Ο Γιάννης Χουβαρδάς διανύει τη δεύτερη χρονιά του ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Κι αν η περσινή σεζόν θεωρήθηκε μεταβατική, η κριτική δεν έλειψε, κυρίως στην επιλογή ρεπερτορίου και συντελεστών. Ενα άλλο πρόβλημα ήταν η διασπορά των Σκηνών στο κέντρο της Αθήνας λόγω των εργασιών στο κτίριο της Αγ. Κωνσταντίνου.
Αλλά και φέτος ένα καινούριο ζήτημα αναδύεται: Θα είναι έγκαιρα έτοιμες η Κεντρική και Νέα Σκηνή για να στεγάσουν τις προγραμματισμένες πρεμιέρες; Απ' την άλλη, τυπικά, αν το έργο δεν παραδοθεί, απεντάσσεται από το Τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης...
Καλού κακού πάντως οι «Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης», παράσταση που ξαναδουλεύτηκε από τον Γ. Χουβαρδά και περιορίστηκε σε διάρκεια, θα παιχτούν στην Πειραιώς 260 και όχι στην Κεντρική Σκηνή. Πολλοί δυσπιστούν για το αν το κτίριο Τσίλερ θα έχει παραδοθεί στις 13 Φεβρουαρίου, όταν θα ξεκινήσει η δεύτερη παραγωγή με τον «Κλήρο του μεσημεριού» του Κοντέλ καθώς και η Νέα Σκηνή που αναμένεται να κάνει πρεμιέρα με το «Ρομπέρτο Τσούκο» του Κολτές στις 24 Οκτωβρίου.
Εν τω μεταξύ, χώρισαν οι δρόμοι του Δημήτρη Λιγνάδη και της Στεφανίας Γουλιώτη που θα ανέβαζαν οι δυο τους «Μάκβεθ». Ο πρώτος σκηνοθετεί τώρα το έργο του Γιοακίμ Πίρινεν.
«Καλή οικογένεια» στη Νέα Σκηνή και η δεύτερη παίζει σε μια εναλλακτική, περιοδεύουσα παράσταση «τσέπης», βασισμένη στο έργο «Διψασμένοι» του Λιβανέζου Ουαζντί Μουαουάντ. Οσο για τη συνεργασία του Βασίλη Παπαβασιλείου με το Εθνικό, ναυάγησε αφού δεν «ευωδώθηκαν» οι διαπραγματεύσεις.
Ο Γιάννης Χουβαρδάς ενέταξε στον προγραμματισμό ένα πλήθος παράλληλων δραστηριοτήτων:
Η Κοινή Θέα συνδιαλέγεται με τα εικαστικά, ενώ οι προπαραστάσεις καθιερώνονται ως θεσμός φέρνοντας σε επαφή κοινό και δημιουργούς. Θα λειτουργήσουν θεατρικά εργαστήρια και παραστάσεις Καραγκιόζη, θα συνεχιστούν οι πετυχημένες από πέρσι Αναγνώσεις, καθώς και η συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφο στην προβολή ταινιών συνδεομένων με το ρεπερτόριο.
Για τον Γιάννη Χουβαρδά αυτός ο χρόνος αντιπροσωπεύει το όραμα του καινούριου Εθνικού Θεάτρου. Οπως πάντα ψύχραιμος και με αντανακλαστικά «πολιτικού», απαντά στις ερωτήσεις μας...
Λιγότερες παραγωγές
- - Μεγάλη γκάμα ρεπερτορίου και φέτος. Δεκαοκτώ παραγωγές δεν είναι πολλές;
«Πράγματι, αλλά αυτό εξηγείται. Η μία είναι επανάληψη και η άλλη, με την Σ. Γουλιώτη, είναι μετακινούμενη και δεν επιβαρύνει τον Οργανισμό. Επίσης, δύο από τις παραγωγές είναι μονόλογοι που παίζονται εναλλάξ. Φέτος, έπρεπε να λειτουργήσουν έξι Σκηνές και θα σας πω γιατί. Το θεατρικό πρόγραμμα, δεδομένου ότι το κτίριο Τσίλερ θα είναι έτοιμο στην αρχή και τη μέση της σεζόν, με το καλημέρα σας αναφέρεται σε τέσσερις Σκηνές. Ομως η main stream Νέα Σκηνή δεν προσφέρεται για μικρές, εναλλακτικές παραγωγές. Γι' αυτό κρίναμε ότι έπρεπε να κρατήσουμε και φέτος το Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας. Ετσι βρεθήκαμε με έξι παραγωγικές Σκηνές.
»Στη λογική του εναλλασσόμενου ρεπερτορίου προγραμματίστηκαν τέσσερα έργα για τη Νέα Σκηνή, τέσσερα για το Σύγχρονο Θέατρο, ενώ προέκυψε και το βραβευμένο στον περσινό διαγωνισμό νεοελληνικού έργου οργανωμένο από το Εθνικό και τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς και ήταν συμβατική μας υποχρέωση να παιχτεί. Δεσμεύομαι ότι του χρόνου θα έχουμε λιγότερες παραγωγές, γύρω στις 14. Ομως επιμένω ότι ένα Εθνικό Θέατρο ευρωπαϊκού επιπέδου, έτσι όπως εγώ το οραματίζομαι, πρέπει να προσφέρει στο κοινό μιας μεγαλούπολης όπως είναι η Αθήνα τη δυνατότητα να βλέπει πολλά και διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα. Στο Εθνικό Θέατρο της Γερμανίας μπορείς να δεις τον ίδιο μήνα και σε μια Σκηνή 22 διαφορετικά έργα, ολόκληρη δε τη σεζόν εβδομήντα διαφορετικά έργα... Δεν λέω να φτάσουμε σ' αυτό το "εξωφρενικό" επίπεδο, αλλά κατ' αναλογία να δημιουργήσουμε κάτι αντίστοιχο».
- - Δεν λείπει από το Εθνικό Θέατρο η Πειραματική Σκηνή;
«Πρόθεσή μου δεν ήταν να την καταργήσω. Συνέβη για λόγους ανεξάρτητους απ' τη θέλησή μου, θέλω να πιστεύω κι απ' τη θέληση του Σ. Λιβαθινού. Η λειτουργία της αντικαταστάθηκε από παραστάσεις πειραματικού-ερευνητικού χαρακτήρα διάσπαρτες σ' όλες τις σκηνές. Δεν με ενδιαφέρουν τα γκέτο: εδώ η Πειραματική, εκεί η νεανική, εκεί η γηραιά... Αναζητώ την έκπληξη σε κάθε Σκηνή. Η τελευταία παραγωγή στο Κοτοπούλη θα είναι μια σύγχρονη, απρόσμενη παράσταση "κόντρα" σ' αυτές που προηγήθηκαν».
«Πήγαμε καλά»
- - Πιστεύετε ότι οι καινούριες αίθουσες, ειδικά η Κεντρική, θα παραδοθούν έγκαιρα;
«Ρωτάτε εμένα που δεν κτίζω το κτίριο... Προσωπικά, πιστεύω ότι θα είναι έτοιμες. Δεν θέλω καθόλου να οδηγηθώ σε σενάρια που ανατρέπουν τον θεσμό που ονομάζεται Εθνικό Θέατρο. Το έργο πρέπει οπωσδήποτε να παραδοθεί στο τέλος του χρόνου».
- - Εχετε προβλέψει εναλλακτικές λύσεις;
«Εχω κάνει τις προβλέψεις μου αλλά δεν είναι ανακοινώσιμες. Η δική μου προσπάθεια, της εργολάβου εταιρείας και του δ.σ. είναι προς την κατεύθυνση να λειτουργήσουν η Νέα Σκηνή τον Νοέμβριο και η Κεντρική τον Φεβρουάριο».
- - Ευχαριστημένος από το εμπορικό και καλλιτεχνικό αποτέλεσμα των καλοκαιρινών παραστάσεων του Εθνικού;
«Σε ό,τι αφορά το εμπορικό μέρος, ακριβή στοιχεία δεν μπορώ να σας δώσω, για τον απλούστατο λόγο ότι το Φεστιβάλ ακόμα δεν τα έχει ανακοινώσει. Είναι σίγουρο, πάντως, ότι είχαν μεγάλη εισπρακτική επιτυχία στην Επίδαυρο. Ως προς την περιοδεία, είναι η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που και στις δύο παραγωγές σχεδόν ισοσκελίζονται τα έσοδα με τα έξοδα. Ως προς το καλλιτεχνικό κομμάτι, πιστεύω ότι φέτος το ζήτημα που τέθηκε ήταν τι σημαίνει τελικά η "Επίδαυρος" κι αυτό δεν αφορούσε μόνο το Εθνικό αλλά όλους τους συμμετέχοντες. Καταμεσής μιας μεταβατικής, αμφιλεγόμενης, αντιφατικής περιόδου, με ανακατατάξεις και αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα, οι παραγωγές του Εθνικού πήραν τη θέση τους».
«Στην Επίδαυρο δεν συγκρούονται μόνον ιδεολογίες ή ιδεοληψίες αλλά και οικονομικά συμφέροντα. Οποιος χάσει τη θέση του, θέατρο ή συντελεστής, θεωρητικά, χάνει ένα κομμάτι απ' το φιλέτο εφόσον οι παραστάσεις εκτός της δημοσιότητας συγκεντρώνουν πολύ κόσμο, άρα έχουν και πολλές εισπράξεις. Συμφέροντα υπάρχουν επίσης όταν κάποιοι θεσμοί, πολιτικοί εκπρόσωποί τους ή παράγοντες πολιτισμού με κύρος βλέπουν να διακυβεύεται το κατεστημένο που τόσα χρόνια τούς ανέθρεψε και υποστήριξε».
«Δεν χρειάζεται να πω ονόματα. Ο νοών νοείτω. Οσοι αντέδρασαν λυσσαλέα σ' αυτά που συνέβησαν φέτος στην Επίδαυρο δεν εκπροσωπούν μόνον κάποια ιδεολογία αλλά και συμφέροντα με τη στενή ή την ευρύτερη έννοια. Απ' την αντίθετη όχθη, δηλαδή τη μεριά των παραστάσεων, υπάρχουν επίσης συμφέροντα. Το Εθνικό έχει συμφέρον, ανεξάρτητα από το καλλιτεχνικό προϊόν που παρουσιάζει, να διατηρήσει τη θέση του για την οποία θα παλέψει με νύχια και δόντια.
»Οι συντελεστές των παραστάσεων υπερασπίζονται, επίσης, το συμφέρον να έχουν ελεύθερη έκφραση με κάθε κόστος. Η στάση τους δεν απηχεί απλώς μια ιδέα, αλλά συμφέρον. Μιλάμε, λοιπόν, για σύγκρουση συμφερόντων εκατέρωθεν. Η εμπειρία μου από την "Αλκηστη" το 1984 ήταν μια αντίστοιχη σύγκρουση συμφερόντων. Η παράσταση είχε διακοπεί για δέκα λεπτά και οι διαφωνίες δεν ήταν μονομερείς. Οι μισοί φώναζαν αίσχος και οι άλλοι μισοί μπράβο. Ας αφήσουμε το καταπληκτικό ανέκδοτο με την κ. Συνοδινού, η οποία διασχίζοντας την ορχήστρα προπηλάκισε τον ηθοποιό που ετοιμαζόταν να βγει».
- - Ακούγεται ότι ο Γ. Λούκος σκοπεύει να περιορίσει σε μία τις παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου στην Επίδαυρο.
«Απ' την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τέθηκε το θέμα και ο Γ. Λούκος ήταν ξεκάθαρος. Η συμφωνία ήταν και είναι ότι κανένας Οργανισμός δεν έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να παρουσιάζει όσες παραγωγές θέλει στην Επίδαυρο. Προφανώς, το Εθνικό διατηρεί τη θέση του στην Επίδαυρο με δύο παραγωγές, αλλά το ποιες θα είναι αυτές γίνεται πάντα σε συνεργασία με το Φεστιβάλ».
Εκλογές και θέατρο
- - Το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών θα επηρεάσει το καθεστώς στο Εθνικό;
«Ισως... Εχω απόλυτη συνείδηση ότι είμαι περαστικός αφού το απαράδεκτο ελληνικό σύστημα θέλει τον διευθυντή να διορίζεται από τον εκάστοτε υπουργό λες και πρόκειται για μετακλητό υπάλληλο, στερώντας του έτσι δικαιώματα και υποχρεώσεις που θα έπρεπε να έχει σε τέτοιο πόστο. Για να αφοσιωθώ στο Εθνικό Θέατρο άφησα πολύ σημαντικά πράγματα στη μέση. Το στοίχημα που έβαλα είναι μεγάλο, συγκεκριμένο και ξεδιπλώνεται σιγά σιγά. Ούτε φοβάμαι ούτε δεν φοβάμαι τις εκλογές αλλά και κάποιον ανασχηματισμό..».
- - Εχει ακουστεί ότι ο υπουργός προχωρεί σε τροπολογία του νόμου ώστε το Εθνικό Θέατρο να υπαχθεί στη δικαιοδοσία του Ελληνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού.
«Δεν σχολιάζω κάτι που κυκλοφορεί ανεπίσημα. Αλλά και σ' αυτή την περίπτωση, όποιος με γνωρίζει ξέρει και την απάντησή μου... Μαντεύει δηλαδή ποια στάση θα κρατήσω...».
- - Στις ικανότητές σας πιστώνονται ο μακρόπνοος σχεδιασμός, η προνοητικότητα σε παν ενδεχόμενο. Εχετε σκεφτεί το επόμενο βήμα μετά το Εθνικό; Ενα ακόμα δικό σας θέατρο;
«Με απασχολεί το θέατρο που έχω τώρα, το οποίο προσπαθώ να διαμορφώσω έτσι που να με εκφράζει απολύτως».
- - Κάποιοι λένε ότι το Εθνικό διαμορφώθηκε σε μεγάλο «Αμόρε»...
«Αν εννοούν τις διανομές, πρέπει να πω ότι δεν τις κάνω εγώ αλλά οι σκηνοθέτες. Δεν φταίω εγώ αν όλοι συγκλίνουν στην άποψη ότι ανάμεσα στους καλύτερους ηθοποιούς συμπεριλαμβάνονται και όσοι πέρασαν από το Αμόρε...».
«Δεν νομίζω. Ισως κάποιους μέσα στο Εθνικό είτε έξω που, άθελά τους, ενεργούν έτσι που δυσκολεύουν το έργο μου. Ανθρωποι στην πολιτική ή στον ευρύτερο χώρο του πολιτισμού. Δεν είμαι ο απολύτως αποδεκτός. Στην αρχή με σόκαρε η στάση κάποιων εντύπων ή ανθρώπων, μετά το θεώρησα φυσιολογικό σκεπτόμενος συμφέροντα, πολιτικές και γιατί όχι κάποιες δικές μου παρεξηγημένες κινήσεις. Ο πρώτος χρόνος δεν ήταν εύκολος. Πολλές παραγωγές δεν μας βγήκαν ή έγιναν άτυχα παντρέματα. Αν δηλαδή το ρεπερτόριο του "Ρεξ" προγραμματιζόταν ανάποδα, με έναρξη τον "Πρίγκιπα του Χόμπουργκ", μετά "Μπόσα Νόβα" και φινάλε με τον "Εμπορο του Λας Βέγκας", σας διαβεβαιώ ότι όλα θα ήταν μια χαρά»...
- - Το μεγαλύτερό σας πρόβλημα ως διευθυντή;
«Το οικονομικό -η επιχορήγηση είναι χαμηλή- και οι δυσκαμψίες που έχουν δημιουργηθεί όλα αυτά τα χρόνια στην εσωτερική λειτουργία του Οργανισμού. Επίσης, η παγιωμένη εικόνα που παρουσιάζει το θέατρο προς τα έξω. Εγώ θέλω να γίνει απρόβλεπτο, να μην ξέρουμε τι θα δούμε αρκεί το προϊόν να έχει επίπεδο ποιότητας μη αμφισβητήσιμο».
- - Παράλληλα υπογράφτηκε επιτέλους η συλλογική σύμβαση εργασίας, χρόνιο αίτημα των εργαζομένων στο Εθνικό.
«Ηταν μια ηθική δικαίωση για τους εργαζομένους. Σίγουρα το εργασιακό περιβάλλον είναι πολύ καλύτερο απ' ό,τι στο παρελθόν, αλλά δεν είμαι καθόλου ευχαριστημένος από τους μισθούς συντελεστών και ηθοποιών. Φτάνω το σύστημα στα όριά του, αλλά δεν μπορώ να το τινάξω στον αέρα. Η Πολιτεία πρέπει να καταλάβει ότι το Εθνικό Θέατρο δεν μπορεί να συντηρείται με ψίχουλα. Χρειάζεται την έμπρακτη γενναιοδωρία της, ώστε να δικαιωθεί ο τίτλος του πρώτου θεάτρου της χώρας».
No comments:
Post a Comment