Ενα τέτοιο φεστιβάλ-μαμούθ συμβαίνει μόνο κάθε έξι χρόνια. Οταν συμπίπτουν το «Θέατρο του Κόσμου» κάθε τριετία, η «Νέα Ευρωπαϊκή Δραματουργία» ανά διετία και οι επιβλητικές, πολυτελώς επιχορηγούμενες «Εορταστικές εβδομάδες της Βιέννης», ετησίως. Αλλο ένα καλοκαίρι αποστομωτικής top-επίκαιρης πολυσχιδίας και φεστιβαλικού κοσμοπολιτισμού, που θέτει εκ νέου το ερώτημα: πόσο αναγκαίες είναι ακόμη αυτές οι τεράστιες παγκόσμιες θεατρικές συνάξεις, όταν οι περισσότερες κρατικές σκηνές της Ευρώπης επιδίδονται σε διεθνείς συμπαραγωγές και συνεργασίες, οι δήμοι σε μετακλήσεις «εξωτικών» θεατρικών πακέτων και το διαδίκτυο επιβεβαιώνει καθημερινά πως ο κόσμος είναι μικρότερος απ' όσο πιστεύουμε.
Οι «Πατέρες» του Alvis Hermanis, με τρεις ήρωες που κουβεντιάζουν με τους νεκρούς μπαμπάδες τους |
42 συμμετοχές από 22 χώρες σε έξι εβδομάδες. Ποιος να τα δει όλα αυτά; Οι λύσεις είναι δύο. Επιλέγουμε -το συνηθέστερο- ή βουτάμε σε όλα, μήπως και μας ξεφύγει κάτι αξιοπρόσεκτο. Οι «Βδομάδες» παράγουν ένα πρόβλημα πολυτελείας: το αργότερο σε 30 μέρες έχει κορεστεί και ο πιο άπληστος θεατρόφιλος και τον περιμένει ακόμη ένα δεκαπενθήμερο γεμάτο σκηνικά αξιοθέατα. Με επίκεντρο, και φέτος, το θέατρο - ντοκιμεντέρ, το πρόγραμμα περιέκλειε περφόρμανς από τις βραζιλιάνικες φαβέλας, εμφυλιοπολεμικές φάρσες από τη Βηρυτό, Νιγηριανούς οδηγούς ταξί της Βιέννης, μέχρι τηλεοπτικούς ρεπόρτερ από την Ισλανδία. Το «κλασικό» γερμανόφωνο θέατρο έπαιξε ποσοτικά και ποιοτικά δευτερεύοντα ρόλο.Προσωπικά, στις «Βδομάδες» χρωστάω τέσσερις παραστάσεις που δεν θα ήθελα να είχα χάσει. Την τελευταία παραγωγή του εκπληκτικού Κρίστοφ Μάρταλερ (με την οποία θα ασχοληθούμε σε επόμενο σημείωμα), τους «Πατέρες» του Λιθουανού Alvis Hermanis, τα «Αδέλφια» του Ολλανδού Jetse Batelaan και τη διπλή καταβύθιση στο σύγχρονο Ρίο της ομάδας «Morrinho».
- Ειδήσεις, πατέρες, οδηγοί ταξί - όλα αληθινά
Σκηνή βουβής αλληλεξάρτησης από το συγκλονιστικό θέατρο-ντοκιμεντέρ «Αδέλφια» του Ολλανδού Jetse Batelaan |
Θέατρο - ντοκιμεντέρ από τέσσερις ηπείρους. Παραστάσεις χωρίς κείμενο, με θεματικό άξονα το «Μέλλον». Οι καλές περιήχαν με τρόπο θαυματουργό ένα είδος στέρεης ποίησης που συναντούμε μόνο στο θέατρο. Οι άλλες έδειξαν πως και το μεταδραματικό θέατρο είναι μόνο θέατρο, που αν δεν λειτουργήσει είναι εξίσου βαρετό με την ανέμπνευστη μεταφορά ενός κλασικού.Εξέχον δείγμα μη λογοτεχνικού θεάτρου ήταν οι «Πατέρες» του Alvis Hermanis. Τρεις ηθοποιοί (Λιθουανός, Ρώσος, Γερμανός) κουβεντιάζουν για τους μπαμπάδες τους, με φόντο τεράστια εναλλασσόμενα πορτρέτα τους, τριγύρω συμβολικά αντικείμενα εποχής (πικ-απ, τρανζίστορ) ενώ μακιγιέζ τους μεταμορφώνουν αργά στους ηλικιωμένους και ίσως ήδη νεκρούς γεννήτορές τους, που οι ίδιοι δεν θα ήθελαν ποτέ να είναι -όμως τα γονίδια...Ο ένας υπήρξε και αυτός ηθοποιός, ο δεύτερος εκτοπίστηκε 14 χρόνια στη Σιβηρία, ο τρίτος -χαρακτηριστικό δείγμα Δυτικογερμανού- ήταν ένας αφοσιωμένος μπασκίνας στα ταραχώδη χρόνια του '70. Και οι τρεις είχαν προβλήματα αλκοολισμού, που οι γιοι τους αντιμετωπίζουν με στοργικό-ειρωνικό σεβασμό. Ομως οι αμφιβολίες και τα μικρά ή μεγάλα αινίγματα στη σχέση πατέρα/γιου παραμένουν. Ενα κομμάτι κοινωνικής ιστορίας της Σοβιετικής Ρωσίας και της Δυτικής Γερμανίας, γεμάτο ανέκδοτα και μνήμες χαράς και θλίψης, εξαίρετα ερμηνευμένα, σε έναν μαγικά ρεαλιστικό συγκερασμό των εμμονών του σκηνοθέτη με την καθημερινότητα, το γήρας, το θέατρο.Στα χνάρια των περίφημων «RIMINI PROTOKOLL», ο Καταλανός Roger Barnet ανεβάζει στη σκηνή «αληθινούς» ανθρώπους. Στο «RIMUSKI», που ανασκευάζεται κάθε φορά εξ αρχής, επιστρατεύονται τοπικοί οδηγοί ταξί, οι οποίοι αποκαλύπτουν στο κοινό άγνωστες όψεις της πόλης τους. Στη Βιέννη πρωταγωνιστές της βραδιάς είναι πέντε Νιγηριανοί που στην αρχή μέσω webcam, κατόπιν ζωντανά στη σκηνή, αφηγούνται πώς κατέληξαν ταξιτζήδες στη Βιέννη. Δυστυχώς το γεγονός δεν ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον, έπασχε από υπο-θεατρικότητα. Ομως οι θεατές απήλαυσαν μια πρωτοφανή εξυπηρέτηση -οι «ηθοποιοί» τούς συνόδεψαν με αστραφτερά, λευκά ταξί δωρεάν στα σπίτια τους.
Αιματηρές ιστορίες που αναστάτωναν την ιρανική κοινή γνώμη το 2005, τώρα ως «ανάκριση» στη σκηνή στο «Ταξίδι στον Βορρά» του Amir Reza |
Σε κεντρική πλατεία της Βιέννης, μια συνηθισμένη μέρα, τριγύρω θόρυβοι πόλης, μέσα σε ένα μεγάλο ξύλινο κουτί χωρίς στέγη, κάθονται κάμποσοι μοναχικοί τύποι, περιμένοντας. Κανονικά θα τους προσπερνούσαμε, όμως η παρέα είναι μέρος του φεστιβάλ και τα εισιτήρια εξαντλημένα. Δικαίως. Τα «Αδέλφια» από το Αμστερνταμ είναι θέατρο όπως δεν έχουμε δει ποτέ. Ο 30χρονος Jetse Batelaan δείχνει έναν κόσμο ανδρών και γυναικών σε ταγέρ και άσπρες ρόμπες που κρατιούνται από το χέρι, χωρίς να το συνειδητοποιούν. Μόλις τα «αδέλφια» (νοσοκόμοι, φύλακες άγγελοι;) αφήσουν το χέρι, οι άνθρωποι σωριάζονται άψυχοι καταγής. Οταν εκνευρίζονται, αποσύρονται πάνω σε φορεία. Εικόνες ανημπόριας, καλοπροαίρετης κηδεμονίας, αλληλεξάρτησης, μοναξιάς. Δεν λέγονται πολλά, ούτε γενικά συμβαίνει κάτι. Ομως η απρόσιτη παράσταση με το αλλόκοτο χιούμορ ασκεί μια καθηλωτική έλξη. Φεύγουμε με ένα ανησυχητικό όσο και παρηγορητικό συναίσθημα. Δεν είμαστε μόνοι. Ο «αδελφός» μου κι εγώ.
- Από τη Νότια Αμερική στη Νότια Αφρική
Οι συνέπειες του απαρτχάιντ από τον δεξιοτέχνη στη σκηνική βία Mpumelelo Grootboom στο «Interracial» |
Στο «Interracial» από τη Νότια Αφρική, ο 30χρονος σκηνοθέτης Mpumelelo Grootboom αφηγείται τις συνέπειες του απαρτχάιντ.
Το έργο είναι κάπως φορτωμένο και οι ερμηνείες όχι ακριβώς διακριτικές, όμως ο Grootboom αποδεικνύεται δεξιοτέχνης στη σκηνική βία. Ενας διπλός φόνος, σκηνοθετημένος σαν απεχθές κλοουνέσκ νούμερο, αποδείχτηκε ένα γνήσιο shocker. Η παράσταση κατασκευασμένη σαν θέατρο-μέσα σε-θέατρο παρουσιάζει τις πρόβες μιας παράστασης που, ανάμεσα σε άλλα, πάσχει και από έλλειψη λευκών ηθοποιών. Στο τέλος, ο ηθοποιός που υποδύεται τον σκηνοθέτη ξεχνά τους καλούς τρόπους και ξεσπαθώνει με μια μακριά υβριστική κορόνα: «Fuck these motherfuckers! Fuck white people!». Δροσιστικό όταν καμιά φορά στο θέατρο τα πράγματα λέγονται με το όνομά τους.
Το «Ταξίδι στον Βορρά», του νεαρού Ιρανού σκηνοθέτη Amir Reza Koohestani, είναι μια cool, εγκεφαλική αναπαράσταση δύο φόνων με τέσσερις μάρτυρες, ανάμεσά τους και οι δύο δολοφόνοι. Στην αυστηρά συμμετρική «εικαστική εγκατάσταση - ντοκιμεντέρ», το κοινό μοιράζεται σε τέσσερις ομάδες γύρω από τη σκηνή. Αντικρίζουμε έναν ηθοποιό, πολύ κοντά, τους άλλους τους παρακολουθούμε στην οθόνη.
Οι φόνοι περιγράφονται από τον θύτη και έναν συγγενή του θύματος σαν σε αστυνομική ανάκριση. Μια νέα γυναίκα μαχαίρωσε σε καβγά τον εραστή της, ένας σαλταρισμένος άνδρας αποδεκάτισε τη μισή οικογένειά του. Οι δύο αληθινές ιστορίες εγκλήματος, που συντάραξαν το Ιράν το 2005, συνδέονται αόριστα με έναν διάλογο οφ, γύρω από μια ταινία-ντοκιμεντέρ.
Ασφυκτικά κατοικημένα διαμερίσματα, απαξίωση ατομικών επιθυμιών, απουσία σεβασμού για τον Αλλον. Δραματουργικά και αισθητικά μια σφριγηλή, ενδιαφέρουσα βραδιά, όμως μάταια περιμέναμε την επιτακτική θεατρική στιγμή. *
Το έργο είναι κάπως φορτωμένο και οι ερμηνείες όχι ακριβώς διακριτικές, όμως ο Grootboom αποδεικνύεται δεξιοτέχνης στη σκηνική βία. Ενας διπλός φόνος, σκηνοθετημένος σαν απεχθές κλοουνέσκ νούμερο, αποδείχτηκε ένα γνήσιο shocker. Η παράσταση κατασκευασμένη σαν θέατρο-μέσα σε-θέατρο παρουσιάζει τις πρόβες μιας παράστασης που, ανάμεσα σε άλλα, πάσχει και από έλλειψη λευκών ηθοποιών. Στο τέλος, ο ηθοποιός που υποδύεται τον σκηνοθέτη ξεχνά τους καλούς τρόπους και ξεσπαθώνει με μια μακριά υβριστική κορόνα: «Fuck these motherfuckers! Fuck white people!». Δροσιστικό όταν καμιά φορά στο θέατρο τα πράγματα λέγονται με το όνομά τους.
Το «Ταξίδι στον Βορρά», του νεαρού Ιρανού σκηνοθέτη Amir Reza Koohestani, είναι μια cool, εγκεφαλική αναπαράσταση δύο φόνων με τέσσερις μάρτυρες, ανάμεσά τους και οι δύο δολοφόνοι. Στην αυστηρά συμμετρική «εικαστική εγκατάσταση - ντοκιμεντέρ», το κοινό μοιράζεται σε τέσσερις ομάδες γύρω από τη σκηνή. Αντικρίζουμε έναν ηθοποιό, πολύ κοντά, τους άλλους τους παρακολουθούμε στην οθόνη.
Οι φόνοι περιγράφονται από τον θύτη και έναν συγγενή του θύματος σαν σε αστυνομική ανάκριση. Μια νέα γυναίκα μαχαίρωσε σε καβγά τον εραστή της, ένας σαλταρισμένος άνδρας αποδεκάτισε τη μισή οικογένειά του. Οι δύο αληθινές ιστορίες εγκλήματος, που συντάραξαν το Ιράν το 2005, συνδέονται αόριστα με έναν διάλογο οφ, γύρω από μια ταινία-ντοκιμεντέρ.
Ασφυκτικά κατοικημένα διαμερίσματα, απαξίωση ατομικών επιθυμιών, απουσία σεβασμού για τον Αλλον. Δραματουργικά και αισθητικά μια σφριγηλή, ενδιαφέρουσα βραδιά, όμως μάταια περιμέναμε την επιτακτική θεατρική στιγμή. *
No comments:
Post a Comment