηση της διάταξης τελικά, περάσαμε σε μια άλλη κατάσταση. Το θέατρο όχι μόνο δεν θεωρείται επικίνδυνο, αλλά μπήκε και στο πρόγραμμα του σχολείου. Τώρα τα παιδιά είναι υποχρεωμένα να βλέπουν παραστάσεις. Παράλληλα οι θίασοι έγιναν πάρα πολλοί. Ομως σε μια μεγάλη αναλογία οι παραστάσεις είναι πλέον επαγγελματικές. Διαθέτουν σκηνοθέτη, σκηνογράφο, ηθοποιούς. Αυτό είναι ένα μεγάλο βήμα. Από εκεί και πέρα το πράγμα κόλλησε, δεν εξελίχθηκε». Και ενώ οι συνθήκες γύρω από τα παιδιά αλλάζουν, τα ερεθίσματα αυξάνονται και τα θεάματα πολλαπλασιάζονται - αρκεί να πατήσεις ένα κουμπί, είναι όλο και πιο δύσκολο να τους κινήσεις το ενδιαφέρον. «Την εποχή που αρχίσαμε, ή την εποχή που ήμουν εγώ παιδί, το να είσαι μπροστά σε μια κλειστή αυλαία και να ακούς μουσική να παίζει, έκανε την καρδιά σου να χτυπά. Τώρα δεν είναι τίποτα. Αρα εμείς πρέπει να δίνουμε στα παιδιά κάτι παραπάνω, κάτι που δεν βρίσκουν αλλού, κάτι που θα τα αγγίξει βαθιά και θα θυμούνται για χρόνια ή και για πάντα». Σήμερα, ειδική επιτροπή του υπουργείου Παιδείας κρίνει την καταλληλότητα μιας παράστασης ώστε το σχολείο να έχει τη δυνατότητα να την παρακολουθήσει. Ωστόσο «αυτό που ζητούν συνήθως οι άνθρωποι της επιτροπής, είναι το μήνυμα. Μα το μήνυμα είναι κάτι που λες και στον τηλεφωνητή. Ακόμη και η αισθητική μιας παράστασης μπορεί να είναι μήνυμα και σίγουρα δεν είναι κάτι που θα σου πουν όλα τα παιδιά βγαίνοντας από μια παράσταση» εξηγεί.
Παρούσα, πολύ συχνά, στις πρωινές παραστάσεις για τα σχολεία, η Ξένια Καλογεροπούλου ακούει, αφουγκράζεται τα παιδιά και καταλαβαίνει τι ήταν αυτό που άρεσε ή όχι στους μικρούς θεατές. Έπειτα από 35 χρόνια, η ιδρύτρια της Μικρής Πόρτας συνειδητοποιεί κάτι που είχε καταλάβει από νωρίς: τη δυσκολία και τις απαιτήσεις αυτής της δουλειάς. «Δεν αρκεί να κάνεις μια καλή παράσταση. Ούτε, βέβαια, μπορείς να ανταγωνισθείς τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Είσαι χαμένος από πριν. Αν όμως καταφέρεις με πολύ απλά πράγματα να κάνεις κάτι, αυτό μπορεί να είναι πιο ενδιαφέρον». Πώς μπορούν να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα; «Πέρα από εμάς τους ίδιους που πρέπει να αλλάξουμε, παρατηρώ μια έλλειψη πληροφόρησης. Πιστεύω ότι πρέπει οπωσδήποτε οι άνθρωποι που κάνουν θέατρο για τα παιδιά να ταξιδεύουν σε φεστιβάλ ή να γίνονται εδώ φεστιβάλ και σεμινάρια. Το 1979 πρωτοείδα μια ιταλική παράσταση σε ένα φεστιβάλ στο Βερολίνο, που με αναστάτωσε γιατί κατάλαβα πού μπορεί να φθάσει το παιδικό θέατρο». Επιστρέφοντας, έγραψε τον «Οδυσσεβάχ», το πρώτο δικό της έργο. Ακολούθησαν πολλά ακόμη, ενώ τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με τον σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλο, με τον οποίο συνυπογράφουν και ορισμένα έργα. Η Ξένια Καλογεροπούλου πάντως δεν νιώθει να μοιράζεται με πολλούς συναδέλφους της αυτή την αγωνία. Βρίσκει ρηχές, επίπεδες και μονοδιάστατες αρκετές από τις παραστάσεις για παιδιά. «Ξέρετε, το παιδικό θέατρο μπορεί να είναι και βαρετό και συναρπαστικό».
Σε καθημερινή βάση, το θέατρο Πόρτα κατακλύζεται από παιδιά και δασκάλους. «Δεν είναι δύσκολο για μας σήμερα» λέει «να καταλάβουμε τους δασκάλους. Ενα πρόβλημα είναι ότι όταν επιλέγουν ένα έργο για το σχολείο, θέλουν να αφορά όλες τις τάξεις. Και αυτό είναι λάθος. Από την άλλη, πρέπει να πούμε ότι όσο πρέπει να βελτιωθούμε εμείς που κάνουμε θέατρο, άλλο τόσο πρέπει και οι δάσκαλοι. Οχι όλοι, φυσικά, αφού υπάρχουν πάντα εξαιρετικοί άνθρωποι που διδάσκουν τα παιδιά. Για τους υπόλοιπους όμως, για εκείνους που κάθονται απ΄ έξω την ώρα της παράστασης, τι να πει κανείς.... Αδιαφορούν και, φυσικά, δεν μπορούν να προσφέρουν καμιά βοήθεια στις απορίες των παιδιών, αφού δεν έχουν καν παρακολουθήσει το έργο» συμπληρώνει. Παράλληλα επισημαίνει ότι η συνεργασία των υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού θα λειτουργούσε θετικά, ενώ το οικονομικό ζήτημα, που για ορισμένους λύνεται μέσω των επιχορηγήσεων, δυσχεραίνει την κατάσταση. «Κακά τα ψέματα. Χρειάζεσαι και μια ξεγνοιασιά για να κάνεις καλό θέατρο. Εμείς αν δεν είχαμε την επιχορήγηση δεν θα βγαίναμε» λέει. «Εμένα με απασχολεί να γίνει ένας πυρήνας από καλά πράγματα που να ανεβάζουν το επίπεδο. Εχει χαλάσει όμως και το γούστο των γονιών. Λένε ότι μια παράσταση είναι ωραία γιατί είχε πολλούς ηθοποιούς, πλούσια σκηνικά και κοστούμια».
Γνωρίζοντας εκ των έσω τα προβλήματα και τις δυσκολίες του θεάτρου για παιδιά, η Ξένια Καλογεροπούλου πιστεύει ότι λύσεις υπάρχουν, αρκεί να σκύψει κανείς με ενδιαφέρον, και επαναλαμβάνει ότι η πληροφόρηση «κάνει καλό». Ωστόσο διαφωνεί με την ύπαρξη του κρατικού διαγωνισμού για το θεατρικό έργο: «Τον θεωρώ μια καταστροφή, γιατί τα έργα που κατατίθενται είναι, συνήθως, το ένα χειρότερο από το άλλο. Εχω καταλάβει» συνεχίζει «ότι οι άνθρωποι που γράφουν καλό θέατρο για τα παιδιά, δεν πάνε σε διαγωνισμούς. Γι' αυτό πιστεύω ότι πρέπει να δοθούν άλλα κίνητρα». Επισημαίνει επίσης ότι δεν γράφονται κριτικές για το παιδικό θέατρο και προτείνει τη δημιουργία τριών βραβείων κάθε χρόνο τα οποία θα συνοδεύονται από ένα συμβολικό ποσό και μια εξήγηση για τη βράβευση. «Ολο αυτό θα έδινε ένα στάτους και θα έκανε παλαιότερες και νέες ομάδες να θέλουν να ξεχωρίσουν. Μια υπεύθυνη επιτροπή που θα έκρινε τις παραστάσεις, θα μπορούσε εκτός από τις τρεις βραβευμένες να συστήνει παράλληλα και άλλες τρεις, ώστε με τον τρόπο της να ενημερώνει το κοινό. Δεν πιστεύω στα θαύματα, αλλά κάτι πρέπει να κάνουμε. Δεν είναι υποδεέστερο το θέατρο για παιδιά. Αν όμως το θεωρήσουμε έτσι, τότε και θα είναι». Και καταλήγει: «Χωράει περισσότερη φαντασία, απλότητα, καθαρότητα και άλλου είδους ευαισθησία το θέατρο για τα παιδιά. Μια ωραία παράσταση μπορεί να σε κάνει να πετάξεις».
Το ΒΗΜΑ, 28/09/2008
No comments:
Post a Comment