Για πρώτη φορά το Εθνικό Θέατρο βάζει όριο ηλικίας σε μια παράστασή του: το «Wolfgang» του Γιάννη Μαυριτσάκη, που ανεβαίνει απόψε σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου στο Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας, απευθύνεται, με αυστηρότητα, σε θεατές άνω των 15 ετών.
Πρόκειται για ένα δυνατό «εσωτερικό» κείμενο, που σπάει τα δεσμά του ρεαλισμού και ανυψώνεται με την ελλειπτικότητα του στακάτου διαλόγου σε επίπεδα συμβολικά και ψυχολογικά. Το στόρι του δεν δικαιολογεί απολύτως την απόφαση της πρώτης κρατικής σκηνής. Τον συγγραφέα του, όμως, που εγκατέλειψε διά παντός τη σκηνή για τη θεατρική γραφή και μας αποκαλύφθηκε την περασμένη σεζόν με το εξαιρετικό «Τυφλό Σημείο», δεν τον απασχολεί ούτε τον ενοχλεί ο περιορισμός. Μάλιστα, τον αγνοούσε.
Θα αναρωτιέστε ποιος είναι ο «ακατάλληλος» για εφήβους Βόλφγκανγκ, που τον υποδύεται ο Βασίλης Ανδρέου. Κατά τα φαινόμενα, τουλάχιστον, είναι ένας ήσυχος, μοναχικός νεαρός, που ποτέ δεν τον έχει δει κάποιος στη γειτονιά με γυναίκα. Φροντίζει με μεράκι τον κήπο του και το παλιό αυτοκίνητο του πατέρα του -με το αυταρχικό φάντασμα του οποίου συχνά συνομιλεί. Κάθε τόσο δέχεται δύο επισκέψεις: της μητέρας του και ενός φίλου του. Τελικά θα συναντηθεί ερωτικά με μια γυναίκα. Σύντομα θα την απορρίψει. Ως εδώ φαίνεται αρκετά φυσιολογικός.
Η ηρωική... έξοδός του συντελείται όταν αποφασίζει να απαγάγει την ανήλικη κόρη του γείτονά του, τη Φαμπιέν (στον ρόλο η Λουκία Μιχαλοπούλου). Στο πρόσωπό της εναποθέτει όλες τις προσδοκίες του για τον τέλειο έρωτα: «Ο έρωτας θα έπρεπε να είναι αλλιώς... Θα έπρεπε να ξεχωρίζεις κάποιον... Να τον διαλέγεις ανάμεσα σε όλους τους άλλους και να μένεις μαζί του για πάντα», είναι η πίστη του.
Το κοριτσάκι, έγκλειστο σε ένα υγρό και σκοτεινό υπόγειο, μεγαλώνει με τα τρόφιμα, τα ρούχα, τα βιβλία και την παράδοξη στοργή που της δίνει ο «σωτήρας»-απαγωγέας της. Ωσπου, έπειτα από χρόνια, της περνά τις βέρες τους! Το ψέμα που έχει εφεύρει ο ήρωας είναι ένας πόλεμος, ο οποίος θερίζει, υποτίθεται, τους πάντες. Θύματά του και οι γονείς της μικρής. «Σε διάλεξα», της λέει. «Ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους διάλεξα εσένα. Θα μείνεις κρυμμένη. Τώρα δεν κινδυνεύεις. Είσαι προστατευμένη και ασφαλής. Κανείς δεν μπορεί να σ' αγγίξει. Θα μείνεις καθαρή όσα χρόνια και να περάσουν. Δεν θα γεράσεις ποτέ. Ακόμα και όταν θα έχεις γίνει γυναίκα, θα είσαι πάντα κορίτσι. Μέχρι να γίνεις κόμματι από μένα».
Η απαγωγή της ανήλικης Αυστριακής Νατάσα Κάμπους ήταν η φιτιλιά για να ανάψει η δραματουργική φωτιά του Γ. Μαυριτσάκη. Το κορίτσι, που έμεινε 8 χρόνια φυλακισμένο στο υπόγειο του Βόλφγκανγκ Πρίκλοπιλ, ήταν όμως απλώς η αφορμή για τον «Βόλφγκανγκ». «Ενώ με συγκλόνισε αυτή καθ' εαυτή η ιστορία», εξηγεί ο συγγραφέας, «τη χρησιμοποίησα για να διηγηθώ κάτι άλλο. Με δυο λόγια, προσπάθησα να καταγράψω τις απελπισμένες προσπάθειες κάποιων ανθρώπων να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Αυτό είναι το έργο».
Ο ήρωας δεν είναι ξεκάθαρα ούτε θύτης ούτε θύμα. Αλλοτε τον σπλαχνίζεσαι, άλλοτε σ' εξοργίζει. Μοιάζει παιδί αβοήθητο. Ετσι τα όρια συγχέονται. Οπως και τα αισθήματα της Φαμπιέν: ενώ τον αγαπάει, θέλει και να τον σκοτώσει. Η σχέση που αναπτύσσεται είναι μιας άρρωστης αλληλεξάρτησης. «Οι φορείς της βίας είναι και θύματά της στο έργο», προσθέτει ο Μαυριτσάκης. «Ο Βόλφγκανγκ ασκεί στη Φαμπιέν την ψυχική βία που ο ίδιος υπέστη απ' τον πατέρα του. Ο κοινωνικός περίγυρος είναι ασφυκτικός. Κι όλα τα πρόσωπα του έργου έχουν το ίδιο ανεπίδοτο αίτημα: όλοι μένουν μόνοι και χωρίς την αγάπη του άλλου».
Ακριβώς λόγω αυτής της έλλειψης του άλλου αλλά και της πλαστής πολεμικής ατμόσφαιρας, ο Μαυριτσάκης είχε υπόψη του κι έναν εναλλακτικό τίτλο: «Φόβος πάνω από την πόλη».
* Μαζί με τον Βασίλη Ανδρέου και τη Λουκία Μιχαλοπούλου, παίζουν οι Μάνος Βακούσης, Μαρία Ζορμπά, Σωτήρης Τσακομίδης, Νικόλας Αγγελής και Σεραφίτα Γρηγοριάδου. *
Η μικρή Φαμπιέν - Λουκία Μιχαλοπούλου και ο Βόλφγκανγκ - Βασίλης Ανδρέου στο χωμάτινο σκηνικό του Κωνσταντίνου Ζαμάνη, στην παράσταση που σκηνοθέτησε η Κατερίνα Ευαγγελάτου |
Η ηρωική... έξοδός του συντελείται όταν αποφασίζει να απαγάγει την ανήλικη κόρη του γείτονά του, τη Φαμπιέν (στον ρόλο η Λουκία Μιχαλοπούλου). Στο πρόσωπό της εναποθέτει όλες τις προσδοκίες του για τον τέλειο έρωτα: «Ο έρωτας θα έπρεπε να είναι αλλιώς... Θα έπρεπε να ξεχωρίζεις κάποιον... Να τον διαλέγεις ανάμεσα σε όλους τους άλλους και να μένεις μαζί του για πάντα», είναι η πίστη του.
Το κοριτσάκι, έγκλειστο σε ένα υγρό και σκοτεινό υπόγειο, μεγαλώνει με τα τρόφιμα, τα ρούχα, τα βιβλία και την παράδοξη στοργή που της δίνει ο «σωτήρας»-απαγωγέας της. Ωσπου, έπειτα από χρόνια, της περνά τις βέρες τους! Το ψέμα που έχει εφεύρει ο ήρωας είναι ένας πόλεμος, ο οποίος θερίζει, υποτίθεται, τους πάντες. Θύματά του και οι γονείς της μικρής. «Σε διάλεξα», της λέει. «Ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους διάλεξα εσένα. Θα μείνεις κρυμμένη. Τώρα δεν κινδυνεύεις. Είσαι προστατευμένη και ασφαλής. Κανείς δεν μπορεί να σ' αγγίξει. Θα μείνεις καθαρή όσα χρόνια και να περάσουν. Δεν θα γεράσεις ποτέ. Ακόμα και όταν θα έχεις γίνει γυναίκα, θα είσαι πάντα κορίτσι. Μέχρι να γίνεις κόμματι από μένα».
Η απαγωγή της ανήλικης Αυστριακής Νατάσα Κάμπους ήταν η φιτιλιά για να ανάψει η δραματουργική φωτιά του Γ. Μαυριτσάκη. Το κορίτσι, που έμεινε 8 χρόνια φυλακισμένο στο υπόγειο του Βόλφγκανγκ Πρίκλοπιλ, ήταν όμως απλώς η αφορμή για τον «Βόλφγκανγκ». «Ενώ με συγκλόνισε αυτή καθ' εαυτή η ιστορία», εξηγεί ο συγγραφέας, «τη χρησιμοποίησα για να διηγηθώ κάτι άλλο. Με δυο λόγια, προσπάθησα να καταγράψω τις απελπισμένες προσπάθειες κάποιων ανθρώπων να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Αυτό είναι το έργο».
Ο ήρωας δεν είναι ξεκάθαρα ούτε θύτης ούτε θύμα. Αλλοτε τον σπλαχνίζεσαι, άλλοτε σ' εξοργίζει. Μοιάζει παιδί αβοήθητο. Ετσι τα όρια συγχέονται. Οπως και τα αισθήματα της Φαμπιέν: ενώ τον αγαπάει, θέλει και να τον σκοτώσει. Η σχέση που αναπτύσσεται είναι μιας άρρωστης αλληλεξάρτησης. «Οι φορείς της βίας είναι και θύματά της στο έργο», προσθέτει ο Μαυριτσάκης. «Ο Βόλφγκανγκ ασκεί στη Φαμπιέν την ψυχική βία που ο ίδιος υπέστη απ' τον πατέρα του. Ο κοινωνικός περίγυρος είναι ασφυκτικός. Κι όλα τα πρόσωπα του έργου έχουν το ίδιο ανεπίδοτο αίτημα: όλοι μένουν μόνοι και χωρίς την αγάπη του άλλου».
Ακριβώς λόγω αυτής της έλλειψης του άλλου αλλά και της πλαστής πολεμικής ατμόσφαιρας, ο Μαυριτσάκης είχε υπόψη του κι έναν εναλλακτικό τίτλο: «Φόβος πάνω από την πόλη».
* Μαζί με τον Βασίλη Ανδρέου και τη Λουκία Μιχαλοπούλου, παίζουν οι Μάνος Βακούσης, Μαρία Ζορμπά, Σωτήρης Τσακομίδης, Νικόλας Αγγελής και Σεραφίτα Γρηγοριάδου. *
No comments:
Post a Comment