Φωνή μεταναστών

• «Ο παρδαλός παπαγάλος»•Θέατρο «Απόλλων» - Πάτρα

• Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ
• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 30 Μαΐου 2011

Το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας αγωνίζεται -παρά τις αντιξοότητες- να σταθεί στο ύψος της παράδοσής του. Μια σύντομη έξοδος από την Αθήνα με οδήγησε στο «Απόλλων» και στην εκεί φιλοξενούμενη για λίγες παραστάσεις «Μηχανή Τέχνης», με το έργο του Χρήστου Στρέπκου «Ο παρδαλός παπαγάλος», που είχε ήδη παρουσιαστεί με επιτυχία τον προηγούμενο χειμώνα στο «Συνεργείο».

 

Νατάσσα Νταϊλιάνη, Ονίκ Κετσογιάν, Χρήστος Στρέπκος και Ντέπυ Πάγκα  

Τρεις μονόλογοι στη σειρά δεν προσφέρουν ασφαλώς ευχάριστη προοπτική, ιδιαίτερα μετά τον καταιγισμό μονολόγων που έχει κατακλύσει τη σκηνή ελλείψει πόρων, έμπνευσης, φαντασίας ή αυτογνωσίας. Το έργο του Χρήστου Στρέπκου αποτελεί παρ' όλα αυτά μια ευχάριστη έκπληξη. Κατ' αρχάς γιατί, παρά τη συμβατική διάταξη και το δύσκολο θέμα -το μεταναστευτικό ζήτημα ή, καλύτερα, το ζήτημα των μεταναστών- η γραφή του (έχει και στο παρελθόν ασχοληθεί με τους μετανάστες) κατορθώνει να δώσει σαφές στίγμα.

Οπως είναι αναμενόμενο, οι μονόλογοι εκφωνούνται από πρόσωπα μεταναστών, που απευθύνονται στο κοινό και στην καθημερινότητά του, από τη μεριά της σκηνής. Τα μέρη ενώνει δραματουργικά η παρουσία ενός παπαγάλου, γκρι ή παρδαλού, ανάλογα με το πώς βλέπει κανείς το σύμβολο της ζωής που έρχεται ή φυλακίζεται εδώ με οδηγούς την ανάγκη και την ελπίδα. Στη βιτρίνα της πόλης ο παπαγάλος -βουβός σε όσους έχουν ξεχάσει τη φωνή του- συνδέει τις μυστικές επιθυμίες με τα λανθάνοντα όνειρά της.
Πρώτα ο Jamil (Χρήστος Στρέπκος)· παρίας που ζει στα λύματα της πόλης και με τη μορφή τους. Επειτα η Zachra (Νατάσσα Νταϊλιάνη) από την Αφρική· παρά τη σωματική κακοποίησή της, διατηρεί τη χαρά της ζωής που κατακτάται μήνα τον μήνα. Και τέλος, ο Gani (Ονίκ Κετσογιάν)· ο Στρέπκος στρέφεται εδώ στο σκοτεινό πρόσωπο της μετανάστευσης, στο πρόσωπο ενός μετανάστη που ζει από και για την εγκληματικότητα.
Πρόκειται για αληθινή κατάθεση. Δεν έχω προσωπικά συναντήσει αλλού τόσο τολμηρή όσο και τίμια αντιμετώπιση του ζητήματος. Ο Gani έχει φτάσει να θεωρεί τη βία μέσο εξιλέωσης και αξιοπρέπειας. Ζει με έναν κώδικα τιμής, που στον υπόκοσμο κατοχυρώνει τους έκπτωτους και αθλίους. Η μορφή του κανονικά πρέπει να φέρνει ανατριχίλες. Είναι ο πλέον συμπαγής και επικίνδυνος Αλλος απ' όσους θέρισε η σπορά της δημοκρατίας μας.
Αυτό το θαυμάσιο απόκτημα του θεάτρου μας καλύπτεται δυστυχώς στη συνέχεια από την αδιέξοδη, ανεπεξέργαστη παρουσία της κυρίας Μελινέ (Ντέπυ Πάγκα). Αρμένισσα από καταγωγή, θυμάται στο κλειστό μαγαζί της, μπροστά στον παρδαλό παπαγάλο της, την προσφυγιά και τους κόπους που δημιούργησαν τον κοινωνικό ιστό. Καταλαβαίνω το νόημα της μετάθεσης από την πρώτη στη δεύτερη γενιά μεταναστών. Ωστόσο θεατρικά η μορφή της Μελινέ μοιάζει μελοδραματική και περίσσια.
Η σκηνοθεσία του Στρέπκου, απλή και ουσιαστική. Με φωτισμένες κόκκινες γραμμές στο πάτωμα (σκηνικά Αλεξάνδρας Σιάφκου και Αριστοτέλη Καρανάνου, φωτισμοί του Νίκου Σωτηρόπουλου), ο σκηνοθέτης περιέβαλε, περιχαράκωσε και προέκρινε τον ζωτικό χώρο των προσώπων. Δίδαξε σωστά τους ηθοποιούς, με την αύρα της ειλικρίνειας και την ενέργεια της παρέμβασης. Καλοδεχούμενη πρόταση. Σε δύσκολους καιρούς τολμά να δώσει στους μετανάστες εκείνο που τους αρνούμαστε: τη φωνή τους. *