Οι σκηνοθέτες θεάτρου συσπειρώνονται

• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 30 Μαΐου 2011 Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ 

Σκηνοθέτης θεάτρου στην Ελλάδα. Επάγγελμα «ανοχύρωτο». Ανασφάλιστο. Χωρίς συλλογικές συμβάσεις. Χωρίς ανώτερες ή ανώτατες σπουδές. Συγχρόνως, ένα επάγγελμα με «ειδική φύση». Μοναχικό. Το οποίο παραδόξως όλους τούς χωρά. «Οι μισοί Ελληνες δηλώνουν σκηνοθέτες», διαπιστώνει παράγων του χώρου.

Δεν είναι αυτό το σοβαρότερο από τα προβλήματα που ταλαιπωρούν τον χώρο. Κι ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια, σχεδόν οι πάντες ακολουθούσαν, σφυρίζοντας αδιάφορα, τη μοναχική πορεία τους. Ποτέ δεν συναντήθηκαν για να θέσουν επί τάπητος τα ζητήματα ενός κλάδου που βρίσκεται κυριολεκτικά στον αέρα. Επρεπε να 'ρθει η κρίση, το ποτήρι να ξεχειλίσει. Και να καταστεί σαφές ότι κάποια πράγματα δεν χωρούν άλλη αναβολή.

Το θαύμα έγινε. Οι σκηνοθέτες θεάτρου συσπειρώθηκαν για πρώτη φορά σε μια συλλογικότητα. Από τις 21 Φεβρουαρίου τα πιο γνωστά ονόματα του κλάδου, με πρωτοβουλία του Στάθη Λιβαθινού και του Μιχαήλ Μαρμαρινού, άρχισαν να συναντιούνται στο «Booze» ώστε «να γίνει εφικτό ένα πρώτο συλλογικό βήμα», με την επίγνωση ότι η κίνηση αυτή δεν τους καθιστά «αντιπρόσωπο κανενός».
Από τον γόνιμο διάλογο προέκυψε η Ιδρυτική Διακήρυξη για το Forum Σκηνοθετών Θεάτρου. Ακόμη δεν έχει νομική υπόσταση. Είναι το επόμενο βήμα.


«Το Forum είναι ένα κέντρο διαλόγου ανάμεσα σε επαγγελματίες σκηνοθέτες του θεάτρου. Δεν είναι συνδικαλιστικό όργανο, χωρίς αυτό να αποκλείει ότι στο μέλλον θα ασχοληθεί με θέματα συνδικαλιστικά», ξεκαθαρίζει η διακήρυξη.

Από τις πρώτες συναντήσεις συζητήθηκαν πολλά από «όσα απασχολούν όλους, αλλά και τον καθένα χωριστά». Εκφράστηκε η ανάγκη μιας «έντονης και άμεσης παρέμβασης σε μια σειρά από ζητήματα», με κορυφαίο στην ιεραρχία την απουσία μιας Ανώτατης Σχολής Υποκριτικής & Σκηνοθεσίας Θεάτρου. Τέθηκαν, επίσης, οι «θεσμοθετημένες, ξεπερασμένες και αντιδημοκρατικές πρακτικές που αγκυλώνουν το θέατρο», οι απαράδεκτες συνθήκες εργασίας και αμοιβής των σκηνοθετών του θεάτρου, καθώς και η ανάγκη οργάνωσης συναντήσεων-συνεδρίων για ζητήματα όπως οι σχέσεις πολιτείας - ΔΗΠΕΘΕ, η θεατρική κριτική. Και όχι μόνο.

Τη διακήρυξη υπογράφουν, για την ώρα, οι Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, Λευτέρης Βογιατζής, Κοραής Δαμάτης, Νίκος Διαμαντής, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, Γιάννης Ιορδανίδης, Νικαίτη Κοντούρη, Στάθης Λιβαθινός, Γιάννης Μαργαρίτης, Μιχαήλ Μαρμαρινός, Δημήτρης Μαυρίκιος, Αντζελα Μπρούσκου, Βασίλης Νικολαΐδης, Ρούλα Πατεράκη, Ελένη Σκότη, Τάκης Τζαμαργιάς και Σταύρος Τσακίρης.

Η διεύρυνση του Forum θεωρείται από όλους τους απαραίτητη. «Εδώ ανήκουν εν δυνάμει όλοι οι επαγγελματίες σκηνοθέτες του ελληνικού θεάτρου», υπογραμμίζει η διακήρυξη, η οποία για την ώρα δεν βγαίνει επιθετικά ούτε αφήνει αιχμές για κάτι. «Το θέμα είναι ότι μίλησαν οι σκηνοθέτες που δεν είχαν ξανασυναντηθεί. Κάναμε το πρώτο βήμα για να προστατέψουμε τους εαυτούς μας και έμμεσα το θέατρο», λέει ο Στ. Λιβαθινός, διευκρινίζοντας ότι το Forum είναι μια «συσπείρωση με κοινωνικό, καλλιτεχνικό, συναδελφικό και όχι συνδικαλιστικό χαρακτήρα. Σίγουρα δεν θέλουμε να κάνουμε ακόμα ένα σωματείο». «Ως σκηνοθέτης θεάτρου στην Ελλάδα είσαι τελείως απροστάτευτος. Από κάθε λογής μπουρίνια», υποστηρίζει και ο Δημήτρης Μαυρίκιος. «Εύχομαι αυτό το Forum να γίνει η απαρχή για τη δημιουργία μιας στέγης, έστω και ενός υπόστεγου. Γιατί σήμερα, κακά τα ψέματα, δεν έχουμε ούτε ομπρέλα».

Παρ' όλο που δεν προβαίνουν σε βαρυσήμαντες δηλώσεις για τα μελλοντικά σχέδιά τους, αθόρυβα οι σκηνοθέτες πραγματοποίησαν ήδη μια πρώτη συνάντηση για το μείζον θέμα της θεατρικής παιδείας με το υπουργείο Παιδείας.

Σήμερα είναι η επόμενη συνάντησή τους στο «Booze». Σιγά σιγά θα κλείνουν όλα τα ανοιχτά μέτωπα. «Το Forum έρχεται να καλύψει ένα κενό. Υποτίθεται ότι υπάρχει η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, αλλά δεν κάνει τίποτα για τους σκηνοθέτες του θεάτρου. Ασχολείται μόνο με το σινεμά», σχολιάζει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. Το τελευταίο, πάντως, πράγμα που τον απασχολεί είναι το ότι «η χώρα είναι γεμάτη σκηνοθέτες». «Μάλιστα έβαλαν τον σκηνοθέτη στα 136 επαγγέλματα που ανοίγουν, λες και ήταν ποτέ ένα επάγγελμα κλειστό», λέει σαρκαστικά. «Ολα γίνονται στον χώρο μας αυτοσχεδιαστικά. Καιρός να πάψουν να μας μανιπουλάρουν», υπογραμμίζει ο Νίκος Διαμαντής.