Το θέατρο πήρε τ’ όπλο του

ΠΟΛΛΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

• Της Χάρης Ποντίδα, ΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 26 Απριλίου 20

Η καθηµερινότητα, λένε, µπορεί να γράψει το πιο τρελό σενάριο ή να ξεπεράσει σε φαντασία και τον πιο ευφάνταστο συγγραφέα. Πόσω µάλλον στις µέρες µας, που τα όρια – κοινωνικά, ηθικά, πολιτικά κ.λπ. – πλησιάζουν επικίνδυνα τους νόµους της ζούγκλας. Είναι τυχαίο άραγε που όλο και πιο συχνά συναντάµε την τέχνη σε ρόλο υπερασπιστή της κοινωνικής δικαιοσύνης;

Το θέατρο φαίνεται να αναλαµβάνει πρωτοπόρο ρόλο σ’ αυτό εντάσσοντας και πάλι στο λεξιλόγιό µας τον όρο«στρατευµένη τέχνη». Ή µήπως δενείναι ακριβώς έτσι;

To σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι του θεάτρου αναλαµβάνουν και πάλι να καθοδηγήσουν την προσοχή και την ευαισθησία µας, αντλώντας τη θεµατολογία τους από θέµατα της επικαιρότητας, ρεπορτάζ της τηλεόρασης, από τα πραγµατικά, καθηµερινά προβλήµατα µικρών ή µεγαλύτερων κοινωνικών οµάδων ή ακόµα και ατόµων. Τα αντανακλαστικά τους µοιάζουν πιο άµεσα από ποτέ. Σαν να έχει φτάσει πλέον ο κόµπος στο χτένι κι έχουν την ανάγκη να δηλώσουν την παρουσία τους.

«∆εν µου αρέσει να χρησιµοποιώ τον όρο στρατευµένη τέχνη» λέει η Μάνια Παπαδηµητρίου που ανέβασε στο ∆ώµα του Θεάτρου του Νέου Κόσµου την ιστορία της 23χρονης Ρέιτσελ Κόρι, η οποία έχασε τη ζωή της από τον ισραηλινό στρατό (2003) όταν επιχείρησε µαζί µε άλλους ακτιβιστές να εµποδίσουν την κατεδάφιση των σπιτιών των Παλαιστινίων στη Γάζα. «Θα έλεγα, καλύτερα, τέχνη µε επίκεντρο θέµατα κοινωνικής δικαιοσύνης». Το θεατρικό έργο «Το όνοµά µου είναι Ρέιτσελ», το οποίο βασίστηκε στο ηµερολόγιο και στα mail που έστελνε η23χρονη φοιτήτρια στους φίλους της– γράφηκε από τον άγγλο ηθοποιό Αλαν Ρίκµαν σε συνεργασία µε τη δηµοσιογράφο της «Guardian» Κάθριν Βίνερ –, ανέβηκε γιαπρώτη φορά στο «Royal Court Theater» του Λονδίνου το 2005 και σηµείωσε τεράστια επιτυχία, αποσπώντας πολλά βραβεία. Εκτοτεπαίχτηκε σε πολλά θέατρα της Αγγλίας, της Αµερικής (εκτός από τη Νέα Υόρκη) και σε άλλες χώρες, ακόµη και στο ίδιο το Ισραήλ. Στη Νέα Υόρκη, το Μαϊάµι και το Τορόντο οι προγραµµατισµένες παραστάσεις ακυρώθηκαν για τον φόβο πολιτικών αντιποίνων. Πριν από µερικά χρόνια πάντως αν τολµούσες να προφέρεις τον όρο «στρατευµένη τέχνη» σε κοίταζαν λοξά. «Η τέχνη για την κοινωνική δικαιοσύνη προβάλλει πάλι ως αίτηµα των καιρών µας» λέει η Μάνια Παπαδηµητρίου. «Γιατί η κοινωνική αδικία έχει ξεπεράσει πλέον και την πιοδιεστραµµένη φαντασία και δηµιουργεί την ανάγκη να επανατοποθετήσουµε τα όρια. Ολοι µας καταλαβαίνουµε πλέον ότι αποτελούµε γρανάζια µιας αλυσίδας την οποία έχουµε πάψει προ πολλού να ορίζουµε».

Στην ερώτησή µας πώς αντιδράει το κοινό, η Μάνια Παπαδηµητρίου έχει ξεκάθαρη άποψη. «∆ιαλέγει τα θέµατα αυτά και µας τιµάει µε την παρουσία του. Ηδη µετά τους βοµβαρδισµούς του Βελιγραδίου και του Ιράκ, τους ∆ίδυµους Πύργους κ.λπ. ο κόσµος άρχισε να επιλέγει να βλέπει πολιτικό θέατρο. Θέατρο - ντοκουµέντο».

«Η τέχνη µε επίκεντρο την κοινωνική δικαιοσύνη προβάλλει πάλι ως αίτηµα των καιρών µας» επισηµαίνει η Μάνια Παπαδηµητρίου