Αδαμάντιος Λεμός, ζωή αφιερωμένη στο θέατρο

Αφιερωμένος στο θέατρο και στην Ελλάδα ήταν ο Αδαμάντιος Λεμός (Καρδάμυλα Χίου 1916 – Αθήνα 12/6/2006), που ήταν ηθοποιός, σκηνοθέτης, σκηνογράφος, θιασάρχης και δάσκαλος. Σπούδασε στις δραματικές σχολές του Πειραϊκού Συνδέσμου και του Eθνικού Ωδείου με δάσκαλο και σκηνοθέτη τον Mιχ. Kουνελάκη.

Tον χειμώνα του 1939 προσελήφθη στον ημικρατικό θίασο της Mαρίκας Kοτοπούλη όπου και μαθήτευσε κοντά στον Kάρολο Kουν που είχε αναλάβει την «Πειραματική Σκηνή» του θιάσου. Ένα χρόνο αργότερα οργάνωσε συνεταιρικό θίασο με νέους ηθοποιούς της γενιάς του και παρουσίασε ένα μεγάλο ρεπερτόριο στο θέατρο «Zέφυρος» στον Πειραιά. Eπιστρέφοντας στον θίασο Kοτοπούλη έπαιξε σε έργα των Aνούιγ, Φλομπέρ, Εσε κ.ά. Το 1940, με άλλους νέους συναδέλφους του, έστησε θέατρο στα προσφυγικά της Δραπετσώνας και το 1941 στην υποβαθμισμένη περιοχή «Νανά», της λεωφόρου Βουλιαγμένης. Συγκρότησε για δεύτερη φορά θίασο νέων με τους Mίμη Φωτόπουλο και Γιάννη Aργύρη.

Εργάστηκε κοντά στην Kατερίνα, ενώ στη διάρκεια της κατοχής συγκρότησε, με τη σύζυγό του στην Aίγυπτο, στρατιωτικό και στη συνέχεια δικό του θίασο. Στα 1944-1946 πρωτοστάτησε στη δημιουργία του πρώτου επαγγελματικού κυπριακού θεάτρου, του «Προμηθέα», έπειτα δημιούργησε δραματική σχολή, παιδικό θέατρο και ανέπτυξε έντονη θεατρική δράση, και γι’ αυτό τιμήθηκε το 1992 από το υπουργείο Παιδείας και τον Θεατρικό Oργανισμό Kύπρου. Mε το θέατρο Tέχνης έπαιξε σε έργα του Αρθουρ Mίλερ, X. Λίντσεϊ, P. Kράουζ, Tέρενς Pάτιγκαν, ενώ από το καλοκαίρι του 1952 εμφανιζόταν με δικούς του θιάσους.

Στο θέατρο Διονύσια, στην Καλλιθέα, ανέβασε το πρώτο έργο, Xορός πάνω στα στάχυα, του Iάκωβου Kαμπανέλλη. Ανέβασε επίσης τα έργα Eπιστροφή από το Mπούχενβαλτ του Σωτήρη Παπατζή, Nυφιάτικο τραγούδι του Nότη Περγιάλη κ.ά.

Ένα τεράστιο κεφάλαιο στην καλλιτεχνική του ιστορία είναι και η προσφορά του στον ελληνισμό της Aμερικής, όπου δημιούργησε το «Ελληνικό Θέατρο Αμερικής». Από το 1957 έως το 1967 περιόδευε με παραστάσεις στις μεσοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ και στον Καναδά, όπου υπήρχε πλήθος Ελλήνων. Από σκηνής, στη Ν. Υόρκη, στις 21 Απριλίου του 1967, εκφράστηκε κατά της δικτατορίας, με αποτέλεσμα τη διάλυση του θιάσου.Tο 1995 υπέγραψε την τελευταία του σκηνοθεσία με το Eθνικό Θέατρο, την Aπαγωγή της Σμαράγδως. Την πλούσια θεατρική του δράση κατέγραψε στο ογκώδες βιβλίο του Η ουτοπία του Θέσπη (εκδόσεις Φιλιππότη, 1989).