Γιώργος Λούκος: «Η Τέχνη είναι μια περιπέτεια»

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΟΥΚΟΣ: Καλλιτεχνικός διευθυντής Φεστιβάλ Αθηνών

Δεν έχει τελειώσει καλά καλά το φεστιβαλικό καλοκαίρι του 2008 και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών έχει ήδη ανοίξει τους πολιτιστικούς του χάρτες κι έχει αρχίσει να περιηγείται στο καλλιτεχνικό τοπίο του επόμενου καλοκαιριού.

• Σε επίπεδο απολογισμού, θετικό το πρόσημο της φετινού Φεστιβάλ;

Θετικό βέβαια γιατί είχαμε πολύ περισσότερους θεατές σε σχέση με πέρυσι, είχαμε δηλαδή 220.000 εισιτήρια συνολικά για το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Επίσης, έχουμε όλο και περισσότερους νέους θεατές στο Φεστιβάλ, ειδικά στην Πειραιώς 260. Επιπλέον, έχει αυξηθεί η επισκεψιμότητα του διαδικτυακού μας χώρου, καθώς όλο και πιο πολλοί θεατές κλείνουν τα εισιτήριά τους μέσω της ιστοσελίδας του Φεστιβάλ. Το άλλο θετικό ήταν η υποδοχή της οποίας έτυχε το Φεστιβάλ από το διεθνή Τύπο. Δημοσιογράφοι που δεν είχαμε καλέσει καν εμείς παρακολούθησαν παραστάσεις του Φεστιβάλ και έγραψαν πολύ θετικά πράγματα. Το Φεστιβάλ Αθηνών λοιπόν έχει μπει στο χάρτη των σημαντικών ευρωπαϊκών φεστιβάλ.

• Και τι απαντάτε σε αυτούς που σας κατηγορούν για μια «πληθώρα μεταμοντέρνων παραστάσεων»;

Προφανώς πρόκειται για μια μερίδα ανθρώπων που έχουν συνηθίσει σε πολύ συγκεκριμένα πράγματα και σίγουρα δεν τους αρέσουν οι περιπέτειες. Η τέχνη όμως και σίγουρα το θέατρο είναι μια περιπέτεια. Τώρα αν μας αρέσουν ή δεν μας αρέσουν οι διαδρομές αυτής της περιπέτειας είναι θέμα προσωπικού γούστου και παιδείας. Και φυσικά είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούν να αρέσουν τα πάντα σε όλους. Η λογική πίσω από τις παραστάσεις του Φεστιβάλ είναι να δει ο κόσμος τι πραγματικά συμβαίνει στις σκηνές του κόσμου σήμερα. Και μετά ας διαμορφώσει τη δική του άποψη για το τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει.

Δεν σκέφτομαι λοιπόν με κριτήριο τι θα αρέσει στο κοινό αλλά πώς θα δει και θα ανακαλύψει νέα πράγματα, νέους καλλιτεχνικούς δρόμους. Αυτός νομίζω πως είναι ο σκοπός ενός φεστιβάλ. Να δώσει ερεθίσματα στους θεατές και να τους δείξει τι συμβαίνει καλλιτεχνικά σε παγκόσμιο επίπεδο.

• Εχετε καλέσει ποτέ κάποιο σχήμα με αμιγώς εμπορικά κριτήρια;

Δεν είναι σημαντικό κριτήριο στις επιλογές μου το να πάει καλά εμπορικά μια παραγωγή. Δεν είπα δηλαδή ποτέ «θα φέρω αυτό γιατί θα πουλήσει». Γιατί αυτοί που «πουλάνε» το ξέρουν πολύ καλά και οι ίδιοι και γι’ αυτό είναι και πολύ ακριβοί. Οπότε δεν σημαίνει ότι βγάζουμε και λεφτά με μια τέτοια επιλογή. Στην Πειραιώς των 500 θέσεων και του φθηνού εισιτηρίου, για παράδειγμα, ακόμα και αν μια παράσταση είναι sold out, ζήτημα είναι να βγάλουμε €10.000 τη βραδιά. Αλλά μια παραγωγή θα πρέπει να βγάζει τουλάχιστον €30.000 με €40.000 για να μπορέσει να βγάλει τα έξοδά της. Στα μικρής χωρητικότητας θέατρα λοιπόν δεν μπορούμε να κερδίσουμε χρήματα. Αυτό μπορεί να γίνει στα μεγαλύτερα, στο Ηρώδειο και την Επίδαυρο, αν οι παραστάσεις είναι γεμάτες.

• Ποιες παραστάσεις είχαν τον περισσότερο κόσμο στην Επίδαυρο;

Οι δύο του Εθνικού, οι «Βάτρα-Χ» και οι «Οιδίποδες». Το Ηρώδειο γεμίζει σχεδόν πάντα με το ελληνικό τραγούδι. Φέτος, εξαφανίστηκαν τα εισιτήρια για τη Μούσχουρη, τη Σιλβί Γκιλέμ, τον Κραουνάκη, τους «Ορνιθες» του Τέχνης. Η Πειραιώς 260 ήταν κατά 95% γεμάτη κάθε βράδυ για δύο μήνες.

• Το κόστος παραγωγής των ελληνικών και ξένων παραστάσεων σε τι επίπεδα κυμαίνεται;

Οι ελληνικές παραγωγές είναι πρωτογενείς. Γίνονται αποκλειστικά για το Φεστιβάλ. Το δε κόστος τους ανέρχεται στις €100.000 με €300.000 και σε κάποιες ακόμα παραπάνω. Στην περίπτωση των παραγωγών του εξωτερικού, αγοράζουμε έτοιμη μια παράσταση που ήδη έχει πληρωθεί από τα θέατρα και τους κρατικούς φορείς του εξωτερικού, επομένως μας έρχεται φθηνότερα οικονομικά. Αυτά για το θέατρο. Σε επίπεδο συμφωνικής μουσικής ή όπερας, λόγω των πολυπληθών συντελεστών, τα νούμερα φυσικά ανεβαίνουν.

• Πάντως πάθαμε κανονικό καλλιτεχνικό overdose. Για του χρόνου σκέφτεστε να συμπτύξετε το χρονικό διάστημα του Φεστιβάλ;

Ελπίζω του χρόνου να κόψω δεκαπέντε μέρες ώστε το Φεστιβάλ να διαρκεί από την 1η Ιουνίου ως τις 15 Ιουλίου για να μπορέσει ο κόσμος να πάει διακοπές, όπως συχνά μού παραπονιόντουσαν οι θεατές. (γελάει) Η Επίδαυρος κανονικά θα διαρκεί από την 1η Ιουλίου, ίσως και λίγο νωρίτερα, μέχρι 20 Αυγούστου.

• Είναι αλήθεια ότι σκέφτεστε να επεκτείνετε το Φεστιβάλ στην Αθήνα και το χειμώνα;

Δεν σκέφτηκα να επεκτείνω το Φεστιβάλ το χειμώνα. Πλην όμως σκέφτηκα ότι ορισμένες από τις ελληνικές κυρίως παραγωγές που έχουν πάει πάρα πολύ καλά και ήδη τις έχει πληρώσει το Φεστιβάλ είναι κρίμα να χαθούν όταν υπάρχει αρκετός κόσμος που μας ζητά να τις ξαναδείξουμε και όταν υπάρχει όλη η τεχνοδομή. Μία από αυτές θα είναι οι «8 γυναίκες» σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου που θα παιχτούν Νοέμβριο και Δεκέμβριο. Επίσης, επειδή η Κεντρική Σκηνή του Εθνικού δεν θα είναι έτοιμη πριν από το Δεκέμβριο, η Πειραιώς 260 θα φιλοξενήσει τις «Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης» σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά που είχαμε παρουσιάσει και το καλοκαίρι.

• Οσον αφορά τα κτίρια της Πειραιώς 260;

Εχουμε ένα παραχωρητήριο από την Εθνική Τράπεζα που είναι ο ιδιοκτήτης και το ΥΠΠΟ έχει σκοπό να το αγοράσει μέσω ΤΑΠΑ. Ελπίζω, δε, να μπορέσουμε να κάνουμε και μια τρίτη σκηνή εδώ είτε για παιδικό θέατρο είτε για νέες ομάδες. Η Πειραιώς 260 είναι ο πυρήνας πια του Φεστιβάλ. Ιδανικά, μπορεί μέχρι του χρόνου να έχουμε φτιάξει και ένα εστιατόριο εδώ.

• Γνωρίζω ότι κλείνετε πολύ νωρίς τις παραστάσεις του Φεστιβάλ, συχνά προτού ολοκληρωθεί το πρόγραμμα της προηγούμενης σεζόν. Για του χρόνου τι να περιμένουμε;

Εχω κλείσει σχεδόν όλους τους ξένους θιάσους και ακόμα μελετώ έναν τεράστιο αριθμό προτάσεων ελληνικών θιάσων. Ανάμεσα στις ξένες συνεργασίες της επόμενης σεζόν θα είναι και αυτή με το Old Vic του Λονδίνου και το Brooklyn Academy of Music της Νέας Υόρκης, το λεγόμενο «Bridge Project», μια καλλιτεχνική γέφυρα δηλαδή ανάμεσα στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και την Αθήνα. Ισως μετά προστεθεί και η Σιγκαπούρη και η Νέα Ζηλανδία αλλά είναι νωρίς ακόμα γι’ αυτά.

• Ως θεατής, ποια παράσταση του καλοκαιριού κουβαλάτε έντονα μέσα σας;

Ως φανατικός θεατρόφιλος χάρηκα πολύ που είδα την Πίνα Μπάους, την οποία αγαπώ και θαυμάζω, στην Επίδαυρο και πώς την υποδέχθηκε το ελληνικό κοινό. Επίσης, χάρηκα πολύ που έκανε εδώ την παγκόσμια πρεμιέρα του ο Τόμας Οστερμάγιερ με τον «Αμλετ». Ισως, βέβαια, εδώ να χαίρεται και ο διευθυντής του Φεστιβάλ και όχι μόνο ο θεατής Γιώργος. Α, ναι, με συγκίνησε πολύ το κείμενο της Λούλας Αναγνωστάκη από τη Ρένη Πιττακή. Και μου άρεσε πάλι η Φιόνα Σο και η Ντέμπρα Ουόρνερ στις «Ευτυχισμένες μέρες».

ΜΠΛΑΤΣΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, Κυριακή, 28.09.08