- «Κάλχαας» στο «Τόπος αλλού»
«Φύλλα της»
 |
Εχοντας
αφομοιώσει στοιχεία του κλασικισμού, μα προπαντός την επαναστατική
«φλόγα» του ρομαντισμού εναντίον της φαύλας, ακόρεστα εκμεταλλευτικής,
κυνικά βάναυσης απέναντι στις λαϊκές μάζες μοναρχικής και φεουδαρχικής
εξουσίας, αλλά και φύσει ρεαλιστής, ο Χάινριχ φον Κλάιστ, παρά το
σύντομο βίο του (1771-1811), με το ποιητικό, δραματουργικό και
διηγηματικό έργο του πέρασε στην αθανασία. Το 1808 (τρία χρόνια πριν
σκοτώσει την αγαπημένη του - για να τη λυτρώσει από τη βαριά και ανίατη
ασθένειά της και αμέσως μετά πνιγεί ο ίδιος) έγραψε το αριστουργηματικό,
άκρως επαναστατικό διήγημα «Κάλχαας», εμπνευόμενος από τον αγώνα και
τον ηρωικό θάνατο ενός υπαρκτού λαϊκού ανθρώπου, τρεις αιώνες πριν στη
Γερμανία, για να «διδάξει» - διαχρονικά - τις καταπιεσμένες λαϊκές μάζες
ότι μόνο με αγώνες μπορούν να κατακτήσουν τα δίκια τους. Ο Κλάιστ, με
ποιητικό οίστρο, επικού ήθους περιγραφή, αλλά και λεπτομερή ψυχογραφικό
ρεαλισμό, «ζωντανεύει» το αλλεπάλληλο κακό και άδικο που έκανε ένας
φεουδάρχης στον εκτροφέα και έμπορο αλόγων Κάλχαας, κλείνοντας αυθαίρετα
το δημόσιο δρόμο του χωριού προς το παζάρι και αρπάζοντας το ομορφότερο
άλογό του, ως «ενέχυρο» για ν' ανοίξει το δρόμο. Ο Κάλχαας επιστρέφει.
Μάταια ζητά το άλογό του, που ατάιστο και διπλωμένο στα τέσσερα
σιγοπεθαίνει. Το άδικο «πνίγει» τον περήφανο Κάλχαας. Η γυναίκα του,
ελπίζοντας να βρει το δίκιο του, προστρέχει στο βασιλιά, αλλά σκοτώνεται
από τη βία των φρουρών του. Παρά την προτροπή συγχωριανών του να μην
αντιδράσει, ο Κάλχαας εξεγείρεται κατά του φεουδάρχη. Στο πλάι του,
σταδιακά, προστίθενται όλο και περισσότεροι αδικημένοι. Ενας «λαϊκός
στρατός», με επικεφαλής τον Κάλχαας, πολεμά και νικά αυτόν και άλλους
ανταγωνιζόμενους για την εξουσία φεουδάρχες, αλλά συλλαμβάνεται από το
βασιλικό στρατό. Ο βασιλιάς αντί να τον δικαιώσει του θέτει το δίλημμα:
Θάνατος διά της πυράς ή χριστιανική συγχώρεση του αδικητή του και
οριστική εξορία. Ο Κάλχαας επέλεξε το θάνατο και έγινε σύμβολο
μεγαλύτερων και μαζικότερων, μετέπειτα, λαϊκών εξεγέρσεων. Αυτό το
σπουδαίο, διαχρονικής αξίας έργο του Κλάιστ μετέφρασε, διασκεύασε,
σκηνοθέτησε λιτά και ερμήνευσε δυναμικά ο άξιος ηθοποιός Νίκος Αλεξίου,
με συνεργάτες τους Γιάννη Ζέρβα (φωτισμοί) και Χρήστο Ξενάκη (μουσική).
- «Ιερή πόρνη» στο «Αγγέλων βήμα»
«Κάλχαας»
 |
Ο
κινηματογραφιστής, ιστορικός του κινηματογράφου και συγγραφέας Γιάννης
Σολδάτος, τα τελευταία χρόνια «δοκιμάζεται» και θεατρικά (κειμενικά και
σκηνοθετικά). Φέτος ανέβασε το μονόπρακτο έργο του «Ιερή πόρνη». Ενα
δραματουργικά ενδιαφέρον κείμενο, που θίγει ένα πολύπλευρο (ηθικό,
κοινωνικό, καλλιτεχνικό) πρόβλημα, αλλά που δεν ξέρει πού να στρέψει
περισσότερο την κριτική του. Θέμα του έργου είναι το φαινόμενο
σεξουαλικής εκμετάλλευσης ευάλωτων, όμορφων, νεαρών γυναικών ηθοποιών,
που συνειδητά ή ασυνείδητα, αφελώς ή πονηρά, συνεσταλμένα ή προκλητικά,
για να πάρουν ένα ρόλο πέφτουν στο κρεβάτι ανθρώπων του θεάματος, με την
ψευδαίσθηση ότι αυτό που κάνουν δεν είναι «πορνεία». Οτι το κάνουν για
χάρη της τέχνης. Συνήθως τα θύματα αυτής της εκμετάλλευσης καταλήγουν
στη διάψευση του «ιερού» ονείρου τους και τελικά στην «εκπόρνευσή» τους.
Αρσενικό - θηλυκό, αγνότητα - πορνεία, όνειρα - πραγματικότητα, ζωή -
θέατρο. Με όλα αυτά «παίζει» το έργο, με «εξομολογητικούς» μονολόγους
δύο νεαρών γυναικών και μιας μεσήλικης πια πόρνης, που (όπως και οι δύο
νέες) σπούδασε ηθοποιός, ματαίως κοιμήθηκε με έναν σκηνοθέτη για να
πάρει ένα ρόλο και τελικά έκανε την πορνεία επάγγελμα, «με ωράριο και
ταρίφα» και «θέατρο» τη συνεύρεσή της με έναν πελάτη - σκηνοθέτη. Το
έργο συμμερίζεται τα θύματα, αλλά μοιάζει σαν να ισομοιράζει την ευθύνη
θύτη - θύματος. Λιτή η σκηνοθεσία του Γ. Σολδάτου στήριξε την υποκριτική
προσπάθεια των ηθοποιών Βίκυς Κάβουρα, Εμμανουήλ Τσούτη, Εφης
Βενιανάκη, Κατερίνας Τσιρτσώνη.
- «Φύλλα της» στο «Επί Κολωνώ»
«Φύλλα»
της ζωής κάθε ανθρώπου είναι οι μνήμες του. Τα βιώματά του, θετικά ή
αρνητικά (οικογενειακά, ερωτικά, φιλικά, εργασιακά). Οι αξίες και ιδέες
του. Οι συνθήκες και ο τρόπος ζωής του. Οι ανάγκες, οι συνήθειες, οι
συμπεριφορές, οι σχέσεις του με άλλους. Οι στόχοι, οι επιθυμίες, οι
ελπίδες, οι απογοητεύσεις του. Ο άνθρωπος, κάθε τόσο, με αλλιώτικη κάθε
φορά «ματιά» και αιτία κάνει μερικό «λογαριασμό» της μέχρι τότε ζωής
του, μέχρι να κάνει το συνολικό και οριστικό «απολογισμό». Η ζωή μιας
γυναίκας είναι το θέμα του αφηγήματος του Ανδρέα Φλουράκη «Φύλλα της»,
που επαναλαμβάνεται στο θέατρο «Επί Κολωνώ». Μια σχετικά νέα ακόμα και
ερωτεύσιμη γυναίκα, μοναχοπαίδι, ορφανεμένη από μικρή από μάνα,
μεγαλωμένη από τον πατέρα της, που δεκαεφτάχρονη ερωτεύθηκε έναν
συμμαθητή της, που μεγαλώνοντας γνώρισε και άλλους άντρες, ακόμα και σε
μπαρ και για μια μόνο βραδιά, που απολύθηκε επειδή αντέδρασε στην
παρενόχληση του αφεντικού, που παντρεύτηκε και παράτησε τον άντρα της
μετά από λίγους μήνες, γιατί εκείνος ενοχλήθηκε που από απροσεξία έχασε
μέσα στο σπίτι τη βέρα της και μη βρίσκοντάς την αγόρασε άλλη. Μια
γυναίκα, που ξεπέρασε τη στεναχώρια του χωρισμού και ζει μόνη, με
«ελευθερία» κι «ευτυχία» για τα όμορφα φυτά στο μπαλκόνι της, όπως λέει
ότι νιώθει, προσπαθώντας, ίσως, να νιώσει έτσι. Πάντως, κάθε άλλο παρά
«ελευθερία» και «ευτυχία» συνιστά η μοναξιά. Αυτή η ουσία δεν τίθεται
από το κείμενο, αλλά που - προς όφελος και του κειμένου - εμμέσως
«διατυπώνεται» από τη λιτή, άμεση, αλλά και αισθαντική ερμηνεία της
Λίλας Καφαντάρη.
«Ιερή πόρνη»
 |
ΘΥΜΕΛΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ,
No comments:
Post a Comment