Ακαταμάχητο ελληνικό κιτς

Μια παράσταση-«φαινόμενο» που είδαν, κυριολεκτικά παραληρώντας, πάνω από 60.000 θεατές στη Θεσσαλονίκη, η αγέραστη «Λωξάντρα» της Μαρίας Ιορδανίδου, κατηφορίζει στην Αθήνα. Την είδα μια λαϊκή απογευματινή. Αντί να είμαι στραμμένη στη σκηνή, με αποσπούσε η υπερκινητικότητα στην πλατεία του Βασιλικού Θεάτρου. Το κοινό, μετά τον δεύτερο αμανέ, στο πρώτο δεκάλεπτο, άρχισε να ενεργεί σαν ντοπαρισμένο, χειροκροτώντας, γελώντας, ακόμα και χορεύοντας.

Τι λειτούργησε ώστε τα εισιτήρια του χορταστικού λαϊκού θεάματος του ΚΘΒΕ, που ούτε τομή κάνει ούτε νέα πρόταση διατυπώνει, αλλά πατά γερά σε δοκιμασμένες κλισέ λύσεις των υπερπαραγωγών που προσβλέπουν στο μεγάλο κοινό, να μοσχοπουλάνε; Κατ' αρχάς, το έργο. Best seller από το '60 που πρωτοεκδόθηκε. Σε δύσκολες εποχές, που το ταμείο συνιστά ρυθμιστικό παράγοντα, η επιλογή του μυθιστορήματος της Ιορδανίδου αποδείχτηκε κίνηση ματ για το ΚΘΒΕ. Είναι ένα έργο που γνωρίζουν, και χάρη στην τηλεόραση, οι πάντες. Η απήχησή του ήταν αναμενόμενη, ιδίως στη Θεσσαλονίκη, που σε μεγάλο μέρος της έλκει καταγωγή από τη Μικρά Ασία, διασώζοντας τα ήθη που περιγράφει η Πολίτισσα Ιορδανίδου. Για να δούμε τώρα στην Αθήνα.

Από εκεί και πέρα, η πληθωρική παράσταση του Σωτήρη Χατζάκη, στην ικανοποιητική διασκευή του Ακη Δήμου, διαθέτει μια σημαντική καρατερίστα, τη Φωτεινή Μπαξεβάνη. Κατά τη γνώμη μου, την καλύτερη Λωξάντρα που έχουμε δει, ακόμη και στις υπερβολές της. Ακούραστη κι απολαυστική, βαστά το έργο στους ώμους της, ενώ μαλώνει, κανακεύει, τρατάρει, μαγειρεύει, τρυφερά αυταρχική και εκνευριστικά δεισιδαίμων. Δίπλα της πρωταγωνιστεί η μουσική, χάρη στην εξαιρετική ζωντανή λαϊκή ορχήστρα «Λωξάντρα». Αυτά τα δύο «ατού» σε κάνουν να ξεχνάς το -σε σημεία- επικίνδυνο σκηνικό φλερτ με τον λαϊκισμό, αλλά και την κιτς αισθητική τής παράστασης. Ετσι, στο τέλος, αισθανόμαστε ότι ήμασταν κι εμείς καλοδεχούμενοι συνδαιτυμόνες στο πάντα στρωμένο τραπέζι της Λωξάντρας.

* «Θέατρον» του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (Πειραιώς 254, Ταύρος. Τηλ. 212-2540316) από 4 ώς 15 Μαΐου.

• ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 28 Απριλίου 2011