Από «τας Επάλξεις», «εις τας Αθήνας»

• Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 13 Aπριλίου 2011

ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ. Θύμιζε πατημένο χώμα το δάπεδο που κάλυψε ολόκληρη τη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού Θεάτρου. Οπως ακριβώς ήταν τα πατώματα των σπιτιών στη μεταπολεμική Ελλάδα. Πατημένο χώμα, που βρεχόταν με νερό για να μη σηκώνει σκόνη. Αυτό το πάτωμα υποδέχτηκε λαϊκούς ανθρώπους, στέρεες σχέσεις, μεγάλες αδικίες, αγωνία για επιβίωση, σκληρές, πολύ σκληρές στιγμές. Οσα ακριβώς περιγράφει ο συγγραφέας Παύλος Μάτεσις στο βιβλίο του «Η μητέρα του σκύλου», που μεταφέρθηκε στη θεατρική σκηνή, σε σκηνοθεσία Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς (φωτογραφία). Ανέχεια, αγωνία, σχέσεις μικροεξουσίας που γεννούν «ριγμένους» και «τυχερούς» περιγράφει ο Παύλος Μάτεσις στο πιο μεταφρασμένο από τα βιβλία του. Κι αναρωτιόμασταν όλοι πώς ακριβώς θα τα αναπαραστήσει όλα αυτά ο Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς...

Μία ώρα και πενήντα λεπτά χωρίς διάλειμμα διαρκεί η παράσταση της Νέας Σκηνής. Μοναδικό σκηνικό ένα ξύλινο τραπέζι. Κι επάνω του, ντενεκεδάκια αναπαριστούσαν την πόλη όπου διαδραματίστηκε η ιστορία του βιβλίου: τας Επάλξεις (αλληγορική μεταφορά του Πύργου;). Ο Παύλος Μάτεσις στο βιβλίο σαρκάζει και χλευάζει και τις πιο πικρές αλήθειες – για να τις αντέξει ο ίδιος και για να τις διαβάσουμε και να τις ακούσουμε εμείς. Ο Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς ακολουθεί το ύφος του, τις αποχρώσεις των συναισθημάτων, τους υπόγειους υπαινιγμούς με ευλαβικότητα, με ευφυΐα, με σοφία. Και καταφέρνει να στήσει μία από τις καλύτερες μεταφορές λογοτεχνικού έργου σε θεατρική σκηνή.

Εμπειροι αλλά και νεότεροι ηθοποιοί υπηρέτησαν, και με ταλέντο και με σεβασμό, τις επιταγές του σκηνοθέτη, την πεμπτουσία του βιβλίου. Οι Κώστας Βασαρδάνης, Αγγελική Δημητρακοπούλου, Βασίλης Καραμπούλας, Τζένη Κόλλια, Υβόννη Μαλτέζου, Θέμις Μπαζάκα (στο ρόλο της Ραραούς), Ηρώ–Ελένη Μπέζου, Θεμιστοκλής Πάνου, Θεοδώρα Τζήμου, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Αντώνης Φραγκάκης αναπαριστούν με ευαισθησία και αμεσότητα τη ζωή της μεταπολεμικής επαρχίας, τη σκληρότητα που οι μικρές κοινωνίες αντιμετώπιζαν κάποια από τα μέλη τους, το όνειρο της φυγής «εις τας Αθήνας». Λίγο πριν σβήσουν τα φώτα, στη μια γωνιά της σκηνής «έπαιξαν» και φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου και του Κώστα Μπαλάφα. Ο ασπρόμαυρος κόσμος της κατοχής και της απελευθέρωσης, της ανάτασης, της ελπίδας και του διχασμού ήταν αποτυπωμένος σ’ αυτές.