Wolfgang Borchert... Έξω από την πόρτα

Ο Γερμανός ποιητής, πεζογράφος, και θεατρικός συγγραφέας Βόλφγκανγκ Μπόρχερτ [Wolfgang Borchert, 20/5/1921 – 20/11/1947], έγραψε το Laterne, Nachte und Sterne [=Lantern, Night and Stars, 1946], αλλά έγινε γνωστός μετά το θάνατό του με το έργο Draussen vor der Tür [= Ο Περιθωριακός. Έξω από την πόρτα, 1947]. Είχε γραφτεί για να παιχτεί από το ραδιόφωνο και ήταν το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μεταπολεμικού γερμανικού θεατρικού έργου, με εξπρεσιονιστικά στοιχεία. Ανέβηκε στο Kammerspiele του Αμβούργου, στις 21 Νοεμβρίου 1947. Στην Ελλάδα το ανέβασε το Μάρτιο του 1966 στο Θέατρο Νέας Ιωνίας ο Γιώργος Μιχαηλίδης. Παίχτηκε και το Φεβρουάριο του 1981 από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε σκηνοθεσία Πάνου Χαρίτογλου.

Τι είναι το Έξω από την πόρτα: Ένας άνθρωπος γυρίζει στην Γερμανία, όπου ο πόλεμος έχει τελειώσει και η σακατεμένη ζωή προσπαθεί να σταθεί μέσα στα συντρίμμια. Έξω από την πόρτα τον περιμένει το σπίτι του, η Γερμανία. Μια Γερμανία ματωμένη, ανήμπορη, σχεδόν νεκρή. Κουβαλώντας πίσω του έντεκα νεκρούς συντρόφους, δεν θα τολμήσει να ανοίξει και να την κοιτάξει κατάματα. Μέσα στην κρύα νύχτα και στη βροχή θα πέσει κι αυτός στα βρώμικα νερά του Έλβα, όπως και τόσοι άλλοι και θα πνιγεί μαζί με τις ευθύνες και τα φαντάσματα που κουβάλησε μαζί του. Μέχρι να βρει όμως τη λύτρωση στην αυτοκτονία, τιμωρεί όλους εκείνους που έστειλαν τα εκατομμύρια των νέων να γίνουν βορά των κανονιών.

Ο Βόλφανγκ Μπόρχερτ δίνει μέσα από το έργο του την προσωπική του φορτισμένη εμπειρία από τον πόλεμο και βγάζει μια απελπισμένη αντιπολεμική κραυγή για την τραγική αγωνία της γενιάς του, που φορτώθηκε τα λάθη της χιτλερικής παραφροσύνης και προδομένη, προσπάθησε να ανασυντάξει τα απομεινάρια του ανθρωπισμού ανάμεσα στα ερείπια της βαρβαρότητας. Με τις ιδιαίτερες μορφές και τα χαρακτηριστικά που παίρνουν οι ήρωες, το έργο παρουσιάζει τα παράπονα, το μίσος και τον αγώνα ανάμεσα σε δύο γενιές: τη νέα γενιά που γυρίζει από το μέτωπο και την προηγούμενη, που ήδη έχει ξεπεράσει τον πόλεμο και έχει βολευτεί. Το 'Έξω από την πόρτα' είναι ένα αντιπολεμικό μανιφέστο, που στηλιτεύει την άκριτη επιλογή του πολέμου σαν φαινόμενο κοινωνικής μεταλλαγής, παρουσιάζοντας με ρεαλισμό τα φοβερά αποτελέσματα μιας ήττας στις ανθρώπινες υπάρξεις.