Tuesday, September 23, 2008

Προμηθέας Δεσμώτης στην Τιέν Αν Μεν



Στην «καρδιά» της απεραντοσύνης που λέγεται Κίνα, στο Πεκίνο των 17 εκατομμυρίων κατοίκων, βρεθήκαμε για λίγες μέρες με τη βοήθεια του... Προμηθέα.

Στην αχανή πλατεία Τιέν Αν Μεν βρίσκεται το εντυπωσιακό Εθνικό Κέντρο Παραστατικών Τεχνών, έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Πολ Αντρέ. Εκεί παίχτηκε ο «Προμηθέας Δεσμώτης» σε σκηνοθεσία Σ. Χατζάκη
Στην πρωτεύουσα της Ουράνιας Αυτοκρατορίας με τον πανάρχαιο πολιτισμό και τον ιδιόμορφο κομμουνιστικό μηχανισμό της να τρέχει σε ακροβατικούς καπιταλιστικούς ρυθμούς ταχείας ανάπτυξης, σταθμεύσαμε την περασμένη Πέμπτη με τη λήξη των Παραολυμπιακών Αγώνων, που ήταν ο επίλογος των Ολυμπιακών του 2008.

Στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Ετους για την Ελλάδα στην Κίνα, παρακολουθήσαμε την τελευταία από τις εκδηλώσεις που επιμελήθηκε στο Πεκίνο η Σοφία Καμπάνη, σύζυγος του πρέσβη μας Μιχαήλ Καμπάνη. Ήταν η τραγωδία του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης», που παρουσίασε κλιμάκιο του Εθνικού Θεάτρου με τη συμβολή του υπουργείου Πολιτισμού.

Στην αχανή και πασίγνωστη πλατεία Τιέν Αν Μεν, σχεδόν δίπλα στο Μέγαρο του Λαού (την έδρα του Λαϊκού Κογκρέσου), βρίσκεται ένα εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής σύλληψης τεράστιο ασημένιο «αβγό». Το Εθνικό Κέντρο Παραστατικών Τεχνών, δημιουργία του Γάλλου αρχιτέκτονα Πολ Αντρέ, μοιάζει με μια γιγάντια ημισφαιρική κουρτίνα που τραβιέται σιγά σιγά. Καμωμένο από τιτάνιο και γυαλί, καλύπτει μια έκταση 120.000 τ.μ., με την τεχνητή λίμνη και το πάρκο που την περιβάλλουν (οι εργασίες κατασκευής ξεκίνησαν το 2001 και τελείωσαν το 2007).

Διαθέτει τρεις μεγάλες αίθουσες, μία για όπερα (2.000 θεατές), μία για συναυλίες (1.850) και μία για θέατρο (950). Επίσης έχει διάφορους μικρότερους χώρους για εκθέσεις.

Η Λυδία Φωτοπούλου (Ιώ), ο Νίκος Αρβανίτης (Προμηθέας) και ο Χορός των Ωκεανίδων, σε μια σκηνή της παράστασης, την οποία χειροκρότησαν με θέρμη οι Κινέζοι θεατές
Στην αίθουσα των θεατρικών παραστάσεων λοιπόν (κάτι σαν την υπόγεια αίθουσα του δικού μας Μεγάρου Μουσικής), η οποία ήταν γεμάτη από κόσμο, παίχτηκε η παράσταση του Εθνικού μας Θεάτρου. Η σκηνοθετική σύλληψη του Σωτήρη Χατζάκη, σύγχρονη αλλά χωρίς ακρότητες, δεν έδειχνε τον Τιτάνα θεό Προμηθέα, τον τιμωρημένο από τον Δία γιατί έδωσε τη φωτιά στους ανθρώπους, καθηλωμένο και καρφωμένο, ως συνήθως. Αλλά εγκλωβισμένο και λιγοστά κινούμενο σε ένα σιδερένιο κύκλο, που παρέπεμπε στον «Βιτρουβιανό άνθρωπο» του Λεονάρντο ντα Βίντσι.

Αιχμαλωτισμένος στο «ζυγό της ανάγκης», περήφανος, προφητικός, υπερασπιστής της ελευθερίας και των τεχνών, ο Προμηθέας αυτός εξέφραζε έμμεσα την αγωνία για την τύχη και την πορεία των ανθρώπων. Για κείνους που, ζαλισμένοι από τη «μέθη» της προόδου και της δύναμης, έρχονται σε δυσαρμονία με τη φύση και το μέτρο (αγωνιστικός, βασανισμένος αλλά και οικείος ο Νίκος Αρβανίτης ως Προμηθέας).

Μια λιτή και τελετουργική παράσταση με αναγεννησιακούς απόηχους που διέθετε: τον ρέοντα μεταφραστικό λόγο του Κ. Χ. Μύρη (υπήρχαν βεβαίως υπέρτιτλοι στα κινεζικά και στα αγγλικά), το ευρηματικό σκηνικό της Ερσης Δρίνη, τα ταιριαστά κοστούμια του Γιάννη Μετζικώφ, τις ατμοσφαιρικές μουσικές πινελιές του Δημήτρη Παπαδημητρίου, τους υποβλητικούς φωτισμούς του Αντώνη Παναγιωτόπουλου.

Οι ηθοποιοί, από την πάσχουσα Ιώ της Λυδίας Φωτοπούλου, τον συγκαταβατικό Ηφαιστο του Χρήστου Νίνη, τον μυστηριώδη Ωκεανό του Θεμιστοκλή Πάνου έως τον ειρωνικό Ερμή του Αριστοτέλη Αποσκίτη έδωσαν ό,τι καλύτερο είχαν. Καθοριστική η λευκή, ανεπαίσθητα κυματώδης κινησιολογική παρουσία του 12μελούς γυναικείου Χορού (χορογραφία Δημήτρη Σωτηρίου) όπως και ο λόγος τους ομαδικός και ατομικός αντιπροσωπεύοντας τη φωνή της Πόλης.

Ζεστό και παρατεταμένο το χειροκρότημα των Κινέζων θεατών στο φινάλε. Σχόλια κι εντυπώσεις έδιναν και έπαιρναν στη μικρή δεξίωση που έγινε στο φουαγέ-μπαρ λίγο αργότερα, με ηχογραφημένη μουσική και τραγούδια Μάνου Χατζιδάκι.

Ενα απροσδόκητο για τα ελληνικά μάτια μας περιστατικό συνέβη στο πρώτο ημίωρο της παράστασης. Κάποιες Κινέζες, οι οποίες είχαν καθυστερήσει, προχωρούσαν άνετα και με τακούνια σχεδόν... φλαμένκο έψαχναν να βρουν τις θέσεις τους χωρίς να νοιάζονται για τους υπόλοιπους θεατές και το θόρυβο που έκαναν.

Σε μια εποχή όπου σχεδόν όλοι τρέχουν σαν παλαβοί για την ανάπτυξη και το κέρδος, ο Προμηθέας ίσως μοιάζει φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Πόσω μάλλον στη μακρινή, αχανή και τόσο διαφορετική με τα δικά μας στάνταρ Κίνα.

Από την τόσο σύντομη επίσκεψή μας στο Πεκίνο κρατάμε στην αχλύ της μνήμης:

Την αίσθηση της απεραντοσύνης. Την άπλα της main stream λεωφόρου Τσανγκ Αν, με τα μεγάλα σύγχρονα κτήρια και πολυτελή ξενοδοχεία, τις κάθε λογής δυτικές φίρμες με τις πολυτελείς βιτρίνες τους. Και, βεβαίως, μερικά επιβλητικά ιστορικά μέρη σ' αυτή τη λεωφόρο της κινεζικής πρωτεύουσας: την Απαγορευμένη Πόλη, το Μαυσωλείο του Μάο Τσε Τουνγκ, την Τιέν Αν Μεν κ.ά.

Τις μισοκρυμμένες απλές και φτωχικές γειτονιές πίσω από τα εντυπωσιακά κτήρια, τα hutong, με τα μίνι σπιτάκια τους, τις εξωτερικές κοινές τουαλέτες κάθε τριάντα μέτρα, τους μεροκαματιάρηδες και βιοπαλαιστές. Τα πολυπληθή εστιατόρια με τη χαρακτηριστική έντονη μυρωδιά βαριάς σάλτσας να διαχέεται μέσα αλλά κι έξω από τα δρομάκια. *

No comments: