*«Ο ουρανός κατακόκκινος» - Φεστιβάλ Αθηνών
«Ιδού εγώ» η εναρκτήρια -και καταληκτική- φράση του μονολόγου της Λούλας Αναγνωστάκη. Δανεισμένη από ένα στίχο του Ελιοτ, μοιάζει με αντιστροφή του παλιού εκείνου «ιδού ο άνθρωπος»: η καθηγήτρια γαλλικής με ανώτερες σπουδές στη Φιλολογία Σοφία Αποστόλου, η κάτοχος της Αγγλικής και Ρωσικής, η αστή που αγάπησε και παντρεύτηκε κομμουνιστή, απολύεται από τη δουλειά της στο Δημόσιο λόγω μέθης, συμμετέχει στις ύποπτες δοσοληψίες του γιου της με τα ανθρώπινα απομεινάρια της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και καταλήγει σε κάποιο νοικιασμένο δυάρι πίσω από τον Κορυδαλλό, περιμένοντας την αποφυλάκισή του.
Η Ρένη Πιττακή ερμηνεύει τη Σοφία Αποστόλου στο έργο της Λούλας Αναγνωστάκη |
Ο μονόλογος της Αναγνωστάκη μοιάζει λοιπόν με την κατάθεση ενός ανθρώπου χωρίς ιδιότητες, που παρεισφρέει στη σκηνή περαστικός από τον χώρο και τον χρόνο. Είναι η φιγούρα ενός θηλυκού Ελπήνορα που δεν διεκδικεί θέση στην υπόληψη ή στην ιστορία των πολλών. Με άλλα λόγια, είναι μια περίπτωση καθαρά προσωπική.Κι ωστόσο, η Σοφία Αποστόλου είναι κάτι περισσότερο. Ανήκει στη γενιά των ανθρώπων που πέρασαν δίπλα από τη μεγάλη Ιστορία χωρίς να εισέλθουν σε αυτήν, που δεν διαθέτουν τη στόφα του πολιτικού ήρωα ή του λαμόγιου της μεταπολιτευτικής ανόρθωσης. Στο περιβάλλον των ψευδεπίγραφων ιδεολογιών, της αρπακτής και της ρεμούλας, η γυναίκα της Αναγνωστάκη είναι ελεύθερη και καταλαβαίνει μόνο αυτό που μπορεί να αγαπήσει. Μετράει τα πράγματα με το δικό της μέτρο και ζει παράλληλα με αυτά τη δική της, ανέκφραστη ζωή.Το ότι επομένως τώρα μιλά είναι η δική της επανάσταση. Μια επανάσταση που δεν αλλάζει την Ιστορία, όσο τον παλιό εαυτό και τη χαμένη της ζωή. Η νικημένη Σοφία Αποστόλου έχει θυμώσει απέναντι στην ήττα και τον μέσο όρο, έχει επαναστατήσει ενάντια στη μετριότητα, έχει κατακτήσει την ελευθερία της.Ο Νίκος Χατζόπουλος έστησε τον μονόλογο της Αναγνωστάκη σαν πέρασμα της γυναικείας μορφής από το σταυροδρόμι του ανθρώπινου χρόνου. Σε ένα μεταδραματικό σκηνικό χώρο, σκόρπισε τους θεατές σε άτακτη διάταξη και είδε τη Σοφία να κατεβαίνει από τον λόφο της μπεκετικής Γουίνι, να απασχολεί για λίγο την τακτοποιημένη καθημερινότητά μας και να χάνεται στο φως της μαρτυρικής της ανάληψης. Σε αυτό το χάσμα του χρόνου εδράζει την ερμηνεία της και η Ρένη Πιττακή. Το ιδιαίτερο στη μορφή της είναι ότι δεν προέρχεται από την παρακαταθήκη του λαϊκού κώδικα. Η εμφάνισή της, με την ανεπιτήδευτη κομψότητα και την ευθυτενή, θα έλεγε κανείς, αξιοπρέπεια, πείθει για μια ακριβοθώρητη ποιότητα. Η Αποστόλου δεν σηκώνει ηθογραφικές και μελοδραματικές ευκολίες, δεν αναστενάζει με το μπουζούκι αλλά με το παλιό καλό γαλλικό τραγούδι. Οπως δέκα χρόνια πριν, στην ενσάρκωση της Βέρας Ζαβιτσιάνου, ο ρόλος ζει πάλι ευτυχής στο σώμα της ηθοποιού. Αν εγείρονται ζητήματα, αυτά δεν σχετίζονται με την ίδια την παράσταση όσο με το εξωτερικό της πλαίσιο: είναι εξαιρετικά σύντομη (μόλις τριάντα λεπτά) και παρουσιάζεται κάτω από αδιευκρίνιστο φεστιβαλικό πρόσχημα. Η επιτυχία είναι εξασφαλισμένη, ωστόσο μοιάζει κατώτερη μιας καθαρής καλλιτεχνικής πρόκλησης. *
[Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ, Ελευθεροτυπία 2, 21/06/2008]
No comments:
Post a Comment