ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ

Ξεκινά πιλοτική αναστήλωση

Αφησαν το αρχαίο θέατρο της Μεγαλόπολης χρόνια ολόκληρα να καταρρέει και στο παρά πέντε της εκπνοής των κοινοτικών κονδυλίων του Γ' ΚΠΣ σπεύδουν να αρχίσουν πιλοτική αναστήλωσή του, εκμεταλλευόμενοι την παράταση που έχει δοθεί από την Κοινότητα για την ολοκλήρωση έργων στις πυρόπληκτες περιοχές.

Το θέατρο της Μεγαλόπολης, το μεγαλύτερο του αρχαίου κόσμου (18.000-20.000 θέσεων), εδώ και είκοσι χρόνια εκπέμπει σήμα κινδύνου. Το 2000 κατέρρευσε τμήμα του αναλημματικού τοίχου του, το οποίο στερεώθηκε προσωρινά με ξήλινα ικριώματα. Από τη δεκαετία του '80 είχε επισημανθεί ότι οι αναλημματικοί τοίχοι θα κατέρρεαν και το 1988 εκπονήθηκε μελέτη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων (ΔΑΑΜ) για την αντιστήριξή τους. Εμεινε, όμως, στα συρτάρια. Μετά την κατάρρευση εγκρίθηκε από το ΚΑΣ νέα προμελέτη αποκατάστασης και στερέωσης του θεάτρου. Μεταξύ των ετών 2000-2002 έγιναν κάποιες περιορισμένης έκτασης εργασίες και μόλις τώρα αποφασίστηκε να γίνουν έργα στερέωσης αλλά και συντήρησης των σωζόμενων εδωλίων του κοίλου και του αναλημματικού τοίχου.

Ως τα τέλη του 2008 υπολογίζει η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων ότι θα ολοκληρωθεί η πιλοτική αναστήλωση. Αλλιώς θα κάνουν χρήση της παράτασης που έχει δοθεί από την Ε.Ε. για έργα σε πυρόπληκτες περιοχές

Το ενδιαφέρον είναι ότι παρουσιάζοντας τη μελέτη συντήρησης της επιφάνειας των λίθων στο ΚΑΣ ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων Μνημείων, Νίκος Μίνως, ανέφερε ότι τα αιωρούμενα σωματίδια από τις εκπομπές του εργοστασίου της ΔΕΗ Μεγαλόπολης (τα φουγάρα του είναι πολύ κοντά στο μνημείο) και η κρούστα, που έχει με τα χρόνια δημιουργηθεί, προσφέρει παθητική προστασία στους αρχαίους λίθους. Οι μεγαλύτερες φθορές έχουν δημιουργηθεί από την ανάπτυξη μικροοργανισμών, από τις ρηγματώσεις, αποφλοιώσεις κ.λπ. Γι' αυτό θα απομακρυνθούν οι βιολογικές επικαθίσεις από το κοίλο, θα συγκολληθούν οι θραυσμένες επιφάνειες και θα πληρωθούν με κονιάματα οι ρωγμές.

Η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων από την πλευρά της έχει διαπιστώσει ότι οι κατώτερες σειρές εδωλίων του θεάτρου, όπου βρίσκονται και οι περίφημες προεδρείες με τις επιγραφές των τιτλούχων που τις χρησιμοποιούσαν, παρουσιάζουν μετακινήσεις λόγω καθιζήσεων και διάβρωσης των λίθων τους. Ο διευθυντής της ΔΑΑΜ, Δημοσθένης Ζιρώ, υπολογίζει να έχει ολοκληρωθεί ώς τα τέλη Δεκεμβρίου του 2008 η πιλοτική αναστήλωση. Αν όμως ο στόχος αυτός δεν επιτευχθεί, θα κάνουν χρήση της παράτασης που έχει δοθεί από την Κοινότητα για έργα των πυρόπληκτων περιοχών.

Το μνημείο αυτό, του 4ου αι. π.Χ., ατύχησε από την αρχή. Μετά την αποκάλυψή του το 1890-1893 από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή και παρά τις ερευνητικές προσπάθειες που ακολούθησαν από Ελληνες αρχαιολόγους δεν έχει ακόμη πλήρως ανασκαφεί. Στο κοίλο του σώζονται 2-6 σειρές εδωλίων στις θέσεις τους.

Οι υπόλοιπες βρίσκονται ακόμη θαμμένες στο επάνω άσκαφο τμήμα. Από το διάσπαρτο αρχαίο υλικό, που έχει συγκεντρωθεί, μπορούν να επανατοποθετηθούν στις αρχικές τους θέσεις τα εδώλια, τα οποία πάντως επί του παρόντος δεν θα υπερβαίνουν την ένατη σειρά.

Το θέατρο Μεγαλόπολης είχε κυκλική ορχήστρα με κινητή σκηνή πάνω σε τροχούς. Τα σκηνικά απομακρύνονταν μετά την παράσταση δεξιά κι αριστερά στη σκηνοθήκη. Τη λύση αυτή είχαν βρει για να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο θερσίλιο (κλειστός χώρος για πολιτικές συγκεντρώσεις) που εφάπτεται με την ορχήστρα του θεάτρου. Κινητή σκηνή, συρόμενη πάνω σε τροχούς είχε και το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης. [Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 17/6/2008]

«Λίφτινγκ» στο θέατρο της Μεγαλόπολης

Ξεκινά η συντήρηση των λίθων του κάτω διαζώματος στο μεγαλύτερο θέατρο της αρχαιότητας. Η ώρα των συστηματικών επεμβάσεων για το μεγαλύτερο θέατρο της αρχαιότητας, το θέατρο της Μεγαλόπολης, φτάνει. Τις προσεχείς ημέρες συνεργεία της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων Εργων του υπουργείου Πολιτισμού θα εγκατασταθούν σε αυτό, ώστε να συντηρήσουν τους λίθους τού κάτω διαζώματος.

Είναι η πρώτη, πιλοτική φάση παρεμβάσεων, λέει στο «Εθνος» ο πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του έργου, Δημοσθένης Ζιρώ, διευθυντής αναστήλωσης του ΥΠΠΟ. «Οταν θα έχουμε αποκτήσει την τεχνογνωσία, θα συνεχίσουμε τις παρεμβάσεις, ώστε να προστατευθεί το μνημείο».

Τα δημόσια οικοδομήματα της Μεγαλόπολης ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 50 έγιναν νέες ανασκαφές και αναστηλώσεις από τον τότε έφορο αρχαιοτήτων, κ. Χρήστου, με την επίβλεψη του διευθυντή αναστηλώσεων, κ. Στίκα. Τα αναλήμματα του θεάτρου είχαν ήδη στατικά προβλήματα, τα οποία και αντιμετωπίστηκαν πρόχειρα με ξύλινα ικριώματα. Μισό αιώνα μετά, κατέρρευσε τμήμα του ανατολικού αναλημματικού τοίχου και η Διεύθυνση Αναστήλωσης πραγματοποίησε κατά την περίοδο 2000-2002 περιορισμένης έκτασης σωστικές επεμβάσεις. Ο διευθυντής συντήρησης, Νίκος Μίνως, παρουσίασε τη μελέτη συντήρησης στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο την περασμένη Τρίτη και έλαβε θετική γνωμοδότηση.

Ο κ. Μίνως ανέφερε ότι σήμερα από το κοίλο του θεάτρου, το οποίο είχε χωρητικότητα 17.000 θεατών, σώζονται στη θέση τους μόνο οι κατώτερες σειρές, που όμως παρουσιάζουν μετακινήσεις λόγω διάβρωσης του εδάφους σε αυτά τα σημεία. Στους λίθους τους αναπτύσσονται μικροοργανισμοί, με συνέπεια τη βιοδιάβρωση του δομικού υλικού. Αυτό, ωστόσο, προστατεύει το μνημείο από τη ρύπανση!

Τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, που εκπέμπονται λόγω της γειτνίασης με το εργοστάσιο της ΔΕΗ, δεν μπορούν να εισχωρήσουν στην πέτρα εξαιτίας της κρούστας που έχει δημιουργηθεί. Οταν αυτή καθαριστεί, το υπουργείο Πολιτισμού θα αποκτήσει ακόμη ένα πρόβλημα! Η Διεύθυνση Συντήρησης θα στερεώσει την επιφάνεια και θα αποκαταστήσει τη συνοχή του ασβεστόλιθου, από τον οποίο αποτελείται το μνημείο. Με σφραγίσεις, συγκολλήσεις, χρήση τεχνητού λίθου κ.ά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στους αναλημματικούς τοίχους, που είναι από κροκαλοπαγή ασβεστόλιθο, ο οποίος σπάει.

Ο Δημοσθένης Ζιρώ και ο Νίκος Μίνως υπολογίζουν ότι στις αρχές του 2009 το πιλοτικό πρόγραμμα θα έχει ολοκληρωθεί. Θα γίνει με κονδύλια του Γ ΚΠΣ και υπάρχει χρόνος, επειδή για τους πυρόπληκτους νομούς δίνεται κάποια παράταση στην απορρόφηση των κονδυλίων. [ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ, ΕΘΝΟΣ, 17/6/2008]