Τρυγαίος στην εποχή του ΔΝΤ

• ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΙΔΑΥΡΟ 

Περίπου 15.000 θεατές χειροκρότησαν τον Πέτρο Φιλιππίδη σε μια παράσταση πλούσια σε ευρήματα με πολιτική σάτιρα, χιούμορ και πολλή μουσική 

• 

"Η Ελλάδα ανήκει σε αυτούς που την αγαπάνε". Η τελευταία φράση της αριστοφανικής "Ειρήνης" ακούγεται από τον Τρυγαίο - Πέτρο Φιλιππίδη, ο οποίος διασχίζει την ορχήστρα της Επιδαύρου με χρυσό στέμμα και βασιλικό μανδύα με την Ελλάδα ζωγραφισμένη σε λευκό φόντο.

Η παράσταση της "Θεατρικής Διαδρομής" που άνοιξε τα Επιδαύρια την Παρασκευή (περίπου 5.500 θεατές στην πρεμιέρα και 9.000 την επομένη) έφερε τη σκηνοθετική σφραγίδα του δημοφιλούς πρωταγωνιστή. Ο τελευταίος μοιάζει να προβληματίστηκε πριν φτάσει στη συγκεκριμένη εκδοχή του έργου: στην εποχή του ΔΝΤ, του Μεσοπρόθεσμου και των "αγανακτισμένων", σήμερα που η χώρα κλυδωνίζεται, που μοιάζει να επαναδιαπραγματευόμαστε τα πάντα, πώς ανεβάζεις το πλέον αντιπολεμικό κείμενο του Αριστοφάνη; Και τι είναι πόλεμος σήμερα;

Ο "πόλεμος" μαίνεται σε όλα τα επίπεδα, πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, ισχυρίζεται η παράσταση μέσα από τη δραματουργική επεξεργασία των Πέτρου Φιλιππίδη, Γιώργου Γαλίτη, Γιώργου Λέφα (μετάφραση Κ. Χ. Μύρης), η οποία φέρνει την "Ειρήνη" πιο κοντά μας, ώστε να αφορά και τα σημερινά πράγματα, χωρίς να γίνονται αναφορές χυδαίες ή πρόστυχες. Ωστόσο "φωτογραφίζονταν" τα πολιτικά "πρόσωπα", αλλά δεν αναφέρονταν τα ονόματά τους.


Θα μπορούσε μια τέτοια προσέγγιση να ολισθήσει στο λαϊκίστικο ή το εύκολο, να αποτελέσει ένα καταγγελτικό μανιφέστο ή μια πολιτική μπροσούρα, ένα επιθεωρησιακό νούμερο διάρκειας δύο ωρών ή μια πρώτου επιπέδου μπαλαφάρα και να ξεχαστεί ο Αριστοφάνης κάπου στο παρασκήνιο ή λίγο πριν από την παρέλαση των ηθοποιών. Εν προκειμένω κι επειδή ο τελικός κριτής είναι το κοινό, το κοινό απόλαυσε μια πλούσια σε ευρήματα, "χορταστική" παράσταση που τη συνέθεταν πολλές διαφορετικές παράμετροι: πολιτική σάτιρα και χιούμορ, γκανγκ και αστεία, αναφορές σε ελληνικά κομμάτια και διαφημίσεις, πολλή μουσική και πολύ τραγούδι (η μουσική βεντάλια του Μίνου Μάτσα εφευρετική κι ανεξάντλητη, κινήθηκε από βαλς και τάνγκο, ζεϊμπέκικο, παραδοσιακούς χορούς έως σύγχρονους ελληνικούς ήχους), χαρούμενα και "τσαχπίνικα" όπου χρειαζόταν κοστούμια (Γιάννης Μετζικώφ), όλα μέσα στο υπέροχο, φινετσάτο αλλά και λειτουργικό σκηνικό του εικαστικού Γιάννη Κόττη (πίνακες-ταμπλό άλλαζαν στο βάθος της σκηνής με σύννεφα, δέντρα, ζώα, φρούτα, φαγητά, ένα γαλάζιο σπιτάκι με ζωγραφιές αριστερά, ενώ στα σκηνικά αντικείμενα είδαμε γουρουνάκια γλυπτά, χαρταετούς, ντενεκεδένιες γλάστρες, μινιατούρες-οχήματα, όλα ζωγραφισμένα στο χέρι με λεπτομέρεια και γούστο), φωτισμένα σωστά από την Ελευθερία Ντεκώ. Το κοίλον γέλασε πολύ, χειροκρότησε πολύ (διέκοψε πολλές φορές κατά τη διάρκεια με χειροκροτήματα), συνόδευσε με ρυθμικά παλαμάκια την παράβαση.

Ο Πέτρος Φιλιππίδης πρωταγωνιστεί στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη, μια παράσταση που φέρει και τη σκηνοθετική του σφραγίδα

Επικεφαλής του όλου εγχειρήματος ήταν ο Πέτρος Φιλιππίδης, ένας ηθοποιός δημιουργικός, ανεξάντλητος, που "γεννάει" στη σκηνή. Ο Τρυγαίος του ήταν σύγχρονα αριστοφανικός, αποφασισμένος και "νικητής". Αηδιασμένος από τον πόλεμο, αγαπά την ειρήνη και τις χαρές της αγροτικής ζωής γι' αυτό καβαλάει ένα κοπροφάγο σκαθάρι, προκειμένου να ανέβει στον Ολυμπο και να ελευθερώσει την Ειρήνη.

Ο Ερμής του Τάκη Παπαματθαίου τον υποδέχεται στη κατοικία των θεών όλο μπρίο και νάζι. Η σκηνική χημεία του δίδυμου λειτούργησε καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης. Ο Πόλεμος του Γιώργου Γαλίτη, ένας "Χίτλερ" που μπαίνει επιβλητικός πάνω σε άρμα αλλά κατεβαίνοντας μένει μόνο με την... πάνα του (!), ακολουθείται από τον κουκουλοφόρο ρουφιάνο Τάραχο που είναι κεκές (Λευτέρης Ελευθερίου). Η παράβαση, ένας δυναμικός ζωναράδικος, αποτέλεσε την πιο ανατασική σκηνή της παράστασης.

• ΑΤΑΚΕΣ
  Μέρκελ, Ρουσόπουλος, Βέφα και "δεν πληρώνω"

Μέσα από το κείμενο της παράστασης πέρασε ολόκληρη η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα: από ΔΝΤ και Μέρκελ, έως τον Ρουσόπουλο, τη Βέφα και τη σοουμπίζ. Αναφέρουμε ενδεικτικά: "Ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως που τρώει ό,τι βρίσκει μπροστά του", "Δία μάς ξεπουπούλιασες, όχι άλλο μνημόνιο", "Εσένα αρέσει το ποδήλατο, σε εμάς έγινε η ζωή ποδήλατο", "Σκατά υπάρχουν, μαζί τα φάγαμε", "Ποια είναι η λίμνη; Πισίνα είναι. Του Ρουσόπουλου", "Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω", "Πάρτε πρωτοβουλίες, από τον καναπέ δεν αλλάζει ο κόσμος", "Ποιος κυβερνάει επιτέλους αυτόν τον τόπο; Κανένας. Εχει μπει η χώρα στον αυτόματο πιλότο", είναι μερικές από τις αναφορές στο σήμερα, χωρίς να λείπει η "γιαγιά Βέφα", ο Στρος Καν, η Μέρκελ, ο Τσακ Νόρις, ο "συνωστισμός του κέντρου της Αθήνας".

• Για τον Θανάση Βέγγο

Στην πρεμιέρα διακρίναμε μεταξύ άλλων τους: Γ. Βούρο, Β. Χίσλοπ, Μ. Μάτσα, Δ. Σαββόπουλο, Γ. Μάνο, Μαρίνα και Βασίλη Θεοχαράκη, Γ. Σμαραγδή, Θ. Παπαδουλάκη, Μπ. Βαλάση, Ν. Γαλανό, Φ. Ξυλά, Κ. Παπουτσάκη, Θ. Ματίκα κ.ά. Η κόρη του Γιάννη Μετζικώφ, Υακίνθη ήταν η Ειρήνη της πρεμιέρας, ενώ της Ελευθερίας Ντεκώ, Ιρις Παπαϊωάννου-Ντεκώ κράτησε τον ρόλο την επομένη . Ο Αρης Πλασκοβίτης ήταν το παιδί που άνοιξε τις παραστάσεις, τις οποίες ο Πέτρος Φιλιππίδης αφιέρωσε στον Θανάση Βέγγο.
Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 4/7/2011