 |
Ο ανεπανάληπτος Θύμιος Καρακατσάνης στο ρόλο του Ταρτούφου (αδίστακτου απατεώνα) και ο μοναδικός Κώστας Βουτσάς στο ρόλο του Οργκόν (ηλιθίου, ευκολόπιστου). Μαζί τους ο Τάκης Παπαματθαίου, η Ελευθερία Ρήγου, ο Βασίλης Κούκουρας, η Αλεξάνδρα Καρακατσάνη, η Φιλίτσα Καλογεράκου, ο Περικλής Αλμπάνης, ο Γιώργος Μπασιάκος και ο Κώστας Ευριπιώτης.
- Δίωξη και καταξίωση
Ο «Ταρτούφος» γράφτηκε στα 1664 και προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των θρησκόληπτων της Αυλής του Λουδοβίκου ΙΔ΄, που είχαν σαν αποτέλεσμα την πεντάχρονη δίωξή του. Η κωμωδία του Μολιέρου είναι μια οξύτατη σάτιρα κατά της υποκρισίας και στην εποχή του αντιμετωπίστηκε σαν σάτιρα εναντίον της ευλάβειας.
Το έργο είναι δομημένο γύρω από τον άξονα του δίπολου Ταρτούφου και Οργκόν. Η πονηριά και η υποκρισία του πρώτου βρίσκει πρόσφορο έδαφος χάρη στην αφέλεια και την ευπιστία του δεύτερου. Η κυρία Περνέλ, μητέρα του Οργκόν, φεύγει οργισμένη από το σπίτι του γιου της, θεωρώντας επιλήψιμη τη διαγωγή όλης της οικογένειας. Αντίθετα, θεωρεί υποδειγματικό το ήθος του Ταρτούφου, ενός προσώπου που τον τελευταίο καιρό ζει στο σπίτι του Οργκόν, και όλοι τον βλέπουν σαν υποκριτή και παρείσακτο, εκτός από την κυρία Περνέλ και τον Οργκόν, που τον θεωρούν «άγιο άνθρωπο». Ο αφελής Οργκόν είχε γνωρίσει τον Ταρτούφο στην εκκλησία και σχημάτισε την εντύπωση ότι είναι ένας ασκητικός ταπεινόφρων άνθρωπος, αφοσιωμένος ολόψυχα στη θρησκεία και την αγαθοεργία. Θαμπωμένος από την «αγιοσύνη» του Ταρτούφου, τον έφερε στο σπίτι του συγκινημένος, και αφέθηκε στην ολοκληρωτική του επιρροή. Στο σπίτι του Οργκόν, ο Ταρτούφος βρήκε την ευκαιρία που περίμενε. Ζει από τη γενναιόδωρη ευεργεσία του ιδιοκτήτη, τον οποίο εύκολα απομυζά και εκμεταλλεύεται. Μάταια ο Κλεάνθης και η Ντορίν προσπαθούν να του ανοίξουν τα μάτια και να τον πείσουν για τη φαυλότητα και την υποκρισία του ευνοουμένου του. Ο θαυμασμός και η αγάπη του Οργκόν προς αυτόν δεν επιδέχονται την παραμικρή αμφισβήτηση. Ακόμα και όταν ο γιος του, του αποκαλύπτει το άνομο πάθος του Ταρτούφου για τη γυναίκα του, ο Οργκόν δεν πείθεται. Η φιληδονία του Ταρτούφου, η καλυμμένη από το μανδύα της σεμνότητας και της θεοσέβειας, θα αποτελέσει το βασικό μοχλό για την αποκάλυψή του. Δίκαια, λοιπόν, ο «Ταρτούφος» αποτελεί το συνώνυμο της υποκρισίας, από την οποία ουδέποτε απαλλάχτηκαν οι κοινωνίες.
- Ο Μολιέρος για τον «Ταρτούφο»
«Να λοιπόν μια κωμωδία για την οποία έγινε πολύς θόρυβος, η οποία καταδιώχτηκε για πολύ καιρό, και οι άνθρωποι τους οποίους αναπαρέστησε μας απέδειξαν πως είναι οι πιο ισχυροί στη Γαλλία, απ' όλους όσους είχα μέχρι τώρα αναπαραστήσει. Οι Μαρκήσιοι, οι Φιλάρεσκες και οι Γιατροί, ανέχτηκαν ήπια την αναπαράστασή τους και υποκρίθηκαν πως διασκεδάζουν κι εκείνοι, μαζί με μ' όλον τον κόσμο, με τις προσωπογραφίες που φτιάχτηκαν για αυτούς, μα οι Υποκριτές δεν καταλαβαίνουν από αστεϊσμούς».
«Στην αρχή εξεπλάγησαν και θεώρησαν παράξενο πως είχα το θάρρος να ανεβάσω στη σκηνή τους μορφασμούς τους, και πως επιθύμησα να περιγράψω ένα επάγγελμα στο οποίο εμπλέκονται τόσοι έντιμοι άνθρωποι. Είναι ένα έγκλημα που δε θα μπορούσαν να μου συγχωρήσουν. Οπλίστηκαν όλοι ενάντια στην κωμωδία μου με μια τρομακτική οργή. Είχαν, όμως, τη σύνεση να μην της επιτεθούν από την πλευρά που εκείνη τους έπληξε, είναι πολύ διπλωμάτες για να κάνουν κάτι τέτοιο, και ξέρουν να δρουν πολύ καλά ώστε να μην αποκαλύπτουν τα βάθη της ψυχής τους. Ακολουθώντας την αξιέπαινη συνήθειά τους, κάλυψαν τα συμφέροντά τους με τη δικαιολογία του Θεού, και ο Ταρτούφος έγινε στο στόμα τους ένα έργο που προσβάλλει την ευσέβεια. Είναι γεμάτο, από τη μια ως την άλλη άκρη του, με λόγια αποτρόπαια και δεν υπάρχει τίποτα που να μην είναι άξιο για την πυρά».
«Κάθε του συλλαβή είναι ανόσια, κάθε χειρονομία εγκληματική, και το παραμικρό κλείσιμο του ματιού, και το παραμικρό κούνημα του κεφαλιού, το παραμικρό βήμα προς τα δεξιά ή τ' αριστερά κρύβει μυστήρια, τα οποία χρησιμοποιούν ως μέσο για να μιλήσουν εναντίον μου. Μάταια την υπέβαλα στη φωτισμένη κρίση των φίλων μου, στη λογοκρισία όλου του κόσμου, μάταιες οι διορθώσεις που έκανα, μάταιη και η κρίση του Βασιλιά και της Βασίλισσας που την είδαν, η επιδοκιμασία των πριγκίπων και των υπουργών, που την τίμησαν δημόσια με την παρουσία τους. Η μαρτυρία των χρηστών ανθρώπων, που τη βρήκαν επωφελή, τίποτα απ' όλ' αυτά δεν είχε την παραμικρή χρησιμότητα. Τίποτα δεν κατάφερε να τους μεταπείσει, και κάθε μέρα βάζουν αδιάκριτους ζηλωτές να κραυγάζουν δημοσίως, να μου απευθύνουν ύβρεις θεαρέστως και να με καταριούνται με φιλανθρωπία».
No comments:
Post a Comment