Friday, April 29, 2011

Η σεξουαλικότητα του ιμπεριαλισμού

  •  «DRUNK ENOUGH ΤΟ SAY Ι LOVE YOU» της Κάριλ Τσέρτσιλ από την Εταιρεία Θεάτρου Συν-Επί στο Από Μηχανής Θέατρο
Δεξιοτεχνικά φαρμακερό πλην με αρκετό χιούμορ, εμφανίζεται το 50λεπτο σχεδόν ακαμουφλάριστο agitprop της Βρετανίδας Κάριλ Τσέρτσιλ, οξυδερκέστερης και ριζοσπαστικότερης θεατρικά και πολιτικά συγγραφέως της γενιάς της (1938). Το μεθύσι υπάρχει μόνο στον τίτλο, κατά τα άλλα πρόκειται για ένα εντελώς νηφάλιο κείμενο.
Ενκε Φεζολάρι και Γιώργος Ντούσης
Στη σκηνή τού Από Μηχανής ένας μακρόστενος πάγκος παρέχει το μοναδικό σκηνικό βοήθημα αυτού του συμπαγούς όσο σύνθετου έργου (σκηνικά-κοστούμια Νίκος Αναγνωστόπουλος). Γύρω και πάνω σε αυτόν περιφέρουν την κυνική και θριαμβευτική συζήτησή τους για τον ολέθριο υπερατλαντικό ηγεμονισμό δύο αφανείς τριαντάρηδες: ένας ψηλόλιγνος με ξεκούμπωτο πουκάμισο, παντελόνι παραλλαγής, αρβύλες και βηματισμό αγελαδάρη σε διακριτικά γκέι εκδοχή (ο Αμερικανός «Σαμ» του Ενκε Φεζολλάρι) και ένας αγύμναστος, συναινετικός τύπος σε ρόλο τσιρακιού (ο Βρετανός «Γκάι» του Γιώργου Ντούση).
Η αρχή μιας ερωτικής ιστορίας. Πολύ σοβαρής. Φλερτ, παρακάλια, εξάρτηση, ψιλοεκβιασμοί, ασκήσεις ισχύος, όπως συμβαίνει σε όλα τα ζευγάρια. Μόνο που πρόκειται για μεταφορά σε μια γκέι κατάσταση της ισχυρότερης ιμπεριαλιστικής συμμαχίας του πλανήτη. Τον περισσότερο χρόνο ο Γκάι δίνει ένα χέρι στον Σαμ δικαιολογώντας ενέργειες του αμερικανικού παρεμβατισμού του παρελθόντος ή σχεδιάζοντας μελλοντικές κοινές εξορμήσεις. Αν και μοιάζει έτοιμος να εγκαταλείψει την οικογένειά του για τον Σαμ, δεν παύει να έχει ορισμένες τύψεις και αμφιβολίες γι' αυτή τη ζοφερή liaison («ίσως να μην μπορώ να ζω άλλο μαζί σου»), που όμως «μαζεύει» μόλις ο ισχυρός εραστής τρίξει τα δόντια και απειλήσει τη σχέση τους.
Αλλοτε χαλαρά ή κεφάτα κι άλλοτε με ηλεκτρισμένη αδημονία, οι δύο άνδρες συζητούν για την επαγγελματική τους ζωή, περνώντας τροχάδην όλα τα αιματηρά πραξικοπήματα και εισβολές των US/GB του περασμένου και τρέχοντος αιώνα: Χαμάς, Τσάβες, Ιράκ, Αφγανιστάν, το «ταμπού» Ισραήλ («αν και αυτοί δεν μας βάζουν καν στον κόπο - σφάζουν μόνοι τους»), ναρκωτικά, πετρέλαιο, ελεγχόμενες γενοκτονίες, βόμβες διασποράς («άμα δεν τα σκοτώσεις μικρά, μετά μεγαλώνουν και γίνονται...»), κλίμα, εμπορικές συμφωνίες («ιδιωτική οικονομία σημαίνει ελευθερία») και όνειρα, πολλά όνειρα καταστροφής -για-το-κέρδος που επεκτείνονται μέχρι έναν πόλεμο στο Διάστημα.
Με γυαλιστερό βλέμμα και τριζάτα χαμόγελα «φτύνονται» περίπου όλα τα θέματα της σύγχρονης επικαιρότητας. Αιχμή του δόρατος η φιλοσοφία «η Δύση μπορεί τα πάντα». Οπως λέει ο Σαμ: «Είναι τόσο ωραίο να είσαι δυνατός και με το μέρος των καλών. Νίκη, νίκη, νίκη!».
Τέτοια είναι η διέγερση με την ακαταμάχητη δύναμή τους στη χειραγώγηση του πλανήτη, που ο έρωτας ξεπέφτει σε δεύτερη μοίρα. Οι περιπτύξεις τους ατονούν μεσοστρατίς, τα χείλη ζυγώνουν και αποστρέφονται την τελευταία στιγμή, σε μια αποσπασματική γλώσσα σωμάτων όπως ο λόγος. Αν η γραφή του Ρέιβενχιλ είναι ελλειπτική, της Τσέρτσιλ είναι ελλειπτικότερη. Ο Σαμ και ο Γκάι επικοινωνούν με φραστικά αποσιωπητικά, δανεισμένα από τα κορακίστικα της τρέχουσας ψηφιακής ζαργκόν και τις κενόδοξες φλυαρίες των πολιτικών.
Η Τσέρτσιλ καταφέρνει να προβάλλει την πολιτική ιστορία μισού αιώνα σε δύο πρόσωπα, χωρίς να ρισκάρει την ανθρώπινη, ρεαλιστική υπόστασή τους. Σπάνια έχουμε δει τόσο διαυγές καθρέφτισμα της πολιτικής σε ιδιωτικό φόντο. Παράλληλα η συγγραφέας διασκεδάζει να εκθέτει τα αγόρια της σε ήπια γελοιοποίηση. Δύο παιδαριώδη αρσενικά, ξελιγωμένα με φαντασίες βίας, παντελώς αδιάφορα για τις φρικτές συνέπειες.
Ενα εξόχως ευφυές κείμενο, που συνδυάζει αλληγορία και πολιτική αμεσότητα με δόσεις μεταμοντέρνας σάτιρας. Ισως το απόλυτο πολιτικό έργο. Μετά την πολυετή ενασχόλησή της με την πολιτική του σεξ, η Τσέρτσιλ εστιάζει αυτή τη φορά στη σεξουαλικότητα της πολιτικής.
Είνα κρίμα που η παράσταση δεν εκμεταλλεύεται αρκούντως την υπέροχη υπαινικτικότητα του κειμένου. Οι διάλογοι αντηχούν συχνά κραυγαλέοι, ενώ πολύ «λιανοί» σαν για πολιτικά νήπια γίνονται οι σχεδιασμοί μιας φαντασίας του Κακού χωρίς πάτο (μερίδιο ευθύνης ίσως έχει και η μετάφραση του Αντώνη Γαλέου).
Οι έκδηλα περιπαιχτικές ερμηνείες τείνουν να υποσκελίζουν την ειρωνική απόσταση, με τους δύο εταίρους να σφίγγουν κάθε τόσο ενθουσιασμένοι τα χέρια πάνω από τον πάγκο. Εν τούτοις, κι αν οι ηθοποιοί δεν συντονίζονται πάντα με το κλιμακούμενο σαρδόνιο πνεύμα της Τσέρτσιλ, καταφέρνουν να διαπλεύσουν τις συμπληγάδες του λεκτικού παιχνιδιού της, επιτρέποντας σε αυτή τη σύντομη, οργισμένη κραυγή να μας αγγίξει. Σε αυτό συμβάλλει και η ήρεμη, καθαρή σκηνοθεσία της Κατερίνας Μπερδέκα. *

No comments: