Οπερα, η νέα αγάπη του Γούντι Αλεν

Σκηνοθετικό ντεμπούτο με Πουτσίνι στο Λος Αντζελες

Του Δημητρη Ρηγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο, 4 Oκτωβρίου 2008

Μια αλλαγή, λένε, φέρνει πολλές αλλαγές. Κι αν παρακολουθήσει κανείς τη ζωή του Γούντι Αλεν από την εποχή του δραματικού του διαζυγίου με τη Μια Φάροου, πίσω στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μέχρι και σήμερα, μάλλον θα συμφωνήσει. Οταν η ζωή σου παίρνει τόσες απότομες στροφές, όλα μοιάζουν πιθανά. Κι ο Γούντι Αλεν σ’ αυτήν την πληθωρική 15ετία δεν άλλαξε μόνο σπίτι και σύντροφο. Το κλαρινέτο έρχεται από πολύ παλιά, αλλά κοιτάξτε τις συχνές απιστίες του στη Νέα Υόρκη (οι περισσότερες πρόσφατες ταινίες του έχουν γυριστεί στην Ευρώπη) και τώρα το πολυαναμενόμενο ντεμπούτο του στη σκηνοθεσία όπερας. Και μάλιστα στο Λος Αντζελες, μια πόλη που κάποτε αγαπούσε να μισεί. «Γιατί να πάω σε μια πόλη που η μεγαλύτερη πολιτισμική προσφορά της στην ανθρωπότητα είναι οι αυτοκινητόδρομοι», χλεύαζε πριν από πολλά-πολλά χρόνια.

Αλλά αυτός ο άνθρωπος αντί με το πέρασμα του χρόνου να «μαζεύεται» και να «κλείνεται» δείχνει πιο ανοιχτός από ποτέ. Δοκιμάζει, πειραματίζεται, ρισκάρει. Πόσοι 73χρονοι το κάνουν αυτό;

Η ιστορία με την όπερα δεν είναι τόσο καινούργια. Ο Γούντι Αλεν διατηρεί επαφή με τον Πλάθιντο Ντομίνγκο, καλλιτεχνικό διευθυντή, ανάμεσα σε άλλα, και της Οπερας του Λος Αντζελες. Και τις τελευταίες δύο δεκαετίες ο διάσημος Ισπανός τενόρος προσπαθούσε να τον πείσει να μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη την «Μποέμ», ένα σχέδιο που δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Επιπλέον ένας οικογενειακός του φίλος, με πολύ ενεργή συμμετοχή στην Οπερα του Λος Αντζελες, τον πολιορκούσε για μια συνεργασία.

«Ποτέ δεν σκηνοθέτησα κάτι στη σκηνή εκτός από τα δικά μου μονόπρακτα», δήλωσε στη νεοϋορκέζικη «Village Voice». «Μιλήσαμε για λίγα ακόμα έργα, κι ήμουν πολύ διστακτικός επειδή δεν θέλω να τους απογοητεύσω, κάτι το οποίο είμαι σίγουρος πως θα συμβεί. Μου είπε: «Γιατί δεν κάνουμε την τριλογία του Πουτσίνι, τρία μονόπρακτα που ανεβαίνουν συνήθως μαζί; Τα πρώτα δύο θα τα σκηνοθετήσει ο Γουίλιαμ Φρίντκιν, εσύ θα είσαι υπεύθυνος μόνο για το τρίτο, μια όπερα διάρκειας μιας ώρας και είναι αστείο. Ξέρετε, αυτό που είναι αστείο για τους ανθρώπους της όπερας δεν είναι αστείο για τους Αδελφούς Μαρξ. Θα κάνω το καλύτερο που μπορώ και μετά θα την κοπανήσω και θα αφήσω τον Φρίντκιν να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά».

Η πρεμιέρα δόθηκε και ο «Τζιάνι Σκίκι», που περιλαμβάνεται και στο φετινό ρεπερτόριο της δικιάς μας Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αποδείχθηκε ιδανική επιλογή για το ταμπεραμέντο του Γούντι.

Ανάλαφρο και κωμικό, το δημοφιλές μονόπρακτο του Πουτσίνι, αρχίζει με το θάνατο του Μπουόζο Ντονάτι. Αυτός θα αφήσει την περιουσία του σε φιλανθρωπικά ιδρύματα και η οικογένειά του θα κάνει τα πάντα για να αλλάξει τη διαθήκη.

«Δεν έχω ιδέα τι έχω κάνει» δήλωσε στους «Λος Αντζελες Τάιμς» σε μια τυπικά γουντιαλενική χειρονομία χαμηλής αυτοεκτίμησης. Παρ’ όλα αυτά «η ανεπάρκεια δεν με εμπόδισε ποτέ να βουτήξω με ενθουσιασμό σε ό,τι έκανα». Στην πραγματικότητα φαίνεται να ήξερε πολύ καλά τι είχε κάνει. Αντιμετώπισε το έργο σαν προπολεμικό ασπρόμαυρο φιλμ, μια εποχή του κινηματογράφου που ο ίδιος λατρεύει. Και, φυσικά, το κοινό ξέσπασε σε γέλια με το που άρχισε η παράσταση: ένα ασπρόμαυρο μοντάζ τίτλων παλιών ταινιών. Οι κριτικοί υπήρξαν λιγότερο ενθουσιώδεις αλλά ο Ρόναλντ Μπλαμ του «Associated Press» αναγνώρισε ότι οι μικρές λεπτομέρειες απογείωσαν την παράσταση. Αν και ο κόσμος παραληρούσε, ο Γούντι Αλεν δεν ανέβηκε στη σκηνή του θεάτρου για να γνωρίσει τη αποθέωση μαζί με τους υπόλοιπους συντελεστές. Οι άνθρωποι της Οπερας το απέδωσαν στην περίφημη ντροπαλοσύνη του. Ναι, μερικά πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ.

• Στη Μετροπόλιταν Οπερα για τα 40 χρόνια του Πλάθιντο Ντομίνγκο

H φωνή, αυτή η σπουδαία φωνή, έσπασε όταν το βλέμμα του περιπλανήθηκε στο ακροατήριο που τον αποθέωνε. Ενα ακροατήριο που αρχικά του φαινόταν «τρομακτικό» και λίγη ώρα μετά έμοιαζε «ιερό». «Απόψε υπήρχε πολύ συναίσθημα», δήλωσε ο Πλάθιντο Ντομίνγκο στο Αssociated Press αμέσως μετά την εκδήλωση για την επέτειο των 40 χρόνων από την πρώτη του επίσημη εμφάνιση στην Μετροπόλιταν Οπερα της Νέας Υόρκης. «Εκλαψα. Κάποτε ήμουν το νεότερο μέλος της Μετροπόλιταν, σήμερα είμαι ο γηραιότερος».

Το επίσημο ντεμπούτο του 67χρονου τενόρου στη Μετροπόλιταν έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1968, όταν αντικατέστησε τον Φράνκο Κορέλι στο έργο του Τσιλέα «Αντριάνα Λεκουβρέρ» τραγουδώντας μαζί με τη Ρενάτα Ταμπάλντι. Εκτοτε, έχει ανοίξει τη σεζόν στη μεγαλύτερη νεοϋορκέζικη σκηνή για όπερα 21 φορές, ένα άφθαστο μέχρι σήμερα ρεκόρ, που πολύ δύσκολα θα σπάσει στο άμεσα προσεχές μέλλον.