Από τον εθνάρχη στη Siemens

• Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 28 Απριλίου 2011 Της ΕΛΕΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Η Μαρία Κεχαγιόγλου (με κοστούμι στο κέντρο) ερμηνεύει το «χορηγό» της παράστασης, Μιχάλη Χριστοφοράκο (!)

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Μιχάλης Χριστοφοράκος της Siemens, ο πρωθυπουργός αλλά και ο δήμαρχος της Αθήνας (τότε και πάντα), μια γυναίκα με ένα λάθος φόρεμα και μια άλλη που επιμένει να κρατά μια σακούλα με χώμα, η δωδεκάχρονη Μύρτις, που έχασε τη ζωή της στο λοιμό του 430 π.Χ., ο Κωνσταντίνος Τσάτσος και ο υποστράτηγος Κατσιπέτρος είναι τα πρόσωπα της «Πόλης-Κράτους». Η παράσταση της ομάδας «Κανιγκούντα», που έκανε πρεμιέρα προχθές στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση και καταχειροκροτήθηκε από το κοινό, μιλάει με τόλμη και παρρησία για την Αθήνα, που μέσα σε λίγες δεκαετίες λόγω της έντονης αστυφιλίας μετατράπηκε σε πόλη-κράτος. Διαθέτει, όμως, και χιούμορ. Γνωστές επιτυχίες (από Μαρινέλλα μέχρι Τερλέγκα), την τροφοδοτούσαν με οξυγόνο. Αλλωστε ο σκηνοθέτης Γιάννης Λεοντάρης χαρακτήρισε το κείμενο για την Αθήνα «μια υποχρεωτική εκπνοή πριν από την ασφυξία».

Θα μπορούσε να είναι επιθεώρηση. Είναι, όμως, μια πολιτική σάτιρα, γραμμένη με βιβλιογραφικές παραπομπές που θα αντιστοιχούσαν σε διπλωματική εργασία (αποσπάσματα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, δηλώσεις πολιτικών, αλλά και προσωπικές μαρτυρίες ψυχιάτρων του Δρομοκαΐτειου).

Ενας μαντρότοιχος, μια τσιμεντοκολόνα που κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας, ένα σαλονάκι πολιτικού γραφείου και μια πηγή με νερό συνθέτουν το ιδιότυπο σκηνικό της. Ξεκινά με μια εξίσου ιδιότυπη ξενάγηση στην Αθήνα, με τη βοήθεια βιντεοπροβολών, από τη Μύρτιδα και τον εθνάρχη Κωνσταντίνο Καραμανλή (Ευθύμης Θέου).

«Η Αθήνα είναι δημιούργημα όλων μας. Μαζί συμφωνήσαμε την αντιπαροχή», λέει ο τελευταίος. Ασχημοι ακάλυπτοι, ασφυκτικοί δρόμοι, στενά μπαλκόνια και στον αντίποδά τους: η Διονυσίου Αρεοπαγίτου, «ο ακριβότερος δρόμος της Ευρώπης. Η οικία Τσοχατζόπουλου», αλλά και το Ψυχικό, «πείραμα του 1923, εμπνευσμένο από την αγγλική κηπούπολη, για να στεγάσει αποκλειστικά την αστική τάξη απαλλαγμένη από θορυβώδεις διερχομένους».

Το σουπερμάρκετ, που κάποτε ήταν θέατρο «Αμόρε», η πολυκατοικία που φέρει την επιγραφή «εδώ έζησε ο μπουρλοτιέρης Κανάρης», εγκαταλειμμένα σπίτια όπου ζουν μετανάστες, ώς και το Μέγαρο Μουσικής, που «βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με την αμερικανική πρεσβεία που είναι δίπλα του» συμπληρώνουν την ξενάγηση.

Στη συνέχεια έρχεται ο Χρηματοδότης (Μαρία Κεχαγιόγλου) της παράστασης, η ταυτότητα του οποίου παραμένει μυστική ώς το τέλος. «Αυτές τις μέρες πρόκειται να πέσει στο κεφάλι σας το σύμπαν. Προτείνω λοιπόν να αναζητήσουμε την ιστορία σας», λέει. Οι φοβίες των κατοίκων της Αθήνας εμφανίζονται διανθισμένες από μαρτυρίες τροφίμων του Δρομοκαΐτειου, αλλά και κείμενα Σεφέρη, Ντοστογέφσκι, Μπόρχες, Καβάφη.

Εμφανίζεται ο πρωθυπουργός (Γιώργος Φριντζήλας): «Είμαι ιατρός. Είμαι παντοτινός». Η Μύρτις, η οποία πέθανε από δίψα, καταγγέλλει τη σύνοδο του Μαρακές, το 1996, τότε που οι ηγέτες του κόσμου συμφώνησαν «ο πολιτισμός, οι φυσικοί πόροι, η πρόσβαση στην παιδεία, στην υγεία, στην ενέργεια, στο νερό να μετονομαστούν από αγαθά σε υπηρεσίες».

Η γνωστη φράση του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου «θα μας πάρουν όλους με τις πέτρες» τροφοδοτεί ένα ολόκληρο επεισόδιο. «Μα στην Αθήνα δεν βρίσκεις πια πέτρες, ούτε νερό, ούτε χώμα», αντιδρά η Μύρτις. «Εισηγούμεθα παρεκτροπήν από το πολίτευμα και μιαν προσωρινήν δικτατορία ίσως ενός έτους», ακούγεται από το φιλόσοφο φίλο του εθνάρχη.

Στη συνέχεια παρουσιάζεται η «αξιοθαύμαστη και ανεξήγητη» έλξη της Αθήνας: «Γιατί μια ανθρώπινη μάζα που διαρκώς πληθαίνει έλκεται από ένα τσιμεντένιο καμίνι;». Οι ήρωες τσουβαλιάζονται στη μέση της σκηνής. Ο ένας λέει πως αισθάνεται ασφαλής στο Mall. «Δεν μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη να σου έρθει μια μολότοφ».

Ακολουθεί η τεχνική του ηλεκτροσόκ, που ο πρωθυπουργός-γιατρός χρησιμοποιεί για να προκαλέσει φόβο στα πλήθη. Τα Δεκεμβριανά του '44 παραλληλίζονται με αυτά του 2008 -είχαν και τα δύο επίκεντρο τα Εξάρχεια. Η ιστορία της Κατοχής «τελειώνει με ευκαιρίες», αφού στη διάρκειά της «άλλαξαν χέρια 350 χιλιάδες ακίνητα. Κάποιοι πλούτισαν. Να αγοράζετε ακίνητα. Η γη μένει», συμβουλεύει ο Χρηματοδότης.

Ο δήμαρχος της Αθήνας τοποθετεί στην Κλαυθμώνος το γλυπτό της Εθνικής Συμφιλίωσης. Αλλά και αποδίδει το πρόβλημα της καθαριότητας στην υπαίθρια διαβίωση μεγάλου αριθμού μεταναστών. Λύνεται με τη δημιουργία ενός φράχτη από τους κατοίκους του Αγίου Παντελεήμονα. «Χιλιάδες νέες και νέοι άνεργοι κατετάγησαν στο αστυνομικό σώμα». Ακούγεται το τραγούδι του Βασίλη Τερλέγκα «Οπως θα παίρνω τις στροφές».

Ο πρωθυπουργός αποκαλύπτει πως «έχουμε παραχωρήσει μέρος της εθνικής μας κυριαρχίας». Και ο Χρηματοδότης την ταυτότητά του: «Ονομάζομαι Μιχάλης Χριστοφοράκος». Προηγουμένως έχει πει: «Ο Ανδρέας Παπανδρέου εξερράγη στα χέρια του γιου του» (φράση δανεισμένη από τον «Ναυτίλο» του Στάθη). Και συμπληρώνει: «Τώρα ζω μακριά από αυτή τη χώρα. Την παράσταση αυτή σας τη χαρίζω. Χορηγία!». Ενας-ένας αποχωρούν και οι υπόλοιποι. Ο εθνάρχης: «Σας κληροδοτώ τη νέα Αθήνα και αποχωρώ». Ο πρωθυπουργός: «Θα πάω διακοπές».

info: Η συντριπτική πλειονότητα των κειμένων που τροφοδότησαν την παράσταση προέρχονται από την «Ε»: Βίκτωρ Νέτας, Αφροδίτη Πολίτη, Ντίνα Δασκαλοπούλου, Δημήτρης Αναστασόπουλος, Αριστέα Μπουγάτσου και «Ιός».